نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی از شاخص‌های فیزیولوژیک رشد ارقام آفتابگردان مطالعه‌ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه مهیار شهرضای استان اصفهان اجرا شد. تنش خشکی در سه سطح آبیاری پس از تبخیر 80، 150 و 180 میلی‌متر از تشت تبخیر کلاس A به ترتیب به‌عنوان عدم تنش، تنش ملایم و شدید، در کرت‌های اصلی و چهار رقم آفتابگردان آذر‌گل، یوروفلور، قاسم و فرخ در کرتهای فرعی قرار گرفتند.در این بررسی وزن خشک کل، شاخص سطح برگ، سرعت اسیمیلاسیون خالص و سرعت رشد گیاه مورد ارزیابی قرار گرفتند و نتایج نشان داد ماده خشک کل و شاخص سطح برگ با افزایش شدت تنش خشکی از 80 به 180 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند. بیشترین ماده خشک کل توسط تیمار 80 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر حاصل شد که اختلاف آن با تیمار 150 میلی‌متر معنی دار نبود. در طی فصل رشد بیشترین میزان ماده خشک کل، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول توسط تیمار 80 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر حاصل شد. رقم آذر‌گل وزن خشک کل، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی بیشتری نسبت به سایر ارقام تولید نمود و به دلیل سطح برگ مناسب‌تر، سرعت اسیمیلاسیون خالص بالایی داشت. لذا تحت شرایط مشابه با مطالعه حاضر در شرایط عدم تنش خشکی تیمار آبیاری 80 میلی‌متر و در صورت بروز تنش خشکی ملایم تیمار آبیاری 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و رقم آذر‌گل مناسب به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

Abdi, S., Moghadam, A. G., Ghadimzadeh, M., 2007. Effects of different levels defoliation in reproductive stages on grain yield and oil content in tow sunflower cultivars. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 40, 245-255. [In Persian with English Abstract].
Bamgboye, A., Adejumo A., 2007. Development of a Sunflower Oil Expeller. Agricultural Engineering International: the CIGR Ejournal. Manuscript EE 06 015. Vol IX.
Chimenti, C.A., Pearson, J., Hall, A.J., 2002. Osmotic adjustment and yield maintenance under drought in sunflower. Field Crop Research. 75, 235-246.
Cox, W.J., Jolliff, G.P., 1986. Growth and yield of sunflower and soybean under soil water deficits. Agronomy Journal. 18, 226-230.
Daber, W.M., Bang, S.R., 1986. Physiological analysis of yield variation in sunflower genotype. Field Crop Abstract. 39, 11-14.
De Rodriguez, J., Philips, D.B.S., Rodriguez- Garcia, R., Angulo-sanchez, J.L., 2002. Grain yield and fatty acid composition of sunflower seed for cultivars developed under dry land condition. In: Janick, J., Wipkey, A. (Eds). Trends in New Crops and New Uses. 2 nd edn, Ashs Press, Ajexandria VA, pp: 139-142.
Goksoy, A.T., Demir, A.O., Turan, Z.M., Dagustu, N., 2004. Responses of sunflower to limited irrigation at different growth stages. Filed Crops Research, 87, 167-178.
Hahsemi Dezfuli, H., Koocheki, A.R., Banayan, M., 1995. Increasing crop yield. Jahade Daneshgahi, Mashha. 287p. [In Persian].
Joel, G., Gamon, J.A., Field, C.B., 1997. Production efficiency in sunflower: The role of water and nitrogen stress. Remote Sensing of Environment. 62(2), 176-188.
Karam, F., Lahoud, R., Masaad, R., Kabalan, R., Breidi J., Chalita C., Rouphael, Y., 2007. Evapotranspiration seed yield and water use efficiency of drip irrigated sunflower under full and deficit irrigation conditions. Agricultural Water Management. 90, 213-223.
Karimi, M.M., Siddique, K.H.M., 1991. Crop growth and relative growth rates of old and modern wheat cultivars. Australian Journal of Agriculture Research, 42, 13-20.
Karimzadeh-Asl, K.H., Mazaheri, D., Peyghambari, S.A., 2004. Effect of four irrigation intervals on seed yield and physiological indices of three sunflower cultivars. Desert. 9(2), 255-266. [In Persian with English Abstract].
Khalilvand, E., Yarnia, M., Deltalab, B., Aghami, A., 2009. Effects of drought stress and plant density on yield and some morphological traits and Sunflower physiological. Journal Agricultural. Science (Islamic Azad University Tabriz Branch). 11, 27-37. [In Persian with English Abstract].
Koocheki A.R,. Sarmadniya, G.H., 1993. Crop Physiology. Jahade Daneshgahi, Mashhad. [In Persian].
Mozafari, K., Arshi Y., Zeynali, Khaneghah, H., 1996. Effect of drought stress on some morphological traits and yield components of sunflower. Seed and Plant Production Journal. 12(3), 24-34. [In Persian with English Abstract].
Nadeem, T.M.H., Imran, M., Kamil Husain, M., 2002. Evaluation of sunflower Helianthus annuusL. inbred lines for drought tolerance. International Journal of Agriculture and Biology. 25, 398-400.
Pereira, S.I.A., Moreira, H., Argyars, K., Castro, P.M.L., Marques A.P.G.C., 2016. Promotion of sunflower growth under saline water irrigation by the inoculation of beneficial microorganisms. Applied Soil Ecology. 105, 36-47.
Ren, D., Xu, X., Hao, Y., huang, G. 2016. Modeling and assessing field irrigation water use in a canal system of Hetao, upper Yellow River basin: Application to maize, sunflower and Watermelon. Journal of Hydrology, 532, 122-139.
Sanjose, J.J., Cabrera, M., 1989. Biproduction and leaf area development Sunflower II. Quantitative relationship in Savana dry season. Field Crop Abstract. 42, 803-809.
Santamaria, P. 1991. Effect of sowing date on growth, development and yield of catch crop sunflower. Field crop Abstract. 44, 876-877.
Schneiter, J.M., Jonse, J.M., Hammond, J.J. 1987. Simulated hail research in sunflower: defoliation. Agronomy Journal. 79, 431-434
Shiranirad, A.H., 2000. Crop physiology. Dibagaran Tehran Press. [In Persian].
Soleymani, A., Khajepour, M.R., Noormohamadi, G.H., Sadeghyian, Y., 2003. Effect of planting date and pattern on some physiological growth indices of sugar beet. Journal of Agricultural Science. 9(1), 105-123. [In Persian with English Abstract].
Turrner, N.C., Sobrado, M.A., 1987. Photosynthesis dry matter accumulation and distribution in the wild sunflower and cultivated sunflower as influenced by water deficits. Field Crop Abstract. 44,435-436.