نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

2 دانشیار گروه کشاورزی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

چکیده

به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری، تراکم بوته و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد منداب، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. دو سطح آبیاری (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحله زایشی) به عنوان عامل اصلی، دو سطح تراکم بوته (50 و 150 بوته در مترمربع) و مقادیر نیتروژن در سه سطح (0، 100 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به عنوان عوامل فرعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد با اعمال تنش خشکی در مرحله زایشی نسبت به تیمار آبیاری مطلوب، تعداد خورجین در متر مربع، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 60.1، 51.3، 23.6، 68.5 و 62.7 درصد کاهش یافت. همچنین با افزایش تراکم بوته از 50 به 150 بوته در متر مربع، تعداد خورجین در متر مربع، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 41.5، 29.5 و 41.9 درصد افزایش و تعداد خورجین در بوته 36.4 درصد کاهش یافت. همچنین با افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، تعداد خورجین در مترمربع، تعداد خورجین در بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 91.8، 68.3، 70.2 و 55 درصد افزایش یافت. به طور کلی بر اساس مقایسه میانگین­ های اثرات متقابل، تیمار آبیاری مطلوب با تراکم 150 بوته در متر مربع و کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به علت داشتن مطلوب­ترین عملکرد با در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی برای کشت این گیاه توصیه می­شود.

کلیدواژه‌ها

Bagheri, M., Safahani, A.R., 2010. Evaluation of sowing date and plant density effect on quantitative and qualitative characteristics of two cultivars of rapeseed. Herbal Improvement Sciences. 2(4), 23-35. [In Persian].
Daneshmand, A.R., Shirani-Rad, A.H., Nourmohammadi, Gh., Zareie, Gh., Daneshian, J., 2006. Effect of water stress and different levels of nitrogen fertilizer on seed yield and its components, nitrogen uptake and water use and nitrogen utility efficiency in two rapeseed (Brassica napus L.) cultivars. Iranian Crop Sciences. 8(4), 323-342. [In Persian with English Summary]
Daneshmand, A.R., Shirani-Rad, A.H., Nourmohammadi, Gh., Zareie, Gh., Daneshian, J., 2008. Effect of irrigation regiems and nitrogen levels on seed yield and seed quality of two rapeseed (Brassica napus L.) cultivars. Iranian Journal of Crop Sciences. 10(3), 244-261. [In Persian with English Summary].
Farnia, A., Arasteh, E., 2012. Effect of drought stress and plant density on some agronomic traits of rapeseed varieties. Crop Production under Conditions of Environmental Stresses. 4(1), 27-35. [In Persian with English Summary].
Fathi, Gh., Bani Saeedi, A., Siadat, S.A., Ebrahimpour Nourabadi, F., 2002. Effect of different levels and plant density on grain yield of rapseed, cultivar pf 7045 in Khuzestan conditions. The Scientific Journal of Agricultre. 25(1), 43-58. [In Persian with English Summary].
Fathi, Gh., 2008. Canola varieties seed yield response to different plant density. Iranian Crop Sciences. 39(1), 1-10. [In Persian with English Summary].
Ghaderi,  Y., Moghaddam, M., 2015. Effect of different levels of plant density and N fertilizer on yield and yield components of cumin (Cuminum cyminum L.). Plant Ecophysiology. 7(23), 104-112. [In Persian with English Summary].
Garshasbi, M., Dadnia, M.R., Rafi, M.R., 2011. Evaluation of different times and levels of nitrogen effects on quantitative and qualitative properties of sesame in the city Behbahan. Physiology of Farm Crops. 3(9), 95-122. [In Persian with English Summary].
Heydari Pour, R., Nassiri Mahalati, M., Koocheki, A., Zare Feize Abadi, A., 2015. Effects of irrigation and nitrogen application rates on yield and yield components of corn, sesame and sugar beet in Mashhad climatic condition. Iranian Journal of Field Crops Research. 13(1), 24-33. [In Persian with English Summary].
Kafi, M., Damghani, A.M., 2002. Mechanisms of plants resistance to environmental stresses. Ferdowsi University of Mashhad Publications. 467p. [In Persian].
Lack, Sh., Naderi, A., Siadat, S.A., Ayenehband, A., Noormohammadi, Gh., 2006. Effect of different levels of nitrogen and plant density on grain yield, its components and water use efficiency in maize (Zea mays L.) Cv. SC. 704 under different moisture conditions in Khuzestan. Iranian Journal of Crop Sciences. 8(2), 153-170. [In Persian with English Summary].
Malakouti, M.J., Keshavarz, P., Karimian, N., 2009. Comprehensive approach to early detection and optimal fertilizer recommendations for sustainable agriculture. The seventh edition. Tarbiat Modarres University. Tehran. [In Persian].
Matinfar, M., Matinfar, M., Mahjoor, M., Shiranirad, A.H., Mohammadi, R., 2012. Effect of plant density on yield and yield components of rapeseed varieties (Brassica napus) in Qazvin. Ecophysiology of Farm Crops. 4(24), 405-414. [In Persian with English Summary].
Mazloum, P., Sam Daliri, M., Khodabandeh, N., 2009. Effects of nitrogen and plant density on yield and yield components of different rapeseed (Brassica napus) cultivars. Agronomy and Plant Breeding. 5(1), 85-97. [In Persian with English Summary].
Mirzaei, M.R., Rezvani. S.M., Ghohari, J., 2005. Effect of drought steress in different growth stage on yield and some physiological properties of sugar beet. Sugar Beet Journal. 21(1), 1-14. [In Persian with English Summary].
Norouzi, M., Kazemini, S.A., 2012. The effect of deficit irrigation and plant density on growth and seed yield safflower. Agricultural Research in Iran. 10(4), 781-788. [In Persian].
Qushchi, F., Shirani Rad, A.H., Noormohammadi, Gh., Hadi, H., 2010. Changes in yield and seed yield components of rapeseed cultivars in optimum and limited irrigation conditions. Improvement Research. 2(1), 13-28. [In Persian].
Rezadost, S., Roshdi, M., Haji Hasani Asl, N., 2009. Effect of limited irrigation on seed and oil yield rapeseed varieties in the region Khooy. Research on Agricultural Science. 2(6), 1-11. [In Persian with English Summary].
Rezvani Moghaddam, P., Nabati, J., Norozpoor, G., Mohamadabadi, A.A., 2005. Investigation on morphological characteristics, grain and oil yields of castor bean at different plant densities and irrigation intervals. Iranian Journal of Field Crops Research. 1(2), 1-12. [In Persian with English Summary].
Siadat, S.A., Sadeghipour, O., Hashemi Dezfouli, A., 2010. Effect of nitrogen and plant density on yield and yield components of rapeseed. Improvement Research. 2(1), 49-62. [In Persian].
Soleimanipour, Sh., Shirani Rad, A.H., Madani, H., Rezaie Zad, A., Fareghi, Sh., 2009. Study the time effect of irrigation outage on agronomic traits of cultivars of winter rapeseed. New Findings in Agricultre. 3(3), 263-274. [In Persian with English Summary].
Winter, S.R., 1990. Sugar beet response to nitrogen as affected by seasonal irrigation. Agronomy Journal. 82, 984-988.