نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه بیرجند، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، بیرجند، ایران

2 دانشیار دانشگاه بیرجند، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، بیرجند، ایران.

3 استاد دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، مشهد، ایران.

4 استادیار دانشگاه بیرجند، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، بیرجند، ایران.

چکیده

به‌منظور بررسی اثرات شوری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن دو رقم بهاره کلزا (Brassica napus L.) و خردل هندی (B. juncea L.) آزمایشی در سال 1394 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند، به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی (بلوک‏بندی به علت عدم یکنواختی نور) با سه تکرار اجرا شد. عامل اول شوریآب آبیاری در چهار سطح شامل: 1.92 (محلول هوگلند به‌عنوان شاهد)، 5، 10 و 15 دسی‏ زیمنس بر متر (حاصل از کلرید سدیم در محلول هوگلند) و عامل دوم ژنوتیپ در سه سطح شامل: دو رقم بهاره کلزا (Hyola 401 و RGS003) و توده بومی خردل هندی بود. کشت به‌صورت شن کاشت بود و در مرحله چهار برگی، با افزودن تدریجی کلرید سدیم به محلول هوگلند اعمال شوری شروع گردید و تا پایان مرحله رسیدگی ادامه یافت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌هاحاکی ازعدم معنی‌داری اثر اصلی شوری و ژنوتیپ بر صفت درصد پروتئین و اثرات متقابل شوری و ژنوتیپ بر عملکرد بیولوژیک و درصد پروتئین بود درحالی‌که در سایر صفات مورد بررسی در سطح یک درصد معنی‌دار شد. رقم Hyola 401 با اختلاف معنی‌داری با رقم RGS003 و خردل هندی، در صفات تعداد غلاف در بوتهو تعداد غلاف بارور در بوته کمترین مقدار و در تعداد دانه در غلاف، صفات وزن هزار دانه و درصد روغن بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد.خردل هندی با اختلاف معنی‌داری نسبت به ارقام کلزا کمترین مقدار تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه را به خود اختصاص داد. کمترین مقدار عملکرد دانه در تمامی ژنوتیپ‌های مورد آزمایش مربوط به آخرین سطح شوری اعمال‌شده با افت 73.31، 55.15 و 67.61 درصدی نسبت به شاهد به ترتیب در ارقام Hyola 401 ، RGS003 و خردل هندی بود. عملکرد دانه و روغن رقم Hyola 401 در مقایسه با دو ژنوتیپ دیگر در سطوح پایین شوری از برتری معنی‌داری برخوردار بود؛ ولی با افزایش سطح شوری اختلاف عملکرد بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی سیر نزولی به خود گرفته و در سطح dS/m 15 تفاوت معنی‌داری مشاهده نگردید.

کلیدواژه‌ها

Akhyani, A., Rezaie, H., Froumadi, M., 2010. Studying the effects of salt stress on yield and physiological characteristics of winter rapeseed in Semnan province. Environmental Stresses in Agricultural Sciences. 2(2), 131-138. [In Persian with English Summary].
AOAC, 1990. Official methods of analysis, 15th ed. Official methods of analysis of AOAC international, Arington, Virginia, USA.
Arvin, P., Azizi, M., 2009.  A Comparison of Yield, Harvest Index and Morphological Characters of Spring Cultivars of the Oilseed Rape Species. Electronic Journal of Crop Production. 2 (2), 1-14. [In Persian with English Summary].
Ashraf, M., 2001. Relationships between growth and gas exchange characteristics in some salt-tolerant amphidiploid Brassica species in relation to their diploid parents. Environmental and Experimental Botany. 45, 155–163.
Ashraf, M., McNeilly, T., 2004. Salinity Tolerance in Brassica Oilseeds. Critical Reviews in Plant Sciences. 23(2), 157–174.
Azari, A. Modarres Sanavi, S. A. M., Askari, H., Ghanati, F., Naji, A. M., Alizade, B., 2012.Effect of salt stress on morphological and physiological traits of two species of rapeseed (Brassica napus and B. rapa). Iranian Journal of Crop Sciences. 14(2), 121-135. [In Persian with English Summary].
Azimi Gandomani, M., Faraji, H., Dehdari, A., Movahhedi Dehnavi, M., Alinaghizadeh, M., 2009. Evaluation of the effect of salinity stress on ion accumulation, quantitative and qualitative yield of spring rapeseed cultivars. Environmental Stresses in Agricultural Sciences. 1(1), 27-37. [In Persian with English Summary].
Azimi Gandomani, M., Dehdari, A., Faraji, H., Movahhedi Dehnavi, M., Alinaghizadeh, M., 2012. Effects of salinity on some quantitative and qualitative characteristics of spring rapeseed cultivars. Electronic Journal of Crop Production. 5 (1), 53-70. [In Persian with English Summary].
Barthet, V. J. 2016. Canola: Overview. Reference Module in Food Science. Reviewed 8 January 2016. 5p.
Diepenbrock, W., 2000. Yield analysis of winter oilseed rape (Brassica napus L.): A review. Field Crops Research. 67, 35-49.
Fanaei, H.R., Piree, E., Narouei, M.R., 2014. Assessing the effect of different rates of phosphorous fertilizer on grain and oil yield and some agronomic traits of Indian mustard (Brassica juncea L.) under drought stress. Environmental Stresses in Agricultural Sciences. 6(2), 147-157. [In Persian with English Summary].
Francois, L. E., 1994. Growth, seed yield, and oil content of canola grown under saline conditions. Agronomy Journal. 86, 233-237.
Gan, Y., Angadi, S. V., Cutforth, H., Potts, D., Angadi, V. V., McDonald C. L., 2004. Canola and mustard response to short periods of temperature and water stress at different developmental stages. Canadian journal of plant science. 84, 697-704.
Gerzhova, A., Mondor, M., Benali, M., Aider, M., 2016 .Study of total dry matter and protein extraction from canola meal as affected by the pH, salt addition and use of zeta-potential/turbidimetry analysis to optimize the extraction conditions. Food Chemistry. 201, 243–252.
Gul, H., Ahmad, R., 2004. Effect of different irrigation intervals on growth of canola (Brassica napus L.) under different salinity levels. Pakistan Journal of Botany. 36(2), 359-372.
Gul, H., Ahmad, R., Hamayun, M., Sayyed, A., Qasim, M., Shabeena, 2014. Growth performance of canola grown under different salinity regimes. International Journal of Emerging Technology and Advanced Engineering. 8(4), 59-68.
Hoagland, D. R., Arnon, D. I., 1950.The Water-Culture Method for Growing Plants without Soil. California Agricultural Experiment Station. 31-32.
Licitra, G., Hernandez, T. M., Van Soest, P.J., 1996. Standardization of procedures for nitrogen fractionation feeds. Journal of Animal Feed Science and Technology. 57, 347-358.
Mirzapour, M. H., Khoshgoftarmanesh, A. H., Davoudi, M. H., Kochebaghi A. H., 2014. Effect of different nitrogen fertilizer on growth and yield of two canola cultivar in two saline soil. Iranian Journal of Soil Research. 28(1), 1-14. [In Persian with English Summary].
Rameeh, V., 2012. Ions uptake, yield and yield attributes of rapeseed exposed to salinity stress. Journal of Soil Science and Plant Nutrition. 12 (4), 851-861.
Steppuhn, H., Raney, J. P., 2005. Emergence, height, and yield of canola and barley grown in saline root zones. Canadian Journal of Plant Science. 85, 815–827.
Tajali, T., Bagheri, A.R., Hosseini, M., 2011. Effect of salinity on yield and yield components of five canola cultivar. Journal of Plant Ecophysiology. 3, 77-90. [In Persian with English Summary].
Zabet, M., Seddigh, S., Samadzade, A., 2016. The effect of drought stress on yield and yield components in 10 genotypes of rapeseed under Birjand climate conditions. Environmental Stresses in Agricultural Sciences. 9(2), 121-137. [In Persian with English Summary].
Zamani, S., Nezami, M.T., Habibi, D., Baybordi, A., 2010.  Study of yield and yield components of winter rapeseed under salt stress coditions. Journal of crop production research (Environmental stresses in plant sciences). 1(2), 109-121. [In Persian with English Summary].
Zamani, S., Nezami, M.T., Habibi, D., Khorshidi, M.B., 2010. Effect of quantitative and qualitative performance of four canola cultivars (Brassica napus L.) to salinity conditions. Advances in Environmental Biology. 4(3), 422-427.