نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد عظیمی گندمانی ¹
• هوشنگ فرجی ²
• اشکبوس دهداری ²
• محسن موحدی دهنوی ²
• مصطفی علی نقی زاده ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه یاسوج

² گروه زراعت واصلاح نباتات دانشگاه یاسوج

چکیده

شوری خاک از عوامل مهم محدود کننده­ی تولیدات کشاورزی است. شوری با تأثیر بر پتانسیل اسمزی محلول خاک و جذب  و انباشتگی یونهای معدنی، بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی و مرفولوژیکی گیاه را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. به منظور ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات فیزیولوژیکی هشت رقم کلزای بهاره، این آزمایش در  گلخانه­ی تحقیقاتی دانشگاه یاسوج به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه­ی کاملاً تصادفی با سه تکرار  به اجرا درآمد. چهار سطح شوری شامل 1/92 (شاهد)، 9/87، 19/6 و 21/94 دسی‌زیمنس بر متر (حاصل از کلرید ‌سدیم و کلریدکلسیم با نسبت 20 به 1 مولی، در محلول هوگلند) به عنوان عامل اول و ارقام به عنوان عامل دوم (ارقام Hyola 330، PP-401-15E، Rgsoo، Oftion 500، Hyola 60،Hyola 401، PP-308-8، PP-401-16) در نظر گرفته شدند. در طی رشد، غلظتK⁺، Na⁺، Ca²⁺ ، Mg²⁺، نسبت⁺K به⁺Na برگ، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و درصد روغن اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که همراه با افزایش شوری، غلظت⁺ K ، نسبت⁺K به⁺Na ، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و درصد روغن دانه کاهش یافت. اما در مقابل، با افزایش شوری غلظت⁺Na ، غلظت Ca²⁺ و غلظت Mg²⁺ افزایش یافت. ارقام با عملکرد دانه­ی بالاتر (ارقام Hyola 60 و Hyola 330)، به صورت معنی‌داری دارای غلظت کمتر یونهای Na⁺ ، Ca²⁺ و Mg²⁺ و غلظت بالاتر⁺  K و نسبت بالای⁺K⁺/Na برگ بودند. در مجموع در بین ارقام مورد آزمایش به ترتیب ارقام Hyola 60 و Hyola 330 با عملکرد بیشتر به عنوان ارقام متحمل‌‌تر در برابر شوری و ارقام  PP-401-15E و Oftion 500  به عنوان ارقام حساس نسبت به شوری ارزیابی شدند.