نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تلقیح با قارچ مایکوریزا و شیوه مصرف کود سولفات روی بر تعدادی از شاخص های فیزیولوژیکی رشد، کارایی مصرف آب و عملکرد دانه سویا آزمایشی در شرایط تنش رطوبتی انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. عوامل آزمایش عبارت بودند از تنش رطوبتی در سه سطح آبیاری پس از 60 ،۹۰ و ۱۲۰ میلی‎متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس (A)؛ شیوه مصرف کود سولفات روی با سه روش محلول‌پاشی، مصرف خاکی و عدم مصرف کود و قارچ مایکوریزا (Funneliformis mosseae) در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد. نتایج نشان داد در تمام سطوح تنش رطوبت، تلقیح با مایکوریزا موجب افزایش شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، کارآیی مصرف آب و عملکرد دانه گردید. کاربرد مایکوریزا تحت شرایط محلول‎پاشی سولفات روی، بیشینه شاخص سطح برگ، بیشینه سرعت رشد محصول و کارایی مصرف آب را به ترتیب 69 ، 98 و 112 درصد افزایش داد. در این پژوهش بیشترین درصد همزیستی مایکوریزایی در تیمارهای تنش متوسط رطوبت و محلول‎ پاشی سولفات روی به ترتیب 64 و 59 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد محلول ‎پاشی سولفات روی در شرایط تنش شدید رطوبت، عملکرد دانه را 68 درصد افزایش داد و به 1100 کیلوگرم در هکتار رسانید. به‌طورکلی تلقیح با مایکوریزا و محلول‌پاشی روی تحت شرایط تنش رطوبتی عوامل مهمی در بهبود شاخص‌های فیزیولوژیکی رشد، کارایی مصرف آب و عملکرد سویا هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

 Abdallah, M.M., Abd El-Monem, A.A., Hassanein, R.A., ElBassiouny, H.M.S., 2013. Response of sunflower plant to the application of certain vitamins and arbuscular mycorrhiza under different water regimes. Australian Journal of Basic and Applied Sciences. 7, 915-932.
Aboutalebian, M.A., Moqisaei, F., 2016. Effect of on farm seed priming and application methods of zinc sulfate fertilizer on some growth indices of two corn cultivars in Hamedan. Iranian Journal of Crop Production and Processing. 5, 255-267. [In Persian with English Summary].
Aghababaei, F., Raiesi, F., Nadian, H., 2011. Influence of mycorrhizal symbiosis on the uptake of nutrients in some commercial genotypes of almond in a sandy loam soil. Iranian Journal Of Soil Research (Formerly Soil And Water Sciences). 25, 147-137. [In Persian with English Summary].
Alizadeh, A., 2010. The Relationship Between Water, Soil and Plants. Astan Quds Razavi Publications. Mashhad. [In Persian].
Ezzati Lotfabadi, Z., Weisany, W., Abdul-Razzak Tahir, N., Mohammadi Torkashvand, A., 2021. Arbuscular mycorrhizal fungi species improve the fatty acids profile and nutrients status of soybean cultivars grown under drought stress. Journal Applied Microbiology. 22, 318-352.
FAO., 2019. Faostat database. https://faostat.fao.org/
Fateh, H., Karimpour, M., Weisany, W., Sohrabi, Y., Farahmandi, H., Rahimzadeh, S., 2012. Effects of drought stress and zinc application on grain yield and some physiological characteristics of soybean (Glycine max L.) cultivar of Williams. Iranian Journal of Plant and Ecosystem. 8, 99-77. [In Persian with English Summary].
Habibzadeh, Y., Zardoshti, M. R., Pirzad, A., Jalilian, J., 2012. Effect of mycorrhizae fungi on growth indices and grain yield of mungbean [Vigna radiata (L.) Wilczk] under water deficit stress. Iranian Journal of Water and Soil Science. 1, 57-69. [In Persian with English Summary].
Heidari, M., Karami, V., 2014. Effects of different mycorrhiza species on grain yield, nutrient uptake and oil content of sunflower under water stress. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences. 13, 9-13.
Hu, Ch., Wong, W.T., Wu, R., Lai, W.F., 2019. Biochemistry and use of soybean isoflavones in functional food development. Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 60, 2098–2112.
Kanani, E., Dehghanisanij, H., Akhavan, S., 2016. Effect of different irrigation methods and mulch on corn (Zea mays L.) evapotranspiration, yield, water use efficiency in a semiArid climate. In. 2ndWorld Irrigation Forum. 6-8 November. Chiang Mai. Thailand. pp,146-152.
Majidi, A., Amiri, P., 2020. Effect of two species of mycorrhizal arbuscular fungi in different levels of moisture stress on Some growth characteristics of maize. Environmental Stresses in Crop Sciences. 13, 129-121. [In Persian with English Summary].
Malakouti, M.J., 2015. Optimal Recommendation of Fertilizer Use for Agricultural Products in Iran. determining the amount. type and timing of fertilizer use with the aim of relative self-sufficiency. healthy food production and increasing farmers' incomes. Mobaleghan Publications. Tehran. [In Persian].
Mazaheri, D., Majnoon Hosseini, N., 2011. Fundamentals of General Agriculture. University of Tehran Publications. Tehran. [In Persian].
Monte, J. A., Carvalho, D.F., Medici, L.O., Silva, L.D.B., Pimentel, C., 2013. Growth analysis and yield of tomato crop under different irrigation depths. Revista Brasileira de Engenharia Agrícola e Ambiental. 17, 926-931.
Naseri, R., Barary, M., Zarea, M., Khavazi, K., Tahmasebi, Z., Yaghotipoor, A., 2018. Effect of phosphate solubilizing bacteria and mycorrhizal fungi on phenological and physiological characteristics of wheat under dryland conditions. Crop Ecophysiology. 12, 211-236. [In Persian with English Summary].
Odeley, F.O., Odeley, O.M.O., Animashaun, M.O., 2007. Effects of nutrient foliar spray on soybean growth and yield (Glycine max L.) in south west Nigeria. Australian Journal of Crop Science. 35, 1842-4309.
Oilepa., 2019. import-statistics. https://www.oilepa.com/
Peymaneh, Z., Zarei, M., 2013. Effect of arbuscular mycorrhizal fungi on growth parameters and nutrients uptake of sour orange (Citrus aurantium) under water stress conditions. Iranian Journal of Soil Biology.1, 24-13. [In Persian with English Summary].
Phillips, J.M., Hayman, D.S., 1970. Improved procedures for clearing roots and staining parasitic and vesicular- mycorrhizal fungi for rapid assessment of infection. Transactions of the British Mycological Society. 55, 157-160.
Quchi, Z.E., 2012. The effect of combined application of livestock. chemical and biological fertilizers on the quantity and quality of fodder corn (Zea mays L.), MSc Thesis. Guilan University. Guilan, Iran. [In Persian].
Rahbarian, R., Khavari-nejad, R.A., Ganjeali, A., Bagheri, A.R., Najafi, F., 2011. Drought stress effects on photosynthesis, chlorophyll fluorescence and water relations in tolerant and susceptible chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes. ACTA Biological Cracoviensia Series Botanica. 53, 47-56.
Sabannavar, S.J., Lakshman, H.C., 2008. Interactions between Azotobacter pseudomonas and arbuscular mycorrhizal fungi on two varieties of Sesamum indicum L. Agronomy and Crop Science. 194, 470-478.
Sharifi, M., Karimi, F., Khanpourardestani, N., 2010. Mycorrhiza (physiology and biotechnology), Biology House. Tehran. [In Persian].
Shool, A., Shamshiri, M. H., Akhgar, A. R., Esmailizadeh, M., 2015. Effect of arbuscular mycorrhiza fungi and Pseudomonas fluorescent bactria on nutrient uptake of pistachio seedling (Pistacia vera Cv. Qazvini) under four irrigation regimes. Iranian Journal of Crop Production and Processing. 4, 171-184. [In Persian with English Summary].
Srikantaiah, M., Umesha, S., Prasanna, K. S., Lakshmipathi, R. N., 2014. Growth and dry matter production of soybean as influenced by beneficial microorganisms under field conditions. Current Agriculture Research Journal. 2, 63-67.