نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، زراعت، دانشگاه کردستان، سنندج

2 بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، همدان

3 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه کردستان، سنندج

چکیده

با هدف بررسی تأثیر تاریخ کاشت و سطوح آبیاری بر خصوصیات آنزیمی و عملکرد و اجزای عملکرد قند ارقام چغندرقند، پژوهشی در سال ۱۳۹۵در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان اجرا گردید. این آزمایش به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی (25 اردیبهشت و هشت تیرماه)، آبیاری در دو سطح به عنوان کرت فرعی (100 و ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه) و نوع رقم (هیبریدهای 33868، 33872 و رقم آریا) به عنوان کرت فرعی- فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد سطح آبیاری 75 درصد نیاز آبی گیاه در مقایسه با سطح 100 درصد (آبیاری کامل)، محتوی پراکسید هیدروژن، پراکسیداسیون لیپیدی غشاء، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و مقدار فعالیت سوپراکسید دسموتاز را به ترتیب 14.83، 25، 17.38 و 26 درصد افزایش و محتوی کلروفیلa، کلروفیل b و محتوی کارتنوئید را به ترتیب 15، 12 و 14 درصد کاهش داد، همچنین مقدار فعالیت سوپراکسید دسموتاز و عملکرد ریشه در تاریخ کاشت 25 اردیبهشت به ترتیب 33 و 26 درصد بیشتر از تاریخ کاشت هشت تیرماه بود. عملکرد ریشه در دو هیبرید 33868 و 33872 نسبت به آریا بالاتر بود. نتایج همچنین نشان داد اختلاف بین تاریخ کاشت 25 اردیبهشت و هشت تیر در دو هیبرید 33868 و 33872 از لحاظ عیار قند، عملکرد قند سفید و راندمان مصرف آب معنی‌دار نبود، همچنین تاریخ کشت هشت تیر درصد قند سفید را در هر دو هیبرید افزایش داد. در نهایت دو هیبرید 33868 و 33872 بالاترین مقدار راندمان آب مصرفی را در تیمار تأمین 75 درصد آب مورد نیاز کسب کردند. بنابراین در شرایطی که احتمال تأخیر در کشت چغندر قند وجود دارد کاشت دو هیبرید 33868 و 33872 در تیمار ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Abayomi, Y.A., Wright, D., 2002. Sugar beet leaf growth and yield response to soil water deficit. African Crop Science Journal. 10, 51-66.
Abdolahian Nogabi, M., 1993. The investigation of quantity and quality parameters of sugar beet growth in various planting date. (MSc. thesis) Tarbiat Modarres University. 1993. [In Persian].
Arnon, A.N., 1967. Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal. 23, 112-121.
Bai, L., Sui, F., 2006. Effect of soil drought stress on leaf of maize. Pedosphere. 16, 326-332.
Birhane, E., Sterck, F.J., Fetene, M., Bongers, F., Kuyper, T.W., 2012. Arbuscular mycorrhizal fungi enhance photosynthesis, water use efficiency, and growth of frankincense seedlings under pulsed water availability conditions. Oecologia.169, 895- 904.
Campbell, L.G., Enz, J.W., 1991. Temperature effects on sugar beet seedling emergence. J. of Sugar Beet Research. 28, 129-140. 
Chołuj, D., Wiśniewska, A., Szafrański, K.M., Cebula, J., Gozdowski, D., Podlaski, S., 2014. Assessment of the physiological responses to drought in different sugar beet genotypes in connection with their genetic distance. Journal of Plant Physiology. 171, 1221- 1230.
Cooke, D.A., Scott, R.K., 1993. The sugar beet crop: science to practice. Chapman and Hall, London. 678pp.
Curcic, Z., Ciric, M., Nagl, N., Taski-Ajdukovic, K., 2018. Effect of sugar beet genotype, planting and harvesting dates and their interaction on sugar yield. Frontiers in Plant Science.  4, 1- 9.
De Vos, C.H.R., Schat, H., De Waal, M.A.M., Vooijs, R., Ernst, W.H.O., 1991. Increased resistance to copper-induced damage of the root cell plasmalemma in copper tolerant Silene cucubalus. Physiologia Plantarum. 82, 523-528.‏
FAOSTAT., 2019. Crops-Production/Yield quantities of Sugar beet. Available at: http://www.fao.org/faostat/ (Accessed October 4th 2019).
Guerfel, M., Baccouri, O., Boujnah, D., Cha, W., Zarrouk, M. 2008. Impacts of water stress on gas exchange, water elations, chlorophyll content and leaf structure in the two main Tunisian olive (Olea europaea L.) cultivars, Scientia Horticulturae 1, 1-7.
Halliwell, B., Gutteridge, J.M., 2015. Free radicals in biology and medicine. Oxford University Press, USA, 569 P.
Iturbe-ormaetxe, I., Escuredo, P.R., Arrese-Igor, C., Becana, M., 1998. Oxidative damage in pea plant exposed to water deficit or paraquat. Plant Physiology. 116, 173-181.
Jahani Moghadam, E., Parsa, S., Mahmoudi, S., Ahmadi, M., 2017. The Effects of planting date and cultivar on yield and the early flowering in autumn sowing of sugar beet varieties. Journal of Agronomy and Plant Breeding. 13, 57-43. [In Persian with English summary].
Jihad Akbar, M.D., Babaei, B., Basati, J., Abbasi, Z., 2013. Effect of different methods of cultivation in saline lands on sugar beet quality and quantity. Journal of Sugar Beet. 29,189-199. [In Persian with English summary].
Khozaei, M., Kamgar, A., Haghighi, A., Zand Parsa, S., Sepaskhah, A.R., Razzaghi, F., Yousefabadi, V., Emamd, Y., 2020. Evaluation of direct seeding and transplanting in sugar beet for water productivity, yield and quality under different irrigation regimes and planting densities. Agricultural Water Management. 238, 1-12.
Kucharki, C.J., 2006. A multi decadal trend of earlier corn planting in the central USA. Agronomy Journal. 98, 1544-1550.
Laura, D., Zolatan, B., Tomas, H., Tamas, A., Tamas, S., 2003. Crop planting date matters: Estimation methods and effect on future yields. Agricultural and Forest Meteorology. 223, 103-115.
Loreto, F., Velikova, V., 2001. Isoprene produced by leaves protects the photosynthetic apparatus against ozone damage, quenches ozone products, and reduces lipid peroxidation of cellular membranes. Journal of Plant Physiology. 127, 1781-1787.
MacAdam, J.W., Nelson, R., and Sharp, E., 1992. Peroxidase activity in the leaf elongation zone of tall fescue. Plant Physiology. 99, 872-878
Mirzaei, M.R.,  Abdollahian- Noghabi, M.,  2012. Study of sugar beet growth pattern in Hamedan, Iran. Journal of Sugar Beet. 27(2), 1-9.
Nabi Ilkaee, M., Babaei, Z., Baghdadi, A., Golzardi, F., 2016. Effect of different planting dates and defoliation on the properties of sugar beet (Beta vulgaris L.).  Journal of Experimental Biology and Agricultural Sciences. 4, 52- 58.
Pahlavanian Miandoab, S.H.,  Dadashi, M. R., Mir Mahmoudi, T., Shahrooghbi, A., Adjam Norouzi, H., 2021. Study Qualitative and quantitative traits of sugar beet cultivars at different planting times in transplanting and seedling cultivation system in West Azarbaijan area. Journal of Crop Production. 13, 23-40.
Putnik-Delic, M., Maksimovic, I., Venezia, A., Nagl, N., 2013.Free proline accumulation in young sugar beet plants and in tissue culture explants under water deficiency as tools for assessment of drought tolerance. Romanian Agricultural Research. 30, 141- 148.
Ruiz-Sánchez, M., Aroca, R., Muñoz, Y., Armada, E., Polón, R., Ruiz-Lozano, J.M., 2010. The arbuscular mycorrhizal symbiosis enhances the photosynthetic efficiency and the antioxidative response of rice plants subjected to drought stress. Journal of Plant Physiology. 167, 862–869.
Sadeghzadeh Hamati, S., Shirzadi, M. H., Aghaei Zadeh, M., Fatollah Taleghani, D.,  Javaheri, A., Asgari, A., 2012. Evaluation of sowing and harvesting date effects on yield and quality of five sugar beet cultivars in Jiroft region (autumn planting).  Journal of Sugar Beet. 28, 25-42. [In Persian with English summary].
Sadeghzadeh Hemayati, S., Fetholla Taleghani, D., Kashani, A., Siadat, A.S., Normouhamadi, G., 2009. Effect of sowing date, planting density and cultivar on solar radiation interception indices in sugar beet. II Radiation use efficiency. Journal of Sugar beet. 25, 53-69. [In Persian with English summary].
Scott, R.K., Jaggard, K.W., 1993. Crop physiology and agronomy. In: Cooke, D.A., Scott, R.K. (eds.), The sugar beet crop. PP. 179-237. Londan, Champan and Hall.
Shabiri, S., Ghasemi Golazani, K., Golchin, A., Saba, J., 2006. Effect of irrigation water on phenology and yield of three chickpea cultivars (Cicer arietinum L.). Journal of Agricultural Knowledge. 16, 137-147. [In Persian with English summary].
Shibles, R.M., Webers, C.R., 1966. Interception of solar radiation and dry matter production by various soybean planting patterns. Crop Science. 6, 55- 59.
Stibbe, C., Marlander, B., 2002.  Field emergence dynamics significance to intraspecific competition and growth efficiency in sugar beet (Beta vulgaris L.). European Journal of Agronomy. 17, 161- 171.
Taherkhanchi, A., Akbari, G.A., Modarres-Sanavy, S.A.M., Ghorbani Javid, M., 2014. Evaluation of effects of bio-fertilizers on some physiological and biochemical traits in soybean under water deficit condition. Agricultural Crop Management. 15, 141-153. [In Persian with English summary].
Taleghanii, D., Habibi, F.D., Abadi, V., Ghohari, J., Jegini, M.A., Gasem, B.M., 2004. Determination of optimum plant density and sowing arrangement of sugar beet at sprinkler irrigation system. Abstracts of 6th Iranian Agronomy and plant breeding Congress. Babolsar. Mazandaran University, 12-16 Shahrivar. 456 pp. [In Persian].
Topak, R., Suheri, S., Acar, B., 2010. Comparison of energy of irrigation regimes in sugar beet production in a semi-arid region. Energy Journal. 35, 5464-5471.
ICUMSA, 2009. International Commission for Uniform Methods of Sugar Analysis, Methods Book. Berlin, Bartens.
Vahidi, H., Rajabi, A., Seyed Hadi, M., Fathollah Taleghani, D., 2013. Screening of sugar beet (Beta vulgaris L.) genotype for drought tolerance IJACS. 1104-1113.