نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی مجاب ¹
• مجتبی حسینی ²
• غلامرضا زمانی ³
• اردشیر کهنسال ⁴
• اسماعیل ابراهیمی ²

¹ مربی، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه پیام نور، ایران

² دانشجوی دکترای علوم علف‌های هرز دانشگاه فردوسی مشهد

³ دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بیرجند

⁴ کارشناس ارشد شناسایی و مبارزه با علف‌های هرز

چکیده

رکود بذر از مهمترین موانع در بررسی تأثیر عوامل مختلف محیطی بر ویژگی­های جوانه­ زنی بذور علف‌های هرز می­باشد. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار و 4 تکرار بر روی بذور علف­ هرز کهورک اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 6 زمان مختلف (10، 20، 30، 40، 50 و 60 دقیقه) نگهداری بذوردر اسید سولفوریک 95 تا 98 درصد، خراش ­دهی مکانیکی توسط سنباده به مدت 5 دقیقه، خیساندن بذور در آب مقطر به مدت 24 و 48 ساعت و جوشاندن بذور در آب 95 تا 98 درجه سانتی‌گراد به مدت 5 و 10 دقیقه به همراه تیمار شاهد بودند. نتایج نشان داد که، تیمارهای خراش­ دهی شیمیایی و فیزیکی باعث جوانه­ زنی این علف­ هرز شده بودند و بیشترین سرعت جوانه ­زنی، طول ریشه ­چه و ساقه ­چه، وزن تر ریشه ­چه و ساقه ­چه در زمان 60 دقیقه نگهداری بذور در اسید سولفوریک حاصل شد. جهت بررسی تأثیر تنش شوری و خشکی دو آزمایش جداگانه به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی و ماتریک در چهار سطح( 3/.-، 5-، 10- و 15- بار) و شاهد بودند. نتایج نشان داد که، با منفی ­تر شدن پتانسیل اسمزی و ماتریک درصد و سرعت جوانه­ زنی به طور معنی ­داری نسبت به شاهد کاهش یافت (0/001>p) و این کاهش در تنش خشکی  بیشتر بود. پارامتر X­₅₀مدل لجستیک سه پارامتری حاکی از کاهش 50 درصدی حداکثر جوانه­ زنی کهورک در پتانسیل‌های اسمزی 16/23- بار و ماتریک 6/26- بار می­باشد که این امر حساسیت بیشتر کهورک را به تنش خشکی نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

• اکولوژی علف هرز
• بیولوژی
• پتانسیل اسمزی
• مدیریت علف هرز