کمّی‏ سازی و تحلیل واکنش های جوانه‏ زنی گیاه دارویی مرزه به دما و تنش شوری

خلیلی, نفیسه; کامکار, بهنام; خدابخشی, امیرحسن

doi:10.22077/escs.2015.203

کمّی‏ سازی و تحلیل واکنش های جوانه‏ زنی گیاه دارویی مرزه به دما و تنش شوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش ‏آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

² دانشیار، گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

10.22077/escs.2015.203

چکیده

امروزه گیاهان دارویی ازجمله گیاهان مهم اقتصادی در دنیا هستند، درحالی‌که اطلاعات پایه چندانی در مورد بسیاری از این گیاهان وجود ندارد. این مطالعه به‌منظور کمّی‏ سازی واکنش سرعت جوانه‏ زنی گیاه دارویی مرزه (hortensis L.Satureja) نسبتبه دما و تنش شوری انجام شد. بدین منظور جوانه‏ زنی این گیاه تحت تأثیر تیمار‏های دمایی(12، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‏گراد) و غلظت های شوری (صفر، 25، 50، 75، 100، 125 و 150 میلی مولار NaCl) در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1392 موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تأثیر دما، تنش شوری و اثر متقابل آن‏ها بر حداکثر درصد جوانه زنی (MGR)، سرعت جوانه زنی (R₅₀) و زمان رسیدن به 10% (D₁₀)، 50% (D₅₀) و 90% (D₉₀) حداکثر جوانه زنی معنی دار بود. با افزایش غلظت شوری آب، درصد و سرعت جوانه زنی کاهش یافت. همچنین با افزایش دما تا دمای مطلوب درصد و سرعت جوانه زنی افزایش و پس‌ازآن کاهش یافت. با ارزیابی سه مدل رگرسیون غیر‏خطی شامل مدل دو‏تکه‏ ای، دندان‏ مانند و بتا، مدل بتا به‌عنوان مدل برتر انتخاب شد. در شوری صفر، دماهای کاردینال شامل دمای پایه، دمای مطلوب و دمای سقف به ترتیب 8، 24/77 و 41 درجه سانتیگراد و زمان بیولوژیک 83/68 ساعت (شاهد) برآورد شد. دماهای بهینه و سقف تحت تأثیر غلظت شوری قرار نگرفتند، اما دمای پایه و زمان بیولوژیک جوانه‏ زنی به ازای افزایش هر 25 میلی مولار غلظت شوری به ترتیب 1/35 درجه سانتیگراد کاهش و 1/65 ساعت افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها