نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر به‌منظور بررسی کارایی آبیاری قطره­ای نواری و همچنین تأثیر این سامانه آبیاری بر شوری خاک، در خاک‌های ریزبافت مستعد به شوری و سدیمی استان خوزستان، اقدام به کشت گیاه ذرت تابستانه گردید. آبیاری قطره­ای نواری با سه دور آبیاری دو، سه و چهارروزه بر اساس نیاز آبی گیاه تعیین شد و در قالب کرت نواری در بلوک کامل تصادفی اجرا گردید. برای پایش رطوبت و شوری در هر مرحله از رشد گیاه نمونه­ های خاک در لایه­ های 0-25، 50-25، 75-50 سانتی­متری در محدوده ریشه گیاه برداشت شد. این نمونه‎گیری­ها در دو سال زراعی انجام شدند تعیین میزان رطوبت خاک به روش وزنی انجام شد. در تیمار 2 روزه لایه رطوبت 0 تا 25 سانتی­متری خاک قبل از آبیاری حدود 16% وزنی بوده و بعد از آبیاری به 18% وزنی و در تیمارهای 3 و 4 روزه به 23% وزنی رسیده است. به‌طورکلی درصد رطوبت در تمام طول فصل زراعی در ناحیه ریشه گیاه در حد ظرفیت مزرعه نگه داشته شد. نتایج حاصل از شوری خاک نشان داد که در سال اول کشت شوری خاک در طی دوران رشد و پس از اتمام فصل کشت روند افزایشی داشته است برخلاف آن پس از سال دوم کشت شوری خاک به یک‌چهارم شوری اولیه رسیده است. این روند در آبیاری سطحی نیز مشاهده شد. حرکت شوری از رژیم آبیاری دوروزه به چهارروزه، روندی افزایشی داشته است. بررسی توزیع شوری در اعماق مختلف ریشه گیاه، بهترین عمق خاک را عمق صفر تا 25 سانتی‎متری در آبیاری دوروزه و با شوری 2.9 دسی ­زیمنس بر متر به نسبت شوری در آبیاری سه و چهارروزه معرفی می­کند. با توجه به بررسی توزیع رطوبت، شوری و عملکرد در هر سه رژیم آبیاری می­توان رژیم آبیاری 2روزه را مناسب‌ترین رژیم آبیاری برای استفاده از آبیاری نواری تیپ در خاک­های سنگین خوزستان معرفی نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Abliz, A., Tiyip, T., Ghulam, A., Halik, Ü., Ding, J., Sawut, M., Zhang, F., Nurmemet, I., Abliz, A., 2016. Efects of shallow groundwater table and salinity on soil salt dynamics in the Keriya Oasis. Northwestern China. Environmental Earth Sciences. 75, 260.
Azari A., Bromandnasab S., Behzad M., Moayeri M., 2007. Study of yield of corn in drip irrigation (Tape) system. Journal of Agricultural Science. 30, 81-87.
Badr, A.E., Abuarab, M.E., 2013. Soil moisture distribution patterns under surface and subsurface drip irrigation systems in sandy soil using neutron scattering technique.  Irrigation Science. 31, 317–332.
Chen, X.L., Kang, Y.H., Wan, S.Q., Chu, L.L. and Li, X.B., 2015. Simple method for determining the emitter discharge rate in the reclamation of coastal saline soil using drip irrigation.  Journal of Irrigation and Drainage Engineering. 14.
Guan, H., Li, J., Li, Y., 2013. Effects of drip system uniformity and irrigation amount on water and salt distributions in soil under arid conditions. Journal of Integrative Agricultural. 12, 924–939.
He, Z., Shi, W., Yang, J., 2017. Water and salt transport and desalination effect of halophytes intercropped cotton field with drip irrigation under film. Transactions of the Chinese Society of Agricultural Engineering. 33, 129–138.
Hu, H., Tian, F., Hu, H., 2011.  Soil particle size distribution and its relationship with soil water and salt under mulched drip irrigation in Xinjiang of China. Science China Technological Sciences. 54, 1568–1574.
Jafari, H., Ashrafi, S.H., 2011. Investigation of the effects of irrigation levels, Plant density and planting pattern in drip irrigation (Tape) on corn. Proceedings of the 1th National Conference on Irrigation and Evaporation Reduction, 7-9 Feb. 2011.  Kerman, Iran. [In Persian].
Karami, M., Farasati, M., Maleki, R., 2015. Soil Leaching Simulation by Using HYDRUS-2D Software. Iranian Journal of Soil Research. 29, 49-57. [In Persian with English Summary].
Karimi, M., Baghbani, J., Jalini, M., 2015. Investigation of the effect of different levels of drip irrigation (type) on yield and yield components of maize. Journal of Water and SoiL. 29, 311-321. [In Persian with English Summary].
Kang, S. Z., Hao, X.M., Du, T.S., Tong, L., Su, X.L., Lu, H.N., Li, X.L., Huo, Z.L., Li, S.E., Ding, R.S., 2017. Improving agricultural water productivity to ensure food security in China under changing environment, from research to practice. Agricultural Water Management. 179, 5–17.
Khoshro, M., Kiani, A., Zakeri nia, M., Zabihi, a., 2007. Evaluation of moisture distribution in soil profile in drip irrigation (T-Tape) Soybean product. The 9th National Seminar on Irrigation and Evaporation Reduction, 2007.   Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman. [In Persian].
Kumar, R., Trivedi, H., Yadav, R., Das, B., Bist, A.S., 2016. Effect of drip irrigation on yield and water use efficiency on brinjal (Solanum melongena) CV Pant Samra. International Journal of Engineering Sciences Research Technology. 5(10), 7-17.
Li, X.B., Kang, Y.H., 2019. Study on the salt leaching and response of Chinese rose (Rosa chinensis) root to reclamation on coastal saline soil using drip irrigation with brackish water. Transactions of the Chinese Society of Agricultural Engineering. 35, 112–121.
Li, X.W., Jin, M.G., Zhou, N.Q., Huang, J.O., Jiang, S.M., Telesphore, H., 2016. Evaluation of evapotranspiration and deep percolation under mulched drip irrigation in an oasis of Tarim basin. China. Journal of Hydrology. 538, 677–688.
Liu, M.X., Yang, J.S., Li, X.M., Liu, G.M., Yu, M., Wang, J., 2013. Distribution and dynamics of soil water and salt under different drip irrigation regimes in northwest China. Irrigation Science. 31, 675–688.
Liu, M., Yang, J., Li, X., Yu, M., Wang, J., 2012. Effects of irrigation water quality and drip tape arrangement on soil salinity, soil moisture distribution, and cotton yield (Gossypium hirsutum L.) under mulched drip irrigation in Xinjiang. China. Journal of Integrative Agriculture. 11, 502–511.
Li, X.W., Jin, M.G., Huang, J.O., Yuan, J.J. ,2015. The soil-water flow system beneath a cotton field in arid north-west China, serviced by mulched drip irrigation using brackish water. Hydrogeology Journal. 23, 35–46.
Ming, G., Tian, F., Hu, H., 2018. Effect of water table depth on soil water and salt dynamics and soil salt accumulation characteristics under mulched drip irrigation. Transactions of the Chinese Society of Agricultural Engineering. 34, 90–97.
Meixian, L., Jingsong, Y., Xiaoming, L., Guanming, L.  Mei, Y., Wang, J., 2013. Distribiution and dynamics of soil water and salt under different drip irrigation regimes in northwest china. Irrigation Science. 31, 675-688.
Muller, T., Ranquet Bouleau, C., Perona, P., 2016. Optimizing drip irrigation for eggplant crops in semi-arid zones using evolving thresholds. Agricultural Water Management. 177, 54–65.
Nakayama, F.S., Bucks, D.A., 1986. Trickle Irrigation for Crop Production: Design, Operation and Management. Elsevier Science Publishers., USA, New York.
Ning, S.R., Shi, J.C., Zuo, Q., Wang, S., Ben-Gal, A., 2015. Generalization of the root length density distribution of cotton under film mulched drip irrigation. Field Crops Research. 177, 125–136.
Shrivastava, P.K., Parikh, M.M., Sawani, N.G., Raman, S., 1994. Effect of drip irrigation and mulching on tomato yield. Agricultural Water Management.25, 179–184.
Varjavand, P., Mokhtaran, A., Absalan, Sh., 2019. Evaluation of soil salinity variations in corn and wheat cultivations under drip-tape irrigation system in central regions of Khuzestan province. The 1st International and 4th National Congress on Iranian Irrigation & Drainage, 13-14 November. 2019. Urmia University, Urmia, Iran. [In Persian with English Summary].
Wang, Q., Wang, W., Wang, Z., Zhang, J., Zhang, J., Ding, X., Zhou, L., Mao, G., 2001. Analysis of features of soil salt in a drainage area. Acta Pedologics Sinica. 38, 271–276.
Wang, R.S., Kang, Y.H., Wan, S.Q., Hu, W., Liu, S.P., Liu, S.H., 2011. Salt distribution and the growth of cotton under different drip irrigation regimes in a saline area. Agricultural Water Management. 100, 58–69.
Wenling, Ch., Menggui, J., Ferre, T., Liu, Y., Xian, Y., Tianrui, S., Ping, X., 2018. Spatial distribution of soil moisture, soil salinity, and root density beneath a cotton field under mulched drip irrigation with brackish and fresh water. Field Crops Research. 215, 207-221.
Zhang, G., Liu, C., Xiao, C., Xie, R., Ming, B., Hou, P., Liu, G., Xu, W., Shen, D., Wang, K., 2017. Optimizing water use efficiency and economic return of super high yield spring maize under drip irrigation and plastic mulching in arid areas of China. Field Crops Research. 211, 137–146.
Zhang, Z., Hu, H., Tian, F., Hu, H., Yao, X., Zhong, R., 2014.  Soil salt distribution under mulched drip irrigation in an arid area of northwestern China. Journal of Arid Environments. 104, 23–33