نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رعنا نادری زرنقی ¹
• محمود تورچی ²

¹ عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

² استاد گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

تولیدات کشاورزی شدیدأ تحت تأثیر شوری خاک و اثرات مخرب غلظت نمک در خاک­های شور می­باشند و این عامل تمدن کشاورزی قدیمی و مدرن را تحت تأثیر قرار داده است. به­منظور بررسی اثر تنش شوری آب برتعدادی از صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مرتبط با مقاومت به شوری در دوازده رقم کلزای بهاره، آزمایشی بصورت کرت­های خرد شده با سه سطح شوری صفر، 150و 300 میلی­مولار در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. در این پژوهش صفات ارتفاع بوته، طول ریشه، وزن­تر و خشک گیاه، وزن­تر و خشک ریشه، وزن صد ­دانه، عملکرد دانه در بوته، پتانسیل اسمزی، پتانسیل آب برگ، پرولین، Na⁺برگ، K⁺برگ و K⁺/Na⁺برگ ارقام اندازه­گیری شد. تجزیه واریانس حاکی از وجود اختلاف معنی­دار بین ارقام مورد مطالعه برای تمامی صفات بود. از تجزیه­خوشه­ای با روش UPGMA برای گروه ­بندی ارقام از حیث کلیه صفات و برای تمامی سطوح شوری استفاده شد. تجزیه­خوشه ­ای در شرایط تنش شوری شدید منجر به تشکیل دو خوشه گردید که ارقام Heros و Comet در اکثر صفات مورد مطالعه میانگین کمتری را به خود اختصاص دادند، لذا می­توان از آن­ها بعنوان والدین حساس در تلاقی با ارقام متحمل مانند  Crakerو Amica جهت تهیه جوامع مناسب برای ترسیم نقشه ژنتیکی و مکان­یابی صفات کمی درگیر در مقاومت به شوری استفاده کرد. با شناسایی ارقام متحمل و حساس به شوری زمینه برای مطالعات مولکولی جهت درک درست سازوکار تحمل به تنش شوری در کلزا و ژن­های درگیر در این فرآیند فراهم خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

• تنش شوری
• تجزیه خوشه ای
• توابع تشخیص
• مرحله گلدهی