نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد

2 دانش آموخته مقطع دکتری دانشگاه تربیت مدرس، تهران

3 دانشیار و عضو هیئت‌علمی موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

4 استاد و عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس، تهران

چکیده

محدودیت منابع خاک و آب موجب شده است که استفاده از منابع شور برای تولید محصولات کشاورزی و تأمین نیاز غذایی جمعیت جهان امری اجتناب ناپذیر باشد. اگرچه شوری موجب کاهش رشد و عملکرد در گیاهان می‌شود اما میزان شدت تأثیر منفی آن نه‌تنها به نوع و گونۀ گیاه بلکه به مراحل رشد گیاه و ترکیب یونی آب در شرایط شور نیز بستگی دارد. نسبت کلسیم به منیزیم یکی از نسبت‌های مهم تعیین کنندۀ کیفیت آب‌های شور و خیلی شور زیر زمینی یا زه آب های برگشتی و آب دریا برای استفاده در مصارف کشاورزی است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر نسبت‌های مختلف کلسیم به منیزیم آب آبیاری بر رشد و عملکرد گیاه کینوا در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات خاک و آب در سال 1397 انجام شد. تیمار های آزمایش شامل سه سطح از نسبت‌های مختلف کلسیم به منیزیم آب آبیاری شامل 0.25، 0.5 و 1 بود که به صورت محلول‌ غذایی پایه هوگلند و استفاده از نمکهای سولفات منیزیم و کلرید سدیم تهیه شد. شوری محلول، متناسب با حدآستانه تحمل به شوری گیاه در همان مرحله رشد تنظیم گردید که شامل الف: سبز شدن (با شوری 8 دسی زیمنس بر متر)، ب: گلدهی (با شوری 15 دسی زیمنس بر متر) و ج: پر شدن دانه (با شوری20 دسی زیمنس بر متر) در محیط کشت بدون خاک بود. نتایج نشان داد درصد و غیر یکنواختی سبز شدن بذور کینوا به نسبت‌های مختلف کلسیم به منیزیم آب آبیاری واکنش نداشت، ولی افزایش میزان منیزیم سرعت سبز شدن بذور کینوا را به طور معنی داری بهبود بخشید. هر چند نتایج نشان داد که وزن تر و خشک بوته در مرحله گلدهی تحت تأثیر معنی دار نسبت کلسیم به منیزیم آب آبیاری قرار گرفته اما اثر بر عملکرد دانه معنی دار نبود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Adolf, V.L., Shabala, S., Anderson, M., Razzaghi, F., Jacobsen, S.V., 2012. Vertical differences of quinoa’s tolerance to saline conditions. Plant and Soil. 357, 117-129.
Babaie Zarch, M.J., Mahmoodi, S., Eslami, S.V., Zamani, G.R., 2019. Evaluating the competition of tumble pigweed (Amaranthus albus L.), common purslane (Portulaca oleracea L.) and common millet (Panicum miliaceum L.) competition under salinity stress. Environmental Stresses in Crop Sciences. 12, 573-583. [In Persian with English Summary].
Brandenburg, W., Kleier, C., 2011. Effect of MgCl2 on germination, growth and biomass allocation of the radish CV. "Cherry Belle". American Journal of Environmental Sciences. 7, 132.135.
Bresler, E., McNeal, B.L., Carter, D.L., 2012. Saline and Sodic Soils: principles-dynamics-modeling (Vol. 10). Springer Science and Business Media.
Carter, M.R., Webster, G.R., Cairns, R.R., 1979. Calcium deficiency in some Solonetzic soils of Alberta. Journal of Soil Science. 30, 161–174.
‎Chhabra, R. 2017. Soil salinity and water quality. A.A. Balkema Publishers. USA. 53p.
De Pascale, S., Ruggiero, C., Barbieri, G., Maggio, A. 2003. Physiological responses of pepper to salinity and drought. Journal of the American Society for Horticultural Science. 128, 48-54.
Dehghani, F., Rahnemaie, R., Malakouti, M.J., Saadat, S., 2012. Investigating Calcium to Magnesium Ratio Status in Some Irrigation Water in Iran. Journal of water research in agriculture. 26, 113-125.
Garcia Cardenas, M., 2003. Agroclimatic study and drought resistance analysis of quinoa for an irrigation strategy in the Bolivian Altiplano. Phd dissertation Faculty of Bioscience Engineering. Catholic University of Leuven. Belgium.
Grattan, S., Grieve, C., 1999. Mineral nutrient acquisition and response by plants grown in saline environments. In: Pessarakli, M. (ed.), Handbook of Plant and Crop Stress. New York: Marcel Dekker. 203-229.
Hariadi, Y., Marandon, K., Tian, Y., Jacobsen, S.E., Shabala S., 2010. Ionic and osmotic relations in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) plants grown at various salinity levels. Journal of Experimental Botany. 62, 185-193.
Hoagland, D.R., Arnon, D.I., 1950. The water-culture method for growing plants without soil." Circular. California agricultural experiment station 347. 2nd edit.
Jacobsen, S.E., Liu F., Jensen, C.R., 2009. Does root-sourced ABA play a role for regulation of stomata under drought in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.). Scientia Horticulturae. 122, 281-287.‎
Jacobsen, S.E., Monteros, C., Christiansen, J.L., Bravo, L.A., Corcuera, L.J., Mujica, A., 2007. Frost resistance mechanisms in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.). ‎European Journal of Agronomy. 26, 471-475.‎
Jacobsen, S.E., Mujica, A., Jensen, C.R., 2003. The resistance of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) to adverse abiotic factors.‎‏ Food Reviews International. 19, 99–‎‎109.‎
Jalali, M., Moharrami, S., 2007. Competitive adsorption of trace elements in calcareous soils of western Iran. Geoderma. 140, 156–163.
Maleki, P., Bahrami, H.A., Saadat, S., Sharifi, F., Dehghany, F., Salehi, M., 2018. Salinity threshold value of Quinoa (Chenopodium Quinoa Willd.) at‎ various growth stages and the appropriate‎ irrigation method by saline‎ water. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 49(15), 1815-1825.
Qadir, M., Schubert, S., Oster, J.D., Sposito, G., Minhas, P.S., Cheraghi, S.A.M., Murtaza, G., Mirzabaev, A., Saqib, M., 2018. High magnesium waters and soils: Emerging environmental and food security constraints. Science of the Total Environment. 642, 1108-1117.
Razzaghi, F., Jacobsen, S.E., Jensen, C.R., Andersen, M.N., 2015. Ionic and photosynthetic homeostasis in quinoa challenged by salinity and drought–mechanisms of tolerance. Functional Plant Biology. 42, 136-148.
Riccardi, M., Pulvento, C., Lavini, A., d'Andria, R., Jacobsen, S.E., 2014. Growth and ionic content of quinoa under saline irrigation. Journal of Agronomy and Crop Science. 200, 246-260.
Savvas, D., Meletiou, G., Margariti, S., Tsirogiannis, I., Kotsiras, A., 2005. Modeling the relationship between water uptake by cucumber and NaCl accumulation in a closed hydroponic system. HortScience. 40, 802-807.
Shabala, S., Shabala, S., Cuin, T.A., Pang, W., Percey, Z., Chen, S., Conn, C., Eing, H., Wegner, L.H., 2010. Xylem ionic relations and salinity tolerance in barley. The Plant Journal. 61, 839-853.
Tavakoli, N., Ebadi, A., Tavakoli, H., Tizfahm, P., 2016. Pretreatment of sesame seed (Sesamum indicum L.) with proline and its effective on seed germination and plant physiological defense systems under different temperature regimes. Journal of Crop Ecophysiology. 38, 509-528. [In Persian with English Summary].
Wilson, C., Read, J.J., Abo-Kassem, E., 2002. Effect of mixed-salt salinity on growth and ion relations of a quinoa and a wheat variety. Journal of Plant Nutrition. 25, 2689-2704.
Wu, G., Peterson, A.J., Morris, C.F., Murphy, K.M., 2016. Quinoa seed quality response to sodium chloride and sodium sulfate salinity. Frontiers in plant science. 7, 1-8.