نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
- معصومه حاتم وند 1، 2
- طاهره حسنلو 1
- فاطمه دهقان نیری 2
- امیرحسین شیرانیراد 3
- سید علی طباطبایی 4
- سید محمد حسینی 1
1 بخش فیزیولوژی مولکولی، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، کرج، ایران
2 گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
3 بخش دانه‌های روغنی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران
4 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
چکیده
خشکی یکی از عوامل محیطی مهم محدود کننده تولید محصولات زراعی در دنیا است. به‌منظور ارزیابی برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ارقام کلزا تحت تأثیر تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار، از زمان انتهای گلدهی تا پر شدن دانه (مدت 26 روز) انجام شد. فاکتور اصلی تنش خشکی در دو سطح تنش و شاهد (به‌ترتیب با 160 و 80 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر) و فاکتور فرعی ارقام در سه سطح: 1- Billy2- Adriana و 3- Tassilo بودند. صفات محتوای نسبی آب، هدایت روزنه‌ای، پرولین و قند کل 7 ، 12 و 26 روز پس از قطع آبیاری اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش در زمان گلدهی (7 روز پس از تنش) باعث کاهش محتوای نسبی آب، هدایت روزنه‌ای و قند کل و افزایش پرولین شد. تنش در مرحله خورجین‌دهی (12 روز پس از تنش) و پر شدن دانه (26 روز پس از تنش) باعث کاهش محتوای نسبی آب و هدایت روزنه‌ای و افزایش پرولین و قند کل شد. عملکرد دانه و اجزای آن پس از رسیدگی کامل گیاه اندازه‌گیری شدند. تنش از مرحله گلدهی باعث کاهش عملکرد دانه و اجزای آن شد اما کاهش در وزن هزار دانه معنی‌دار نبود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به‌ترتیب در ارقام Adriana با 2814 در شرایط شاهد و Tassilo با 994/4 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش بود. با توجه به نتایج، رقم Adriana عملکرد بهتری در شرایط تنش از خود نشان داد و کاشت این رقم در مناطق خشک توصیه می‌شود.
کلیدواژه‌ها
)