نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید محمودی ¹
• غلامرضا ثواقبی ²
• بابک متشرع زاده ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران

² استاد فقید گروه علوم و مهندسی خاک، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران

³ استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران

چکیده

یکی از مشکلات مهم خاک­های آهکی در مناطق خشک و نیمه‌خشک کاهش آهن و روی قابل‌جذب می‌باشد. راه­های مختلفی برای رفع کمبود در این خاک­ها وجود دارد که موثرترین و اقتصادی‌ترین روش، استفاده از ارقام  عنصرکارا می‌باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی تأثیر کمبود آهن بر غلظت، جذب و انتقال نسبی آهن، روی، مس و منگنز در 12 رقم تجاری لوبیا (قرمز، سفید و چیتی)، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه و در یک خاک آهکی دارای کمبود آهن قابل‌جذب (1/67 میلی‌گرم در کیلوگرم) به مرحله اجرا درآمد. آهن در دو سطح (بدون مصرف کود (Fe0) و مصرف بهینه در زمان کاشت (5 میلی‌گرم در کیلوگرم) به گلدان‌ها افزوده شد. پس از شش هفته در اواخر دوره رشد رویشی نسبت به برداشت گیاهان اقدام گردید. متحمل‌ترین و حساس‌ترین رقم به کمبود آهن به ترتیب ارقام درسا (108/9%) و درخشان (76/14%) بودند. بین مقدار جذب آهن در شرایط تنش کمبود آهن در بین ارقام مورد مطالعه در ریشه و اندام هوایی همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت. نتایج نشان داد که ارقام درسا، محلی خمین، دانشکده، ناز و گلی دارای بیشترین مقدار جذب و نسبت انتقال آهن، روی، مس و منگنز بودند.  بالاتر بودن جذب و انتقال از ریشه به اندام هوایی عناصر کم مصرف در ارقام مختلف گیاهی یکی از جنبه­ های مهم در برنامه­ غنی‌سازی زیستی با هدف بهبود کیفیت محصولات است.

کلیدواژه‌ها

• کمبود آهن
• آهن کارایی
• جذب و انتقال نسبی عناصر کم مصرف