نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی سراوان

چکیده

کم‌آبیاری یکی از گزینه‌های ایده‌آل برای کاهش تلفات آب و به تبع آن بهینه‌سازی کارایی مصرف آب در مناطق خشک است. به همین منظور، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی سراوان انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح ‌آبیاری (شامل 120، 100، 80 و 60 درصد) و فاکتور فرعی دو توده عدس (بلوچستان و کردستان) بود. به طور کلی، نتایج نشان داد که اثر کم‌آبیاری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و کارایی مصرف آب معنی‌دار بود. صرف‌نظر از توده عدس، با افزایش میزان مصرف آب، عملکرد افزایش پیدا کرد اما این افزایش در سطح 120 درصد نسبت به شاهد معنی‌دار نبود که این امر منجر به کاهش کارایی مصرف آب در تیمار 120 درصد گردید. تیمار 80 درصد با10 درصد کاهش عملکرد نسبت به تیمار شاهد (100 درصد)، دارای بیشترین کارایی مصرف اب بود. همچنین، بیشترین شاخص برداشت در تیمار 80 درصد (0.24) و توده بلوچستان بدست آمد. عملکرد بیولوژیک توده بلوچستان در تیمار 80 درصد نسبت به تیمار شاهد، 27 درصد کاهش یافت که در نهایت منجر به افزایش شاخص برداشت شد. بنابراین، با توجه به اینکه منطقه مورد نظر جزء اقلیم‌های خشک محسوب می‌شود می‌توان با 20 درصد کاهش آب آبیاری از منابع محدود آب حفاظت کرد.

کلیدواژه‌ها

 
Amiri Deh-Ahmadi, S.R., Parsa, M., Bannayan, M., Nassiri Mahallati, M., Deihimfard, R., 2015. Effect of irrigation and nitrogen fertilizer levels on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum L.) under Mashhad climatic conditions. Iranian Journal of Pulses Research. 6, 66-77. [In Persian with English Summary].
Esmaeili, M., Farhadi Bansouleh, B., Ghobadi, M., 2015. Effects of deficit irrigation and quality of soybean crop yield in Kermanshah region. Journal of Water and Soil. 29, 551-559. [In Persian with English Summery].
Farooq, M., Wahid, A., Kobayashi, N., Fujita, D., Basra, S.M.A., 2009. Plant drought stress: effects, mechanisms and management. Agronomy for Sustainable Development. 29, 185-212.
Fereres, E., Soriano, M.A., 2007. Deficit irrigation for reducing agricultural water use. Journal of Experimental Botany. 58, 147-159.
Geerts, S., Raes, D., 2009. Deficit irrigation as an on-farm strategy to maximize crop water productivity in dry areas. Agricultural Water Management. 96, 1275-1284.
Ghorbani-Nasrabadi, G.H., Hezarjaribi, A., 2010. Cotton response to deficit irrigation during different growth stages. Journal of Plant Production. 17, 129-142. [In Persian with English Summery].
Gusmao, M., Siddique, K.H.M., Flower, K., Nesbitt, H., Veneklaas, E.J., 2012. Water Deficit during the Reproductive Period of Grass Pea (Lathyrus sativus L.) Reduced Grain Yield but Maintained Seed Size. Journal of Agronomy and Crop Science. 198, 430-441.
Haghiabi, A., 2007. Effect of deficit irrigation on soybean yield in Khorramabad. Ninth National Seminar on Irrigation and Evapotranspiration. Kerman. [In Persian].
Hosseini, F., Nezami, A., Parsa, M., Haj Mohamadnia, K., 2011. Effects of supplementary irrigation on yield and yield components of lentil (Lens culinaris Medik.) landraces in Mashhad climate. Iranian Journal of Water and Soil. 25, 625-633. [In Persian with English Summary].
Huffaker, R., Hamilton, J., 2007. Conflict: Irrigation of Agricultural Crops. ASA-CSSA-SSSA publishing. Madison.
Iranian Ministry of Agriculture-Jahad, 2015. Agricultural Statistic. Volume 2: Crops. Ministry of Jahad-e-Agriculture. Planning and economic affairs, Office of Statistics and Information Technology. [In Persian].
Karimzadeh, H., Nezami, A., Kafi, M., Tadayon, M.R., 2017. Effect of deficit irrigation on yield and yield component of pinto bean genotypes in Shahrekord. Iranian Journal of Pulses Research. 8, 113-126.
Karrou, M., Oweis, T., 2012. Water and land productivities of wheat and food legumes with deficit supplemental irrigation in a Mediterranean environment. Journal of Agricultural Water Management. 107, 94–103.
Oweis T., Hachum A., Pala M., 2004. Lentil production under supplemental irrigation in a Mediterranean environment. Agricultural Water Management. 68, 251-265.
Ramirez Builes, V. H., Porch, T. G., Harmsen, E.W., 2011. Genotypic differences in water use efficiency of common bean under drought stress. Agronomy Journal. 103, 1206-1215.
Sandhu, J.S., Singh, S., 2007. History and origin. In: Yadav S.S. (eds.), Lentil: An ancient crop for modern times. Springer Verlag Germany pp. 1-9.
Saremi, M., Farhadi, B., Maleki, A., Farasati, M., 2015. Effect of deficit irrigation on yield and yield component and water use efficiency of lentil in Khorramabad. Journal of plant production. 22, 337-342. [In Persian].
SAS Institute, 2001. SAS System, Eighth ed. SAS Inst., Cary, NC.
Shrestha, R., Turner, N.C., Siddique, K.H.M., Turner, D.W., Speijers, J., 2006. A water deficit during pod development in lentils reduces flower and pod numbers but not seed size. Australian Journal of Agricultural Research. 57, 427–438.
Zang, H., Pala, M., Oweis, Y., Harris, H., 2000. Water use and water use effieiency of chickpea and lentil in a Mediterranean environment. Australian Journal of Agricultural Research. 51, 295-304.