نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

2 محقق، مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی اثرات متقابل سطوح مختلف شوری آب آبیاری و سطوح مختلف کود سولفات روی بر عملکرد گندم بود. لذا این پژوهش مزرعه‌ای در ایستگاه تحقیقات شوری صدوق یزد متعلق به مرکز ملی تحقیقات شوری اجرا شد. این تحقیق دارای سه سطح شوری آب آبیاری 1.88، 7.22 و 16.14 دسی‌زیمنس بر متر و پنج سطح کود سولفات روی شامل 0، 20، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار بود. آزمایش در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی و به‌صورت اسپلیت پلات با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که مصرف کود سولفات روی در کلیه سطوح شوری آب آبیاری ضرورت دارد. الگوی پاسخ گندم به کود سولفات روی در شوری‌های آب آبیاری 1.88 و 16.14 دسی‌زیمنس بر متر مشابه بود و از معادله درجه دوم پیروی ‌کرد، لیکن با افزایش شدت تنش شوری، شیب افزایش عملکرد کاهش یافت. هم‌چنین نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش شوری آب آبیاری از 1.88 به 7.22 دسی‌زیمنس بر متر عملکرد دانه گندم و نیاز کودی کاهش معنی‌داری نداشت. اما با افزایش شوری آب آبیاری به 16.14 دسی‌زیمنس بر متر میزان عملکرد دانه به میزان 2.53 تن در هکتار (معادل 41 درصد) کاهش اما کود روی موردنیاز کاهش نیافت. هم‌چنین نتایج این تحقیق نشان داد که الگوی پاسخ گندم به تنش شوری به میزان کود سولفات روی مصرفی بستگی دارد. در تیمارهای مصرف 0، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار سولفات روی با افزایش شوری میزان عملکرد به‌صورت خطی کاهش یافت اما در تیمار مصرف 80 کیلوگرم در هکتار سولفات روی رابطه میزان عملکرد و شوری آب آبیاری از معادله درجه دوم پیروی کرد. در مجموع، مصرف 20 کیلوگرم در هکتار کود سولفات روی جهت تولید گندم در کلیه سطوح شوری آب آبیاری توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

Acosta, J.A., Jansen, B., Kalbitz, K., Faz, A., Martínez-Martínez, S., 2011. Salinity increases mobility of heavy metals in soils. Chemosphere. 85, 1318-1324.
Ahmadi, M., Astaraee, A., Keshavarz, P., Nasirimahallati, M., 2005. Effect of irrigation water salinity and zinc application on soil properties, yield and chemical composition of wheat. Desert. 11(1), 129-141. [In Persian with English summary].
Aminisefidab, A., Vahabzadeh, M., Majidiheravan, E., Akbari, A., Afyoni, D., Saberi, M.H., Tabatabaei, M.T., Hajiakhondimeybodi, H., Kohkan, S.A., Lotfaliayeneh, G.A., Mehrabi, F., Afshari, F., Amiri, F., Ravari, Z., 2012. Cultivar Release: Arg, A New Bread Wheat Cultivar for Moderate Climate Zones of Iran with Salinity of Soil and Water. Seed and Plant Improvement Journal. 28(4), 723-726. [In Persian with English summary].
Azizian, A., Sepaskhah, A.R. 2014. Maize response to water, salinity, and nitrogen levels: Physiological growth parameters and gas exchange. International Journal of Plant Production. 8, 107-130.
Balali, M., Mohajeremilani, P., Khademi, Z., Doroodi, M.S., Mashayekhi, H.H., Malakooti, M.J., 2000. A comperehensive computer model for fertilizer recommendation towards sustainable agriculture. Ammozeshe Keshavarzi Press, Karaj. [In Persian].
Behbahanizadah, A.A., Ehyaee, M., 1993. Methods of soil analysis. Soil and Water Research Institute paper No. 893, Soil and Water Research Institute Press, Tehran. [In Persian].
Bernstein, L., Francois, L.E., Clark, R.A., 1974. Interactive effects of salinity and fertility on yields of grains and vegetables. Agronomy Journal. 66, 412-421.
Bouyoucos, C.J., 1962. Hydrometer method improved for making particle-size analysis of soil. Agronomy Journal. 54, 406-465.
Butcher, K., Wick, A. F., Desutter, T., Chatterjee, A., Harmon, J., 2016. Soil Salinity: A Threat to Global Food Security. Agronomy Journal. 108, 2189-2200.
Dar, S.R., Thomas, T., Dagar, J.C., Singh, D., Chawhan, M.K., Kumar, A., 2011. Phytoavailability of Zinc and Cadmium as affected by salinity and zinc in wheat (Triticum aestivum L.) grown on cadmium polluted soil. Lybian Agriculture Research Center Journal Internation. 2(14), 195-199.
Fageria, N.K., 2002. Influence of micronutrients on dry matter yield and interaction with other nutrients in annual crops. Pesquisa Agropecuária Brasileira. 37(12), 1765-1772.
Hanson B.R., Grattan, S.R., Fulton, A., 2006. Agricultural salinity and drainage. Retrieved Jan. 18, 2018, from https://www.researchgate. net/publication/321144519_Agricultural_Salinity_and_Drainage.
Karimi, M., 2015. A Guideline for Wheat Nitogen Fertilization. Sahrasharq Press, Mashhad. [In Persian].
Karimi, M., 2019. Wheat responses to the interactive effects between salinity and potassium sulphate fertilization. Environmental Stresses in Crop Sciences. 1(12), 239-249. [In Persian with English summary].
Karimizarchi, M., Aminuddin, H., Khanif, M.Y., Radziah, O., 2016. Effect of 8 elemental sulphur timing and application rates on soil P release and concentration in 9 maize. Pertanika Journal of Tropical Agricultural Science. 39, 235 - 248.
Khoshgoftar, A.H., Shariatmadari, H., Karimian, N., Kalbasi, M., van der Zee, S.E.A.T.M., Parker, D.R., 2004. Salinity and zinc application effects on phytoavailability of cadmium and zinc. Soil Science Society of American Journal. 68, 1885-1889.
Keshavarz, P., Moshiri, F., Tehrani, M.M., Balali, M.R., 2015. The necessity of integrated soil fertility management for wheat production in Iran. Journal of Land Management. 3, 61-72. [In Persian with English summary].
Keshavarz, P., 2013. Management strategies to increase nitrogen use efficiency (NUE) in agriculture. Journal of Land Management. 1(1), 47-54. [In Persian with English summary].
Keshavarz, P., Malakouti, M.J., Karimian, N., Fotovat, A., 2006. The Effects of Salinity on Extractability and Chemical Fractions of Zinc in Selected Calcareous Soils of Iran. Journal of Agricultural Science Technology. 8, 181-190.
Malakooti, M.J., 2010. Balanced Nutrition of Wheat. Amoozeshe Keshavarzi Press. Karaj. [In Persian].
Moshiri, F., Shahabi, A.A., Keshavarz, P., Khoogar, Z., Feiziasl, V., Tehrani, M.M., Asadirahmani, H., Samavat, S., Qeibi, M.N., Sadri, M.H., Rashidi, N., Khademi, Z., 2014. Guidelines for Integrated Soil Fertility and Plant Nutrition Management of Wheat. Sana Press. Tehran. [In Persian].
Qadir, M., Quillerou, E., Nangia, V., Murtaza, G., Singh, M., Thomas, R.J., Dreschel, P. Noble, A.D., 2014. Economics of salt-induced land degradation and restoration. Natural Resource Forum. 38, 282-295.
Rad, M.H., Meshkat, M.A., Soltani M., 2009. The effects of drought stress on some saxual‘s (Haloxylon aphyllum) morphological characteristics. Iranian Journal of Range and Desert Reseach. 16, 34-43. [In Persian with English summary].
Rani, S., Sharma, M.K., and Kumar, N., 2019. Impact of salinity and zinc application on growth, physiological and yield traits in wheat. Current Science. 116 (8), 1324-1330.
Shahbazi, K., Besharati, H., 2013. Overview of agricultural soil fertility status of Iran. Journal of Land Management. 1(1), 1-15. [In Persian with English summary].
U.S. Salinity Laboratory Staff. 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. Washington. DC. USDA Handbook, No. 60.
Vahhabzadeh, M., Majidiheravan, E., Hajakhoondimeibodi, H., Tabatabaee, M.T., Bozorgipoor, R., Bakhtiar, F., Akbari, A., Pakder, A., Sharifolhoseini, M., Afyouni, D., Rostami, H., Azarmjoo, H., Koohkan, SH., Amirijebalbarez, Q., Saberi, M. H., Binab, H., Qandi, A., Bahraee, S., Torabi, M., Nazari, K., Pirayeshfar, B., 2009. Bam, A new bread wheat cultivar for moderate climate zones with salinity of soil and water. Seed and Plant Improvement Journal. 25, 223-226. [In Persian with English summary].
Verma, T.S., Neue, H.U., 1984. Effect of soil salinity level and zinc application on growth, yield, and nutrient composition of rice, Plant and Soil. 82, 3-14.
Watanabe, F.S., Olsen, S.R., 1965. Test of an ascorbic acid method for determining phosphorous in water and NaHCO3 extract from soil. Soil Science of American Procedure. 29, 677-678.