نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
2 استاد پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب
3 استاد واحد علوم و تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر شوری آب و خاک بر رشد و عملکرد ژنوتیپ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گندم نان شامل رقمهای فلات، بزوستایا، مهدوی، روشن، گاسپارد، گاسکوژن، سایونز، چمران، الوند، قدس، مرودشت، الموت، کراس اروند، کراس شاهی، و لاین های 4211*, 4211، 4213، 4209 و 17 M.V. طرحی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در دو مکان، مکان 1 (فیض آباد) با شوری آب آبیاری 4 » و مکان 2 (داغستانی) با شوری آب 8- 6 دسی زیمنس برمتر و در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (79-1378 و 80-1379) در اراضی شور دشت سیلابی نیشابور اجرا شد. نتایج تجزیه مرکب دوساله نشان داد که در دو مکان اجرای آزمایش اثر سال و اثر ژنوتیپ بر صفت‌های عملکرد دانه، عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیک معنی دار (0/01< P) بود. در مکان 1، لاین * 4211 بالاترین عملکرد دانه را به مقدار 4167 کیلوگرم در هکتار تولید کرد و رقم روشن با تولید 7833 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد کاه را داشت. بالاترین عملکرد بیولوژیک نیز به مقدار 11780 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم روشن بود. رقم فلات با تولید 2650 کیلوگرم دانه در هکتار، رقم سایونز با 4850 کیلوگرم کاه در هکتار و رقم فلات با عملکرد بیولوژیک 7817 کیلوگرم در هکتار به ترتیب کمترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک را داشتند. نتایج نشان داد که افزایش شوری باعث کاهش عملکرد دانه و کاه گردید، ولی در مقایسه با دانه، کاهش عملکرد کاه کمتر بود. در مکان 2 بیشترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک را رقم روشن به ترتیب 3867، 7983 و 11850 کیلوگرم در هکتار تولید نمود. کمترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک به مقدار 1567، 2983 و 4550 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم کراس اروند بود. باتوجه به این نتایج به نظر میرسد رقمهای روشن، سایونز و لاین 4213 به شوری متحملتر بوده و از نظر عملکرد دانه بر سایر ژنوتیپها برتری داشتند، هر چند رقمهای روشن، کراس شاهی و الوند در این شرایط سه ژنوتیپ برتر در تولید کاه بودند و تنوع ژنتیکی از نظر تحمل به شوری در این رقم ها و لاینها وجود دارد.
کلیدواژه‌ها
)