نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، مرکز پژوهشی اصلاح و توسعه گیاهان دارویی، دانشگاه کردستان، سنندج

چکیده

ارزیابی شاخصه‌های جوانه‌زنی تحت شرایط تنش شوری یکی از راهکار‌های سریع در انتخاب گیاهان مقاوم به این تنش است. بدین منظور بذور چهار گیاه دارویی ریحان (.Ocimum basilicum L)، آویشن‌دنایی (Thymus daenensis Celak)، زوفا (Hyssopus officinalis L.) و بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) تحت تأثیر شش تیمار مختلف شوری (0، 3، 7، 10، 15 و 20 دسی‌زیمنس بر متر) به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار قرار گرفت و شاخصه‌های جوانه‌زنی آنها مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بذور هیچ کدام از گیاهان مذکور در شوری 10 دسی‌زیمنس بر متر و بالاتر قادر به جوانه‌زنی نبودند. اثر متقابل شوری در گونه‌ی گیاهی بر اکثر صفات اندازه‌گیری‌شده غیر از طول ساقه‌چه، طول گیاهچه و سرعت جوانه‌زنی تأثیر معنی‌داری داشت. بیشترین درصد جوانه‌زنی (63.3 درصد) در سطح شوری صفر دسی‌زیمنس بر متر متعلق به آویشن دنایی و در سطوح شوری 3 دسی‌زیمنس بر متر (76.6 درصد) و 7 دسی‌زیمنس بر متر (80 درصد) متعلق به بذور ریحان بود. بیشترین سرعت جوانه‌زنی در تمام سطوح شوری مربوط به بذور ریحان بود. براساس شاخص تحمل، بیشترین میزان تحمل به شوری (0.0384- در سطح شوری 3 دسی‌زیمنس بر متر و 0.0084- در سطح شوری 7 دسی‌زیمنس بر متر) مربوط به بذور ریحان بود و کمترین میزان تحمل در سطح شوری 3 و 7 دسی‌زیمنس بر متر به ترتیب به آویشن‌دنایی (0.0034-) و زوفا (0.0027+) اختصاص داشت.

کلیدواژه‌ها

Ahmadi, M., Modarres-Sanavy, S.A.M., Kafi, M., Sefidkon, F., Malekzadeh Shafaroudi, S., 2018. Effects of different levels of salinity stress on germination properties of medicinal plant Salvia Leriifolia Benth. Iran. Seed Science and Technology. 7(2), 43-55. [In Persian with English Summary].
Akhzari, D., Pessarakli, M., 2015. Effect of drought stress on total protein, essential oil content and physiological traits of Levisticum officinale Koch. Journal of Plant Nutrition. 39(10), 1365-1371.
Alirezaiee Naghondar, M., Azizi, M., Valizadeh, A., 2013. Effect of salinity stress on germination characteristics of seed and seedling growth in four cultivars of Ocimum basilicum L. Seed Science and Technology. 2(4), 44-56. [In Persian with English Summary].
Asadi Kapourchal, S., Homaee, M., 2017. Using desalinization models for scheduling crop rotation of saline-sodic soils: a case study in Ramhormoz region, Iran. Journal of Water and Soil Resources Conservation. 6(4), 91-106. [In Persian with English Summary].
Bajji, M., Kient, J.M., Lutts, S., 2002. Osmotic and ionic effects of NaCl on germination, early seedling growth and ion content of Atriplex halimus (Chenopodiaceae). Canadian Journal of Botany. 80(3), 297-304.
Elhami, B., Broujerdnia, M., Sedighi Dehkordi, F., Alamzadeh Ansari, N., 2007. The effect of sodium coloride on germination and growth of savory (Satureja hortensis). p. 98. 3th Medicinal Plants Congress, Novamber 2007, Shahed University, Tehran. [In Persian with English Summary].
Ellis, R.A., Roberts, E.H., 1981. The quantification of ageing & survival in orthodox seeds. Seed Science and Technology. 9, 373-409.
Fallahi, J., Ebadi, M.T., Ghorbani, R., 2008. The effects of salinity and drought stresses on germination and seedling growth of Clary (Salvia sclarea). Journal Environmental & Agricultural Science. 1(1), 57-67. [In Persian with English Summary].
Farhadi, N., Estaji, A., Alizadeh-salteh, S., 2016. The effect of pretreatment of salicylic acid on seed germination of Milk thistle (Silybum marianum cv. Budakalaszi) under salinity and drought stress. Iranian Journal of Seed Research. 3(1), 75-84. [In Persian with English Summary].
Fathollahi, M., Mohsenabadi, Gh., Tavakkol Afshari, R., Mohammadvand, E., 2016. Effect of different levels of salinity and temperature on seed germination parameters German Chamomile (Matricaria recutita). Iranian Journal of Field Crop Science. 47(3), 367-375. [In Persian with English Summary].
Ghasemi, A.A., Hamidi, H., Arves, J., Masoumi, A., 2013. Effect of salinity and temperature on germination of Hyssop (Hyssopus officinalis). Agricultural Crop Management. 15(3), 155-169. [In Persian with English Summary].
Hassani, A., Omidbeigi, R., 2002. Effect of water stress on some morphological, physiological and metabolically traits in basil (Ocimum basilicum). Journal of Agricultural Science. 12 (3), 47-59. [In Persian with English Summary].
Hossain, A.B.S., Sears, T.S., Paulsen, G.M., 1990. Desiccation tolerance and its relationship to assimilate partitioning in winter wheat. Journal of Crop Science. 30, 622-627.
Jankovasky, M., Landa, T., 2002. Genus Hyssopus L. recent knowledge. Horticultural Science. 29, 119-123.
Kabiri, R., Farahbakhsh, H., Nasibi, N., 2012. Effect of drought stress and its interaction with salicylic acid on black cumin (Nigella sativa) germination and seedling growth. World Applied Sciences Journal. 18(4), 520-527.
Kalvandi, R., Mirza, M., Atri, M., Hesamzadeh Hejazi, M., Jamzad, Z., Safikhani, K., 2014. Introduction of seven new chemotypes of Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas. in Iran based upon the variation of essential oil composition in different populations. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research. 30(1), 101-122. [In Persian with English Summary].
Khajeh-Hosseini, M., Powell, A., Bingham, I. J., 2003. The interaction between salinity stress and seed vigour during germination of soybean seeds. Seed Science and Technology. 31, 715-725.
Khalesro, Sh., Malekian, H., Mahdavi, B., 2016. Effect of chitosan and salinity stress on seed germination characteristics of savory (Satureja hortensis L.) and dragonhead (Dracocephalum moldavica L.). Iranian Journal of Seed Sciences and Research. 3(3), 23-34. [In Persian with English Summary].
Kiegle, E.A., Bisson, M.A., 1996. Plasma membrane Na+ transport in salt-tolerant charophyte. Plant Physiology. 111, 1191-1197.
Maguire, J.D., 1962. Speed of germination in selection and evolution for seeding vigor. Crop Science. 2(2), 176-177.
Makar, T.K., Turan, O., Ekmekcd, Y., 2009. Effects of water deficit induced by PEG & NaCl on Chickpea (Cicer arietium L.) cultivars & lines at early seedling stages. Gazi University Journal of Science. 22(1), 5-14.
Yang, X., Dong, M., Huang, Z., 2010. Role of mucilage in the germination of Artemisia sphaerocephala achens exposed to osmotic stress and salinity. Plant Physiology and Biochemistry. 48, 131-135.
Zirezade, M., Shahin, M., Tohidi, M., 2009. Evaluation of salinity and drought effect on Thymus germination. Iranian Journal of Physiology of Crop Plants. 4, 45-56. [In Persian with English Summary].