نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کودهای زیستی یکی از مهترین منابع تأمین عناصر غذایی در کشاورزی پایدار محسوب می شوند. بدین منظور پژوهشی به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1394 انجام شد. سطوح آبیاری در 3 سطح شامل: 100، 75 و 50 درصد نیازآبی لوبیا به‌عنوان عامل اصلی و نوع کود شامل: کود زیستی نیتروکسین، کود زیستی بیوفسفر، کود شیمیایی نیتروژنه (اوره) و شاهد (بدون کود) به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که کودهای مورد بررسی بر ‌عملکرد دانه و تعداد غلاف در بوته لوبیا تأثیر معنی دار (0.05≥P)، و بر تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه لوبیا تأثیر بسیار معنی‌داری (0.01≥P) داشتند. در این میان، کود زیستی نیتروکسین بیشترین تأثیر را نشان داد و صفات مورد بررسی را به ترتیب 92.4، 101.7، 47.3 و 38.7 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. اثر سطوح آبیاری‌ نیز بر تمام صفات لوبیا خیلی معنی‌دار (0.01≥P) بود، به‌طوری‌که کمترین مقدار صفات مذکور در تیمار 50 درصد نیازآبی لوبیا مشاهده شد و نسبت به تیمار 100 درصد نیازآبی به ترتیب 68.1، 35.8، 56.3 و 38.1 درصد کاهش نشان داد. اثر متقابل کود و آبیاری تنها بر عملکرد ماده‌خشک لوبیا معنی‌دار (0.05≥P) بود، به‌طوری‌که بیشترین و کمترین عملکرد ماده‌خشک به ترتیب در نتیجه‌ی کاربرد کود نیتروکسین با تأمین 100 درصد نیازآبی (7741 کیلوگرم در هکتار) و شاهد (بدون کود) در شرایط 50 درصد نیازآبی (880 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. به‌طورکلی، کاربرد نیتروکسین منجر به بهبود معنی‌دار تمام صفات لوبیا شد و در اثر کاربرد بیوفسفر نیز در مقایسه با کود شیمیایی اوره، اکثر صفات لوبیا تفاوت معنی‌دار نداشتند، بنابراین می‌توان جهت تولید محصول سالم لوبیا با عملکردی برابر با نظام‌های رایج از این کودهای زیستی بهره جست.

کلیدواژه‌ها

Abdelraouf, R.E., El-Habbasha, S.F., Hozayn, M., Hoballah, E., 2013. Water stress mitigation on growth, yield and quality traits of wheat (Triticum aestivum L.) using biofertilizer inoculation. Journal of Applied Sciences Research. 9(3), 2135-2145.
Adesemoye, A.O., Torbert, H.A., Kloepper, J.W., 2010. Increased plant uptake of nitrogen from15N-depleted fertilizer using plant growth-promoting rhizobacteria. Applied Soil Ecology. 46, 54-58.
Ahmadi, K., Gholizadeh, H., Ebadzadeh, H.R., Hosseinpoor, R., Abdeshah, H., Kazemian, A., Rafiei, M., 2017. Agricultural Statistics during 2016-7, Ministry of Jihade Keshavarzi, Iran. Vol. 1: Crops. Retrieved Sep. 19, 2018, from http://amar.maj.ir. [In Persian].
Amiri, S.R., Parsa, M., Bannayan Aval, M., Nassiri Mahallati, M., Deihimfard, R., 2015. Effect of irrigation and nitrogen fertilizer levels on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum L.) under Mashhad climatic conditions. Iranian Journal of Pulses Research. 6(1), 66-77. [In Persian with English Summary].
Amiri Dehahmadi, S.R., Parsa, M., Nezami, A., Gangeali, A., 2010. The effects of drought stress at different phenological stages on growth indices of chickpea (Cicer arietinum L.) in greenhouse conditions. Iranian Journal of Pulses Research. 2(1), 69-84. [In Persian with English Summary].
Anjum, S.A., Xie, X.Y., Wang, L.C., Saleem, M.F., Man, C., Lei, W., 2011. Morphological, physiological and biochemical responses of plants to drought stress. African Journal of Agricultural Research. 6(9), 2026-2032.
Ardekani, M.R., Sani, B., Noor Mohammadi, Gh., Khosravi, H., Farahbakhsh, A., 2007. Comparison of inoculum efficiency of bio fertilizers on production performance and yield of soybeans. Proceeding 2nd National Conference on Ecological Agriculture in Iran. Gorgan, p. 231. [In Persian with English Summary].
Asadi, B., Ghadiri, A., Asteraki, H., 2013. Evaluation of drought stress tolerance indices in Chitti bean genotypes. The 5th Iranian Pulse Crops Symposium, Karaj. pp. 334-337. [In Persian with English Summary].
Chandrasekar, B.R., Ambrose, G., Jayabalan, N., 2005. Influence of biofertilizers and nitrogen source level on the growth and yield of Echinochloa frumentacea (Roxb) Link. Journal of Agricultural Technology. 1(2), 223-234.
Choobforoush Khoei, B., Roshdi, M., Jalili, F., Ghaffari, M., 2014. The effect of biofertilizers on the yield and yield components of sunflower (Helianthus annuus L.) nuts in the Khoy region. Iranian Journal of Agronomy (Pajouhesh & Sazandegi). 103, 132-139. [In Persian with English Summary].
Dadnia, M., 2018. Relation of water deficit stress and biofertilizer on some of antioxidant enzymes activity and their role on grain yield variation in barley (Hordeum vulgare). Iranian Journal of Plant Echophysiology. 33, 1-10. ([In Persian with English Summary].
Demirevska, K., Zasheva, D., Dimitrov, R., Simova-Stoilova, L., Stamenova, M., Feller, U., 2009. Drought stress effects on Rubisco in wheat changes in the Rubisco large subunit. Acta Physiologiae Plant. 31, 1129-1138.
Griffe, P., Metha, S., Shankar, D., 2003. Organic production of medicinal, aromatic and dye-yielding plants (MADPs): Forward, Preface and Introduction, FAO.
Jahan, M., Amiri, M.B., Ehyaei, H.R., 2011. Interaction of cover plants (chickling pea and Iranian clover) and biofertilizers on some quantitative and qualitative characteristics of sesame (Sesamum indicum) in ecological farming system with emphasis on minimum tillage. 1st Special Conference about Apportunity Methods for Sustainable Agriculture. Khouzestan Payam Nour University. [In Persian with English Summary].
Jahan, M., Nassiri Mahallati, M., 2012. Soil Fertility and Biological Fertilizers (Agro-ecological Approach). Ferdowsi University of Mashhad Press. 252 p. [In Persian with English Summary].
Kalamian, S., Modares Sanavi, A.M., Sepehri, A., 2005. Effect of water deficit at vegetative and reproductive growth stages in leafly and commercial hybrids of maize. Iranian Journal of Water, Soil and Plant in Agriculture. 5(3), 38-51. [In Persian with English Summary].
Kumar, B., Pandey, P., Maheshwari, D.K., 2009. Reduction in dose of chemical fertilizers and growth enhancement of sesame (Sesamum indicum L.) with application of rhizospheric competent Pseudomonas aeruginosa LES4. European Journal of Soil Biology. 45, 334-340.
Kumar, S., Verma, A.K., Das, M., Jain, S.K., Dwivedi, P.D., 2013. Clinical complications of kidney bean (Phseolus vulgaris L.) consumption. Nutrition. 29, 821-827.
Mulas, D., Garcia-Fraile, P., Carro, L., Ramirez-Bahena, M.H., Casquero, P., Velazquez, E., Gonzalez-Andres F., 2011. Distribution and efficiency of Rhizobium leguminosarum strains nodulating Phaseolus vulgaris in Northern Spanish soils: Selection of native strains that replace conventional N fertilization. Soil Biology and Biochemistry. 43, 2283-2293.
Pagter, M., Bragato, C., Brix, H., 2005. Tolerance and physiological responses of Phragmites Australia to water deficit. Aquatic Botany. 81, 285-299.
Parsa, M., Bagheri, A., 2008. Pulses. Jahade Daneshgahi of Mashhad Press. 522p. [In Persian].
Rabieyan, Z., Rahimzadeh Khoei, F., Kazemi Arbat, H., Yarnia, M., 2009. Effect of biofertilizers on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum L.) cv. Pirouz under different levels irrigation. Iranian Journal of Agricultural Research. 2(6), 93-96. [In Persian with English Summary].
Rezvani Moghaddam, P., Sadeghi Samarjan, R., 2008. Effect of different planting dates and different irrigation regimes on morphological characteristics and yield of chickpea (Cicer arietinum L.) ILC3279 cultivars in the climatic conditions Neyshabur. Iranian Journal of Agricultural Research. 2, 315-325. [In Persian with English Summary].
Rosales, M.A., Ocampo, E., Rodriguez-Valentin, R., Olvera-Carrillo, Y., Acosta-Gallegos, J., Covarrubias, A.A., 2012. Physiological analysis of common bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars uncovers characteristics related to terminal drought resistance. Plant Physiology and Biochemical. 56, 24-34.
Salehi, F., 2015. Principles of breeding and cultivation of common bean. Agricultural and Natural Resources Research Education Publication. 265p. [In Persian with English Summary].
Sarmadnia, Gh. H., Koocheki, A., 1989. Crop Physiology. Jahade Daneshgahi of Mashhad Press, 400p. [In Persian with English Summary].
Shoghi Kalkhoran, S., Ghalavand, A., Modarres-Sanavy, S.A.M., Akbari, P., 2011. Effect of nitrogen fertilizer and biofertilizer application on yield and quality of sunflower (Helianthus annuus L). Iranian Journal of Crop Sciences. 12 (4), 467-481. [In Persian with English Summary].
Szilagyi, L., 2003. Influence of drought on seed yield components in common bean. Bulgarian Journal of Plant Physiology. 8, 320-330.
Tilak, K.V., Ranganayaki, N., Pal, K.K., De, R., Saxena, A.K., ShekharNautiyal, C., Mittal, S., Tripathi, A.K., Johri, B.N., 2005. Diversity of plant growth and soil health supporting bacteria. Current Science. 89, 136-150.
Vessey, J.K., 2003. Plant growth promoting rhizobacteria as biofertilizer. Plant and Soil. 255, 571-586.
Wani, I.A., Sogi, D.S., Wani, A.A., Gill, B.S., 2013. Physico-chemical and functional properties of flours from Indian kidney bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars. LWT-Food Science and Technology. 53, 284-278.
Yadegari, M., Asadirahmani, H., Noormohammadi, G., Ayneband, A., 2010. Plant growth promoting rhizobacteria increase growth, yield and nitrogen fixation in Phaseolis vulgaris. Iranian Journal of Plant Nutrition. 33, 1733-1743. [In Persian with English Summary].
Yousefpoor, Z., Yadavi, A.R., 2014. Effect of biological and chemical fertilizers of nitrogen and phosphorus on quantitative and qualitative yield of sunflower. Iranian Journal of Agricultural Knowledge and Sustainable Production. 24(1), 95-112. [In Persian with English Summary].