نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

2 عضو هیئت‌علمی گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

چکیده

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری خاک بر روی صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک علف جارو، آزمایشی به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح شوری 10، 16، 22، 28 و 34 دسی‌زیمنس بر متر و آب غیر شور (1.4 دسی‌زیمنس بر متر) به عنوان شاهد بود. صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک همراه درصد خاکستر، پتاسیم و سدیم اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش معنی‌دار ارتفاع، سطح برگ، درصد ماده خشک، تعداد شاخه جانبی، فلورسنس حداقل در مرحله رویشی، هدایت روزنه‌ای، تعرق، درصد ماده آلی، پتاسیم، سدیم و نسبت پتاسیم به سدیم و افزایش درصد خاکستر شد. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین وزن تر و خشک با صفات فیزیولوژیک و عناصر غذائی وجود نداشت. بر اساس نتایج رگرسیون مرحله‌ای، سه صفت تعداد شاخه جانبی، سطح برگ و درصد ماده خشک تنها صفاتی بودند که وارد مدل شدند و 90 درصد تغییرات مربوط به وزن خشک را توجیه کردند. ارتباطی بین وزن تر و خشک با صفات فیزیولوژیک و عناصر غذائی مشاهده نشد و صفات فیزیولوژیک در مقایسه با صفات مورفولوژیک کمتر تحت تأثیر شوری قرار گرفتند. نتایج این آزمایش ضمن تایید تحمل بالای علف جارو به شوری نشان دادند که استفاده از شاخص های فیزیولوژیک از جمله کلروفیل فلورسنس می تواند در ارزیابی سریع واکنش به شوری مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

Akhani, H., 2005. The illustrated flora of Golestan National Park, Iran. University of Tehran Press. [In Persian].
Al-Thabet, S.S., Leilah, A.A., Al-Hawass, I., 2004. Effect of NaCl and incubation on seed germination of three canola (Brassica napus L.) cultivars. Scientific Journal of King Faisal University. 5(1), 81-92.
Andrews, J.R., Fryer, M.J., Baker, N.R., 1995. Characterization of chilling effects on photosynthetic performance of maize crops during early season growth using chlorophyll. Journal of Experimental Botany. 46, 1195-1203  
Asish Kumar, P., Bandhu Das, A. 2005. Salt tolerance and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety. 60, 324-349.
Blum, A., 1988. Plant Breeding for Environmental Stress. CRC Press.
Galitzer, S.J., Oehme, F.W., 1979. Studies on the comparative toxicity of Kochia scoparia (L.) Schrad (fireweed). Toxicology Letters. 3, 43-49.
Guerrero-Rodriguez, J.D. 2006. Growth and nutritive value of Lucerne (Medicago sativa L.) and Melilotuse (Melilotuse albus Medik.) under saline conditions. Ph.D. Thesis, School of Agriculture, Food and Wine Adelaide Australia.
Jami Al Ahmadi, M., Kafi, M. 2008. Kochia (Kochia scoparia): to be or not to be? In: Kafi, M., Ajmal Khan, M. (Eds.), Crop and Forage Production Using Saline Waters. NAM S&T Centre, Daya Publisher, New Delhi, pp. 119-162.
Kafi, M., Asadi, H., Ganjeali, A., 2010. Possible utilization of high-salinity waters and application of low amounts of water for production of the halophyte Kochia scoparia as alternative fodder in saline agroecosystems. Agriculture Water Management. 97, 139-147.
Kafi, M., Nabati, J., Zare-Mehrjerdi, M., Goldani, M., Khaninejad, S., Keshmiri, E.   Norozian, A., 2013. Effects of calcium and potassium obvious improvement on physiological characteristics of kochia (Kochia scoparia) under salt stress. Environmental Stresses in Crop Sciences. 5(2), 181-192. [In Persian with English summary].
Koyro, H.W., Eisa, S.S., 2008. Effect of salinity on composition, viability and germination of seeds of Chenopodium quinoa Willd. Journal of Plant and Soil. 302 (1-2), 79-90.
Mooring, M.T., Cooper, A.W., Seneca, E.D., 1971. Seed germination response and evidence for height of ecophenes in Spartina alterniflora from North Carolina. American Journal of Botany. 58, 48-56.
Munns, R., Tester, M., 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annual Review of Plant Physiology, 59, 651-681.
Nabati, J., Kafi, M., Nezami, A., Rezvani Moghaddam, P., Masoumi, A., Zare Mehrjerdi, M., 2011. Effect of salinity on yield, yield components and morphological characteristics of Kochia (Kochia scoparia L. Schrad). Iranian Journal of Field Crop Science. 2, 735-743. [In Persian with English summary].
Nabati, J., Kafi, M., Nezami, A., Rezvani Moghaddam, P., Masoumi, A., Zare Mehrjerdi, M., 2012. Evaluation of quantitative and qualitative characteristic of forage kochia in different growth under salinity stress. Electronic Journal of Crop Production. 5(2), 111-128. [In Persian with English summary].
Nabati, J., Kafi, M., Khaninejad, A., Masoumi, A., Zare Mehrjerdi, M., 2014. Evaluation of forage quality traits in five (Kochia scoparia) ecotypes for biosaline agriculture in Iran. Environmental Stresses in Crop Sciences. 7(2), 195-206. [In Persian].
Nezami, A., Nabati, J. Kafi, M., Mohseni, M., 2008. Evaluation of salinity tolerance at emergence and seedling stage of Kochia (Kochia scoparia L.) under control environment. Environmental Stresses in Crop Sciences. 1, 69-77. [In Persian with English Summary].
Qureshi, S.A., Qadir, M., Heydari, N., Javadi, A., 2007. A review of management strategies for salt prone land and water resources in Iran. International Water Management Institute.  [In Persian].
Sairam, R.K., Rao, K.V., Srivastava, G.C., 2002. Differential response of wheat genotypes to longterm salinity stress in relation to oxidative stress, antioxidant activity and osmolyte concentration. Plant Science. 163, 1037–1046.
Salehi, M., Kafi, M., Kiani, A., 2009. Growth analysis of kochia (Kochia scoparia (L.) schrad) irrigated with saline water in summer cropping. Pakistan Journal of Botany. 41, 1861-1870.
Salehi, M., Kafi, M., Kiani, A.R., 2012. Salinity and water effects on growth, seed production and oil content of Kochia scoparia. Journal of Agronomy. 11(1), 1-8.
Shabala, S.I., 2002. Screening plants for environmental fitness: chlorophyll fluorescence as a ‘‘Holy Grail’’ for plant breeders. In: Hemantaranjan, A., (Eds.), Advances in Plant Physiology. Scientific Publishers, Jodhpur, India.
Shalhevet, J., 1993. Plant under Salt and Water Stress. In, Plant Adaptation to Environmental Stress. Chapman and Hall, New York.
Smart, R.E., Bingham, G.E., 1974. Rapid estimates of relative water content. Plant Physiology. 53, 258–260