نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمد رضا کوچکی ¹
• اشکبوس امینی ¹
• محمد شریف الحسینی ²
• حمید رضا کمیلی ²

¹ عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال وبذر، کرج

² عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع خراسان رضوی

چکیده

دستیابی به ارقام جو که با حداقل آبیاری دربهار بتوانند عملکرد دانه قابل قبولی تولیدکرده و دارای عملکرد بالا و پایدار در محیط­های متفاوت باشند از جایگاه ویژه­ای در برنامه­های به نژادی برخورداراست. به منظور تعیین مناسب­ترین شاخص­های تحمل به تنش خشکی و شناسائی ژنوتیپ­های مقاوم به خشکی، تعداد171 ژنوتیب بین المللی جو دریافتی از ایکاردا  به همراه شاهد ریحان03 در دو شرایط تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله گلدهی) و بدون تنش درسال زراعی 1385-1384 درایستگاه­های تحقیقاتی کرج و مشهد کشت و ارزیابی ژنوتیپ­ها از نظر تحمل به خشکی با استفاده از شاخص­های تحمل به تنش(STI)، حساسیت به تنش (SSI)، تحمل (TOL)، میانگین بهره­وری (MP) و میانگین هندسی (GMP) انجام گردید. بطور کلی براساس نتایج ایستگاه­های کرج و مشهد و درنظر گرفتن تمام شاخص­های حساسیت و تحمل به خشکی و همچنین عملکرد در دو شرایط نرمال وخشکی لاین­های شماره 159، 160، 162، 116، 104 و 106 به عنوان لاین­های برتر و متحمل به تنش خشکی و ژنوتیپ­های 131، 64، 24، 26، 130، 63، 30 و 118 به عنوان ژنوتیپ­های حساس به خشکی شناسایی و جهت استفاده در برنامه­های به­نژادی جو و آزمایشات مقایسه عملکرد یکنواخت سراسری در نظر گرفته شدند. برای تعیین روابط بین عملکرد دانه و شاخص­ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید و مشخص شد که شاخص­های STI ، GMP و MP در هر دو شرایط دارای همبستگی مثبت و معنی­داری با عملکرد دانه می­باشند و می­توانند جهت شناسایی ژنوتیپ­های متحمل به خشکی و پر محصول در هر دو شرایط محیطی بکار روند.

کلیدواژه‌ها

• جو
• عملکرد دانه
• شاخص حساسیت به تنش
• تحمل به خشکی