اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
رقیه فاطمی؛ مهرداد یارنیا؛ سلیمان محمدی؛ ابراهیم خلیل وند؛ یهرام میرشکاری
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محدودیت منابع فتوسنتزی و تنشکم آبی بر عملکرد دانه و سایر خصوصیات زراعی ارقام و لاینهای پیشرفته جو آزمایشی در سالهای زراعی 94-1393 و 95-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب انجام شد. در این تحقیق 12 رقم و لاین جو در پنج تیمار محدودیت منبع (شاهد (بدون محدودیت)، حذف برگهای زیر برگ پرچم، برگ پرچم، نصف ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محدودیت منابع فتوسنتزی و تنشکم آبی بر عملکرد دانه و سایر خصوصیات زراعی ارقام و لاینهای پیشرفته جو آزمایشی در سالهای زراعی 94-1393 و 95-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب انجام شد. در این تحقیق 12 رقم و لاین جو در پنج تیمار محدودیت منبع (شاهد (بدون محدودیت)، حذف برگهای زیر برگ پرچم، برگ پرچم، نصف سنبله و پوشش سنبله) در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم آبی با سه تکرار ارزیابی شدند. مقایسه میانگین تیمارهای اثر متقابل ژنوتیپ در محدودیت منبع نشان داد اغلب ژنوتیپهای مورد بررسی در شرایط آبیاری نرمال، کمترین عملکرد دانه را در تیمارهای محدودیت حذف برگ پرچم، حدف نصف سنبله و پوشش سنبله نشان دادند، در حالیکه تحت شرایط تنش کمآبی کمترین عمکرد دانه در ژنوتیپهای مورد بررسی تحت تیمارهای محدودیت حذف برگ پرچم و پوشش سنبله ثبت شد. در شرایط آبیاری نرمال تحت تیمار شاهد و حذف زیر برگ پرچم ژنوتیپهای شماره10، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8 و 12 از بالاترین عملکرد دانه برخوردار بودند و بین آنها اختلاف معنیدار وجود نداشت؛ تحت شرایط تنش کمآبی در تیمار شاهد کلیه ژنوتیپ ها به غیر از ژنوتیپ شماره 11 و در تیمار حذف زیر برگ پرچم کلیه ژنوتیپها به غیر از دو ژنوتیپ شماره 2 و 11 از عملکرد بالاتری در مقایسه با ژنوتیپهای دیگر برخوردار بودند. تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش کمآبی در ژنوتیپ شماره 3، اختلاف معنیداری بین تیمار شاهد و تیمارهای محدودیت منابع حذف زیر برگ پرچم، حذف برگ پرچم و حذف نصف سنبله دیده نشد. در این مطالعه لاینهای پیشرفته مورد بررسی برتری معنیداری نسبت به ارقام آزاد شده جو از نظر عملکرد دانه و سایر خصوصیات مورد بررسی نشان ندادند.
حسین حمامی؛ فرهاد آذرمی آتاجان؛ مصطفی یعقوب زاده
چکیده
ازآنجاکه کمبود آب طی دوره رشد گیاه یکی از مهمترین عوامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی است، استفاده از روشی آسان و ارزان برای کاهش اثر کمبود آب ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی اثر اسموپرایمینگ بذر بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم آنفارم 4 تحت شرایط مزرعه انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
ازآنجاکه کمبود آب طی دوره رشد گیاه یکی از مهمترین عوامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی است، استفاده از روشی آسان و ارزان برای کاهش اثر کمبود آب ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی اثر اسموپرایمینگ بذر بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم آنفارم 4 تحت شرایط مزرعه انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح مختلف آبیاری (شامل 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و چهار سطح پیشتیمار بذر (شامل صفر (شاهد)، 0.3-، 0.6- و 0.9- مگا پاسکال ایجادشده بهوسیله پلیاتیلن گلایکول 6000) بود. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح آبیاری بر صفات اندازهگیری شده شامل ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، تعداد سنبله، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه اثر معنیداری داشت (0.01>P) درحالیکه سطوح آبیاری بر شاخص برداشت اثر معنیداری نداشت. پیشتیمار اسمزی بذر بر ارتفاع گیاه و طول سنبله (0.01>P)، تعداد پنجه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه (0.05>P) اثر معنیداری داشت. اثرات متقابل نیز بهجز شاخص برداشت اثر معنیداری بر سایر صفات را نشان داد. نتایج آزمایش نشان داد که پیشتیمارهای اسمزی 0.3-، 0.6- و 0.9- مگا پاسکال به ترتیب منجر به 2.13، 2.62 و 2.51 برابر شدن عملکرد دانه در شرایط تنش 50 درصد نیاز آبی نسبت به عدم پیشتیمار بذر با تنش 50 درصد نیاز آبی شد. نتایج مقایسه میانگینها نشان داد که پیشتیمار اسمزی بذر با پلیاتیلن گلایکول که منجر به ایجاد فشار 0.6- مگا پاسکال شد در شرایط تنش 50 درصد نیاز آبی، بیشترین کارایی را در جبران خسارت ناشی از کمبود آب را نشان داد. این در حالی بود که در شرایط تنش 75 درصد نیاز آبی، اثر پیشتیمارها معنیدار و مثبت نبود حتی در تیمار 0.9- مگا پاسکال اثر منفی و معنیدار بود؛ بنابراین کاربرد پیشتیمارهای اسمزی تا حدودی باعث جبران خسارات ناشی از کمبود رطوبت بر عملکرد دانه در شرایط تنش 50 درصد نیاز آبی شد. این در حالی است که در شرایط بدون تنش پیشتیمارهای اسمزی تأثیر مثبتی بر عملکرد دانه نداشتند.
مجید عبدلی؛ محسن سعیدی؛ سعید جلالی هنرمند؛ سیروس منصوری فر؛ محمد اقبال قبادی
چکیده
گندم از لحاظ سطح زیرکشت و محصول تولیدی در جهان، رتبة اول را در بین غلات به خود اختصاص داده است و یکی از گیاهان عمده مورد کشت در مناطق خشک و نیمه خشک میباشد. وقوع تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه در این مناطق از ویژگیهای بارز و غیر قابل اجتناب است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و نقش منابع جاری و ذخیرهای بر پرشدن دانه، ...
بیشتر
گندم از لحاظ سطح زیرکشت و محصول تولیدی در جهان، رتبة اول را در بین غلات به خود اختصاص داده است و یکی از گیاهان عمده مورد کشت در مناطق خشک و نیمه خشک میباشد. وقوع تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه در این مناطق از ویژگیهای بارز و غیر قابل اجتناب است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و نقش منابع جاری و ذخیرهای بر پرشدن دانه، عملکرد دانه و میزان انتقال مجدد انجام شد. آزمایش طی سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. آبیاری در دو سطح شامل تیمار کنترل یا عدم تنش (آبیاری در تمام مراحل رشدی بر اساس نیاز آبی گیاه و شرایط آب و هوایی) و تنش کم آبی (قطع آبیاری پس از گردهافشانی) به عنوان کرت اصلی مد نظر قرار گرفت و ترکیب نه ژنوتیپ شامل هشت رقم گندم بهار، پارسی، پیشتاز، پیشگام، چمران، زرین، سیوند، مرودشت و لاین DN-11 همراه با تیمارهای محدودیت منابع فتوسنتزی بوته در پنج سطح شامل شاهد (بدون هیچگونه محدودیت منابع فتوسنتزی)، حذف برگ پرچم، حذف بقیه برگها به غیراز برگ پرچم، حذف ریشک و سایهاندازی بر سنبله درکرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی پس از گرده افشانی عملکرد دانه را 22/2 درصد نسبت به شرایط کنترل کاهش داد و حذف منابع فتوسنتزی سبب کاهش عملکرد از طریق افت وزن دانه شد. در این شرایط سهم فتوسنتز سنبله در پرکردن دانه با 35/4 درصد بیشتر از نقش برگ پرچم و برگهای زیری (به ترتیب 18/6 و 18/5 درصد) بود و ریشکها کمترین سهم را با 3/3 درصد در عملکرد دانه داشتند. در اثر محدودیت منابع فتوسنتزی، میزان انتقال مجدد مواد ذخیره ای از قسمتهای مختلف میانگرههای ساقه افزایش یافت که بیانگر نقش جبرانی آنها در جلوگیری از افت عملکرد بود. تنش کم آبی سبب افزایش کارایی انتقال مجدد نشد ولی در بین ارقام و تیمارهای محدودیت منابع فتوسنتزی از نظر صفت فوق اختلاف وجود داشت. میزان مواد منتقل شده از قسمتهای مختلف بوته (کاه سنبله و میانگره های ساقه) به دانه در هر دو شرایط محیطی یکسان بود ولی در شرایط کنترل به دلیل فتوسنتز جاری بیشتر، عملکرد دانه افزایش یافت.