مریم کریمیان؛ فیاض آقایاری؛ فرزاد پاکنژاد
چکیده
مقدمه (و هدف) مدلهای گیاهان زراعی در بسیاری از کشورها برای شبیه سازی پاسخ گیاهان زراعی به تنشهای محیطی و روشهای مدیریتی متفاوت در دهه های مختلف استفاده شده اند (Mehraban, 2013). یکی از اهداف مدلهای شبیه سازی گیاهی، استفاده از آنها برای پیشبینی عملکرد محصول میباشد. مدهای مختلفی برای این منظور توسعه داده شده و توسط ...
بیشتر
مقدمه (و هدف) مدلهای گیاهان زراعی در بسیاری از کشورها برای شبیه سازی پاسخ گیاهان زراعی به تنشهای محیطی و روشهای مدیریتی متفاوت در دهه های مختلف استفاده شده اند (Mehraban, 2013). یکی از اهداف مدلهای شبیه سازی گیاهی، استفاده از آنها برای پیشبینی عملکرد محصول میباشد. مدهای مختلفی برای این منظور توسعه داده شده و توسط محققین مختلف بکار رفته اند .مدل هایی چونCERES (Jones and Kiniry, 1986) ، WOFOST (Van Keulen and Wolf, 1986) ، CropSyst (Stockle et al., 1984) و غیره که البته مستلزم مهارت زیاد کاربر در واسنجی میباشد و متغیرهای ورودی آنها زیاد و اندازه گیری آنها سخت است. بر اساس روابط ارائه شده برای شبیه سازی مراحل رشد و اثر آب در این مراحل، کردری و گراهام (Cordery and Graham, 1989) مدلی را بنا نهادند. این مدل برای گندم زمستانه رقم عدل در شرایط آب و هوایی منطقه باجگاه پس از بازسازی و واسنجی، MEDIWY نامگذاری شد (Ziaei and Sepaskhah, 2003). به طور کلی مدل با استفاده از دادههای متداول که تقریباً در تمامی ایستگاههای هواشناسی اندازهگیری میشود قادر به برآورد مناسب شاخصهای رشد و در نهایت برآورد مطلوب مقدار عملکرد دانه گندم دیم و آبی میباشد. کاربرد گسترده تر آن نیاز به آزمون در شرایط متفاوت آب و هوایی دارد. بنابراین با توجه به کاربردی بودن مدل MEDIWY و نیاز به حداقل داده های ورودی در آن، هدف از این تحقیق ارزیابی مدل MEDIWY برای شبیه سازی عملکرد گندم رقم مرودشت در شرایط رژیمهای متفاوت آبیاری در منطقه کرج می باشد. مواد و روشها آنچه در این تحقیق مورد بحث و بررسی قرار گرفت، ارزیابی مدل MEDIWY برای شبیه سازی عملکرد گندم (رقم مرودشت)در شرایط آب و هوایی منطقه کرج می باشد. برای این منظور از اطلاعات 9 تیمار آبیاری که در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی (83-1382) اجرا شده بود، استفاده شد (Paknejad, 2005). در ضمن، سایر اطلاعات مورد نیازدیگر مانند اطلاعات هواشناسی (مقادیر روزانه تبخیر از تشت و بارندگی) از ایستگاه هواشناسی ماهدشت کرج تهیه شد. در مدل مورد نظر مقادیر مربوط به دادههای هواشناسی (بارندگی و تبخیر از تشت) و آبیاری بعنوان عوامل ورودی، وارد مدل می گردد. با توجه به اینکه تیمارهای آبیاری بکار رفته در این تحقیق هر کدام به صورت یک رژیم آبیاری بخصوصی میباشد و در مراحل مختلف رشد نیز اعمال شده است برای واسنجی دقیقتر مدل MEDIWY تیمارهای آبیاری بر اساس شدت تنش خشکی به سه گروه طبقه بندی شد و واسنجی مدل برای هر گروه به طور جداگانه انجام گردید. برای ارزیابی کارایی مدل از چندین آماره ارزیابی شامل برازش رگرسیون خطی بین مشاهدات و داده های شبیه سازی شده و مقایسه آن با خط یک به یک، ضریب تعیین، مجذور میانگین مربعات خطا، مجذور میانگین مربعات خطای نرمال شده و کارایی مدل استفاده شد. یافته ها بعد از واسنجی مدل MEDIWY برای شبیه سازی عملکرد گندم (رقم مرودشت) در منطقه کرج، مقادیر مجذور میانگین مربعات خطا، مجذور میانگین مربعات خطای نرمال شده و کارایی مدل به ترتیب برابر 265 کیلوگرم بر هکتار، 5.7 درصد و 0.99 به دست آمد که نشان دهنده شاخصهای آماری مناسب در قسمت واسنجی مدل میباشد. برای اعتبار سنجی مدل از اطلاعات مستقل محصول دانه رقم گاسپارد که در سال زراعی 83-1382 در منطقه کرج اجرا شده بود استفاده شد(Paknejad, 2005). نتایج اعتبار سنجی مدل نشان داد شاخصهای آماری مجذور میانگین مربعات خطا، مجذورمیانگین مربعات خطای نرمال شده و کارایی مدل به ترتیب برابر 412 کیلوگرم بر هکتار، 8.5 درصد و 0.99 به دست میآید که نشان میدهد مدل MEDIWY واسنجی شده به خوبی میتواند مقادیر عملکرد گندم را در منطقه کرج شبیه سازی نماید. نتیجه گیری نتایج این تحقیق نشان داد که اگرچه مدل MEDIWY نسبت به سایر مدل های گیاهی نیاز به داده های ورودی کمتری دارد با این وجود از دقت و توانمندی بالایی برای شبیه سازی عملکرد محصول برخوردار است.
زهره امامی بیستگانی؛ سید عطاءالله سیادت؛ عبدالمهدی بخشنده؛ عبدالله قاسمی پیربلوطی
چکیده
مقدمه آویشن دنایی (Thymus daenensis) گیاهی دارویی از خانواده نعناعیان میباشد که بهصورت خودرو بیشتر در بخشهای غربی و مرکزی ایران بهویژه رشتهکوههای زاگرس میروید و دارای تنوع وسیعی ازنظر ترکیبات اسانس میباشد (Ghasemi Pirbalouti et al., 2014). تنش خشکی عموماً باعث تخریب و شکسته شدن کلروپلاستها و کاهش میزان کلروفیل شده و مقدار فعالیت آنزیمها ...
بیشتر
مقدمه آویشن دنایی (Thymus daenensis) گیاهی دارویی از خانواده نعناعیان میباشد که بهصورت خودرو بیشتر در بخشهای غربی و مرکزی ایران بهویژه رشتهکوههای زاگرس میروید و دارای تنوع وسیعی ازنظر ترکیبات اسانس میباشد (Ghasemi Pirbalouti et al., 2014). تنش خشکی عموماً باعث تخریب و شکسته شدن کلروپلاستها و کاهش میزان کلروفیل شده و مقدار فعالیت آنزیمها را در چرخه کالوین در طی فرآیند فتوسنتز کاهش میدهد و در نهایت رشد سبزینه ای و عملکرد محصول کاهش مییابد (Monakhova and Chernyadev, 2002). کیتوزان به عنوان یک الیسیتور زیستی برای بهبود بخشیدن بیوسنتز متابولیتهای ثانویه با بیان ژن در گیاهان دارویی تأیید شده است، همچنین جهت افزایش تولید گیاه، تحریک ایمنی گیاه، محافظت گیاه در مقابل میکروارگانیسمها، تحریک جوانهزنی و رشد گیاه عمل میکند (Yin et al., 2011). تحقیق حاضر با هدف ارزیابی برخی پاسخهای فیزیولوژیکی شامل رنگیزه های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول و پراکسیداسیون لیپید غشا گیاه آویشن دنایی نسبت به تنش خشکی و سطوح الیسیتور کیتوزان در شرایط آب و هوایی شهرکرد صورت گرفت. مواد و روشها این آزمایش در سال زراعی 1393 بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کیتوزان بر رنگیزه های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول، میزان پراکسیداسیون لیپیدی غشا و تراوایی غشای سلول در گیاه آویشن دنایی (Thymus deanensis Celak.) در شرایط آبوهوایی شهرکرد گردید. آزمایش با سه سطح S1 (شاهد تأمین نیاز صد درصد آبی) S2 (تأمین نیاز 50 درصد آبی) S3 (تأمین نیاز 25 درصد آبی) و کیتوزان در 3 سطح (0، 0.2 ، 0.4 گرم بر لیتر) و اسید استیک به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نخست بذرهای موردنظربرای تهیه نشای موردنیازدراوایل بهار درگلخانه کشت شدند و سپس به بیرون گلخانه منتقل شدند. اعمال تیمارهای کیتوزان در دوره قبل از گلدهی، 50 درصد گلدهی و گلدهی کامل اعمال شد. سنجش رنگیزه های فتوسنتزی: میزان کلروفیل a، b و کاروتنوئید با روش آرنون (Arnon, 1967)با استفاده از اسپکتروفتومتر در طولموجهای 663 و 645 نانومتر اندازه گیری شد. اندازه گیری پرولین: مقدارپرولین براساس روش بیتس ((Bates et al., 1973در طول موج 520 نانومتر اندازه گیری شد. اندازه گیری قندهای محلول: کربوهیدراتهای محلول بااستفاده ازمعرف آنترون با دستگاه اسپکتروفتومتری در طولموج 625 نانومتر بر اساس روش (Fsles, 1951) اندازه گیری شد. مالون دی آلدئید (پراکسیداسیون لیپیدی غشا): اندازه گیری این شاخص بر اساس روش رابرت و همکاران (Robbert et al., 1980) با دستگاه اسپکتروفتومتر در طولموجهای 532 و 600 نانومتر قرائت شد. تراوایی غشای سلولی: با استفاده از دستگاه EC متر به روش لاتس et al., 1998)Lutts) محاسبه گردید. تجزیه های آماری و مقایسه میانگین ها به روش آزمون حداقل تفاوت معنی دار بااستفاده از نرمافزار SASو MSTATC در سطح احتمال پنج درصد صورت گرفت. نتایج و بحث رنگیزه های فتوسنتزی: اثر تنش خشکی بر کلروفیل a در سطح یک درصد معنیدار بوده است. با افزایش تنش خشکی از میزان کلروفیل a مقداری کاسته شد. به نظر میرسد با افزایش تنش و فعالیت انواع گونه های اکسیژن واکنشگر، فعالیت آنزیم کلروفیلاز میشود. کیتوزان تغییر قابل توجهی در رنگیزه های فتوسنتزی نداشت. پرولین: اثر سطوح مختلف تنش خشکی، الیسیتور کیتوزان و اثر برهمکنش آنها در سطح یک درصد بر محتوای پرولین برگ گیاه آویشن دنایی معنیدار بود. درواقع مقدار پرولین تحت شرایط تنش کمآبی شدید و متوسط افزایش می یابد، بهاینترتیب که بیشترین میزان پرولین (3.85) میکرو مول بر گرم از تنش خشکی شدید و کیتوزان 0.4 گرم بر لیتر به دست آمد. با کاهش پتانسیل آب، میزان سنتز پرولین از گلوتامیک اسید افزایش مییابد(Liang et al., 2013). محتوای قندهای محلول برگ: اثر بر هم کنش تنش خشکی و کیتوزان، بر قندهای محلول برگ معنیدار نبود، اما با افزایش تنش خشکی، مقدار قند محلول در اندام هوایی بهطور معنیداری نسبت به گیاه شاهد افزایش یافت. پراکسیداسیون لیپیدی غشا: اثر تنش خشکی، الیسیتور کیتوزان و اثر برهمکنش آنها بر پراکسیداسیون لیپیدی غشا گیاه آویشن دنایی در سطح یک درصد معنی دار شد. در مطالعه اثر تنش خشکی بر گیاهچه های سیب تولید فزاینده مالون دی آلدئید در برگ ناشی از تنش خشکی مشاهده شد ((Yang et al., 2009. در این بررسی نشان داده شد که محلول پاشی با کیتوزان 0.4 گرم بر لیتر توانست خسارت وارد شده را بر اثر تنش خشکی جبران کند. تراوایی غشای سلولی: اثر تنش خشکی، کیتوزان در سطح یک درصد بر تراوایی غشای سلول معنی دار بود، نتیجهگیری تنش خشکی باعث ایجاد تنش اکسیداتیو در گیاه آویشن شد، که محلولپاشی کیتوزان توانست خسارت ناشی از تنش خشکی را با افزایش تنظیمکننده های اسمزی مانند پرولین و کاهش پراکسیداسیون لیپیدی غشا را جبران نماید و تراوایی غشای سلول را کاهش دهد. در واقع کیتوزان با نقش حفاظتی خود میتواند باعث پایداری بیشتر غشاها گردد.
سمانه سبزی؛ زهره طهماسبی؛ مهرشاد براری
چکیده
مقدمه پس از غلات، دومین منبع غذایی انسان حبوبات است. لوبیا هفتمین محصول غذایی عمده در جهان است که به طور گسترده توسط شرایط محیطی مانند خشکسالی تحت تاثیر قرار میگیرد. علی رغم اهمیت اقتصادی لوبیا، مطالعات کمی بر روی ژنتیک و ارزیابی منابع ژنتیکی آن انجام شده است.مواد و روش هابا توجه به اهمیت این تنش، در این مطالعه به منظور بررسی ...
بیشتر
مقدمه پس از غلات، دومین منبع غذایی انسان حبوبات است. لوبیا هفتمین محصول غذایی عمده در جهان است که به طور گسترده توسط شرایط محیطی مانند خشکسالی تحت تاثیر قرار میگیرد. علی رغم اهمیت اقتصادی لوبیا، مطالعات کمی بر روی ژنتیک و ارزیابی منابع ژنتیکی آن انجام شده است.مواد و روش هابا توجه به اهمیت این تنش، در این مطالعه به منظور بررسی مقاومت ژنوتیپ های لوبیا به سطوح مختلف تنش خشکی، آزمایشی به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد لوبیا و اجزای آن انجام شد، به طوری که یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه در دانشگاه ایلام اجرا شد. در این آزمایش، مقاومت چهار ژنوتیپ لوبیا (ناز، اختر، Ks41128 و G11867) به سطوح مختلف تنش خشکی شامل 70، 50 و 30 درصد از ظرفیت زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. تنش خشکی 10 روز پس از کاشت بر گیاهان اعمال شد. صفات اندازه گیری شامل وزن خشک، ارتفاع بوته، عملکرد دانه در بوته، طول غلاف، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته بودند.نتایج و بحثنتایج نشان داد که بین صفات مورد مطالعه در بین ژنوتیپها تفاوت معنیدار وجود دارد که نشاندهنده تنوع ژنتیکی ژنوتیپها است. همچنین تفاوت معنیداری بین سطوح تنش خشکی برای تمام صفات وجود داشت و کمبود آب توانست تمام صفات مورد مطالعه را کاهش دهد. هر چند تفاوتی بین تنش ملایم و شدید وجود نداشت. نتایج ارزیابی واکنش ژنوتیپها به تنش خشکی نشان داد که ژنوتیپ KS41128 بیشترین تغییرات درصد عملکرد و اجزای عملکرد را داشت. دو ژنوتیپ (اختر و Ks41128) در شرایط بدون تنش متوسط عملکرد بالاتری داشتند، ولی عملکرد Ks41128 نسبتا به شدت تحت تاثیر تنش قرار گرفت اما ژنوتیپ دیگر کمتر تحت تاثیر تنش قرار گرفت.نتیجه گیری کلیبا توجه به درصد تغییرات اغلب صفات، اختر (ژنوتیپ با رنگ دانه قرمز، فرم ایستاده، و به علاوه بازاریابی و کیفیت مطلوب) حداقل درصد تغییرات را داشت و بنابراین میتواند در برنامههای اصلاحی جهت انتشار ارقام متحمل به تنش آبی مورد استفاده قرار گیرد.
حجت عطایی سماق؛ حسن حبیبی؛ محمدحسین فتوکیان
چکیده
مقدمه (و هدف) تنش خشکی ازمهمترین عامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی ازجمله نخود بوده و باعث تغییر در میزان برخی ترکیبات درونی گیاه میشود. از طرفی تحقیقات نشان داده که گیاه نخود واکنش خوبی نسبت به آبیاری از خود نشان میدهد. مویان ها نیز از جمله فاکتورهای زراعی میباشند که در سیستم آب آبیاری جهت تعدیل مقدار مصرف آب آبیاری مورد استفاده ...
بیشتر
مقدمه (و هدف) تنش خشکی ازمهمترین عامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی ازجمله نخود بوده و باعث تغییر در میزان برخی ترکیبات درونی گیاه میشود. از طرفی تحقیقات نشان داده که گیاه نخود واکنش خوبی نسبت به آبیاری از خود نشان میدهد. مویان ها نیز از جمله فاکتورهای زراعی میباشند که در سیستم آب آبیاری جهت تعدیل مقدار مصرف آب آبیاری مورد استفاده قرار میگیرند. بنابراین آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر دور آبیاری با کاربرد محلول مویان بر برخی صفات مورفولوژیک و عملکردی ارقام نخوددر سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد اجرا شد. مواد و روشها آزمایشبه صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری پس از 100، 200، 300 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A، دو سطح محلول مویان (کاربرد و بدون کاربرد) و چهار رقم نخود آرمان، آزاد، بیونیج و گریت بودند. بذور ژنوتیپهای مورد آزمایش از مرکز تحقیقات دیم سرارود کرمانشاه تهیه شدند . کاشت بذرها بعد از ضدعفونی با قارچکش بنومیل (2 در هزار) در عمق کاشت حدود 5 سانتیمتر انجام گردید. محلول مویان مورد استفاده برای این آزمایش از نوع غیرآنیونیک non- Ionic surfactant با نام تجاری Irrigaid Gold بود که مقدار آن برای همه تیمارها ثابت و بعد از استقرار کامل گیاهچه ها به صورت محلول در آب مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها نتایج نشان داد که بیشترین طول دوره رویشی، تعداد انشعاب در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف بارور و وزن صد دانه در آبیاری پس از 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر و کاربرد مویان حاصل شد. رقمهای آزاد و آرمان بیشترین و رقم بیونیج کمترین ارتفاع بوته را داشتند. بالاترین عملکرد دانه (1541.9 کیلوگرم در هکتار) در آبیاری پس از 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر با کاربرد مویان در رقم گریت به دست آمد. بیشترین میانگین عملکرد ماده خشک (1189.90 کیلوگرم در هکتار) نیز در آبیاری پس از 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر با کاربرد مویان برای رقم آزاد حاصل شد. نتیجه گیری با توجه به نتایج آزمایش میتوان بیان داشت که آبیاری پس از 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر و کاربرد مویان میتواند سبب افزایش چشمگیر عملکرد دانه رقم گریت در شرایط مشابه آزمایشی شود.
شهربانو وکیلی بسطام؛ سیده ساناز رمضانپور؛ حسن سلطانلو؛ خلیل زینلی نژاد؛ اعظم برزویی
چکیده
مقدمهپیش بینی افزایش جمعیت جهان به حدود 8 میلیارد تا سال 2030، چالشهای عمدهای را برای بخش کشاورزی در تأمین امنیت غذایی ایجاد مینماید (Smol, 2012). گندم یکی از غلات اصلی محسوب میشود که برای تغذیه بخش عظیمی از جوامع انسانی استفاده میشود. آرد گندم مهمترین آرد مورد مصرف برای تولید نان در ایران است (Nour-Mohamadi et al., 2009). امروزه کمبود ...
بیشتر
مقدمهپیش بینی افزایش جمعیت جهان به حدود 8 میلیارد تا سال 2030، چالشهای عمدهای را برای بخش کشاورزی در تأمین امنیت غذایی ایجاد مینماید (Smol, 2012). گندم یکی از غلات اصلی محسوب میشود که برای تغذیه بخش عظیمی از جوامع انسانی استفاده میشود. آرد گندم مهمترین آرد مورد مصرف برای تولید نان در ایران است (Nour-Mohamadi et al., 2009). امروزه کمبود آب یکی از چالشهای مهم برای رشد گیاه در کل جهان محسوب میشود. استراتژیهای زیادی برای اصلاح گیاهان به تنش خشکی به کار گرفته میشود، در این میان پرتوتابی رهیافت مناسبی برای بهبود سطح تنوع ژنتیکی در کوتاهمدت به نظر میرسد. این مطالعه برای تعیین پاسخ لاین جهشیافتهی T65588 (حاصل پرتوتابی گاما روی رقم طبسی) به تنش خشکی پیریزی شده است.مواد و روشهاتعدادی از صفات در دو مرحله جوانه زنی و گیاه بالغ در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار موردبررسی قرار گرفتند.یافته ها نتایج تجزیه واریانس در آزمایش جوانه زنی نشان داد که اثرتنشخشکی برای کلیه صفات و اثر ژنوتیپ برای نرخ جوانهزنی و طول ساقهچه و طولریشه چه با احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین معنیدار شدن اثر متقابلتنشدرژنوتیپ در صفات نرخ جوانه زنی و طول ساقه چه و طولریشه چه و وزن خشک ساقه چه نشانمیدهدکه عکسالعملژنوتیپهانسبتبهتغییرات پلی اتیلن گلیکولیکساننبودهاست. نتایج تجزیه واریانس صفات مربوط به نگهداری آب تفاوت بسیار معنی داری (1 درصد) بین ژنوتیپها در کل صفات موردبررسی را نشان داد. اثرتنشخشکی برای صفات مقدار احتباس آب در برگ (ELWR) و محتوای نسبی آب (RWC) و همچنین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش خشکی بهغیراز محتوای نسبی آب (RWC) برای سایر صفات معنی دار بود. مقایسه میانگین در سطح آماری 5 درصد نشان داد لاین جهش یافته T65588 در خصوصیات مربوط به جوانه زنی و همچنین صفات مربوط به نگهداری آب در گیاه بالغ نسبت به ژنوتیپ والدی طبسی در شرایط تنش خشکی برتری دارد.نتیجه گیریبهطور کل نتایج نشان داد که لاین جهشیافتهی T65588 نسبت به واریته والدی خود (طبسی) در مورد تمام صفات موردبررسی در مرحله جوانه زنی شامل نرخ جوانه زنی، طول ریشه چه و طول ساقه چه و وزن خشک ریشه چه و وزن خشک ساقه چه خصوصیات تحمل بیشتری به خشکی از خود نشان داده است. RWC ارتباط نزدیکی با حجم سلول دارد، لذا این پارامتر میتواند توازن بین آب فراهمشدهی برگ و میزان تعرق را منعکس نماید (Farquhar et al., 1989). اسکانفلد و همکاران(1988) در شرایط تنش خشکی روند کاهشی در مقدار RWC در گندم را گزارش نمودند، لیکن در مطالعات آنها بالاترین مقدار RWC در ژنوتیپ متحمل مشاهده شد. تنش خشکی منجر به کاهش حدود 40% در RWL در لاین جهشیافته T65588 گردید (p < 0.05)که میتواند نشاندهنده مکانیسمهای بازدارندهی اتلاف آب تحت شرایط خشکی باشد. تحقیقات زیادی نشان داده اند که میزان پایین اتلاف آب (RWL) از برگهای جداشده به مقاومت به خشکی مرتبط است و میتواند بهعنوان یکی از شاخصه های غربال در برنامه های اصلاحی کاربرد داشته باشد (Winter et al., 1988). نتایج این تحقیق با یافته های Goleatani Araghi and Asad, 1998 مطابقت دارد که کاهش در میزان RWL را در گندم در تنش خشکی گزارش نمودند. کاهش شدید در مقدار RWL در لاین جهشیافته و تفاوت معنیدار آن با رقم طبسی میتواند مؤید کارایی بیشتر مصرف آب در ژنوتیپ جهشیافتهی T65588 باشد.طبق نتایج تنش خشکی منجر به افزایش ELWR گردید که این پدیده میتواند توسط مکانیسم های نگهداری آب تحت شرایط خشکی با پیچیدن برگ یا کاهش سطح برگ رخ داده باشد (Lonbani and Arzani, 2011). بر اساس پیشنهاد Lonbani and Arzaniدر بین پارامترهای مرتبط به آب در گیاه ELWR میتواند بهترین مشخصه برای انتخاب غیرمستقیم عملکرد در گیاه باشد. این صفت وراثت پذیر است (Clarke and Townley-Smith, 1986) و در جمعیتهای بزرگ بهآسانی میتوان آن را برآورد نمود (Dhanda and Sethi, 1998). مقدار افزایش در ELWR در لاین جهشیافته T65588 در مقایسه با واریته والدی آن (طبسی) بیشتر و معنیدار بود که میتواند مصداق دیگری برای ادعای برتری لاین جهشیافته در شرایط تنش خشکی باشد.
امید نوروزی؛ الهه توکل؛ سید عبدالرضا کاظمینی
چکیده
تنش خشکی انتهای فصل از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. بهمنظور شناسایی ارقام متحمل به خشکی جو از بین 79 رقم خارجی و یک رقم شاهد ایرانی و نیز تعیین ارتباط بین اجزای عملکرد با شاخصهای تحمل به تنش، آزمایشی تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. از بین شاخصهای ...
بیشتر
تنش خشکی انتهای فصل از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. بهمنظور شناسایی ارقام متحمل به خشکی جو از بین 79 رقم خارجی و یک رقم شاهد ایرانی و نیز تعیین ارتباط بین اجزای عملکرد با شاخصهای تحمل به تنش، آزمایشی تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. از بین شاخصهای مختلف تحمل به خشکی،MP، HMP، GMPو STIبیشترین همبستگی مثبت و معنیدار را با عملکرد در هردو شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی نشان دادند و بهعنوان بهترین معیارهای تعیین ارقام متحمل تعیین گردیدند. بعلاوه، عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله و وزن صد دانه در هر دو شرایط همبستگی مثبت و معنیداری را با شاخصهای تحمل نشان دادند. با توجه به نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی، دو مؤلفه اول توانستند درمجموع 97 درصد از تغییرات را توجیه نمایند که مؤلفه اول بهعنوان مؤلفه مقاومت و پایداری عملکرد و مؤلفه دوم بهعنوان مؤلفه حساسیت معرفی شدند. با توجه به آنالیزهای آماری مختلف انجامشده ارقام 88 و 145 بهعنوان متحملترین ارقام شناسایی شدند. تجزیه خوشهای بر اساس شاخصهای تحمل تنش و عملکرد در هر دو شرایط تنش و بدون تنش 80 رقم موردبررسی را در چهار گروه مجزا قرارداد. نتایج این تحقیق منبع مناسبی برای استفاده در برنامههای اصلاحی ارقام جو پاییزه برای افزایش تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم ایرانی و نیز تولید ارقام متحمل به خشکی فراهم میآورد.
امید انصاری؛ جاوید قرخلو؛ فرشید قادریفر؛ بهنام کامکار
چکیده
مقدمه جوانهزنی بذر یکی از فرآیندهای زیستی مهم است که تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی قرارا میگیرد. دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل کننده جوانهزنی میباشند. پنیرک (Malva sylvestris L.) یکی از مهمترین علفهای هرز مهاجم در جنوب غربی ایران بوده و همچنین بهعنوان یک گیاه دارویی مهم شناخته شده است. پنیرک بومی اروپا، شمال آفریقا و جنوب ...
بیشتر
مقدمه جوانهزنی بذر یکی از فرآیندهای زیستی مهم است که تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی قرارا میگیرد. دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل کننده جوانهزنی میباشند. پنیرک (Malva sylvestris L.) یکی از مهمترین علفهای هرز مهاجم در جنوب غربی ایران بوده و همچنین بهعنوان یک گیاه دارویی مهم شناخته شده است. پنیرک بومی اروپا، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا میباشد. این گیاه به فراوانی در باغها؛ مزرعهها، حاشیه جادهها، حاشیه مزرعهها، شهرها و مکانهای جمعآوری زبالهها مشاهده میشود و ارتفاع آن از 60 تا 120 سانتیمتر متغییر است. با استفاده از مدل هیدروتایم میتوان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل آب را کمیسازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدروتایم پاسخ جوانهزنی بذر پنیرک (Malva sylvestris L.) به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها این آزمایش در سال 1394 در آزمایشگاه بذر دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. میوههای پنیرک در سال 1393 از استان خوزستان، شهرستان شوشتر (32 درجه و 2 دقیقه و 47 ثانیه شرقی) جمعآوری شد. در ادامه بذرها از میوهها خارج شدند و در تا زمان آزمایش در شرایط آزمایشگاه نگهداری شد. دمای محیط نگهداری در طی روز 30 درجه سانتیگراد و در طی شب 20 درجه سانتیگراد بود. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف خشکی (0، 0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8-، 1-، 1.2-، 1.4- و 1.6- مگاپاسکال) در دماهای 15، 20 و 30 درجه سانتیگراد بود. در ابتدا، پاسخ جوانهزنی تجمعی بذرها به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف با استفاده از مدل ویبول کمیسازی شد، سپس جهت محاسبه ضرایب هیدروتایم برای هر دما از مدل هیدروتایم با توزیع نرمال استفاده شد. تمامی اطلاعات با استفاده از نرم افزار SAS ver 9.2. آنالیز شدند. مدل هیدروتایم به دادههای درصد جوانهزنی تجمعی برازش داده شد. برازش مناسب مدل هیدروتایم برای تمای دادهها توسط ضریب تبیین مدل (R2)، ارتباط بین درصد جوانهزنی واقعی و پیشبینی شده و پتانسیل پایه آب واقعی و پیشبینی شده بررسی شد. یافتهها نتایج نشان داد که دما و پتانسیل اسمزی علاوه بر درصد جوانهزنی بر سرعت جوانهزنی نیز اثر گذار بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش دما، درصد و سرعت جوانهزنی افزایش یافت و با افزایش پتانسیل آب، درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که مدل هیدروتایم برازش داده شده به دادهها دارای ضریب تبیین (R2) بالایی بود. بر طبق نتایج مدل هیدروتایم، ضریب هیدروتایم (θH) با افزایش درجه حرارت بهطور معنیداری کاهش یافت بهطوری که کمترین ضریب هیدروتایم (10.01 مگاپاسپال ساعت) مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. پتانسیل پایه با افزایش درجه حرارت بهطور معنیداری کاهش یافت و بیشترین پتانسیل پایه با میانگین 1.13- و 1.11- مگاپاسکال مربوط به دماهای 15 و 20 درجه سانتیگراد و کمترین میزان پتانسیل پایه (Ψb(50)) با میانگین 0.6 مگاپاسکال مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. کمترین ضریب انحراف توزیع پتانسیل پایه در جمعیت (σ Ψb(50)) (0.31) مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. نتیجهگیری استفاده از مدل هیدروتایم جهت کمیسازی پاسخ جوانهزنی بذر پنیرک به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف دارای نتایج قابل قبولی بود. با استفاده از خروجی مدل هیدروتایم در دماهای مختلف میتوان درصد جوانهزنی را در پتانسیلهای مختلف پیشبینی نمود.
پروین بیات؛ مختار قبادی؛ محمد اقبال قبادی؛ غلامرضا محمدی
چکیده
مقدمه نخود (Cicer arietinum L.) مهمترین حبوبات در سیستمهای زراعی دیم محسوب میشود که در تناوب با گندم و جو در غرب ایران کشت میشود. از آنجایی که بذر مهمترین نهاده کشاورزی است و روی افزایش یا کاهش عملکرد گیاه زراعی بیشترین تأثیر را دارد، بنابراین استفاده از بذرهای با کیفیت بالا از اهمیت زیادی برخوردار است. بذرهای قوی میتوانند بهتر جوانه ...
بیشتر
مقدمه نخود (Cicer arietinum L.) مهمترین حبوبات در سیستمهای زراعی دیم محسوب میشود که در تناوب با گندم و جو در غرب ایران کشت میشود. از آنجایی که بذر مهمترین نهاده کشاورزی است و روی افزایش یا کاهش عملکرد گیاه زراعی بیشترین تأثیر را دارد، بنابراین استفاده از بذرهای با کیفیت بالا از اهمیت زیادی برخوردار است. بذرهای قوی میتوانند بهتر جوانه بزنند و در مواجهه با تنش های محیطی از درصد جوانه زنی و سبز شدن بیشتری برخوردار باشند که متعاقباً گیاهچه های قویتری هم تشکیل میدهند (Salehian, 1996). سرعت و درصد ظهور گیاهچه مهمترین عواملی هستند که روی تراکم بوته، سرعت رشد گیاه و نهایتاً عملکرد گیاه زراعی در مزرعه اثر میگذارند (Hussain et al., 2006; Begnamy and Cortelazz, 1996). آزمون های آزمایشگاهی مختلفی برای تعیین قدرت بذر پیشنهاد شده است از قبیل آزمون پیری تسریع شده (Hampton et al., 2004)، آزمون هدایت الکتریکی (Khavari et al., 2009)، آزمون سرما (Noli et al., 2008)، آزمون تنش اسمزی (Hampton and TeKrony, 1995) و غیره. در آزمون تنش اسمزی، بذر در معرض پتانسیلهای اسمزی فراهم شده با پلی اتیلن گلیکول (PEG) یا مانیتول جوانه میزند (Hampton and TeKrony, 1995). PEG یک پلیمر خنثی است که دارای جرم های مولکولی متنوع، حلالیت بالا در آب و سمیت پایین میباشد (Slama et al., 2007). به همین دلیل، PEG با کاهش پتانسیل آب، توسط محققین متعددی برای بوجود آوردن تنش آبی در گیاهان مورد استفاده قرار گرفته است. در این آزمایش، قابلیت آزمون تنش اسمزی فراهم شده با PEG ، به عنوان یک آزمون آزمایشگاهی قدرت بذر، برای پیش بینی ظهور و استقرار گیاهچههای نخود در مزرعه مطالعه گردید. مواد و روشها آزمایش در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران و در سال 1391 انجام شد. تحقیق در دو شرایط آزمایشگاهی و مزرعه اجرا گردید. در تحقیق آزمایشگاهی، 13 توده بذر در معرض پتانسیل اسمزی 6- بار فراهم شده با PEG-6000 جوانه زدند. ویژگیهای متفاوت مربوط به جوانه زنی شامل درصد جوانه زنی نهایی، سرعت جوانه زنی، شاخص جوانه زنی، طول ریشهچه و ساقهچه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، و شاخص بنیه گیاهچه اندازه گیری شدند. در آزمایش مزرعه ای، این 13 توده بذر کشت شدند و ویژگیهای گیاهچه مثل درصد سبز شدن نهایی گیاهچه، میانگین سبز شدن روزانه، سرعت سبز شدن گیاهچه و شاخص سبز شدن گیاهچه مورد اندازهگیری قرار گرفتند. همبستگی بین ویژگیهای جوانه زنی در آزمون آزمایشگاهی با درصد و سرعت سبز شدن گیاهچه در مزرعه محاسبه گردید. نتایج و بحث نتایج نشان داد که در هر دو شرایط آزمایشگاه و مزرعه، از نظر ویژگیهای جوانه زنی بذر و سبز شدن گیاهچه، توده های بذر نخود دارای اختلاف بودند. تجزیه اورتوگونال مشخص نمود که در هر دو شرایط، توده های بذر جدید نسبت به توده های بذر قدیمی از خصوصیات جوانه زنی و سبز شدن برتری برخوردار بودند. همچنین، توده های بذر متعلق به تیپ دسی نسبت به کابلی دارای خصوصیات جوانه زنی و سبز شدن بالاتری بودند. تجزیه همبستگی حاکی از آن بود که درصد سبز شدن گیاهچه در مزرعه با صفتهای طول ریشه چه و وزن خشک ساقه چه در آزمون آزمایشگاهی واجد بالاترین همبستگی مثبت بود. همچنین، همبستگی مثبت و معنی داری بین سرعت سبز شدن گیاهچه در مزرعه با صفتهای طول ساقه چه و ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و شاخص بنیه گیاهچه در آزمون آزمایشگاهی مشاهده گردید. نتیجه گیری همبستگی بین برخی صفتها در آزمون آزمایشگاهی با مزرعه نشان می دهد که آزمون تنش اسمزی قابلیت پیش بینی درصد و سرعت سبزشدن گیاهچه در مزرعه را تا حداکثر 30 درصد دارد.
طیبه رئیسی؛ عاطفه صبوری؛ حسین صبوری
چکیده
مقدمه یکی از مهمترین متغیرهای مؤثر در استقرار مناسب گیاهچه برنج در محیطهای تحت تنش، قدرت جوانهزنی بالا میباشد. در این راستا پژوهشی با هدف بررسی تنوع بین ژنوتیپهای برنجهای هوازی و ایرانی از نظر تحمل به تنش اسمزی، انجام شد. مواد و روشها آزمون استاندارد جوانهزنی بذور در سه سطح از تنش اسمزی در (آب مقطر به عنوان ...
بیشتر
مقدمه یکی از مهمترین متغیرهای مؤثر در استقرار مناسب گیاهچه برنج در محیطهای تحت تنش، قدرت جوانهزنی بالا میباشد. در این راستا پژوهشی با هدف بررسی تنوع بین ژنوتیپهای برنجهای هوازی و ایرانی از نظر تحمل به تنش اسمزی، انجام شد. مواد و روشها آزمون استاندارد جوانهزنی بذور در سه سطح از تنش اسمزی در (آب مقطر به عنوان شاهد، 8- و 16- بار حاصل از مانیتول) بر روی 52 ژنوتیپ برنج به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ژنوتیپ های مورد استفاده شامل 31 ژنوتیپ از برنج های هوازی و خارجی و 21 رقم از برنجهای ایرانی بودند. یافته ها نتایج حاصل نشان داد اختلاف معنی داری بین سطوح اسمزی، ژنوتیپها و اثر متقابل بین سطوح اسمزی و ژنوتیپها از نظر کلیه صفات مختلف جوانهزنی وجود دارد. با در نظر گرفتن کلیه شرایط، بالاترین رتبه در مقایسه میانگین کلی به روش آروناچالام، به ژنوتیپهای هوازی AE8، AE6، AE18، AE16 و AE29 و همچنین کمترین رتبه به ارقام ایرانی قصرالدشتی، رشتی سرد، عنبربو، علی کاظمی، چمپا بودار، هاشمی و دمسیاه اختصاص یافت. نتیجه گیری بر اساس نتایج، ارقام خارجی و ژنوتیپهای هوازی برتری نسبی بیشتری را نسبت به ارقام ایرانی از لحاظ خصوصیات و شاخصهای مختلف جوانه زنی نشان دادند و با افزایش سطح تنش اسمزی ژنوتیپهای هوازی تحمل بیشتری را نشان دادند.
داوود دوانی؛ مجید نبی پور؛ حبیب اله روشنفکر دزفولی
چکیده
مقدمه ذرت (.Zea mays L) گیاهی از خانواده غلات است و در سطح جهانی از نظر میزان تولید در دنیا در رتبه اول قرار دارد (FAO, 2013). شوری یک فاکتور مهم محدود کننده رشد و باروری گیاه است. ذرت یک گیاه زراعی نیمه حساس به شوری است (Turan et al., 2009). الگوی کاشت بوتهها یک فاتور مهم در بهبود عملکرد گیاهان میباشد. روشهای کاشت در شرایط شور با روشهای متداول ...
بیشتر
مقدمه ذرت (.Zea mays L) گیاهی از خانواده غلات است و در سطح جهانی از نظر میزان تولید در دنیا در رتبه اول قرار دارد (FAO, 2013). شوری یک فاکتور مهم محدود کننده رشد و باروری گیاه است. ذرت یک گیاه زراعی نیمه حساس به شوری است (Turan et al., 2009). الگوی کاشت بوتهها یک فاتور مهم در بهبود عملکرد گیاهان میباشد. روشهای کاشت در شرایط شور با روشهای متداول کاشت در شرایط غیر شور متفاوت میباشد. سیتوکینین (Rajala and Peltonen-saninio, 2001) و اکسین (Jung and Park, 2011) نقش مهمی در تحمل گیاهان به شوری دارند و باعث بهبود رشد و نمو گیاهان در شرایط شوری میشوند. ولی اطلاعات کمی در خصوص رابطه بین تحمل شوری و سطوح و سیتوکینین اکسین در گیاهان وجود دارد. لذا هدف از اجرای این تحقیق بررسی تاثیر هورمونهای سیتوکینین و اکسین بر عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک به دانه های ذرت در الگوهای مختلف کاشت در شرایط شور بود. مواد و روشها این آزمایش در سال 1392 در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر واقع در شهرستان دشتستان با عرض جغرافیایی 29 درجه و 16 دقیقه شرقی و طول جغرافیایی 51 درجه و 31 دقیقه شمالی واقع شده و ارتفاع از سطح دریا برابر با 70 متر اجرا شد. آمادهسازی زمین با انجام عملیات شخم در اردیبهشت و دو دیسک عمود برهم و ایجاد جویپشتههایی به فاصله 75 سانتیمتر با فاروئر در مرداد انجام شد. هرکرت شامل 5 ردیف کاشت با فاصله 75 سانتیمتر بود. طرح آزمایشی مورد استفاده طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود. الگوی کاشت (یک ردیف روی پشته، دو ردیف طرفین پشته به صورت زیگزاگ و یک ردیف کف فارو) به عنوان فاکتور اصلی و مصرف یا عدم مصرف تنظیم کننده (عدم مصرف، مصرف سیتوکینین در مرحله V8-V10 و مصرف اکسین در زمان ظهور ابریشم) در کرتهای فرعی بررسی گردید. هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک برابر با 5.2 و آب مزرعه برابر با 4 دسیزیمنس بر متر بود. سیتوکینین (بنزیل آدنین، مرک) و اکسین ( ایندول بوتریک اسید، مرک) به ترتیب با غلظت 50 و 10 میلیگرم در لیتر در هنگام غروب آفتاب محلولپاشی شدند. برای اندازهگیری صفات ارتفاع بوته، طول بلال، قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف بلال و وزن هزار دانه 10 بوته به طور تصادفی در هر کرت انتخاب شد. برداشت نهایی بعد از حذف حاشیهها، از 3 ردیف وسط و سطح 9 مترمربع در هر کرت انجام شد و پس از جدا کردن دانه از بلال به وسیله دستگاه شیلر، عملکرد دانه بر اساس رطوبت 14 درصد محاسبه گردید. برای انجام محاسبات آماری از نرمافزار SAS Ver. 9.1 و برای رسم نمودارها از نرمافزار Excel استفاده شد. مقایسه میانگین تیمارها به روش چند دامنهای دانکن اجام شد. یافته ها نتایج نشان داد که الگوهای مختلف کاشت از نظر میزان، کارایی و سهم انتقال مجدد و فتوسنتز جاری، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت تفاوت معنیداری داشتند. از نظر زمان مصرف سیتوکینین بیشترین میزان و سهم انتقال مجدد مربوط به تیمار عدم مصرف سیتوکینین بود و بیشترین کارایی و سهم فتوسنتز جاری به زمان مصرف 8 تا 10 برگی اختصاص داشت. همچنین بیشترین میزان و سهم انتقال مجدد، میزان فتوسنتز جاری، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت با مصرف اکسین در زمان ظهور ابریشم بدست آمد و بیشترین سهم فتوسنتز جاری و عملکرد بیولوژیک به تیمار عدم مصرف سیتوکینین اختصاص داشت. اثبات شده است که سیتوکینین و اکسین در تقسیم سلولی آندوسپرم در مرحله پر شدن دانه نقش دارند. از این رو این هورمونها میتوانند در تعیین ظرفیت دانه (اندازه مقصد) برای تجمع کربوهیدراتها تأثیر گذار باشند (Koocheki and Sarmadnia, 2012). مشخص شده است که اکسین در انقال و تجمع کربوهیدراتها در دانه ها نقش دارد (Darussalam Cole and Patrick, 1998). اعتقاد بر این است که اکسین و سیتوکینین در تنظیم قدرت مقصد از طریق افزایش تقسیم و بزرگ شدن سلولهای آندوسپرم و یا کنترل انتقال آسیمیلاتها به مقصد موثر هستند (Kaya et al., 2010). نتیجه گیری به طور کلی نتیجه گیری شد که با الگوی کاشت کف فارو و مصرف سیتوکینین در زمان 8 تا 10 برگی (50 میلیگرم در لیتر) و مصرف اکسین در زمان ظهور ابریشم (10 میلیگرم در لیتر) اثرات شوری بر گیاه کاهش یافته و بیشترین عملکرد دانه حاصل شد. به دلیل کاهش تجمع نمک در الگوی کاشت کف فارو در مقایسه با الگوی کاشت یک ردیفه، الگوی کاشت کف فارو میتواند در مناطق شور و نیمه شور جهت کاشت گیاه مورد استفاده قرار بگیرد.
رئوف سید شریفی؛ حسین کمری؛ قاسم نجفی
چکیده
مقدمه شوری یکی از تنش های مهم غیرزنده ی محیطی است که تقریبا هر جنبه ای از زندگی گیاه را متاثر میسازد و به طور معنی داری عملکرد را کاهش میدهد. از این رو یک تهدید جدی برای تولیدات کشاورزی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک است. واکنش گیاهان به تنش شوری به فاکتورهای متعددی مانند مرحله نموی، شدت و مدت تنش و خصوصیات زنتیکی رقم بستگی دارد. ...
بیشتر
مقدمه شوری یکی از تنش های مهم غیرزنده ی محیطی است که تقریبا هر جنبه ای از زندگی گیاه را متاثر میسازد و به طور معنی داری عملکرد را کاهش میدهد. از این رو یک تهدید جدی برای تولیدات کشاورزی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک است. واکنش گیاهان به تنش شوری به فاکتورهای متعددی مانند مرحله نموی، شدت و مدت تنش و خصوصیات زنتیکی رقم بستگی دارد. راه کارهای متعددی به منظور کاهش اثرات سمی ایجاد شده بوسیله شوری بالا روی رشد گیاه توسعه داده شده اند. در میان انها استفاده از میکرالمنت هایی همچون روی (Zn) یک نقش خیلی مهمی را در بهبود عملکرد ایفا می کند. روی یک عنصر ضروری برای انسان، دام و گیاه است، عنصری که به عنوان جز فلزی یا ساختار اساسی انزیم ها عمل می کند. تعدادی از محققان نقش اساس عنصر روی را در رشد و عملکرد گیاه گزارش کرده اند. روی در تولید کلروفیل، گرده افشانی، باروری و جوانه زنی گیاهان نقش مهمی را ایفا می کند. از این رو بررسی های اخیر نشان دادهاند که مقدار کمی از عناصر ریز مغذی به خصوص روی به کار برده شده به صورت محلول پاشی، می تواند توانایی گیاهان را به تنش متاثر نماید. روی به عنوان یک عنصر ریز مغذی مهم شناخته می شود و کمبود ان به عنوان یک مشکل اساسی در گیاهان به خصوص در گیاهان رشد کرده در شرایط شوری با مقادیر بالای pH شناخته شده است. مواد و روش ها بهمنظور بررسی اثرات محلولپاشی با نانو اکسید روی بر میزان مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه، سرعت ظهور برگ و برخی شاخصهای رشدی جو در سطوح مختلف شوری خاک، آزمایشی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سال 1392 اجرا گردید. فاکتورهای موردبررسی شامل چهار سطح شوری (عدم اعمال شوری بهعنوان شاهد و اعمال شوری 25، 50 و 75 میلی مولار در خاک با استفاده از نمک NaCl) و تغذیه برگی با نانو اکسید روی (صفر، 0.25، 0.5 و 0.75 گرم در لیتر) بودند. یافته ها نتایج نشان داد با افزایش شوری خاک عملکرد، سرعت ظهور برگ و برخی شاخصهای رشدی جو کاهش یافت و عکس این حالت در تغذیه برگی با نانو اکسید روی به دست آمد. بیشترین انتقال ماده خشک از ساقه و اندام هوایی به دانه در شوری 75 میلی مولار و عدم تغذیه برگی با نانو اکسید روی به دست آمد. مقایسه میانگین ها نشان داد بالاترین عملکرد (1.22 گرم در بوته)، سرعت ظهور برگ (0.466 برگ در روز) و شاخصهای رشدی در سطح شاهد به همراه تغذیه برگی 0.75 گرم در لیتر نانو اکسید روی و کمترین آنها در عدم تغذیه برگی × شوری75 میلی مولار در خاک به دست آمد. به نظر میرسد بهمنظور افزایش عملکرد و برخی شاخصهای رشدی جو از قبیل ماده خشک کل، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی در شرایط شوری خاک میتوان پیشنهاد کرد که تغذیه برگی با 0.75 گرم در لیتر نانو اکسید روی بهکاربرده شود.
مجید رجایی؛ منوچهر دستفال
چکیده
مقدمه شوری یکی از عوامل عمده کاهش رشد و تولید گیاهان زراعی بهخصوص در مناطق خشک و نیمهخشک دنیا است. اصلاح خاکهای شور و بهبود تکنیکهای آبیاری ازجمله روشهای مدیریتی در خاکهای شور میباشند که به علت گرانی در هر شرایطی قابل توصیه نیستند. به گزینی ارقام متحمل به شوری بر اساس عملکرد، اجزای عملکرد و شاخصهای تحمل به ...
بیشتر
مقدمه شوری یکی از عوامل عمده کاهش رشد و تولید گیاهان زراعی بهخصوص در مناطق خشک و نیمهخشک دنیا است. اصلاح خاکهای شور و بهبود تکنیکهای آبیاری ازجمله روشهای مدیریتی در خاکهای شور میباشند که به علت گرانی در هر شرایطی قابل توصیه نیستند. به گزینی ارقام متحمل به شوری بر اساس عملکرد، اجزای عملکرد و شاخصهای تحمل به شوری ازجمله راههای مقابله با شوری میباشد وکه در برنامه های اصلاح نژاد آینده نیز اهمیت دارد. بنابراین این آزمایش بهمنظور بررسی ارقام و لاینهای گندم تحت شرایط شور منطقه زرین دشت و معرفی بهترین ژنوتیپ متحمل به شوری انجام شد. مواد و روشها آزمایشی مزرعه ای در دو سال پیاپی در شهرستان زرین دشت در استان فارس انجام گردید تا پاسخ 14 رقم و لاین گندم را در شرایط شور مقایسه کند. آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و با چهار تکرار بود. ارقام موردمطالعه شامل چمران (بهعنوان رقم شاهد)، سیستان، پارسی، حاجیآباد، یاواروس و بهرنگ بود. لاین های موردبررسی شامل لاین 73 و 34 بودند که به همراه ارقام سیستان و پارسی از مرکز ملی تحقیقات شوری تهیه شدند. همچنین لاین های 4 و 5 خشکی نیز بر اساس آزمایشهای انجامگرفته در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس نسبت به خشکی متحمل بودند. سایر لاین ها همچون دوروم دی- 81- 18، یوجی 520، لاین A و اس- 83- 3 در آزمایشهای مقایسه ارقام جزء ارقام پرمحصول در منطقه داراب بهشمار میرفتند. متوسط شوری خاک و آب محل آزمایش به ترتیب حدود 6 و 9 دسی زیمنس بر متر بود. در هر دو سال آزمایش نمونهگیری برگ قبل از گلدهی انجام و نمونهها برای اندازهگیری غلظت سدیم، پتاسیم و کلر به آزمایشگاه ارسال شدند. در طول دوره رشد تعداد روز تا سنبله رفتن و تعداد روز تا رسیدگی در ارقام و لاینهای موردبررسی یادداشتبرداری شد. در زمان برداشت ارتفاع گیاه، عملکرد دانه و وزن هزار دانه نیز اندازهگیری شد. در نهایت دادههای حاصل از آزمایش مورد تجزیه واریانس قرار گرفت و میانگینها با آزمون دانکن مقایسه شدند. یافته ها نتایج نشان داد که در هر دو سال آزمایش بیشترین عملکرد دانه از یوجی 520 به دست آمد (به ترتیب 2660 و 3170 کیلوگرم در هکتار برای سال اول و دوم آزمایش). نتایج مقایسه میانگین دو ساله نشان داد که یوجی 520 دارای افزایش عملکردی حدود 39 نسبت به تیمار شاهد (رقم چمران با عملکرد 2095 کیلوگرم در هکتار) بود. میانگین دوساله عملکرد نشان داد که پس از یوجی 520، لاین 5، لاین 73، لاین 4، سیستان، دی-81-18، لاین 34 و پارسی عملکردی بیشتر از شاهد تولید کردند. همانطور که انتظار میرفت ارقام و لاینهای دورم وزن هزاردانه بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپها داشتند. کوتاهترین و طولانیترین زمان برای ظهور سنبله بهترتیب متعلق به رقم بهرنگ و یوجی 520 بود. نتایج مشابهی نیز برای زمان تا رسیدگی فیزیولوژیک مشاهده شد. در رابطه با تجزیه برگ نتایج نشان داد که کمترین غلظت پتاسیم برگ در رقم بهرنگ مشاهده شد، در حالیکه بیشترین غلظت مربوط به یوجی 520 بود. تقریبا روند معکوسی برای غلظت سدیم برگ مشاهده شد. بهطوریکه یوجی 520 دارای کمترین غلظت و رقم دورم یاواروس دارای بیشترین غلظت بود. عملکرد دانه ارقام و لاینهای موردبررسی با غلظت سدیم برگ و نسبت سدیم به پتاسیم همبستگی منفی و با غلظت پتاسیم همبستگی مثبتی نشان داد. نتیجه گیری نتایج آزمایش نشان داد که ارقام و لاینهای زودرس که پتاسیم بیشتر و سدیم کمتری جذب میکردند تحمل بیشتری نسبت به شوری داشتند و قادر به تولید عملکرد بیشتری بودند. در بین ژنوتیپهای موردبررسی یوجی 520 با بالاترین عملکرد، زودرسی و مناسب بودن شاخصهای شیمیایی بهعنوان رقم مناسب برای کاشت در منطقه زریندشت توصیه میشود.
صفیه پذیره؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ مرتضی گلدانی
چکیده
مقدمه سیر گیاهی با تحمل نسبتا بالا به سرمای زمستانه است اما سرمای شدید پاییز و زمستان در مناطق سرد از جمله عواملی است که رشد و بقای گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهد. از اینرو به نظر میرسد که یکی از عوامل مهم موفقیت کاشت پاییزه، شناسایی گیاهان متحمل به سرما در این مناطق میباشد. برای ارزیابی و شناسایی گیاهان متحمل به تنش سرما و برای ...
بیشتر
مقدمه سیر گیاهی با تحمل نسبتا بالا به سرمای زمستانه است اما سرمای شدید پاییز و زمستان در مناطق سرد از جمله عواملی است که رشد و بقای گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهد. از اینرو به نظر میرسد که یکی از عوامل مهم موفقیت کاشت پاییزه، شناسایی گیاهان متحمل به سرما در این مناطق میباشد. برای ارزیابی و شناسایی گیاهان متحمل به تنش سرما و برای پرهیز از بعضی محدودیتهای اجتناب ناپذیردر ارزیابیهای مزرعهای، انواع مختلف آزمونهای یخبندان مصنوعی ابداع شده است. آزمون نشت الکترولیتها یکی از این روشها است که ساده، قابل تکرار، ارزان و نسبتا سریع میباشد که درجه آسیب غشای سلولی ناشی از تنش را تعیین میکند. هنگامی که بافتهای گیاه توسط سرما آسیب میبینند فعالیت غشاء کاهش یافته و الکترولیتهای داخل سلول به خارج آن نشت میکنند. این توسط محققان زیادی گزارش شده است که تنش سرما نشت الکترولیت ها را افزایش میدهد و این صفت میتواند به عنوان یک ملاک ارزیابی تحمل به یخزدگی استفاده شود. همچنین دمایی که سبب 50 درصد نشت الکترولیت ها از سلول های گیاهی می شود به عنوان دمای 50 درصد کشندگی و آستانه خسارت مورد استفاده قرار گرفته است. مواد و روش ها به منظور بررسی تحمل به یخ زدگی سیر آزمایشی در سال 1391 در دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با چهار تکرار اجراشد. فاکتورهای آزمایشی شامل دو تاریخ کاشت (28 شهریور و 30 مهر) و چهار اکوتیپ سیر (بجنورد، تربت حیدریه، خواف و نیشابور) بودند. گیاهان پس از رشد و خوسرمایی در شرایط طبیعی در معرض هشت دمای یخ زدگی (دمای صفر (شاهد)، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18- و 21- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. پس از یخ زدگی درصد نشت الکترولیت ها و سپس دمای کشنده 50 درصد نمونه ها براساس درصد نشت الکترولیت ها تعیین شد.درصد بقای آنها نیز پس از 21 روز رشد در گلخانه ارزیابی شد. نتایج درصد نشت الکترولیت ها در هر چهار اکوتیپ سیر در کاشت دوم نسبت به کاشت اول کاهش یافت، ولی بیشترین کاهش در اکوتیپ خواف (11.3درصد) مشاهده شد، در صورتی که در اکوتیپ تربت حیدریه این کاهش 1.1درصد بود. در هر دو تاریخ کاشت نشت الکترولیتها تا دمای 15- درجه سانتیگراد تقریبا ثابت بود و در دماهای کمتر از آن روندی افزایشی داشت، اما این افزایش در گیاهان کاشت اول نسبت به گیاهان کاشت دوم بیشتر بود، به طوری که با کاهش دما از 15- درجه سانتیگراد به 21- درجه سانتیگراد درصد نشت الکترولیتها در گیاهان کاشت اول و دوم به ترتیب حدود 34 و 24 درصد افزایش داشت. در زمان اعمال تنش یخ زدگی غالب گیاهان کاشته شده در شهریور ماه، در مرحله چهار برگی و گیاهان کشت شده در مهرماه در مرحله دو برگی بودند و هر چند که گیاهان کاشت اول مدت بیشتری تحت شرایط طبیعی و در نتیجه خوسرمایی قرار داشتند اما درصد نشت الکترولیتها در آنها بیشتر بود. این موضوع ممکن است به دلیل ذخیره غذایی بیشتر گیاهان کاشت دوم باشد. درصد نشت الکترولیتها در اکوتیپهای تربت حیدریه و بجنورد در هر دو تاریخ کاشت تا دمای 15- درجه سانتیگراد ثابت بود و بعد از آن با کاهش دما افزایش داشت، در حالی که در اکوتیپهای خواف و نیشابور در کاشت اول کاهش دما به ترتیب از دمای 6- و 12- درجه سانتیگراد سبب افزایش درصد نشت الکترولیتها شد. با وجود این در دو اکوتیپ اخیر (خواف و نیشابور) در کاشت دوم تا دمای 15- درجه درصد نشت الکترولیتها نسبتا ثابت بود و در دماهای پایینتر درصد نشت الکترولیتها افزایش داشت. بنظر میرسد رشد بیشتر گیاه و پیشرفت به سمت مراحل رویشی بالاتر منجر به تحمل کمتر گیاهان کاشت اول شده باشد. مقادیر کمتر دمای 50 درصد کشندگی نشاندهنده تحمل بیشتر به سرما میباشد و میزان این شاخص در کاشت مهرماه کمتر بود لذا میتوان اظهار داشت که کاشت زودتر سیر (28 شهریور ماه) احتمالا سبب افزایش حساسیت گیاه به سرما شده است. بین درصد نشت الکترولیتها و درصد بقاء همبستگی منفی و معنیداری (*0.70-r=) وجود داشت. به عبارتی با افزایش درصد نشت الکترولیتها از درصد بقاء گیاهان کاسته شد. نتیجه گیری در کاشت اول درصد نشت الکترولیتها از اکوتیپهای خواف و نیشابور با قرار گرفتن در معرض دماهای 6- و 9- درجه سانتیگراد روند افزایشی پیدا کرد، در صورتی که در دو اکوتیپ دیگر این وضعیت از دمای 15- درجه سانتیگراد شروع شد. این در حالی بود که در کاشت دوم در هر چهار اکوتیپ این روند از دمای 15- درجه سانتیگراد اغاز شد. عکس العمل متفاوت اکوتیپها به تنش یخزدگی به ویژه در کاشت اول احتمالا به دلیل خصوصیات ژنتیکی و منشا جغرافیایی آنها میباشد. مرحله رشدی نیز در تحمل به سرمای گیاهان موثر بود، به طوریکه اکوتیپهای خواف و نیشابور در مراحل رشدی پایینتر (گیاهان کاشت دوم) تحمل به یخزدگی بالاتری نسبت به مراحل رویشی پیشرفته از خود نشان دادند و لذا به نظر میرسد که دو اکوتیپ مذکور در کاشت دیرتر تحمل به سرمای بیشتری نسبت به کاشت اول دارند. اکوتیپ های تربت حیدریه و بجنورد از نظر پایداری غشا تحت تنش سرما در هر دو کاشت پاییزه واکنش مناسبتری نشان دادند، با وجود این تداوم این مطالعات در شرایط کنترل شده و مزرعه اطلاعات بیشتری را در خصوص مکانیزم تحمل به سرمای این گیاه در شرایط زمستان واقعی فراهم خواهد ساخت.
حسین بشارتی؛ اسماعیل معمار کوچهباغ
چکیده
مقدمه نیتروژن یکی از عناصرپرمصرف مورد نیاز یونجه است، پس از تشکیل گره بر روی ریشه، گیاه قادر به تامین بخش بزرگی از نیتروژن مورد نیاز خود را از هوا می باشد. میزان تثبیت نیتروژن در یونجه حدود 60 تا 500 کیلوگرم در هکتار در سال برآورد شده است. همزیستی بین ریزوبیوم و گیاهان لگوم با تبادل سیگنال های مولکولی بین باکتری ها و ریشه گیاه آغاز می شود. ...
بیشتر
مقدمه نیتروژن یکی از عناصرپرمصرف مورد نیاز یونجه است، پس از تشکیل گره بر روی ریشه، گیاه قادر به تامین بخش بزرگی از نیتروژن مورد نیاز خود را از هوا می باشد. میزان تثبیت نیتروژن در یونجه حدود 60 تا 500 کیلوگرم در هکتار در سال برآورد شده است. همزیستی بین ریزوبیوم و گیاهان لگوم با تبادل سیگنال های مولکولی بین باکتری ها و ریشه گیاه آغاز می شود. گونه های گیاهی، باکتری و شرایط خاک (فلزات سنگین، دما، آب، هوادهی، مواد مغذی، شوری، نیترات، pH و غیره) عواملی هستند که در همزیستی تاثیر می گذارمی باشند.. سرب یکی از عناصر سنگین آلاینده محیطزیست بهویژه خاکهای کشاورزی میباشد. در اراضی زیر کشت لگومها آلودگی سرب میتواند در همزیستی بین گیاهان میزبان و باکتریهای ریزوبیوم، تثبیت زیستی نیتروژن و درنهایت رشد و عملکرد گیاهان لگوم اثر سوء داشته باشد. استخراج سرب و روی و فعالیتهای مرتبط در استان زنجان باعث انتشار فلزات سنگین از جمله سرب در اطراف زمین های کشاورزی شده است، هدف از این مطالعه بود بررسی اثرات آلودگی سرب بر روی یونجه همزیستی ریزوبیوم بومی استان زنجان و تثبیت نیتروژن در گیاه یونجه بود. مواد و روشها در تحقیق حاضر ریشه یونجه حاوی گره از یونجهزارهای چندساله اطراف کارخانههای سرب و روی جمعآوری و سپس باکتریهای ریزوبیوم خالصسازی شدند. مقاومت جدایه ها به آلودگی سرب در محیط کشت حاوی مقادیر مختلف کلرور سرب بررسی گردید. حداکثر غلظت سرب که در آن غلظت رشد جدایهها قابلمشاهده بود، برای هریک از جدایهها محاسبه و بهعنوان شاخص MRL منظور گردید. بر اساس نتایج اندازهگیری مقاومت آنها به سرب و نیز میزان کارایی آنها، توان جدایه ها در تثبیت نیتروژن در خاک آلوده به سرب تعیین و پنج جدایه انتخاب و در آزمون گلخانهای کشت یونجه (رقم همدانی) مورداستفاده قرار گرفتند. تیمارها شامل تلقیح با جدایههای سینوریزوبیوم در پنج سطح (N6، N12، N17، N41، N51 و شاهد) و غلظت سرب در پنج سطح (صفر، 5، 25، 50 و 100 میلیگرم سرب در کیلوگرم از منبع کلرور سرب) بودند. آزمایش گلخانهای کشت یونجه بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار با هدف ارزیابی اثر سرب بر گرهزایی و قدرت تثبیت نیتروژن باکتریهای همزیست، انجام شد. بذور یونجه پس از ضدعفونی سطحی (محلول هیپوکلریت سدیم 1٪)، در انکوباتور جوانه زده شدند و سپس در گلدان کاشته شد. هر بذر با یک میلی لیتر از یک میلی لیتر سوسپانسیون باکتریهای انتخاب شده (CFU 107 در میلی لیتر) تلقیح شد. 90 روز پس از کاشت، گیاهان برداشت شده و وزن خشک بخش هوایی تعیین شد. گره ریشه مورد بررسی قرار گرفت و به عنوان طبقه بندی شده توسط وینسنت توصیف شد. محتوای نیتروژن ساقه با استفاده از روش Kjeltec و جذب نیتروژن در بخش هوایی اندازه گیری شد. نتایج و بحث همه باکتریها مورد بررسی توانستند در سیستم های ریشه یونجه گره ایجاد کنید. ارزیابی رشد جدا یه ها نسبت به شاهد در محیط حاوی غلظت های مختلف سرب نشان داد که، تعداد کمی از آنها در حداکثر غلظت سرب (500 میلی گرم سرب در لیتر) رشد کردند. شاخص MRL (حداکثر غلظت سرب که در آن جدا شده قابل مشاهده رشد داشته)، برای هر یک از جدایه ها تعیین ، سپس درصد نمونه های رشد یافته در غلظت های مختلف سرب، محاسبه شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل جدا یه ها و سطوح سرب بر غلظت نیتروژن بخش هوایی نشان داد که با افزایش سطح سرب، در تمام جدایه ها، غلظت نیتروژن بخش هوایی کاهش یافت و این کاهش در اکثر موارد معنی داربود. بالاترین غلظت نیتروژن بخش هوایی (3.3) به شاهد (0 میلی گرم سرب در کیلوگرم و 70 میلی گرم) تعلق داشت و کمترین غلظت نیز (2.4٪) متعلق به تیمار100 میلی گرم سرب کیلوگرم و تلقیح با جدایه N6 بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش سطح سرب، وزن خشک بوته کاهش یافت، اما این کاهش در جدایه های مختلف متفاوت بود، بالاترین وزن خشک بخش هوایی (0.81 گرم در گلدان) به گیاهان تلقیح شده با سویه N51 در سطح 25 میلی گرم سرب کیلوگرم تعلق داشت، در حالی که کمترین آن (0.15 گرم در گلدان) به شاهد بدون تلقیح و 100 میلی گرم سرب کیلوگرم تعلق داشت. نتیجه گیری تحمل میکروارگانیسم همزیستی در برابر تنش های محیطی بیش از گیاهان میزبان آنها است. سمیت ناشی از غلظت بالای فلزات سنگین در خاک، مانع رشد و توسعه ریشه شده و مراحل اولیه همزیستی لگوم- ریزوبیوم و تبادل سیگنال های بیوشیمیایی بین آنها را مختل می کند. در مجموع 6.7 درصد از جدایه ها، بسیار مقاوم به سرب بوده و رشد آنها در محیط حاوی بالاترین غلظت سرب، هیچ تفاوتی با شاهد نداشت. در حالی که، برخی از جدایه ها قادر به رشد در محیط کشت حاوی بیش از 75 میلی گرم سرب نبودند. حدود 64 درصد از جدایه ها غلظت 25 تا 150 میلی گرم در لیتر سرب را تحمل نمودند. حدود 30 درصد از جدایه ها در محیط حاوی بیش از 300 میلی گرم سرب در لیتر، زنده ماندند. به طور کلی کاربرد سطوح مختلف سرب باعث کاهش نیتروژن گیاهان گردید و این کاهش در گیاهان تلقیح شده کمتر از شاهد بدون تلقیح بود. اگر چه تحمل یونجه در برابر تنشهای محیطی در مقایسه با باکتری های همزیستی کمتر است، با این حال، با تلقیح گیاهان میزبان توسط ریزوبیوم ها، می تواند تا حدودی آسیب ناشی از فلزات سنگین را کاهش دهد.
یوسف احمدی خاندانقلی؛ غلامعلی اکبری؛ علی ایزدی دربندی؛ ایرج الله دادی
چکیده
بهمنظور بررسی تغییرات عملکرد اکوتیپهای مختلف گیاه دارویی رازیانه تحت تأثیر تنش خشکی، آزمایشی مزرعهای در سال 1392 بهصورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در پاکدشت اجرا گردید. عامل اصلی (کرتهای اصلی) شامل 3 سطح آبیاری 80، 140 و 180 میلیمتر تبخیر از ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تغییرات عملکرد اکوتیپهای مختلف گیاه دارویی رازیانه تحت تأثیر تنش خشکی، آزمایشی مزرعهای در سال 1392 بهصورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در پاکدشت اجرا گردید. عامل اصلی (کرتهای اصلی) شامل 3 سطح آبیاری 80، 140 و 180 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A، به ترتیب بهعنوان شاهد (آبیاری نرمال)، تنش متعادل و تنش شدید بود. عامل فرعی (کرتهای فرعی) را 51 اکوتیپ رازیانه تشکیل داد. در این بررسی نتایج نشان داد که تنش متعادل باعث افزایش مقدار اسانس در دانه میشود. همچنین نتایج بیانگر معنیدار بودن اثر سطوح مختلف آبیاری بر وزن خشک کل اندام هوایی (در سطح احتمال 5 درصد)، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و مقدار اسانس (در سطح احتمال یک درصد) گردید. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در تیمار آبیاری نرمال به دست آمد. مقایسه میانگین اکوتیپها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه مربوط به اکوتیپ الموت و کمترین مقدار مربوط به اکوتیپهای تفرش و یزد بود. مقایسه میانگین اثرات آبیاری بر صفت مقدار اسانس نیز نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در دانه مربوط به تیمار تنش متعادل است. اثرات متقابل آبیاری در اکوتیپ برای صفت وزن خشک کل اندام هوایی در سطح پنج درصد و برای صفت مقدار اسانس در سطح یک درصد معنیدار بود. همچنین مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد که بیشترین مقدار اسانس مربوط به اکوتیپ مشکینشهر در تنش متعادل بود.
دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1396، صفحه 183-183
چکیده
دکتر علیرضا آستارایی دانشگاه فردوسی مشهد دکتر احمد آقایی دانشگاه مراغه دکتر رضا امیرنیا ...
بیشتر
دکتر علیرضا آستارایی دانشگاه فردوسی مشهد دکتر احمد آقایی دانشگاه مراغه دکتر رضا امیرنیا دانشگاه ارومیه دکتر محمد نبی ایلکایی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج دکتر فرشته بیات دانشگاه خلیج فارس دکتر رقیه حاجی بلند دانشگاه تبریز دکتر فرزاد حسین پناهی دانشگاه کردستان دکتر سرور خرم دل دانشگاه فردوسی مشهد دکتر اشکبوس دهداری دانشگاه یاسوج دکتر اصغر رحیمی دانشگاه ولیعصر رفسنجان دکتر شکوفه ساریخانی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس دکتر علی شهیدی دانشگاه بیرجند دکتر محمد حسین صابری مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان خراسان جنوبی دکتر محمد ضابط دانشگاه بیرجند دکتر ابراهیم غلامعلی پور علمداری دانشگاه گنبد کاووس دکتر الناز فرج زاده معماری تبریزی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد ملکان دکتر الهیار فلاح موسسه تحقیقات برنج کشور دکتر حسین علی فلاحی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران دکتر مسعود قدسی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی دکتر همایون کانونی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان دکتر علی گزنچیان مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان خراسان رضوی دکتر خداداد مصطفوی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج دکتر رضا منعم دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرری مهندس محبوبه میرمیران دانشگاه پیامنور مهندس سجاد میجانی دانشگاه فردوسی مشهد دکتر سید محمود ناظری مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان خراسان رضوی دکتر جعفر نباتی دانشگاه فردوسی مشهد دکتر شهلا نجفی دانشگاه زابل