اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
گزینش و معرفی لاین‌های برتر برنج از نظر پایداری و واکنش در شرایط تنش کم آبی و غرقاب

حسین صبوری؛ محمدرضا جعفرزاده؛ مهناز کاتوزی؛ محمدرضا کریم؛ محمدجواد بهروزبه؛ محسن رضایی؛ احمدرضا دادرس؛ سمیه سنچولی

دوره 16، شماره 2 ، تیر 1402، ، صفحه 447-465

https://doi.org/10.22077/escs.2023.4740.2061

چکیده
  برنج یکی از منابع غذایی مهم برای جمعیت جهان به شمار می­رود، اما سازگاری کمی به شرایط محدودیت آبی دارد و به‌شدت به کمبود آب حساس است. ازاین‌رو، پایداری و بهبود عملکرد در شرایط تنش آبی از اهداف مهم در کشت برنج محسوب می­شود. در این پژوهش، هشت لاین برنج به همراه رقم شاهد منطقه و رقم IR29 در طی سال‌های 1393 و 1394 به‌صورت اسپلیت‌پلات و در ...  بیشتر

اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
تجزیه ارتباطی صفات زراعی با نشانگرهای ریز ماهواره (SSR) در ژنوتیپ های مختلف برنج در شرایط غرقاب و کم آبیاری

محمدرضا کریم؛ حسین صبوری؛ محمدعلی ابراهیمی؛ سمیه سنچولی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 263-275

https://doi.org/10.22077/escs.2022.4561.2040

چکیده
  امکان بررسی اولیه ژن‌های کنترل‌کننده صفات کمی توسط روش تجزیه ارتباطی وجود دارد. در این پژوهش ارتباط بین صفات زراعی و نشانگر‌های مولکولی در برنج با استفاده از 21 صفت زراعی و 189 مکان ژنی حاصل از 36 جفت نشانگر ریزماهواره بر روی 59 ژنوتیپ برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی مورد مطالعه قرار گرفت. محتوای اصلاعات چند شکل (PIC) با میانگین 0.58 برآورد ...  بیشتر

تنش شوری
ردیابی مکان‌های ژنی کنترل کننده متابولیت‌های ثانویه در جو (.Hordeum vulgare L) تحت شرایط تنش شوری

سمیه مختوم؛ حسین صبوری؛ عبدالطیف قلیزاده؛ لیلا آهنگر؛ مهناز کاتوزی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری

دوره 14، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 771-781

https://doi.org/10.22077/escs.2020.3163.1808

چکیده
  به منظور ردیابی مکان‌های ژنی کنترل کننده متابولیت‌های ثانویه گیاه جو در مرحله زایشی تحت تنش شوری از 106 خانواده F8 حاصل از تلاقی دو رقم بادیا×کویر در سال 98-1397 استفاده شد. برای شناسایی QTL‌‌‌های کنترل کننده و برآورد اندازه اثر یک ازآن‌ها، از چهار روش نقشه‌یابی CIM، ICIM، STMIM و STPLM استفاده شد. نقشه پیوستگی با استفاده از 152 نشانگر چند شکل ...  بیشتر

ایجاد تنوع به‌وسیله موتاسیون و شناسایی ژنوتیپ های جدید متحمل به تنش خشکی از طریق آمیزش برنج طارم بومی و موتانت

مهناز کاتوزی؛ سعید نواب پور؛ حسین صبوری؛ علی اکبر عبادی

دوره 14، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 279-291

https://doi.org/10.22077/escs.2020.2771.1722

چکیده
  به منظور بررسی واکنش 352 خانواده‌ برنج حاصل از آمیزش طارم بومی و موتانت در شرایط غرقاب و تنش کم آبی، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس در شرایط نرمال و کم آبی در سه تکرار در شهرستان بابل در سال زراعی 1397 ارزیابی شدند. تعداد روز تا گلدهی و رسیدگی، زیست توده، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه‌ در بوته، طول و عرض برگ پرچم، طول ...  بیشتر

گزینش صفات اگرومورفولوژیک مرتبط با عملکرد گندم بهاره در شرایط دیم به عنوان شاخص‌های انتخاب

سعید یاراحمدی؛ قربانعلی نعمت زاده؛ حسین صبوری؛ حمید نجفی زرینی

دوره 13، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 1019-1030

https://doi.org/10.22077/escs.2020.2224.1563

چکیده
  این تحقیق به منظور بررسی ارتباط بین صفات زراعی و عملکرد دانه در شرایط دیم با استفاده از 132 ژنوتیپ گندم بهاره انجام شد. ژنوتیپ‌ها در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد کاووس کشت شدند. عملکرد بیشترین همبستگی را به ترتیب با سرعت پرشدن دانه (0.84)، شاخص برداشت (0.84)، بیوماس (0.59)، وزن هزار دانه (0.58)، ...  بیشتر

مکان یابی ژن‌های کمّی کنترل کننده متابولیت‌ها در گیاهچه‌های برنج تحت تنش شوری

فهیمه حسینی راد؛ عیسی جرجانی؛ حسین صبوری؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری

دوره 13، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 1271-1280

https://doi.org/10.22077/escs.2020.2344.1607

چکیده
  برنج یکی از مهم‌ترین گیاهان زراعی است و شوری یک محدودیت عمده در توسعه کشت آن است. بهبود بخشیدن به تحمل به شوری در برنج از نظر ژنتیکی، یک مسئله بسیار مهم در برنامه‌های تولید برنج است. این پژوهش به‌منظور بررسی 96 لاین F8 حاصل از تلاقی رقم اهلمی‌طارم (مقاوم به تنش شوری) و رقم ندا (حساس به تنش شوری) به تنش شوری در دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد‌کاووس ...  بیشتر

شناسایی مکان‌های ژنی موثر بر مولفه‌های جوانه‌زنی در جمعیت لاین‌های خویش آمیخته نوترکیب برنج ایرانی (. Oryza sativa L) تحت تنش‌های خشکی و شوری

سمیه سنچولی؛ محمود قربانزاده نقاب؛ حسین صبوری؛ محمد زارع مهرجردی

دوره 13، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 1281-1292

https://doi.org/10.22077/escs.2020.2470.1650

چکیده
  به‌منظور مکان ­یابی QTL­های مرتبط با تنش­های اسمزی در مرحله جوانه ­زنی و تعیین سهم هر QTL در تنوع فنوتیپی صفات 74 لاین نسل هشتم تلاقی اهلمی ­طارم × ندا در دانشگاه گنبدکاووس در سال 1396 موردمطالعه قرار گرفتند. نقشه پیوستگی بر اساس 40 نشانگر SSR، 16 نشانگر ISSR (با 76 آلل تکثیر­شده چند شکل)، دو نشانگر IRAP (7 آلل تکثیر­شده چند شکل) و یک ...  بیشتر

بررسی تنوع آللی برای نشانگرهای مرتبط با کیفیت فیزیکی و شیمیایی برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی

سمیه میری؛ حسین صبوری؛ علی اکبر عبادی؛ جواد سجادی

دوره 13، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 667-682

https://doi.org/10.22077/escs.2019.2116.1524

چکیده
  برنج منبع غذایی اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان بوده و نقش مهمی در تغذیه این جمعیت دارد. از آنجایی‌که برنج به‌صورت دانه کامل مصرف می‌شود کیفیت آن اهمیت ویژه‌ای دارد. در راستای بررسی کیفیت فیزیکی و شیمیایی دانه برنج، در سال زراعی 95-1394، 90 ژنوتیپ برنج در قالب طرح لاتیس در شرایط نرمال و تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس کاشته ...  بیشتر

مکان‌یابی ژن‌های کمی کنترل کننده محتوای کلروفیل در شرایط نرمال و تنش شوری در گیاهچه‌های برنج و مقایسه روش‌های مختلف مکان‌یابی QTL

سمیه سنچولی؛ محمود قربانزاده نقاب؛ حسین صبوری؛ محمد زارع مهرجردی

دوره 13، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 601-611

https://doi.org/10.22077/escs.2019.2073.1513

چکیده
  شوری یک محدودیت عمده در توسعه کشت برنج می‌باشد. بهبود بخشیدن به تحمل به شوری در برنج ازنظر ژنتیکی یک مسئله بسیار مهم در برنامه‌های اصلاحی است. به‌منظور مکان یابی ژن های کنترل کننده محتوای کلروفیل، 96 لاین خالص نوترکیب برنج ایرانی حاصل تلاقی ارقام ندا × اهلمی-طارم تحت تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای آزمایشی به‌صورت مرکب در قالب طرح ...  بیشتر

تجزیه ارتباط نشانگرهای پیوسته با QTLهای مرتبط با تحمل به خشکی در تعدادی از لاین‌ها و ارقام برنج

رمضان قلی زاده سرستی؛ حسین صبوری؛ علی راحمی کاریزکی؛ حسین علی فلاحی؛ محسن رضایی

دوره 12، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 1003-1016

https://doi.org/10.22077/escs.2019.1665.1373

چکیده
  به منظورشناسایی ژنوتیپ‌های متحمل و حساس برنج به تنش خشکی، آزمایشی با 48ژنوتیپ برنج درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی درسال زراعی 1395در شهرستان بابل مورد مطالعه قرار گرفت. بیشترین میانگین عملکرد در شرایط نرمال متعلق به ژنوتیپ‌های Azucena.Bala.91 و AH.NA.45 به ترتیب با 7.67 و 7.48 تن در هکتار بود. در شرایط ...  بیشتر

شناسایی نواحی ژنومی کنترل‌کننده صفات اگرو‌مورفولوژیک گیاه جو در شرایط نرمال و تنش کم‌آبی

ساناز غفاری مقدم؛ حسین صبوری؛ عبدالطیف قلیزاده؛ حسین علی فلاحی

دوره 12، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 631-648

https://doi.org/10.22077/escs.2019.1432.1313

چکیده
  به منظور مکان‌یابی ژن‌های کنترل کننده مرتبط با صفات اگرو‌مورفولوژیک درگیاه جو در مرحله رویشی و زایشی تحت شرایط نرمال و تنش خشکی، 100 خانواده F3 حاصل از تلاقی دو رقم بادیا × کومینو در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار ارزیابی شدند. این تحقیق در سال‌های زراعی 1396- 1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. از صفات برتر والد بادیا ...  بیشتر

شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی در ژرم پلاسم برنج خارجی با استفاده از تکنیک گرافیکی GGE biplot در شرایط غرقاب و تنش خشکی

حال بی بی بادیردست؛ سید یحیی صالحی؛ حسین صبوری؛ علی موافقی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری

دوره 12، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 347-363

https://doi.org/10.22077/escs.2018.1363.1286

چکیده
  خشکی یکی از تنش‌های محیطی است که رشد، نمو و عملکرد برنج را محدود می‌سازد. پیچیدگی روابط بین صفات از مسائلی است که فرآیند اصلاح واریته‌های متحمل به تنش خشکی را مشکل می‌نماید. امروزه از تکنیک‌های گرافیکی جدیدی برای بررسی اثر صفات با در نظر گرفتن اثرات متقابل آن‌ها استفاده می‌شود یکی از این روش‌ها GGE biplot است. این تحقیق برای بررسی تأثیر ...  بیشتر

تغییرهای آللی، تجزیه ارتباط و تنوع هاپلوتایپی برای نشانگرهای ریزماهواره‌ی پیوسته به QTLهای مرتبط با تحمل به خشکی در جو

محسن رضایی؛ حسین صبوری؛ عبدالطیف قلیزاده؛ رحمت الله محمدی گنبد

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 41-54

https://doi.org/10.22077/escs.2018.1181.1242

چکیده
  تنش خشکی ناشی از کم آبی و گرمای آخر دوره رشد، از مشکل‌های مهم در کشاورزی به شمار رفته و یکی از مهم‌ترین عوامل کا هش عملکرد گیاهان زراعی می باشد. از همین‌رو به منظور بررسی آلل‌های مرتبط با تحمل به خشکی در گیاه جو و همچنین گروه‌های هاپلوتایپ اثر‌گذار بر آن این پژوهش به انجام رسید. برای این منظور، آزمایش جهت تعیین فنوتیپ در ایستگاه تحقیقات ...  بیشتر

تأثیر مدیریت‌های مختلف آبیاری بر صفات مورفولوژیک و عملکرد ارقام برنج (.Oryza sativa L) در گنبد کاووس

حسین شیرازی؛ عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ معصومه نعیمی

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 165-179

https://doi.org/10.22077/escs.2018.1159.1237

چکیده
  آب یکی از منابعی است که در تولید محصولات کشاورزی نقش مهمی ایفا می‌کند به همین منظور بررسی تأثیر مدیریت‌های آبیاری بر صفات مورفولوژیک و عملکرد ارقام برنج، چهار آزمایش جداگانه هر کدام در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال 1395 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار آزمایش به طور جداگانه در شرایط غرقابی ...  بیشتر

ردیابی QTLهای کنترل‌کننده صفات با تحمل به کمبود فسفر در لاین های خالص برنج (Oryza sativa L.) ایرانی در مرحله گیاهچه ای

شریفه محمد آلق؛ حسین صبوری؛ علی ستاریان؛ عباس بیابانی؛ عبدالطیف قلیزاده

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 765-775

https://doi.org/10.22077/escs.2017.673.1132

چکیده
  برنج، در چرخه غذایی جهان نقش مهمی دارد به‌طوری‌که غذای اصلی بیش از 50 درصد مردم جهان را تأمین می­کند. به‌منظور مکان­ یابی QTLهای مرتبط با تحمل به کمبود فسفر در مرحله گیاهچه­ای 96 لاین که از نسلهشتمتلاقیارقام اهلمی‌طارم و ندا بهدستآمدهبودنددرآزمایشگاه­هایگیاه‌شناسیوژنتیکدانشگاهگنبدکاووسدرسال 1393 تحت شرایط نرمال و تنش کمبود ...  بیشتر

تأثیر اسید هیومیک، تراکم و آبیاری تکمیلی بر صفات کمی و کیفی نخود (Cicer arietinum L.) محلی نیشابور

علی نخ‌زری مقدم؛ نادیا پارسا؛ حسین صبوری؛ سعید بختیاری

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 183-192

https://doi.org/10.22077/escs.2017.575

چکیده
  مقدمه حبوبات از منابع مهم غذایی سرشار از پروتئین برای تغذیه انسان و دام هستند. دانه حبوبات با دارا بودن 32-18 درصد پروتئین در رژیم غذایی مردم به‌ویژه در تغذیه افراد کم‌درآمد، اهمیت بسیار دارند (Majnoun Hosseini, 2008). نایار و همکاران (Nayyar et al., 2006) معتقدند که زمان گل‌دهی و تشکیل غلاف حساس‌ترین مراحل دوران رشد گیاه نخود نسبت به خشکی می‌باشند و ...  بیشتر

مقایسه ژنوتیپ ها و ارقام برنج (Oryza sativa L.) هوازی و ایرانی ازنظر تحمل به تنش اسمزی در مرحله جوانه زنی

طیبه رئیسی؛ عاطفه صبوری؛ حسین صبوری

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 91-104

https://doi.org/10.22077/escs.2017.534

چکیده
  مقدمه یکی از مهم­ترین متغیرهای مؤثر در استقرار مناسب گیاهچه برنج در محیط­های تحت تنش، قدرت جوانه­­زنی بالا می­باشد. در این راستا پژوهشی با هدف بررسی تنوع بین ژنوتیپ­های برنج­های هوازی و ایرانی از نظر تحمل به تنش اسمزی، انجام شد. مواد و روش­ها  آزمون استاندارد جوانه­زنی بذور در سه سطح از تنش اسمزی در (آب مقطر به عنوان ...  بیشتر

مطالعه روابط بین صفات زراعی برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی

مسعود گلسرخی؛ عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ مجید محمد اسمعیلی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 191-204

https://doi.org/10.22077/escs.2016.215

چکیده
  به‌منظور بررسی روابط بین صفات زراعی برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی ژنوتیپ‏های برنج (6 رقم متحمل به تنش خشکی و 1 رقم بومی) در دو آزمایش جداگانه (غرقاب و خشکی) به‌صورت کرت‏های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس در سال 1389 در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. فاکتور ...  بیشتر

ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های برنج در مرحله گیاهچه‌ای

پرهام نیک‌سیر؛ سعید نواب‌پور؛ حسین صبوری؛ حسن سلطانلو

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 205-216

https://doi.org/10.22077/escs.2016.216

چکیده
  برنج از مهم‌ترین محصولات کشاورزی ایران و جهان است و خشکییک عامل محدودکننده مهم در تولید این محصول است. اصلاح برای تحمل به خشکی می‌تواندیک روش مؤثر برای بهبود و پایداری عملکرد در مناطق کم‌آب باشد. به‌منظور بررسی تحمل به خشکی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌ کامل تصادفی و به‌صورت فاکتوریل با سه تکرار در شرایط کشت هیدروپونیک در آزمایشگاه ...  بیشتر

گزارش علمی کوتاه: مطالعه واکنش عملکرد و اجزاء عملکرد ژنوتیپ های خارجی و داخلی برنج به تنش شوری

عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ موسی‌الرضا وفایی‌تبار

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 87-90

https://doi.org/10.22077/escs.2013.140

چکیده
  این مطالعه با استفاده از بذور دو ژنوتیپ برنج (Oryza sativa) داخلی به نام‌های گیل و دم‌سیاه و دو ژنوتیپ برنج خارجی به نام‌های IR54447-3B-10-2 و IR58443-6B-10-3 در 4 سطح شوری (کنترل و شوری‌های 4، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر متر کلرید سدیم) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 1389 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. بعد از این که ...  بیشتر