تنش خشکی
فرناز احمدی نورالدین وند؛ رئوف سیدشریفی؛ سید عطااله سیادت؛ راضیه خلیل زاده
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر فرآیند انتقال مجدد ماده خشک و عملکرد دانه گندم در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سطوح آبیاری (آبیاری ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر فرآیند انتقال مجدد ماده خشک و عملکرد دانه گندم در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل به‌عنوان سطح شاهد، قطع آبیاری در 50% مرحله سنبله‌دهی به عنوان محدودیت ملایم و قطع آبیاری در 50% مرحله چکمه ای شدن به‌عنوان محدودیت شدید آبی بر اساس کد 55 و 43 مقیاس BBCH)، محلول پاشی نانوسیلیکون (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، 30 و 60 میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون) و کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد به عنوان شاهد، کاربرد قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae)، کاربرد توأم فلاوباکتریوم و سودوموناس، کاربرد توأم مایکوریزا با باکتریها) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد توأم مایکوریزا با باکتریها در شرایط آبیاری کامل سهم انتقال ماده خشک (27.33%) و سهم ذخایر ساقه (17.77%) در عملکرد دانه را کاهش، ولی میزان فتوسنتز جاری (305.10 گرم در مترمربع) و سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه (72.66%) را افزایش داد. همچنین بیشترین عملکرد دانه (4593 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (38.4%) از کاربرد توأم کودهای زیستی و 30 میلیگرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. حداکثر شاخص سطح برگ، زیست‌توده کل و اجزای عملکرد با کاربرد توأم کودهای زیستی و 60 میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. بر اساس نتایج این بررسی، به نظر میرسد محلول پاشی 30 میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون، کاربرد توأم قارچ مایکوریزا و باکتریهای محرک رشد میتواند به عنوان یک فاکتور مدیریتی مناسب برای افزایش عملکرد دانه گندم در شرایط محدودیت آبی باشد.
تنش خشکی
هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاالله سیادت؛ سید امیر موسوی
چکیده
به‌منظور بررسی تحمل به تنش قطع آبیاری ژنوتیپ‌های کلزا، پژوهشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 1400-1399 اجرا گردید. تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری (۱. شاهد (بدون قطع آبیاری)، ۲. قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تحمل به تنش قطع آبیاری ژنوتیپ‌های کلزا، پژوهشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 1400-1399 اجرا گردید. تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری (۱. شاهد (بدون قطع آبیاری)، ۲. قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی (کد فنولوژی 60) تا تشکیل 50 درصد خورجین (کد فنولوژی 75) و ۳. قطع آبیاری در مرحله تشکیل خورجین تا برداشت (کد فنولوژی 99)) و عامل فرعی نیز شامل 10 ژنوتیپ ( لانگپاد، آرام، آر جی اس 003، جانکوم، سولار، هایولا 4815، مهتاب، جولیوس، آگامکس و سالا) بود. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر متقابل تنش قطع آبیاری و ژنوتیپ بر کلیه‌ی صفات به جز عملکرد پروتئین دانه معنیدار بود. بیشترین درصد روغن و عملکرد روغن دانه در شرایط نرمال و توسط ژنوتیپ‌های هایولا 4815، لانگپاد و سولار مشاهده شد. بیشترین درصد روغن دانه در هر دو شرایط تنش اعمال شده به ژنوتیپ‌های هایولا 4815، لانگپاد و مهتاب اختصاص یافت. در خصوص محتوای پروتئین دانه و میزان نیتروژن بیشترین مقدار صفات ذکر شده در شرایط قطع آبیاری و ژنوتیپ‌های آرام، جانکوم، RGS003 و هایولا 4815 حاصل شد. به‌طور کلی در شرایط تنش قطع آبیاری، میزان پروتئین دانه افزایش یافت با این‌حال محتوای روغن به صورت کاهشی بود و همبستگی منفی و معنیداری در شرایط نرمال و تنش بین دو صفت مذکور مشاهده شد. ژنوتیپ‌های هایولا 4815، سولار و لاین لانگپاد به‌دلیل بیشتر بودن مقادیر شاخص‌های MP، GMP، HM، STI و YI از نظر عملکرد روغن دانه، نسبت به سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی در شرایط تنش خشکی به عنوان تیمار برتر پیشنهاد شدند.
تنش خشکی
فرناز احمدی نورالدین وند؛ رئوف سیدشریفی؛ سید عطاالله سیادت؛ راضیه خلیل زاده
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر جذب فسفر، عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی گندم در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به‌عنوان ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر جذب فسفر، عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی گندم در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به‌عنوان شاهد، محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در 50% مرحله سنبله‌دهی و محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در 50% مرحله آبستنی)، محلول-پاشی با نانوسیلیکون در سه سطح (شاهد، 30 و60 میلیگرم در لیتر) و کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد، کاربرد قارچ مایکوریزا، کاربرد فلاوباکتریوم و سودوموناس، کاربرد توأم مایکوریزا با باکتریها) بودند. نتایج نشان داد کاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی60 میلیگرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط محدودیت شدید آبی، میزان نشت الکترولیت، هدایت الکتریکی، فلورسانس حداقل (به‌ترتیب 84.32، 49 و 49.52 درصد) افزایش و میزان فسفر ریشه و دانه (به ترتیب 30.67 و 36.05 درصد) نسبت به آبیاری کامل کاهش داد. بیشترین محتوای نسبی آب (26.92%)، هدایت روزنه‌ای (86.58 میلی‌مول بر مترمربع در ثانیه)، آنتوسیانین (0.0274 میکرومول برگرم وزن تر برگ)، فلورسانس حداکثر (860) و عملکرد کوانتومی (0.909) درکاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی60 میلیگرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل بدست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه (4593 کیلوگرم در هکتار) از کاربرد توأم کودهای زیستی و 30 میلیگرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل بدست آمد. براساس نتایج این بررسی، کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون میتواند عملکرد دانه گندم در شرایط محدودیت آبی را بواسطه بهبود صفات فیزیولوژیکی و جذب فسفر از خاک افزایش دهد.
تنش خشکی
مسعود غلامی؛ سید عطاالله سیادت؛ احمد کوچک زاده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ مسعود رفیعی
چکیده
به‌منظور ارزیابی عملکرد دانه و محتویات سلولی کلزا در تلقیح با ازتوباکتر و قطع آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395، به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل قطع آبیاری از مراحل 30 درصد گلدهی و 30 درصد خورجین‌دهی و آبیاری مطلوب، تلقیح بذور با ازتوباکترکروکوکوم سویه‌های 63، 70 و بدون تلقیح و ارقام کلزا ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی عملکرد دانه و محتویات سلولی کلزا در تلقیح با ازتوباکتر و قطع آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395، به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل قطع آبیاری از مراحل 30 درصد گلدهی و 30 درصد خورجین‌دهی و آبیاری مطلوب، تلقیح بذور با ازتوباکترکروکوکوم سویه‌های 63، 70 و بدون تلقیح و ارقام کلزا شامل نپتون، اکتان و اکاپی (شاهد) بودند. اثر قطع آبیاری بر عملکرد، پرولین، قندهای محلول، پروتئین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و رنگیزه‌های فتوسنتزی معنیدار شد. اثر ازتوباکتر بر همه صفات مزبور غیر از عملکرد و پرولین معنیدار گردید. ارقام کلزا از نظر عملکرد، قندهای محلول، آنزیم کاتالاز و کلروفیل b و کلروفیل کل متفاوت بودند اما در تجمع پرولین، پروتئین، آنزیم پراکسیداز، کاروتنوئید، کلروفیل a و نسبت کلروفیل a/b اختلاف نداشتند. بیشترین میزان پرولین، قندهای محلول، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در قطع آبیاری از 30 درصد گلدهی و بیشترین پروتئین و رنگیزه‌های فتوسنتزی از آبیاری مطلوب به‌دست آمد. ازتوباکتر باعث افزایش پروتئین، کلروفیل و کاروتنوئید گردید. ارقام هیبرید اکتان و نپتون از نظر آنزیم کاتالاز و کلروفیل نسبت به رقم اکاپی برتر بودند اما رقم اکاپی از نظر قندهای محلول نسبت به ارقام هیبرید اکتان و نپتون برتری داشت. بیشترین عملکرد دانه با 4559 کیلوگرم در هکتار از آبیاری مطلوب به‌دست آمد. با قطع آبیاری از مراحل 30 درصد خورجین‌دهی و 30 درصد گلدهی عملکرد دانه به‌ترتیب 5.99 درصد و 23.65 درصد کاهش داشت. ارقام هیبرید اکتان و نپتون با عملکرد دانه 4584 و 4290 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم اکاپی، به‌ترتیب 24.7 و 19.6 درصد برتر بودند. در نتیجه قطع آبیاری باعث کاهش عملکرد و رنگیزه‌های فتوسنتزی شد اما محتویات سلولی و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان را افزایش داد. چون ازتوباکتر، قندهای محلول، پروتئین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، رنگیزه‌ها و تا حدودی عملکرد را افزایش داد، میتواند برای بهبود تغذیه کلزا استفاده شود.
محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاالله سیادت؛ ابوالفضل درخشان؛ صمد صفرخانزاده
چکیده
دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانهزنی هستند. با استفاده از مدل‌های هیدروترمال تایم می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به این دو عامل محیطی را کمی‌سازی نمود. در برخی از این مدل‌ها فرض میشود که بازدارندگی گرمایی جوانهزنی ناشی از تغییر پتانسیل آب پایه (Ψb(g)) به سمت مقادیر مثبت‌تر تنها در دماهای بیشتر از حد بهینه (To) ...
بیشتر
دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانهزنی هستند. با استفاده از مدل‌های هیدروترمال تایم می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به این دو عامل محیطی را کمی‌سازی نمود. در برخی از این مدل‌ها فرض میشود که بازدارندگی گرمایی جوانهزنی ناشی از تغییر پتانسیل آب پایه (Ψb(g)) به سمت مقادیر مثبت‌تر تنها در دماهای بیشتر از حد بهینه (To) رخ میدهد و To مستقل از سطوح تنش خشکی است. در این مطالعه، مدل هیدروترمال تایم ویبول برای توصیف تغییرات Ψb(g) در پاسخ به دما و نیز مدل کردن اثر تنش خشکی بر تغییرات دماهای بهینه (To(g)) و بیشینه (Tm(g)) برای کسرهای مختلف جوانهزنی (g) بذر پنیرک (Malva parviflora) استفاده شد. درحالی‌که Ψb(g) در گستره دمایی بین Tb (دمای پایه) و Tm(g) روند خطی افزایشی نشان داد، ثابت هیدروتایم (θH) در پاسخ به افزایش دما به‌صورت غیرخطی کاهش یافت. بر مبنای رابطه بین Ψb(g) و θH، شکل پاسخ سرعت جوانهزنی (GR(g)) به دما در مدل هیدروترمال تایم به‌صورت منحنی تعیین شد. مدل مقادیر θHT (ثابت هیدروترمال تایم)، Tb، Ψbase (پتانسیل آب پایه در دمای پایه) و KT (شیب پاسخ Ψb(g) به دما) را به ترتیب 04/1800 مگاپاسکال درجه سانتی‌گراد ساعت، 4.20 درجه سانتی‌گراد، 2.46- مگاپاسکال و 0.064 مگاپاسکال بر درجه سانتی‌گراد برآورد کرد. هر دوی To(g) و Tm(g) متناسب با افزایش شدت تنش خشکی کاهش نشان دادند و برای صدک‌های بالاتر جوانهزنی خنک‌تر شدند. مدل توسعه داده شده در این مطالعه نه‌تنها برازش‌های خوبی به داده‌های جوانهزنی داشت، بلکه برخی ویژگی‌های انطباقی بذرهای پنیرک به محیط‌های دمایی و رطوبتی را نشان داد.
حدیث حسنوند؛ سید عطاءاله سیادت؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ عادل پشتدار
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید بر عملکرد و جذب عناصر غذایی گل‌گاوزبان اروپایی در شرایط قطع آبیاری آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 97-96 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی، گلدهی، پرشدن ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید بر عملکرد و جذب عناصر غذایی گل‌گاوزبان اروپایی در شرایط قطع آبیاری آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 97-96 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی، گلدهی، پرشدن دانه و آبیاری کامل در کرت‌های اصلی و محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید در غلظت (صفر، 69، 138 و 207 میلیگرم در لیتر) در کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری و سالیسیلیک اسید تأثیر معنیداری بر عملکرد دانه، درصد روغن، درصد خاکستر و جذب عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و سدیم در دو بخش گل و برگ داشت. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که در اثر قطع آبیاری در مراحل ساقه‌دهی و گلدهی، فقط میزان غلظت عناصر سدیم و پتاسیم و درصد روغن به‌طور معنیداری افزایش یافت. حداکثر عملکرد دانه در تیمار آبیاری کامل به‌میزان 633.43 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. محلول‌پاشی با غلظت 207 میلیگرم در لیتر سالیسیلیک اسید سبب افزایش 50 درصدی عملکرد دانه نسبت به تیمار عدم محلول‌پاشی شد. سالیسیلیک اسید تمام صفات مورد بررسی به‌جزء مقدار سدیم را افزایش داد. اثر متقابل فاکتورها نیز بر خاکستر گل، پتاسیم گل و برگ، فسفر برگ و سدیم گل معنادار بود. مصرف 138 میلیگرم در لیتر سالیسیلیک اسید در شرایط بدون قطع آبیاری، سبب افزایش 38 درصدی فسفر برگ نسبت به شرایط عدم مصرف سالیسیلیک اسید و تنش خشکی شد. بیشترین میزان پتاسیم گل و برگ با محلول‌پاشی 138 و 207 میلیگرم در لیتر سالیسیلیک در تنش قطع آبیاری در مرحله گلدهی به دست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد سالیسیلیک اسید در غلظت‌های 138 و 207 میلیگرم در لیتر در گل‌گاوزبان اروپایی میتواند باعث کاهش قابل ملاحظه آسیب‌های ناشی از تأثیرات منفی قطع آبیاری گردد.
علیرضا برجیان بروجنی؛ سید عطاالله سیادت؛ عبدالمهدی بخشنده؛ خلیل عالمی سعید؛ محمدرضا جلال کمالی
چکیده
به‌منظور بررسی دوره‌های کوتاهمدت تنش گرما بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیک گیاه گندم، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به‌صورت بلوکهای نواری در سه تکرار اجرا گردید. عامل‌های آزمایشی شامل چهار رقم گندم بهاره بودند. تنش گرما (حداکثر 35 درجه سانتی‌گراد) با نصب اتاقک‌های ...
بیشتر
به‌منظور بررسی دوره‌های کوتاهمدت تنش گرما بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیک گیاه گندم، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به‌صورت بلوکهای نواری در سه تکرار اجرا گردید. عامل‌های آزمایشی شامل چهار رقم گندم بهاره بودند. تنش گرما (حداکثر 35 درجه سانتی‌گراد) با نصب اتاقک‌های تولید تنش حرارتی روی کرت‌ها اعمال گردید. بوته‌های گندم به مدت سه روز متوالی در مرحله ظهور سنبله (H1) ،- و یا در ابتدای تشکیل دانه (H2) ،- در معرض تنش گرما قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین سطوح تنش و ارقام در صفات مورد بررسی اختلاف معنیداری وجود داشت. تنش گرمای کوتاهمدت عملکرد دانه ارقام چمران، مارون، اروند و اترک را به‌طور میانگین به‌ترتیب 19.6، 18.6، 17.8 و 11.2 درصد نسبت به شاهد (بدون تنش) کاهش داد. تنش گرما فلئورسانس کلروفیل، محتوای آب نسبی برگ و پایداری غشای سلولی را به‌طور معنیداری کاهش داد ولی هدایت روزنه‌ای، سرعت افت کلروفیل و غلظت پرولین افزایش یافت. همبستگی منفی و معنیداری بین افت عملکرد دانه با غلظت کلروفیل کل (r =-0.67 در تنش H1 وr =-0.77 در تنش H2 ) به‌دست آمد. فعالیت آنزیمی کاتالاز پراکسیداز و سوپراکسید‌دیسموتاز در واکنش به تنش H1 یا H2 به‌طور معنیدار افزایش یافتند. نتایج تجزیه به عامل‌ها نشان داد، چهار عامل در مجموع 7/86 و سه عامل 86.4 درصد واریانس بین ارقام را به ترتیب در تنش H1 و تنش H2 توجیه کردند. ارقام اترک، چمران و اروند با تداوم فتوسنتز بیشتر، محتوای متابولیت بیشتر و ساز و کار دفاع آنزیمی بهتر نسبت به رقم مارون به تنش گرما را تحمل کردند. می‌توان گفت که ارقام با سرعت کمتر پیر شدن برگ بعد از مواجهه با گرما و حفاظت آنزیمی بیشتر می‌توانند در برابر گرما متحمل‌تر باشند.
علیرضا برجیان بروجنی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ سید عطاالله سیادت؛ خلیل عالمی سعید؛ محمدرضا جلال کمالی
چکیده
به‌منظور بررسی دوره‌های کوتاهمدت تنش گرما بر محتوای کربوهیدرات محلول دم گل آذین و اندازه دانه گیاه گندم در مزرعه آزمایش حاضر در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت بلوک-های نواری در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار ژنوتیپ گندم بهاره بود. تنش گرما (حداکثر 35 سانتی‌گراد) ...
بیشتر
به‌منظور بررسی دوره‌های کوتاهمدت تنش گرما بر محتوای کربوهیدرات محلول دم گل آذین و اندازه دانه گیاه گندم در مزرعه آزمایش حاضر در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت بلوک-های نواری در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار ژنوتیپ گندم بهاره بود. تنش گرما (حداکثر 35 سانتی‌گراد) با نصب اتاقک‌های تولید تنش حرارتی بر روی کرت‌ها اعمال گردید. بوته‌های گندم به مدت سه روز متوالی در مرحله ظهور سنبله (H1) ، و یا در ابتدای تشکیل دانه (H2) ، در معرض تنش گرما قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اختلافات معنیداری در سطوح تنش گرما و صفات ژنوتیپ‌ها وجود دارد. تنش گرما (H1 یا H2 ) باعث کاهش معنیدار وزن تک‌دانه و تعداد دانه در سنبله گردید. وزن تک‌دانه در بین ژنوتیپ‌های تحت تنش دو هفته پس از گرده‌افشانی بین 4.5 تا 17 درصد کاهش یافت. بر اساس تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه ژنوتیپ‌های اترک، چمران و اروند متحمل به گرما شناخته شدند. تنش گرما (میانگین H1 و H2) حداکثر محتوای کربوهیدرات محلول دم گل آذین را 26 درصد و میزان انتقال آن را 15 درصد کاهش داد. کاهش معنیدار کربوهیدرات محلول دم گل آذین از 21 روز پس از گرده‌افشانی شروع شد. کاهش در وزن تک‌دانه و در بین ژنوتیپ‌ها به‌طور منفی با حداکثر محتوای کربوهیدرات محلول دم گل آذین ارتباط داشت. در همه ژنوتیپ‌ها انتقال بیشتر کربوهیدرات در شرایط تنش با افزایش اندازه دانه همراه بود. در این آزمایش همبستگی معنیداری بین تعداد دانه در سنبله با وزن تک‌دانه و میزان کربوهیدرات انتقال یافته به دست نیامد. نتایج حاکی از آن بود که ژنوتیپ‌های چمران و اترک با ذخایر کربوهیدرات ساقه بالاتر و انتقال بیشتر آن در رشد و نمو دانه تحت شرایط تنش گرما برتری دارند.
علی مشتطی؛ آیدین خدائی جوقان؛ سید عطاالله سیادت؛ سیدهاشم موسوی؛ محسن رضایی
چکیده
به‌منظور بررسی واکنش گندم به مصرف کود دامی و زئولیت در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در پاییز سال زراعی 1396-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه زمان قطع آبیاری (آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی واکنش گندم به مصرف کود دامی و زئولیت در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در پاییز سال زراعی 1396-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه زمان قطع آبیاری (آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از ابتدای مرحله شیری- خمیری تا رسیدگی فیزیولوژیک و قطع آبیاری از ابتدای مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک) در کرت‌های اصلی و سه مقدار کود دامی (صفر، 15 و 30 تن در هکتار) و سه مقدار زئولیت (صفر، 6 و 12 تن در هکتار) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی بودند. مقایسه میانگین اثر برهمکنش کود دامی و زئولیت نشان داد که در شرایط آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله شیری-خمیری تا رسیدگی فیزیولوژیک و قطع آبیاری از ابتدای مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک، مصرف 30 تن در هکتار کود دامی و 12 تن در هکتار زئولیت نسبت به عدم مصرف آنها، باعث افزایش قابلتوجه عملکرد دانه شد. لذا در مناطق با کمبود آب آبیاری و یا عدم بارندگی از ابتدای مرحله گلدهی و یا مرحله شیری- خمیری دانه، می‌توان مصرف 30 تن در هکتار کود دامی و 12 تن در هکتار زئولیت برای حفظ و یا افزایش عملکرد دانه توصیه کرد.
سمانه کیانی؛ سید عطاالله سیادت؛ محمد رضا مرادی تلاوت
چکیده
رازیانه (Foeniculum vulgare L.)، یکی از مهم‌ترین گیاهان خانواده چتریان است که اسانس آن در صنایع مختلف آرایشی و بهداشتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. با هدف ارزیابی محلول‌پاشی هیومیک اسید و تنش رطوبتی در مراحل رشد زایشی سه بوم‌گونه‌ی رازیانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. سطوح مختلف ...
بیشتر
رازیانه (Foeniculum vulgare L.)، یکی از مهم‌ترین گیاهان خانواده چتریان است که اسانس آن در صنایع مختلف آرایشی و بهداشتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. با هدف ارزیابی محلول‌پاشی هیومیک اسید و تنش رطوبتی در مراحل رشد زایشی سه بوم‌گونه‌ی رازیانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. سطوح مختلف تنش رطوبتی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله‌ی گلدهی، قطع آبیاری از مرحله پر شدن دانه) و محلول‌پاشی هیومیک اسید (عدم محلول‌پاشی و محلول‌پاشی 400 میلیگرم در لیتر) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و بوم‌گونه (اصفهان، همدان و بوشهر) در کرت‌های فرعی بررسی شدند. صفات موردمطالعه شامل تعداد گره، قطر ساقه، طول میانگره دوم، تعداد چتر در ساقه‌ی اصلی و فرعی، عملکرد دانه، درصد اسانس، عملکرد و راندمان آبیاری تولید اسانس بود. نتایج نشان داد که تنش رطوبتی اثر کاهشی بر صفات موردمطالعه داشت. محلول‌پاشی هیومیک اسید طول میانگره و تعداد چتر در شاخه فرعی را افزایش داد. همچنین بیشترین عملکرد دانه مربوط به بوم‌گونه‌ی بوشهر با 1720.12 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین تعداد چتر در ساقه‌ی اصلی و شاخه‌های فرعی هر دو از بوم‌گونه‌ی بوشهر حاصل شد ضمن اینکه بیشترین چتر در شاخه‌های فرعی در آبیاری کامل (61.58 عدد) به دست آمد. بیشترین میزان درصد اسانس نیز در آبیاری کامل و در بوم‌گونه‌ی اصفهان (3.8 درصد) حاصل شد. بالاترین عملکرد و راندمان اسانس در بوم‌گونه‌ی بوشهر و در شرایط آبیاری کامل و محلول‌پاشی هیومیک اسید حاصل شد. به‌طورکلی نتایج نشان داد که در شرایط آبیاری کامل، بوم‌گونه‌ی بوشهر به جهت دارا بودن عملکرد بالاتر، درصد و عملکرد اسانس بالا به همراه محلول‌پاشی هیومیک اسید بهترین بوم‌گونه بود. همچنین در شرایط تنش رطوبتی در هر دو مرحله‌ی گلدهی و پر شدن دانه بوم‌گونه‌ی بوشهر و اصفهان هر دو با محلول‌پاشی هیومیک اسید راندمان آبیاری تولید اسانس بالاتری داشتند.
کاوه لیموچی؛ مهرداد یارنیا؛ عطا اله سیادت؛ ورهرام رشیدی؛ عبدالعلی گیلانی
چکیده
این پژوهش با هدف تعیین نقش رژیمهای مختلف آبیاری بر کیفیت تبدیل دانه ژنوتیپ های برنج در استان خوزستان طراحی و اجرا گردید. آزمایش با رژیم آبیاری و ژنوتیپ به صورت کرت‌های یکبار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع ...
بیشتر
این پژوهش با هدف تعیین نقش رژیمهای مختلف آبیاری بر کیفیت تبدیل دانه ژنوتیپ های برنج در استان خوزستان طراحی و اجرا گردید. آزمایش با رژیم آبیاری و ژنوتیپ به صورت کرت‌های یکبار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. چهار رژیم آبیاری (1، 3، 5 و 7 روزه) درکرت‌های اصلی و 12 ژنوتیپ برنج در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر متقابل بین ژنوتیپ و تنش آبی در تمامی صفات به غیر از درصد سبوس و عرض دانه که نشان دهنده جمع پذیری آنها میباشد معنیدار بود. به عبارتی ژنوتیپ ها بسته به شرایط مختلف آبیاری واکنش متفاوتی داشتند. به طوریکه گذشته از طول و عرض دانه که با افزایش تنش کاهش یافتند، در تیمار آبیاری دوم به دلیل سازگاری ژنوتیپ ها و رطوبت مطلوبتر، عملکرد دانه، راندمان تبدیل، درجه تبدیل و درصد برنج کامل بیشترین مقدار را داشتند اما از کمترین درصد پوسته و سبوس و برنج خرد برخوردار بودند. به ترتیب صفات مزبور دارای بیشترین همبستگی معنی دار مثبت و منفی با عملکرد دانه بودند. که میتواند از اهداف مهم در تحقیقات بهنژادی و اصلاح ارقام باشد.
ابوالفضل درخشان؛ عبدالمهدی بخشنده؛ سید عطااله سیادت؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ بهرام اندرزیان
چکیده
بازدارندگی گرمایی به‌عنوان مهار موقت جوانهزنی یک جمعیت بذری در هنگام افزایش دمای خاک به فراتر از دمای بهینه برای جوانهزنی تعریف میشود. در این مطالعه، مدل زمان‌گرمایی بر مبنای چهار تابع توزیع احتمال نرمال، لوگ‌نرمال، گامبل و ویبول توسعه یافت و سپس پاسخ بازدارندگی گرمایی جوانهزنی بذر شش رقم بهاره کلزا (ساری‌گل، RGS003، دلگان، ...
بیشتر
بازدارندگی گرمایی به‌عنوان مهار موقت جوانهزنی یک جمعیت بذری در هنگام افزایش دمای خاک به فراتر از دمای بهینه برای جوانهزنی تعریف میشود. در این مطالعه، مدل زمان‌گرمایی بر مبنای چهار تابع توزیع احتمال نرمال، لوگ‌نرمال، گامبل و ویبول توسعه یافت و سپس پاسخ بازدارندگی گرمایی جوانهزنی بذر شش رقم بهاره کلزا (ساری‌گل، RGS003، دلگان، هایولا 401، جری و ژولیوس) با استفاده از این مدل‌ها کمی‌سازی شد. آزمون جوانهزنی با 4 تکرار در یازده دمای ثابت 8، 12، 16، 20، 24، 28، 32، 33، 34، 35 و 36 درجه سانتی‌گراد انجام و کل آزمایش 3 مرتبه تکرار شد. مدل جوانهزنی-گرمایی نرمال برای ارقام زودرس کلزا (دلگان و هایولا 401) پیش‌بینی بهتری از پیشرفت جوانهزنی در طی زمان داشت، درحالی‌که مدل جوانهزنی-گرمایی گامبل رفتار جوانهزنی بذر ارقام میان‌رس کلزا (ساری‌گل، RGS003، جری و ژولیوس) را با خطای کمتری نسبت به سایر مدل‌ها پیش‌بینی کرد. ارقام زودرس کلزا به‌طور متوسط در دماهای 33.52، 33.99 و 34.37 درجه سانتی‌گراد به ترتیب 5، 50 و 95 درصد بازدارندگی گرمایی جوانهزنی نشان دادند. درحالی‌که، بازدارندگی گرمایی موقت جوانهزنی در ارقام میان‌رس کلزا در دماهای 33.63، 34.34 و 35.59 درجه سانتی‌گراد به ترتیب به 5، 50 و 95 درصد از حداکثر رسید. این پاسخ بازدارندگی موقت جوانهزنی در ارقام کلزا نوعی سازگاری اکولوژیکی بذر محسوب میشود و میتواند به بقاء آن تحت شرایط متغیر دمای خاک در طی فصل تابستان و ظهور این گیاه به‌عنوان علف‌هرز خودرو در فصل پاییز کمک کند.
علی مشتطی؛ سید عطاالله سیادت؛ خلیل عالمی سعید؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا جلال کمالی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر دوره‌های رشد و نمو بر عملکرد دانه و اجزای آن در 20 رقم گندم نان بهاره در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز، آزمایشی مزرعه‌ای در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 در اهواز به‌صورت بلوکهای نواری شامل چهار تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر، 15 دی و 15 بهمن‌ماه) در کرت‌های افقی و 20 رقم گندم نان بهاره (اترک، اروند، اس8018، استار، اینیا66، بولانی، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر دوره‌های رشد و نمو بر عملکرد دانه و اجزای آن در 20 رقم گندم نان بهاره در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز، آزمایشی مزرعه‌ای در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 در اهواز به‌صورت بلوکهای نواری شامل چهار تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر، 15 دی و 15 بهمن‌ماه) در کرت‌های افقی و 20 رقم گندم نان بهاره (اترک، اروند، اس8018، استار، اینیا66، بولانی، بیات، پیشتاز، چمران، چناب70، داراب2، دز، روشن، شعله، فلات، کویر، مارون، هامون، هیرمند و ویریناک) در کرت‌های عمودی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که سال، تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم اثر معنیداری بر صفات اندازه‌گیری شده داشتند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که با تأخیر در کاشت و افزایش میانگین دمای دوره رشد، تعداد روز از کاشت تا گرده‌افشانی، تعداد روز از گرده‌افشانی تا رسیدگی و تعداد روز از کاشت تا رسیدگی کاهش یافت درنتیجه تعداد دانه در مترمربع، وزن هزار دانه و عملکرد دانه کاهش یافت که به کاهش سرعت تشکیل دانه، سرعت پر شدن دانه و سرعت تشکیل عملکرد دانه منجر شد. ارقام زودرس- دیررس مارون و شعله با دوره کاشت تا گرده‌افشانی کوتاه، سریع‌تر گلدهی کرده و با دوره گرده‌افشانی تا رسیدگی طولانی، دوره پر شدن دانه طولانی‌تری داشتند.
زهره امامی بیستگانی؛ سید عطاءالله سیادت؛ عبدالمهدی بخشنده؛ عبدالله قاسمی پیربلوطی
چکیده
مقدمه آویشن دنایی (Thymus daenensis) گیاهی دارویی از خانواده نعناعیان میباشد که به‌صورت خودرو بیشتر در بخشهای غربی و مرکزی ایران به‌ویژه رشته‌کوه‌های زاگرس میروید و دارای تنوع وسیعی ازنظر ترکیبات اسانس میباشد (Ghasemi Pirbalouti et al., 2014). تنش خشکی عموماً باعث تخریب و شکسته شدن کلروپلاستها و کاهش میزان کلروفیل شده و مقدار فعالیت آنزیمها ...
بیشتر
مقدمه آویشن دنایی (Thymus daenensis) گیاهی دارویی از خانواده نعناعیان میباشد که به‌صورت خودرو بیشتر در بخشهای غربی و مرکزی ایران به‌ویژه رشته‌کوه‌های زاگرس میروید و دارای تنوع وسیعی ازنظر ترکیبات اسانس میباشد (Ghasemi Pirbalouti et al., 2014). تنش خشکی عموماً باعث تخریب و شکسته شدن کلروپلاستها و کاهش میزان کلروفیل شده و مقدار فعالیت آنزیمها را در چرخه کالوین در طی فرآیند فتوسنتز کاهش میدهد و در نهایت رشد سبزینه ای و عملکرد محصول کاهش مییابد (Monakhova and Chernyadev, 2002). کیتوزان به عنوان یک الیسیتور زیستی برای بهبود بخشیدن بیوسنتز متابولیتهای ثانویه با بیان ژن در گیاهان دارویی تأیید شده است، همچنین جهت افزایش تولید گیاه، تحریک ایمنی گیاه، محافظت گیاه در مقابل میکروارگانیسمها، تحریک جوانهزنی و رشد گیاه عمل میکند (Yin et al., 2011). تحقیق حاضر با هدف ارزیابی برخی پاسخهای فیزیولوژیکی شامل رنگیزه های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول و پراکسیداسیون لیپید غشا گیاه آویشن دنایی نسبت به تنش خشکی و سطوح الیسیتور کیتوزان در شرایط آب و هوایی شهرکرد صورت گرفت. مواد و روشها این آزمایش در سال زراعی 1393 به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کیتوزان بر رنگیزه های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول، میزان پراکسیداسیون لیپیدی غشا و تراوایی غشای سلول در گیاه آویشن دنایی (Thymus deanensis Celak.) در شرایط آب‌وهوایی شهرکرد گردید. آزمایش با سه سطح S1 (شاهد تأمین نیاز صد درصد آبی) S2 (تأمین نیاز 50 درصد آبی) S3 (تأمین نیاز 25 درصد آبی) و کیتوزان در 3 سطح (0، 0.2 ، 0.4 گرم بر لیتر) و اسید استیک به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نخست بذرهای موردنظربرای تهیه نشای موردنیازدراوایل بهار درگلخانه کشت شدند و سپس به بیرون گلخانه منتقل شدند. اعمال تیمارهای کیتوزان در دوره قبل از گلدهی، 50 درصد گلدهی و گلدهی کامل اعمال شد. سنجش رنگیزه های فتوسنتزی: میزان کلروفیل a، b و کاروتنوئید با روش آرنون (Arnon, 1967)با استفاده از اسپکتروفتومتر در طول‌موج‌های 663 و 645 نانومتر اندازه گیری شد. اندازه گیری پرولین: مقدارپرولین براساس روش بیتس ((Bates et al., 1973در طول موج 520 نانومتر اندازه گیری شد. اندازه گیری قندهای محلول: کربوهیدراتهای محلول بااستفاده ازمعرف آنترون با دستگاه اسپکتروفتومتری در طول‌موج 625 نانومتر بر اساس روش (Fsles, 1951) اندازه گیری شد. مالون دی آلدئید (پراکسیداسیون لیپیدی غشا): اندازه گیری این شاخص بر اساس روش رابرت و همکاران (Robbert et al., 1980) با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول‌موج‌های 532 و 600 نانومتر قرائت شد. تراوایی غشای سلولی: با استفاده از دستگاه EC متر به روش لاتس et al., 1998)Lutts) محاسبه گردید. تجزیه های آماری و مقایسه میانگین ها به روش آزمون حداقل تفاوت معنی دار بااستفاده از نرم‌افزار SASو MSTATC در سطح احتمال پنج درصد صورت گرفت. نتایج و بحث رنگیزه های فتوسنتزی: اثر تنش خشکی بر کلروفیل a در سطح یک درصد معنیدار بوده است. با افزایش تنش خشکی از میزان کلروفیل a مقداری کاسته شد. به نظر میرسد با افزایش تنش و فعالیت انواع گونه های اکسیژن واکنشگر، فعالیت آنزیم کلروفیلاز میشود. کیتوزان تغییر قابل توجهی در رنگیزه های فتوسنتزی نداشت. پرولین: اثر سطوح مختلف تنش خشکی، الیسیتور کیتوزان و اثر برهمکنش آنها در سطح یک درصد بر محتوای پرولین برگ گیاه آویشن دنایی معنیدار بود. درواقع مقدار پرولین تحت شرایط تنش کم‌آبی شدید و متوسط افزایش می یابد، به‌این‌ترتیب که بیشترین میزان پرولین (3.85) میکرو مول بر گرم از تنش خشکی شدید و کیتوزان 0.4 گرم بر لیتر به دست آمد. با کاهش پتانسیل آب، میزان سنتز پرولین از گلوتامیک اسید افزایش مییابد(Liang et al., 2013). محتوای قندهای محلول برگ: اثر بر هم کنش تنش خشکی و کیتوزان، بر قندهای محلول برگ معنیدار نبود، اما با افزایش تنش خشکی، مقدار قند محلول در اندام هوایی به‌طور معنیداری نسبت به گیاه شاهد افزایش یافت. پراکسیداسیون لیپیدی غشا: اثر تنش خشکی، الیسیتور کیتوزان و اثر برهمکنش آنها بر پراکسیداسیون لیپیدی غشا گیاه آویشن دنایی در سطح یک درصد معنی دار شد. در مطالعه اثر تنش خشکی بر گیاهچه های سیب تولید فزاینده مالون دی آلدئید در برگ ناشی از تنش خشکی مشاهده شد ((Yang et al., 2009. در این بررسی نشان داده شد که محلول پاشی با کیتوزان 0.4 گرم بر لیتر توانست خسارت وارد شده را بر اثر تنش خشکی جبران کند. تراوایی غشای سلولی: اثر تنش خشکی، کیتوزان در سطح یک درصد بر تراوایی غشای سلول معنی دار بود، نتیجه‌گیری تنش خشکی باعث ایجاد تنش اکسیداتیو در گیاه آویشن شد، که محلول‌پاشی کیتوزان توانست خسارت ناشی از تنش خشکی را با افزایش تنظیم‌کننده های اسمزی مانند پرولین و کاهش پراکسیداسیون لیپیدی غشا را جبران نماید و تراوایی غشای سلول را کاهش دهد. در واقع کیتوزان با نقش حفاظتی خود میتواند باعث پایداری بیشتر غشاها گردد.
