تنش شوری
حیدر فلیح؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ محمد جواد احمدی
چکیده
رشد گیاه نخود به‌شدت تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرد و عملکرد آن به‌طور محسوسی کاهش مییابد. ازاین‌رو شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل نخود کمک قابل‌توجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش می‌کند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپ‌های نخود به‌صورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
رشد گیاه نخود به‌شدت تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرد و عملکرد آن به‌طور محسوسی کاهش مییابد. ازاین‌رو شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل نخود کمک قابل‌توجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش می‌کند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپ‌های نخود به‌صورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط مزرعه انجام شد. تنش شوری در دو سطح 6 و 9 دسی زیمنس بر متر و 0.5 دسی زیمنس بر متر (شاهد) به‌عنوان کرت اصلی و 9 ژنوتیپ نخود به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. در ژنوتیپ‌های MCC52، MCC65، MCC77 و MCC92 تنش شوری محتوای رنگدانههای گیاه را کاهش داد. افزایش مهار فعالیت رادیکال آزاد DPPH در ژنوتیپ‌های MCC12، MCC27، MCC28، MCC72، MCC92 و MCC108 در تنش شوری dS.m-1 9 مشاهده شد. فعالیت آنزیم کاتالاز در شوری dS.m-1 6 در اکثر ژنوتیپ‌های موردمطالعه افزایش و با افزایش سطح تنش به dS.m-1 9 کاهش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز نیز در شوری dS.m-1 6 در ژنوتیپ MCC29 مشاهده گردید. اعمال تنش شوری در سطح dS.m-1 9 محتوای سدیم در تمامی ژنوتیپ‌ها را افزایش داد. در بیش از 65 درصد ژنوتیپ‌های نخود اعمال تنش شوری dS.m-1 6، منجر به افزایش محتوای پتاسیم در گیاه شد، بااین‌حال تنش شوری dS.m-1 9 محتوای پتاسیم برگ را کاهش داد. وزن خشک گیاه در بالاترین سطح تنش در ژنوتیپ MCC72، 25% و در ژنوتیپ MCC108 بیشتر از سه برابر در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. در ژنوتیپ MCC108 نیز اعمال بالاترین سطح تنش وزن دانه در گیاه را تقریباً 73% درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد. به‌طورکلی ازنظر تحمل شوری بین ژنوتیپ‌های نخود موردمطالعه تنوع بالایی وجود داشت که به نظر میرسد استفاده از آن‌ها در اصلاح تحمل تنش شوری گیاه نخود سودمند باشد.
تنش فلزات سنگین
فائزه زعفریان؛ مریم صادق؛ رقیه حسن پور
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثر کادمیم بر برخی از صفات ذرت (Zea mays L.) و سویا (Glycine max L.) در کشت خالص و مخلوط، آزمایشی در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اول غلظت‌های کادمیم شامل 0، 50، 100، 150 و 200 میلی‌گرم کادمیم در کیلوگرم خاک بود. فاکتور دوم نسبت‌های کشت ذرت و ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثر کادمیم بر برخی از صفات ذرت (Zea mays L.) و سویا (Glycine max L.) در کشت خالص و مخلوط، آزمایشی در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اول غلظت‌های کادمیم شامل 0، 50، 100، 150 و 200 میلی‌گرم کادمیم در کیلوگرم خاک بود. فاکتور دوم نسبت‌های کشت ذرت و سویا (ذرت در کشت خالص، سویا در کشت خالص، ذرت در کشت مخلوط و سویا در کشت مخلوط) بود. بذرها در گلدان‌های پنج کیلوگرمی کشت شدند و تراکم چهار بوته در گلدان در نظر گرفته شد و دو ماه پس از کشت بذر، بوته‌ها برداشت شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که غلظت کادمیم شاخساره ذرت در هر دو سیستم کشت مخلوط و منفرد بیشتر از سویا بود و کشت مخلوط به‌ویژه در سطوح بالا باعث افزایش غلظت کادمیم در شاخساره ذرت و سویا شد. همچنین با افزایش غلظت کادمیم در خاک، غلظت این عنصر در ریشه به‌طور خطی در تمامی سیستم‌های کشت افزایش یافت. ذرت نسبت به سویا در جذب و انباشت کادمیم در ریشه توانایی بیشتری داشت. همچنین کشت مخلوط ذرت و سویا باعث افزایش غلظت کادمیم در ریشه این گیاهان شد. بهطوریکه بیشترین غلظت کادمیم ریشه در کشت مخلوط برای گیاهان ذرت و سویا به‌ترتیب 105.97 و 60.46 میلی‌گرم در کیلوگرم ماده خشک ثبت شد. وزن خشک ذرت و سویا در کشت مخلوط نسبت به کشت خالص کمتر بود که به‌نظر میرسد جذب بیشتر کادمیم در اندامهای این گیاهان عامل اصلی این موضوع باشد.
تنش خشکی
یحیی سلاح ورزی؛ مریم کمالی
چکیده
کمبود آب یکی از مهمترین تنش های غیر زنده است که بر عملکرد گیاهان باغی اثر نامطلوب دارد. این در حالی است که استفاده از تکنولوژی های نوین مثل نانو ذرات می‌تواند بر بهبود عملکرد گیاهان موثر باشد. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار روی گیاه ترخون (Artemisia dracunculus) در دانشگاه فردوسی مشهد طراحی و اجرا ...
بیشتر
کمبود آب یکی از مهمترین تنش های غیر زنده است که بر عملکرد گیاهان باغی اثر نامطلوب دارد. این در حالی است که استفاده از تکنولوژی های نوین مثل نانو ذرات می‌تواند بر بهبود عملکرد گیاهان موثر باشد. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار روی گیاه ترخون (Artemisia dracunculus) در دانشگاه فردوسی مشهد طراحی و اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی (90، 70 و 50% ظرفیت زراعی) و سه سطح نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم (0، 10 و 20 پی پی ام) بود. طبق نتایج بیشترین وزن خشک بخش هوایی و ریشه ترخون در تیمار 90% ظرفیت زراعی آبیاری و محلول پاشی با 10 و 20 پی پی ام نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم و کمترین درصد فعالیت آنتی‌اکسیدانتی (49%) و درصد کربوهیدارت کل محلول (14%) در در تیمار 90% ظرفیت زراعی و در شرایط عدم محلول پاشی با نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم برگ بود. همچنین با افزایش غلظت دی‌اکسید‌تیتانیوم از 0 به 10 پی پی ام قطر ریشه، ارتفاع و قطر ساقه در 90% ظرفیت زراعی به ترتیب 41.8، 39.5، و 42.2% افزایش و در 50% ظرفیت زراعی 16.4، 8.8 و 16.5 % افزایش داشت. به طور کلی اگرچه اعمال تنش خشکی منجر به کاهش صفات مورفولوژیک و رنگدانههای فتوسنتزی در ترخون شد محلول پاشی با نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم در دو غلظت 10 و 20 پی پی ام در بهبود این صفات موثر بود.
حمزه شیرویی؛ مهرشاد براری؛ علی حاتمی؛ علی اشرف مهرابی
چکیده
به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی و تراکم بوته بر خصوصیات رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد در سه رقم عدس دیم، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام به‌صورت اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. شرایط دیم با آبیاری تکمیلی و دیم بدون آبیاری به‌عنوان فاکتورهای اصلی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی و تراکم بوته بر خصوصیات رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد در سه رقم عدس دیم، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام به‌صورت اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. شرایط دیم با آبیاری تکمیلی و دیم بدون آبیاری به‌عنوان فاکتورهای اصلی آزمایش بود. فاکتور تراکم کاشت (در دو سطح 200 و 400 بوته در مترمربع) و رقم عدس (شامل سه رقم گچساران، بیله‌سوار، کیمیا) کرتهای فرعی آزمایش را تشکیل دادند. نتایج نشان داد که آبیاری تکمیلی باعث افزایش تعداد غلاف‌های پر و کاهش تعداد غلاف‌های پوک و در کل افزایش تعداد غلاف‌های بوته و عملکرد تک بوته گردید. با افزایش تراکم کلیه صفات (ارتفاع، تعداد گل، تعداد شاخه اصلی و فرعی، تعداد غلاف‌های پر، وزن خشک تک بوته و عملکرد تک بوته) کاهش و فقط تعداد غلاف‌های پوک افزایش نشان داد. بنا به نتایج حاصله رقم بیله‌سوار بیشترین تعداد شاخه اصلی و فرعی و همچنین بیشترین وزن خشک تک بوته را دارا بود. بیشترین تعداد گل و تعداد غلاف در بوته مربوط به رقم کیمیا بودند اثر متقابل آبیاری در تراکم بر تعداد غلاف در بوته در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. تعداد غلاف پوک و تعداد شاخه‌های فرعی نیز تحت تأثیر اثر متقابل آبیاری در رقم قرار گرفتند. اثر متقابل هر سه فاکتور بر تعداد شاخه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود.
سیاوش حشمتی؛ غلامعباس اکبری؛ الیاس سلطانی؛ مجید امینی دهقی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذور زوال یافته طبیعی با ماده ملاتونین بر سبز شدن و خصوصیات رشدی گیاهچه گلرنگ، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر، گلخانه و مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام گرفت. هر سه آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی (آزمایشگاه) و طرح بلوکهای کامل تصادفی (مزرعه و ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذور زوال یافته طبیعی با ماده ملاتونین بر سبز شدن و خصوصیات رشدی گیاهچه گلرنگ، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر، گلخانه و مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام گرفت. هر سه آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی (آزمایشگاه) و طرح بلوکهای کامل تصادفی (مزرعه و گلخانه ) در 4 تکرار، انجام گرفتند. تیمارهای اصلی که در هر سه آزمایش مشترک هستند عبارت بودند از کیفیت بذر (1-بذور زوال یافته طبیعی و 2-بذور جدید) و پرایمینگ بذر (1- عدم کاربرد پرایمینگ بذر 2-هیدروپرایمینگ 3- پرایمینگ با ملاتونین 0.1 میلی مولار 4- پرایمینگ با ملاتونین 0.5 میلی مولار). نتایج این آزمایش نشان داد که تحت شرایط مزرعه، در بذور زوالیافته طبیعی، بیشترین درصد سبز شدن با استفاده از هیدروپرایمینگ و ملاتونین در غلظت 0.1 میلی مولار به ترتیب با 54.50 و 57.50 درصد حاصل شد که در مقایسه با شاهد، به ترتیب 39.74 و 47 درصد افزایش نشان دادند. همچنین نتایج نشان داد در شرایط گلخانه تحت تنش خشکی، بیشترین درصد سبز شدن متعلق به پرایمینگ با ملاتونین در غلظت 0.1 میلی مولار بود که در مقایسه با شاهد، درصد ظهور گیاهچه را تا 154 درصد افزایش داد. نتایج این آزمایش نشان داد که در شرایط شوری و ترکیب تنش شوری و خشکی نیز بیشترین سرعت و مقدار سبزشدن با پرایمینگ با ملاتونین در غلظت 0.1 میلی مولار حاصل شد اما غلظت بیشتر ملاتونین باعث کاهش سرعت سبز شدن شد. به طورکلی، استفاده از روش مقرون به صرفه پرایمینگ بذر و همچنین هیدروپرایمینگ و پرایمینگ با ماده ملاتونین، می‌تواند کیفیت بذور را جهت رشد در شرایط خشکی و شوری، افزایش دهد.
ریحانه پردل؛ محمد کافی؛ مسعود اصفهانی؛ احمد نظامی
چکیده
عصاره خام گیاه استویا حاوی ماده شیرین کننده‌ای است که از برگ های این گیاه بدست می آید و به عنوان یک شیرین کننده کم کالری مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش گلدانی با هدف مطاالعه اثر سطح تنش غرقاب ، مدت غرقاب و کود نیتروژن بر رشد اندامهای هوایی گیاه استویا در دانشگاه گیلان در سال 1392 انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا ...
بیشتر
عصاره خام گیاه استویا حاوی ماده شیرین کننده‌ای است که از برگ های این گیاه بدست می آید و به عنوان یک شیرین کننده کم کالری مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش گلدانی با هدف مطاالعه اثر سطح تنش غرقاب ، مدت غرقاب و کود نیتروژن بر رشد اندامهای هوایی گیاه استویا در دانشگاه گیلان در سال 1392 انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح تنش غرقاب شامل (صفر، 5- و 10- سانتی‌متر از سطح خاک و آبیاری نرمال بر اساس نیاز گیاه به عنوان شاهد)، مدت غرقاب ( دو و چهار روز) و دو سطح کودی شامل (صفر و شش در هزار محلول نیتروژن با منشا اوره) به صورت محلول پاشی بود. نتایج نشان داد که کاربرد کود نیتروژن در شرایط تنش غرقاب منجر به بهبود صفات اندازهگیری شده شامل ارتفاع، درصد برگ، وزن مخصوص برگ و وزن خشک برگ شد. برهمکنش کود نیتروژن و مدت غرقاب نشان داد که با افزایش مدت غرقاب از دو روز به چهار روز کاربرد کود نیتروژن منجر به بهبود %14 وزن خشک برگ، %11 وزن مخصوص برگ و 4.5% برگی بودن نسبت به تیمار عدم کاربرد کود شد. همچنین برهم کنش کود نیتروژن و سطح غرقاب نیز نشان داد که در سطح غرقاب 10- سانتی متر، کاربرد کود نیتروژن منجر به کاهش اثرات نامطلوب تنش شد به طوری که کاهش تعداد شاخه‌های جانبی و میزان وزن خشک برگ در سطح غرقاب 10- و بدون کاربرد کود نیتروژن در مقایسه با تیمار کاربرد کود نیتروژن به ترتیب نه و هشت درصد بیشتر بود. به طور خلاصه نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد کود نیتروژن در شرایط تنش غرقابی منجر به بهبود رشد اندام های هوایی استویا و کاهش اثر تنش غرقابی در گیاه استویا در شرائط رشت میشود.
علیرضا حسن فرد؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ جعفر نباتی
چکیده
هرچند کشت پاییزه باقلا موجب بهره گیری مؤثر از نزولات آسمانی، نیاز کمتر به آبیاری و بهبود عملکرد دانه آن نسبت به کشت بهاره میشود، اما وجود تنش سرما در این فصل به‌عنوان یکی از مهمترین عوامل محدودکننده رشد در این گیاه محسوب میشود. به همین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دو توده باقلا (بروجرد ...
بیشتر
هرچند کشت پاییزه باقلا موجب بهره گیری مؤثر از نزولات آسمانی، نیاز کمتر به آبیاری و بهبود عملکرد دانه آن نسبت به کشت بهاره میشود، اما وجود تنش سرما در این فصل به‌عنوان یکی از مهمترین عوامل محدودکننده رشد در این گیاه محسوب میشود. به همین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دو توده باقلا (بروجرد و نیشابور) در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. گیاهان در مرحله چهار تا شش برگی به مدت یک ساعت در هریک از دماهای موردنظر (صفر، 4-، 8-، 12-، 16-، 20-، 24- درجه سانتی‌گراد) توسط فریزر ترموگرادیان تحت تنش قرار گرفتند. بیست‌و‌یک روز بعد، درصد بقاء و برخی از خصوصیات مربوط به رشد مجدد مانند ارتفاع ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک برگ، ساقه، مجموع اندامهای هوایی و ریشه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر دما بر درصد بقاء و سایر صفات رشد مجدد گیاه پس از اعمال تنش معنیدار بود؛ اما اثر توده و برهمکنش توده و دما بر درصد بقاء معنیدار نبود. بهطوریکه با کاهش دما درصد بقاء و سایر صفات رشد مجدد گیاه کاهش یافتند. این کاهش از دمای 12- درجه سانتی‌گراد شدیدتر بود و در دمای 16- درجه سانتی‌گراد منجربه مرگ تمام گیاهان شد. توده نیشابور تقریباً در تمام صفات رشد مجدد در محدوده دمایی صفر تا 12- درجه سانتی‌گراد با کاهش بیشتری نسبت به توده بروجرد مواجه شد. به این صورت که سطح برگ در بوته 24 سانتی‌متر مربع و وزن خشک برگ، ساقه، اندامهای هوایی و ریشه به ترتیب 25، 30، 27 و 23 درصد کاهش داشت که مبین حساسیت بیشتر آن است. بین ارتفاع ساقه و سطح برگ گیاه با وزن خشک اندامهای هوایی (به ترتیب **0.98 =r و ** 0.96 =r) و ریشه (به ترتیب **0.96 =r و ** 0.91 =r) همبستگی مثبت و معنیداری مشاهده شد؛ که نشان‌دهنده تغییرات همسو و هماهنگ بین دو صفت مذکور با وزن خشک گیاه است.
مهیا قربانی؛ زهرا موحدی؛ عزیزالله خیری؛ مجید رستمی
چکیده
تنش شوری سبب کاهش عملکرد و رشد در بسیاری از محصولات کشاورزی میشود. شوری در گیاهان دارویی نیز بر متابولیت‌های ثانویه آن‌ها تأثیر می‌گذارد. بهمنظور ارزیابی اثر تنش شوری بر صفات مورفوفیزیولوژیک و اسانس نعناع فلفلی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار اجرا شد. در این آزمایش از 4 سطح شوری (6، 4، 2 و صفر (شاهد) دسی زیمنس ...
بیشتر
تنش شوری سبب کاهش عملکرد و رشد در بسیاری از محصولات کشاورزی میشود. شوری در گیاهان دارویی نیز بر متابولیت‌های ثانویه آن‌ها تأثیر می‌گذارد. بهمنظور ارزیابی اثر تنش شوری بر صفات مورفوفیزیولوژیک و اسانس نعناع فلفلی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار اجرا شد. در این آزمایش از 4 سطح شوری (6، 4، 2 و صفر (شاهد) دسی زیمنس بر متر) محلول کلرید سدیم جهت آبیاری نعناع فلفلی استفاده گردید و صفات گیاهی نظیر درصد محتوای نسبی آب و سطح برگ، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، وزن خشک ریشه، ساقه و برگ، زیست‌توده، درصد اسانس و اجزای تشکیل‌دهنده اسانس اندازهگیری شدند. سطوح مختلف شوری بر میزان این شاخصها تأثیر معنیداری داشت و با افزایش شدت تنش شوری وزن خشک اندام های مختلف و درصد اسانس کاهش یافت به صورتی که در شوری 6 دسی زیمنس بر متر صفات فوق به پایین‌ترین سطح رسیدند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف تنش شوری بر مقدار همه ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس به‌غیراز ترانس سابینن هیدرات، تأثیر معنیداری داشت. بسیاری از ترکیبات تشکیل دهنده اسانس ازجمله، منتول، آلفا و بتاپینن، سابین، سینوئل 1 و 8، منتوفوران، پولگون، لیمونن با افزایش شدت تنش شوری کاهش یافتند درحالیکه ولی میزان منتون با افزایش تنش افزایش یافت و بیشترین میزان منتون (18.1 درصد) در تیمار شوری 6 دسیزیمنس بر متر مشاهده شد.
احمد نظامی؛ ابراهیم ایزدی دربندی؛ مریم جانعلی زاده قزوینی؛ روح الله حسن بیگی
چکیده
بهمنظور بررسی تحمل به یخ‌زدگی خاکشیر، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل اکوتیپ خاکشیر (در پنج سطح شامل اقلید، سبزوار، همدان، تربت‌جام و نیشابور) و دمای یخ‌زدگی (در 10 سطح شامل صفر تا 18- با فواصل دو درجه سانتی‌گراد) بود. گیاهان خاکشیر در ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تحمل به یخ‌زدگی خاکشیر، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل اکوتیپ خاکشیر (در پنج سطح شامل اقلید، سبزوار، همدان، تربت‌جام و نیشابور) و دمای یخ‌زدگی (در 10 سطح شامل صفر تا 18- با فواصل دو درجه سانتی‌گراد) بود. گیاهان خاکشیر در پاییز کشت و تا مرحله پنج تا هفت برگی در آب و هوای طبیعی رشد داده شدند. سپس برای اعمال دماهای یخ زدگی به یک فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. سه هفته بعداز اعمال تنش، درصد بقاء، دمای پنجاه‌درصد کشندگی بر اساس درصد بقاء (LT50su)، تعداد برگ، دمای کاهنده 50 درصد تعداد برگ (RNLT50)، تعداد گره، دمای کاهنده 50 درصد تعداد گره (RNNT50)، وزن خشک و دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک (RDMT50) آن‌ها بررسی شد. نتایج نشان داد اکوتیپ همدان بیشترین درصد بقاء و اکوتیپ نیشابور کمترین درصد بقاء را دارند. در اکوتیپ‌های اقلید و نیشابور کاهش معنی دار درصد بقاء از دماهای بالاتری (10- درجه سانتی‌گراد) نسبت به اکوتیپ‌های همدان، سبزوار و تربت‌جام (12- درجه سانتی‌گراد) شروع شد. در دمای 12- درجه سانتی‌گراد، اکوتیپ‌های نیشابور و تربت جام کمترین تعداد برگ واکوتیپ‌های همدان و اقلید به ترتیب بیشترین و کمترین وزن خشک زیست‌توده را بعد از دوره بازیافت دارا بودند. همچنین در دمای 12- درجه سانتی‌گراد، تعداد گره در اکوتیپ همدان تقریباً 30 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت، درحالیکه این کاهش در اکوتیپ‌های اقلید و نیشابور بسیار بیشتر بود. در این آزمایش LT50su بین 10.2- تا 12.1- درجه سانتی‌گراد متغیر بود. رتبه‌بندی اکوتیپ‌های خاکشیر بر اساس شاخص‌های LT50su، RNLT50، RNNT50 و RDMT50 نشان داد که اکوتیپ‌های نیشابور و همدان به ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین اکوتیپ‌های خاکشیر نسبت به تنش یخ‌زدگی بودند
سیدعبدالرضا کاظمینی؛ محمدحسین البرزی حقیقی؛ هادی پیرسته انوشه
چکیده
تنش شوری از مهمترین تنش‌های محیطی، بسته به‌شدت و مرحله رشد موجب کاهش معنیدار رشد و تغییر در تجمع و توزیع یون‌ها در کلزا میشود. بدین منظور، در این پژوهش اثر سطوح متفاوت شوری آب آبیاری شامل: 4/0 (آب شهر به‌عنوان شاهد)، 4، 7 و 10 دسی زیمنس بر متر در مراحل متفاوت رشد شامل: 5 برگی، ساقه‌رفتن و گلدهی بر برخی ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیک ...
بیشتر
تنش شوری از مهمترین تنش‌های محیطی، بسته به‌شدت و مرحله رشد موجب کاهش معنیدار رشد و تغییر در تجمع و توزیع یون‌ها در کلزا میشود. بدین منظور، در این پژوهش اثر سطوح متفاوت شوری آب آبیاری شامل: 4/0 (آب شهر به‌عنوان شاهد)، 4، 7 و 10 دسی زیمنس بر متر در مراحل متفاوت رشد شامل: 5 برگی، ساقه‌رفتن و گلدهی بر برخی ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیک کلزا رقم طلایه در محیط کنترل شده گلخانه در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال 1393 بررسی شد. نتایج نشان دادند که با افزایش سطح تنش شوری ارتفاع بوته، تعداد برگ، شاخص سطح برگ، وزن خشک شاخساره و ریشه، محتوای رطوبت شاخساره و ریشه و همچنین غلظت پتاسیم شاخساره و ریشه کاهش یافتند، ولی شاخص محتوای کلروفیل و غلظت سدیم شاخساره و ریشه افزایش نشان دادند. تأثیر منفی تنش شوری در همه سطوح، در مرحله 5 برگی بیشتر بود و با تأخیر در اعمال تنش شوری، تأثیر منفی آن کاهش یافت. به‌عنوان‌مثال، تنش شوری در بالاترین سطح خود در مراحل 5 برگی، ساقه‌رفتن و گلدهی به ترتیب با کاهش 78/0%، 50/7% و 26/5% در وزن خشک شاخساره و 61/8%، 14/2% و 21/0% در وزن خشک ریشه همراه بود. آستانه تحمل به شوری (50% کاهش عملکرد) برای کلزا رقم طلایه در مراحل 5 برگی، ساقه‌رفتن و گلدهی به ترتیب معادل 1/2، 2/9 و 7/5 دسیزیمنس بر متر برآورد شد. نتایج این آزمایش بیان کننده حساسیت بیشتر مراحل اولیه رشدی کلزا به شوری است و با افزایش سن گیاه تحمل به شوری افزایش مییابد.
محمد ضابط؛ صادق بهامین؛ صادق قریشی؛ حسین صادقی؛ سید غلامرضا موسوی
چکیده
کمبود آب مهمترین عامل محدود کننده برای دستیابی به عملکرد پتانسیل گیاهان زراعی بهخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشود. نیتروژن نیز از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری و کود نیترژون بر عملکرد علوفه و وزن تر و خشک اندامهای هوایی ارزن علوفه ای نوتریفید، آزمایشی ...
بیشتر
کمبود آب مهمترین عامل محدود کننده برای دستیابی به عملکرد پتانسیل گیاهان زراعی بهخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشود. نیتروژن نیز از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری و کود نیترژون بر عملکرد علوفه و وزن تر و خشک اندامهای هوایی ارزن علوفه ای نوتریفید، آزمایشی در سال 1385به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. سطوح آبیاری (تامین 50 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و مقادیر کود نیترژون (صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به ترتیب به عنوان فاکتورهای اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که هر دو عامل آبیاری و نیتروژن اثر معنی داری بر وزن تر و خشک برگ، ساقه و علوفه ی ارزن، در مجموع دو مرحله برداشت داشتند، اما اثر متقابل تیمارهای آزمایش بر هیچ یک از این صفات معنی دار نبود. مجموع عملکرد تر ارزن علوفه ای، با کاهش آبیاری از 40/72 به 24/92 تن در هکتار و عملکرد علوفه خشک نیز از 8/94 به 5/34 تن درهکتار تقلیل پیدا کرد. با افزایش مصرف نیتروژن تا میزان 225 کیلوگرم در هکتار، عملکرد تر و خشک کل به ترتیب 79/8 و 81/2 درصد نسبت به تیمار عدم مصرف نیتروژن افزایش یافت. بطور کلی میتوان نتیجه گرفت که آبیاری و نیتروژن دو عامل مؤثر در تعیین عملکرد علوفه ی ارزن علوفه ای هستند.
ابراهیم ایزدی دربندی؛ مریم یوسف ثانی؛ احمد نظامی؛ محمد جواد موسوی؛ فاطمه کیخا؛ سمیه نظامی
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تحمل به دماهای پایین گیاه قرنفل در شرایط کنترل شده و به صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. به این منظور گیاهان پس از کشت و رشد در خزانه در اواسط تابستان تا اوایل پاییز و خوسرمایی در شرایط طبیعی در طول پاییز، در مرحله 7-8 برگی در فریزر ترموگرادیان در معرض 12 دمای یخ‌زدگی (صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-، 12-، 14-، 16-، 18-، ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی تحمل به دماهای پایین گیاه قرنفل در شرایط کنترل شده و به صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. به این منظور گیاهان پس از کشت و رشد در خزانه در اواسط تابستان تا اوایل پاییز و خوسرمایی در شرایط طبیعی در طول پاییز، در مرحله 7-8 برگی در فریزر ترموگرادیان در معرض 12 دمای یخ‌زدگی (صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-، 12-، 14-، 16-، 18-، 20-،22- درجه سانتی‌گراد) قرار داده شدند. پایداری غشاء سیتوپلاسمی پس از یخ‌زدگی به وسیله اندازهگیری نشت الکترولیت‌ها، و درصد بقاء و رشد مجدد گیاهان سه هفته پس از تیمارهای یخ‌زدگی و رشد آن‌ها در شاسی سرد به ترتیب از طریق شمارش تعداد بوته‌ها و تعیین نسبت آن‌ها به تعداد بوته قبل از تیمار یخ‌زدگی و اندازهگیری ویژگی‌هایی نظیر وزن خشک، ارتفاع و تعداد انشعابات جانبی تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثر دماهای مختلف یخ‌زدگی روی همه خصوصیات بررسی شده، معنیدار بود. با کـاهش دمـا درصد نشت الکترولیت‌ها به طور معنـی داری (0/05 ≥P) افزایش یافت و در دمای 22- درجه سانتی‌گراد به حداکثر رسید. درصد بقاء گیاهان تا دمای 18- درجه سانتی‌گراد تغییری نکرد، ولی در دمای 22- درجه سانتی‌گراد تمام گیاهان از بین رفتند. بر اساس نتایج حاصل، دمای کشنده 50 درصد گیاهان (LT50) بر اساس درصد نشت و درصد بقاء به ترتیب 21- و 20/3- درجه سانتی‌گراد و دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک گیاهان (RDMT50) 16- درجه سانتی‌گراد تعیین شد.
