تنش‌های محیطی در علوم زراعی

تنش شوری

بررسی کاربرد ورمی کمپوست و محلول پاشی متانول بر فعالیت آنتی اکسیدان برگ، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله تحت تنش شوری

خدیجه صورآذر؛ رئوف سیدشریفی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1404، ، صفحه 15-33

https://doi.org/10.22077/escs.2024.6592.2231

چکیده

به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 و 100 میلی مولار از نمک سدیم کلرید)، دو سطح ورمی کمپوست (بدون کاربرد به عنوان شاهد و کاربرد ورمی کمپوست) و سه سطح متانول (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد، محلول پاشی 15 و 30 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در سطح شوری 100 میلی مولار فعالیت آنزیم پراکسیداز (73.4 درصد)، پلی فنل اکسیداز (89.6 درصد)، قند محلول (20.3 درصد)، پروتئین (38 درصد)، پرولین (101.9 درصد) و محتوای نسبی آب (20.6 درصد) را نسبت به تیمار عدم کاربرد ورمی کمپوست و متانول درهمین سطح شوری افزایش داد. کاربرد ورمی کمپوست محتوای مالون دی آلدهید و پراکسید هیدروژن را (به ترتیب 9 و 20 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد ورمی کمپوست کاهش داد. کاربرد متانول 30 درصد حجمی محتوای مالون دی آلدهید و پراکسیدهیدروژن را (به ترتیب 40 و 55 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد متانول کاهش داد. بیش ترین عملکرد دانه از کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در شرایط عدم شوری به دست آمد. براساس نتایج این تحقیق، به نظر می رسد کاربرد ورمی کمپوست و متانول به دلیل بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و اسمولیت های سازگار می تواند موجب افزایش عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش شوری شود.

تنش خشکی

اثر محلول‌پاشی اشکال مختلف کود ‌آهن بر عملکرد و خصوصیات علوفه ماشک گل خوشه‌ای (Vicia villosa Roth) در شرایط تنش خشکی

فرمیسک مروتی؛ تورج میر محمودی؛ سامان یزدان ستا

دوره 17، شماره 2 ، تیر 1403، ، صفحه 255-270

https://doi.org/10.22077/escs.2023.5722.2169

چکیده

با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی شکل‌های مختلف کود ‌آهن بر عملکرد و خصوصیات علوفه ماشک در شرایط تنش خشکی تحقیقی در سال زراعی 1400 به صورت اسپلیت پلات در چهار تکرار اجرا شد. سطوح مختلف آبیاری شامل عدم آبیاری (شرایط دیم)، یک بار آبیاری و دو بار آبیاری در کرت‌های اصلی و محلول پاشی شکل‌های مختلف کود ‌آهن شامل شاهد (محلول پاشی‌پاشی با آب) کلات ... بیشتر با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی شکل‌های مختلف کود ‌آهن بر عملکرد و خصوصیات علوفه ماشک در شرایط تنش خشکی تحقیقی در سال زراعی 1400 به صورت اسپلیت پلات در چهار تکرار اجرا شد. سطوح مختلف آبیاری شامل عدم آبیاری (شرایط دیم)، یک بار آبیاری و دو بار آبیاری در کرت‌های اصلی و محلول پاشی شکل‌های مختلف کود ‌آهن شامل شاهد (محلول پاشی‌پاشی با آب) کلات ‌آهن (Fe-EDTA)، نانوکلات ‌آهن (خضرا) و منبع غیرکلاته سولفات ‌آهن در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج شرایط دیم در مقایسه با تیمار دو بار آبیاری عملکرد علوفه تر و خشک و محتوی پروتئین علوفه را به ترتیب 71.65، 50.16، 58.58 درصد کاهش و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی دیواره سلولی(ADF) را 48.15 درصد افزایش داد، همچنین تحت تیمار نانوکلات ‌آهن علوفه تر و خشک، محتوی پروتئین علوفه و محتوی کربوهیدارت‌های محلول به ترتیب 84.35، 40.19، 22.90 و 64.08 افزایش و الیاف نامحلول در شوینده خنثی دیواره سلولی (NDF) 11.60درصد کاهش یافت. در بین تیمارهای برهمکنش آبیاری با محلول‌پاشی آهن بالاترین محتوی کلروفیل (به ترتیب 133.45 و 131.04 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، ارتفاع بوته (به ترتیب 23.81 و 23.43 سانتی متر)، درصد قابلیت هضم علوفه (به ترتیب 42.72 و 77.10 درصد)، درصد فیبر (به ترتیب 37.75 و 40.98) و درصد خاکستر علوفه (به ترتیب 19.37 و 21.01 درصد) و کمترین NDF دیواره سلولی (به ترتیب 21.78 و 26.93 درصد) در تیمار کلات ‌آهن (Fe-EDTA) و نانوکلات ‌آهن و دو بار آبیاری ثبت شد. نتاج نشان داد کلات ‌آهن (Fe-EDTA) تحت تیمار یک بار آبیاری توانست محتوی کلروفیل برگ، درصد قابلیت هضم علوفه و درصد فیبر علوفه را در مقایسه با تیمار شاهد به صورت معنی‌داری افزایش دهد.ت محلول‌پاشی کود آهن از منابع کلات ‌آهن (Fe-EDTA) و نانو کلات ‌آهن (خضرا) و دو بار آبیاری جهت دستیابی به حداکثر خصوصیات کمی و کیفی علوفه ماشک گل خوشه‌ای قابل توصیه است.

تنش خشکی

ارزیابی خصوصیات فیزیولوژیکی و کیفیت علوفه شبدر ایرانی (.Trifolium resupinatum L) تحت ‌تأثیر سطوح مختلف آبیاری

مهرداد مرادی قهدریجانی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ علی مختصی بیدگلی؛ علی حیدرزاده

دوره 17، شماره 2 ، تیر 1403، ، صفحه 271-286

https://doi.org/10.22077/escs.2023.5740.2171

چکیده

به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش کم آبی بر صفات فیزیولوژیکی و کیفیت علوفه شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) آزمایشی طی سال‌های زراعی 1396 و 1397 به‌صورت طرح بلوک‏های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. تیمارهای مورد آزمایش شامل تنش کمآبی در چهار سطح (آبیاری پس از رسیدن به سطوح 80، 60، 40 و 20 درصد رطوبت قابل‌دسترس) ... بیشتر به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش کم آبی بر صفات فیزیولوژیکی و کیفیت علوفه شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) آزمایشی طی سال‌های زراعی 1396 و 1397 به‌صورت طرح بلوک‏های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. تیمارهای مورد آزمایش شامل تنش کمآبی در چهار سطح (آبیاری پس از رسیدن به سطوح 80، 60، 40 و 20 درصد رطوبت قابل‌دسترس) بود. آبیاری تمامی تیمارها تا زمان شروع تنش در مراحل پایانی رشد رویشی چین دوم در سطح 70 درصد آب در دسترس انجام شد. نتایج نشان داد تنش کمآبی بر تمامی صفات موردبررسی اثر معنیداری داشت. تیمارهای آبیاری در 80 و 60 درصد آب در دسترس گیاه، با عملکرد ماده خشک 5.10 و 4.98 تن در هکتار بالاترین مقدار را داشتند و تعویق آبیاری تا حدود 40 و 20 درصد آب در دسترس گیاه موجب کاهش معنی دار 19 و 36 درصدی این صفت شد. همچنین آبیاری در سطح 20 درصد موجب کاهش 27 درصدی محتوی پروتئین علوفه، افزایش حدود 12 درصدی الیاف نامحلول در شوینده های اسیدی و خنثی و درنهایت کاهش 16 درصدی ارزش غذایی نسبی شد. در مقایسه روند تغییرات صفات فیزیولوژیک در 10 روز ابتدایی شروع تنش آبی، افزایش پیوسته دمای برگ از 30.5 تا 34 درجه سانتیگراد، افت 49، 50 و 15 درصدی سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای و شاخص سبزینگی و کاهش غلظت کلروفیل a و b به میزان 25 و 40 درصد مشاهده شد. هرچند کاهش 80 درصدی رطوبت در دسترس، سبب کاهش هدایت روزنه‌ای و افزایش دمای برگ شده بود، اما با برگشت به شرایط نرمال رطوبتی، دمای برگ و هدایت روزنه‌ای با سرعت و سایر صفات به‌آرامی به وضعیت پیش از تنش بازگشتند. با توجه به همبستگی بالا بین سرعت فتوسنتز و عملکرد علوفه توجه بیشتر به این صفت در پژوهشهای آینده لازم به نظر میرسد. درمجموع نتایج نشان داد آبیاری در سطح 60 درصد ظرفیت زراعی هم میتواند عملکرد کیفی و کمی بالا و قابل قبولی داشته باشد و هم در مصرف آب بهینه عمل کرد.

تنش خشکی

ارزیابی اثر سطوح کم آبیاری بر صفات کمی و کیفی علوفه هیبریدهای مختلف ذرت در شرایط آب‌وهوایی گرگان

منصور اسمعیلی؛ محمدرضا داداشی؛ محمد تقی فیض بخش؛ کامی کابوسی؛ فاطمه شیخ

دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1403، ، صفحه 193-207

https://doi.org/10.22077/escs.2023.5612.2162

چکیده

به منظور ارزیابی اثرات کم‌آبیاری بر عملکرد کمی وکیفی علوفه هیبرید های ذرت در شرایط آب و هوایی گرگان، آزمایشی به‌‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در ایستگاه عراقی محله گرگان اجرا شد. عامل اصلی کم‌آبیاری در چهار سطح (100 ، 75 ، 50 و 25 درصد نیاز آبی) و عامل فرعی هیبریدهای ذرت در چهار سطح (SC703،SC704 ، ZP548،BK50 ... بیشتر به منظور ارزیابی اثرات کم‌آبیاری بر عملکرد کمی وکیفی علوفه هیبرید های ذرت در شرایط آب و هوایی گرگان، آزمایشی به‌‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در ایستگاه عراقی محله گرگان اجرا شد. عامل اصلی کم‌آبیاری در چهار سطح (100 ، 75 ، 50 و 25 درصد نیاز آبی) و عامل فرعی هیبریدهای ذرت در چهار سطح (SC703،SC704 ، ZP548،BK50 ) قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که عامل کم‌آبیاری بر روی همه صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. همچنین اثر هیبریدهای مورد بررسی نیز بر روی همه صفات مورد بررسی به‌جز از صفات الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و کربوهیدرات‌های محلول در آب معنی‌دار بود. همچنین برهمکنش کم‌آبیاری × هیبرید فقط بر صفات علوفه (بیوماس‌کل، وزن تر بلال، وزن تر ساقه و برگ و وزن خشک کل) معنی‌دار بود. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشترین عملکرد بیوماس در تیمار 100 درصد نیاز آبی مشاهده شد که با تیمار‌های 75، 50 و 25 درصد آبیاری به ترتیب 7.2، 49 و 79.7 درصد اختلاف داشت با این‌حال بیشترین بهره‌وری مصرف آب با اختلاف معنی دار نسبت به سایر سطوح در تیمار 75 درصد نیاز آبی (5.99 کیلوگرم بر متر مکعب) مشاهده شد. همچنین با افزایش سطوح کم‌آبیاری میزان پروتئین خام،فیبر خام، کربوهیدرات های محلول در آب و الیاف نامحلول در محیط خنثی بطور معنی داری افزایش یافت و در بین هیبریدهای مورد بررسی هیبرید SC703 بالاترین میزان عملکرد علوفه (43692.4 کیلوگرم در هکتار) را داشت. به‌طور کلی با توجه به کمبود منابع آب و به منظور استفاده بهینه از آن جهت مصرف علوفه در شرایط آب و هوایی گرگان آبیاری بر اساس 75 درصد نیاز آبی و کشت هیبرید SC703 توصیه می‌گردد.

تنش خشکی

بررسی عملکرد، خصوصیات زراعی و تحمل به خشکی لاین‌های گندم نان در شرایط دیم و آبی

صفورا دهبالائی؛ علی اشرف مهرابی؛ عباس ملکی؛ محمد مهدی پورسیابیدی

دوره 16، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 745-763

https://doi.org/10.22077/escs.2023.4968.2093

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین عملکرد کمی و کیفی و تحمل خشکی لاین‌های گندم نان در شرایط دیم و آبی در طول 3 سال زراعی (98-1395) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله واقع در استان ایلام اجرا شد. بررسی به‌صورت دو آزمایش مستقل هر یک در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این بررسی 20 لاین گندم در دو مکان آبی و دیم بهصورت جداگانه کاشت ... بیشتر این پژوهش با هدف تعیین عملکرد کمی و کیفی و تحمل خشکی لاین‌های گندم نان در شرایط دیم و آبی در طول 3 سال زراعی (98-1395) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله واقع در استان ایلام اجرا شد. بررسی به‌صورت دو آزمایش مستقل هر یک در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این بررسی 20 لاین گندم در دو مکان آبی و دیم بهصورت جداگانه کاشت شدند. در شرایط آبی، آبیاری بر اساس نیاز گیاه (بدون تنش) به مقدار 4 هزار مترمکعب و به تعداد 6 مرتبه انجام شد و در آزمایش دیگر فقط به‌ نزولات جوی اکتفا گردید. در این بررسی مقاومت به خشکی و صفات مؤثر بر آن در لاین‌های مختلف گندم نان و عملکرد کمی و کیفی مورداندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در محیط کاشت آبی مربوط به ‌لاین SUP152 به مقدار 3245 کیلوگرم در هکتار بود که تفاوت آماری معناداری با لاین WHEAR که رده دوم قرار گرفت، نداشت. لاین MILAN/SHA7 نیز، در رده سوم قرار داشت. این 3 لاین از نظر اجزای عملکرد نیز مقادیر بالایی داشتند. بیشترین عملکرد دانه در محیط کاشت دیم مربوط به ‌لاین PBW343 به مقدار 2051 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. کمترین عملکرد دانه در محیط دیم مربوط به ‌لاین PAURAQ به مقدار 1457 کیلوگرم در هکتار بود. لاین PBW343 در محیط کاشت دیم از نظر اجزای عملکرد جزو بهترین لاین‌ها بود. بررسی پراکنش لاین‌ها بر اساس YS، YP و شاخصهای MP و GMP نشان داد که لاین‌های WHEAR، MILAN، CHIBIA//PRLII، PBW343 و SOKOLL3 در گروه A قرارگرفته و مقاوم به‌ تنش خشکی بوده و عملکرد دانه بالایی در هر دو محیط داشتند و به‌عنوان لاین‌های برتر برای هر دو محیط دیم و آبی انتخاب شدند.

تنش خشکی

بررسی اثر پیش تیمار بذر و محلول پاشی ملاتونین و اسپرمیدین بر جوانه زنی و صفات فیزیکوشیمایی دیلار (Fagopyum esculentum Moenc) تحت تنش خشکی

میثم میری؛ محمدرضا عامریان؛ محسن عدالت؛ مهدی برادران؛ حسن مکاریان

دوره 16، شماره 2 ، تیر 1402، ، صفحه 315-331

https://doi.org/10.22077/escs.2022.4577.2043

چکیده

به‌منظور تعدیل اثرات تنش خشکی بر گیاه دیلار، پیش تیمار بذر و محلول پاشی گیاهچه با اسپرمیدین و ملاتونین در دو مرحله جداگانه در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه شیراز در سال زراعی 1398 – 1399 اجرا شد. در مرحله اول، آزمایش به‌صورت فاکتوریل دو فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با چهار تکرار انجام ... بیشتر به‌منظور تعدیل اثرات تنش خشکی بر گیاه دیلار، پیش تیمار بذر و محلول پاشی گیاهچه با اسپرمیدین و ملاتونین در دو مرحله جداگانه در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه شیراز در سال زراعی 1398 – 1399 اجرا شد. در مرحله اول، آزمایش به‌صورت فاکتوریل دو فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی در هفت سطح پتانسیل اسمزی صفر (شاهد)، 0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8-، 1- و 1.2- مگاپاسکال، پیش اندازی بذر با اسپرمیدین در پنج سطح، صفر، 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی-مولار و پیشاندازی بذر با ملاتونین در پنج سطح، صفر، 0.125، 0.250، 0.375 و 0.500 میلی مولار بودند. پس از اجرای مرحله اول بهترین تیمارهای آزمایشی انتخاب شد و در مرحله بعد (گلخانه)، آزمایش به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با سه تکرار انجام گردید. تنش خشکی در سه سطح آبیاری در 10 درصد تخلیه ظرفیت زراعی (آبیاری مطلوب)، آبیاری در 40 درصد تخلیه ظرفیت زراعی (تنش ملایم) و آبیاری در 70 درصد تخلیه ظرفیت زراعی بود، پیشاندازی بذر در سه سطح: بدون پیش اندازی (شاهد)، پیش اندازی با اسپرمیدین، پیش اندازی با ملاتونین و همچنین محلول پاشی گیاهچه در سه سطح: بدون محلول پاشی، محلول پاشی با اسپرمیدین و محلول پاشی با ملاتونین اعمال شدند. پیش اندازی بذر با بهترین تیمار آزمایشگاه قبل از کشت بذر و محلول پاشی با بهترین تیمار انتخابی آزمایشگاه در مرحله ساقه روی و ابتدای گلدهی انجام شد. نتایج نشان داد که غلظتهای 1.5 اسپرمیدین و 0.375 میلی مولار ملاتونین بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی را داشتند. در گلخانه نیز تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر افزایش هدایت روزنه، رطوبت نسبی برگ، کاتالاز و پروتئین محلول در برگ نشان دادند. به‌طورکلی پیش تیمار بذر و همچنین محلول پاشی گیاهچه با 0.375 میلی مولار ملاتونین بیشترین تأثیر را بر تعدیل تنش خشکی داشت.

اصلاح گیاهان برای شرایط تنش

ارزیابی لاین‌های امیدبخش غله جدید تریتی‌پایرم اولیه برای صفات فیزیولوژیک و عناصر معدنی در مراحل رشد گیاهچه ای تحت شرایط تنش شوری

زینب پیرسلامی؛ اسد معصومی اصل؛ حسین شاهسوند حسنی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 115-127

https://doi.org/10.22077/escs.2021.4432.2021

چکیده

تریتی‌پایروم سومین غله جدید دست‌ساز بشر و متحمل به شوری است و تا مرحله رهاسازی به عنوان رقم تجاری نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارد که این تحقیق در راستای این نیاز انجام شد. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر لاین‌های تریتی‌پایرم و گندم آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فاکتور اول شامل 13 لاین تریتی‌پایروم، ... بیشتر تریتی‌پایروم سومین غله جدید دست‌ساز بشر و متحمل به شوری است و تا مرحله رهاسازی به عنوان رقم تجاری نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارد که این تحقیق در راستای این نیاز انجام شد. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر لاین‌های تریتی‌پایرم و گندم آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فاکتور اول شامل 13 لاین تریتی‌پایروم، گندم الوند و قدس و فاکتور دوم سطوح مختلف شوری (صفر، 80، 160 و 240 میلی‌مولار کلرید‌سدیم) بود. اندازه‌گیری عناصر سدیم و پتاسیم برگ و ریشه یک‌ماه پس از اعمال تنش شوری انجام و میزان پرولین، پروتئین محلول برگی و قندهای محلول برگی نیز اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری، میزان پتاسیم ریشه کاهش ولی میزان سدیم ریشه و برگ افزایش یافت. میزان پرولین و قندهای محلول برگی نیز با افزایش غلظت نمک افزایش یافتند. در تنش 240 میلی مولار، بیشترین میزان پتاسیم برگ مربوط به لاین‌های Ka/b و La(4B/4D)*b و کمترین مقدار آن مربوط به لاین‌های‌ Az/b، F3(Cr/b)(Ka/b) و رقم قدس بود. بیشترین نسبت پتاسیم به سدیم برگ مربوط به لاین‌های F3(Cr/b)(Ma/b)، La(4B/4D)*b و St/b بود و لذا این لاین‌ها نسبت به شرایط تنش شوری تحمل بیشتری دارند. بیشترین میزان وراثت پذیری عمومی در شرایط نرمال متعلق به صفت پرولین و در شرایط تنش متعلق به قند محلول برگی بود. ژنوتیپ‌های مورد بررسی با استفاده از تجزیه خوشه‌ای در شرایط بدون تنش 3 و در شرایط تنش 4 گروه را تشکیل دادند. با توجه به نتایج حاصله می‌توان از تلاقی ژنوتیپ-های با حداکثر اختلاف ژنتیکی، جهت دورگ‌گیری استفاده نمود.

تنش خشکی

بررسی خصوصیات عملکرد، کیفیت علوفه و کارآیی مصرف آب سورگوم علوفه‌ای ( Sorghum bicolor L. Moench) در پاسخ به سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن

علی فرهادی؛ فرزاد پاک‌نژاد؛ فرید گل زردی؛ محمد نبی ایلکایی؛ فیاض آقایاری

دوره 15، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 865-879

https://doi.org/10.22077/escs.2021.4115.1971

چکیده

به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود نیتروژن بر تولید ماده خشک و پروتئین، کارآیی مصرف آب و همچنین ویژگی‌های کیفی علوفه سورگوم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در کرج طی سال زراعی 1397 اجرا شد. تنش خشکی در سه سطح (بدون تنش، تنش متوسط و شدید؛ به‌ترتیب شامل تأمین 100، 75 و 50 درصد کمبود ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود نیتروژن بر تولید ماده خشک و پروتئین، کارآیی مصرف آب و همچنین ویژگی‌های کیفی علوفه سورگوم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در کرج طی سال زراعی 1397 اجرا شد. تنش خشکی در سه سطح (بدون تنش، تنش متوسط و شدید؛ به‌ترتیب شامل تأمین 100، 75 و 50 درصد کمبود رطوبت خاک) به‌عنوان عامل اصلی و مصرف کود نیتروژن از منبع اوره در چهار سطح (0، 150، 300 و 450 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیش‌ترین عملکرد ماده خشک و پروتئین (به‌ترتیب 40.03 و 3.48 تن در هکتار) و حداکثر ارتفاع بوته (224 سانتی‌متر) با آبیاری کامل و مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد، درحالی‌که حداکثر کارآیی مصرف آب برای تولید ماده خشک و پروتئین (به‌ترتیب 6.793 و 60.672 کیلوگرم بر مترمکعب) تحت تنش متوسط و با مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل گردید. با افزایش مصرف کود نیتروژن از صفر به 450 کیلوگرم در هکتار تحت شرایط آبیاری کامل، تنش متوسط و تنش شدید، عملکرد ماده خشک به‌ترتیب 167، 181 و 101 درصد، عملکرد پروتئین به‌ترتیب 238، 284 و 174 درصد، محتوی پروتئین علوفه به‌ترتیب 27، 36 و 39 درصد و ارزش نسبی علوفه به‌ترتیب 8، 6 و 2- درصد افزایش یافت. به‌طورکلی به‌منظور دستیابی به حداکثر کمیت و کیفیت علوفه و بالاترین کارآیی مصرف آب در شرایط آبیاری مطلوب و تنش متوسط مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در شرایط تنش شدید مصرف 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار قابل‌توصیه خواهد بود.

تنش خشکی

اثر تیمارهای آلکازت، آبیاری تکمیلی و نیتروژن بر کمیت و کیفیت گندم (.Triticum aestivum L)

عاطفه هاشم آبادی؛ علی نخ زری مقدم؛ مهدی زارعی؛ زینب اورسجی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 881-892

https://doi.org/10.22077/escs.2021.4129.1972

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کود بیولوژیک آلکازت، آبیاری تکمیلی و نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی سال زراعی 96-1395 اجرا شد. عامل کود بیولوژیک آلکازت در دو سطح شامل عدم مصرف و مصرف 100 گرم در هکتار به‌صورت بذرمال، ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر کود بیولوژیک آلکازت، آبیاری تکمیلی و نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی سال زراعی 96-1395 اجرا شد. عامل کود بیولوژیک آلکازت در دو سطح شامل عدم مصرف و مصرف 100 گرم در هکتار به‌صورت بذرمال، آبیاری تکمیلی در دو سطح عدم آبیاری و آبیاری در مرحله پر شدن دانه و مصرف نیتروژن در چهار سطح عدم مصرف و مصرف 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که کود بیولوژیک آلکازت باعث افزایش ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد و عملکرد پروتئین شد. آبیاری تکمیلی وزن 1000 دانه و عملکرد دانه را افزایش داد (به‌ترتیب به 37.35 گرم و 4881 کیلوگرم در هکتار رسیدند). آبیاری تکمیلی عملکرد پروتئین را افزایش داد اما درصد پروتئین را کاهش داد. نیتروژن نیز باعث افزایش ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین شد. بیشترین عملکرد دانه به تیمار مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن با 5364 کیلوگرم در هکتار مربوط بود. بالاترین درصد پروتئین و عملکرد پروتئین به ترتیب با 15.45 درصد و 831.8 کیلوگرم در هکتار به تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن تعلق داشت. درمجموع، آبیاری تکمیلی بر مراحل زایشی مؤثر بود. آلکازت تأثیر کمتری بر عملکرد دانه و عملکرد پروتئین نسبت به آبیاری داشت و مصرف نیتروژن هم بر اکثر صفات ازجمله عملکرد دانه، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین مؤثر بود.

تنش خشکی

بررسی تاثیر تلفیقی کودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی کینوا تحت تنش خشکی

اعظم یزدانپور؛ محمود سلوکی؛ مهدی دهمرده؛ عیسی خمری

دوره 15، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1059-1072

https://doi.org/10.22077/escs.2021.4231.1991

چکیده

خشکی از مهم‌ترین تنش‌های غیر زیستی بوده که رشد گیاهان را در نواحی خشک و نیمه‏خشک ازجمله ایران محدود می‌کند. جهت بررسی تأثیر کودهای دامی و شیمیایی در شرایط تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص‌های فیزیولوژیک گیاه کینوا، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی ... بیشتر خشکی از مهم‌ترین تنش‌های غیر زیستی بوده که رشد گیاهان را در نواحی خشک و نیمه‏خشک ازجمله ایران محدود می‌کند. جهت بررسی تأثیر کودهای دامی و شیمیایی در شرایط تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص‌های فیزیولوژیک گیاه کینوا، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در شهرستان زهک در سال زراعی 1398 اجرا گردید. عامل اصلی ‌ﺗﻨﺶ ﺧﺸﻜﻲ با سه ‌سطح ﺷﺎﻣﻞ: آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله‌ گلدهی و قطع آبیاری در مرحله ‌پر شدن دانه‌‌ها و عامل فرعی شامل: کود آلی (گاوی) با سه ‌سطح (شاهد، 10 و 20 تن در هکتار) و عامل فرعی فرعی شامل کود پتاسیم با سه ‌سطح (شاهد، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان‌دهنده اختلاف معنی‌دار اثر تنش خشکی، کود دامی، پتاسیم و برهمکنش آن‌ها بر اکثر صفات موردبررسی بود. بیشترین میزان عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت با مصرف هم‌زمان کود دامی، پتاسیم در مرحله‌ی آبیاری کامل به دست آمد. بیشترین میزان پروتئین دانه و کربوهیدرات برگ تحت شرایط تنش خشکی به دست آمد. همچنین کاربرد کود دامی سبب افزایش معنی‌دار میزان پروتئین دانه و کربوهیدرات برگ شد. نتایج نشان داد که کاربرد توأم کود دامی و پتاسیم در شرایط آبیاری کامل سبب بهبود ویژگی‌های کمی و کیفی کینوا گردید.

اندازه گیری غیرتخریبی غلظت پروتئین و آمینواسیدهای دانه ذرت و ارتباط آن با عملکرد دانه تحت تأثیر تیمارهای مختلف آبیاری، تاریخ کاشت، رقم و نیتروژن

مریم رحیمی جهانگیرلو؛ غلامعباس اکبری؛ ایرج اله دادی؛ سعید صوفی زاده

دوره 14، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 595-603

https://doi.org/10.22077/escs.2020.2991.1773

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر برخی عوامل زراعی بر پروتئین، مجموع آمینواسیدهای ضروری (EAA) و غیرضروری (NAA) و ارتباط آن با عملکرد دانه ذرت، آزمایشی به‌صورت اسپلیت-اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. فواصل آبیاری و تاریخ کاشت به ترتیب به‌عنوان فاکتور اصلی و فرعی و ارقام ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر برخی عوامل زراعی بر پروتئین، مجموع آمینواسیدهای ضروری (EAA) و غیرضروری (NAA) و ارتباط آن با عملکرد دانه ذرت، آزمایشی به‌صورت اسپلیت-اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. فواصل آبیاری و تاریخ کاشت به ترتیب به‌عنوان فاکتور اصلی و فرعی و ارقام ذرت و میزان کود نیتروژن به‌عنوان تیمارهای فاکتوریل در نظر گرفته شدند. درصد پروتئین و آمینواسیدها به روش مادون‌قرمز (NIR) تعیین شد. نتایج نشان داد اثر متقابل آبیاری و نیتروژن بر میزان پروتئین معنی دار بود (P ≤ 0.05) به‌طوری‌که در شرایط آبیاری بیشتر، کاربرد نیتروژن نسبت به تیمار بدون کود موجب افزایش پروتئین به میزان 0.78 درصد شد. اثر آبیاری بر کلیه آمینواسیدها جز والین، لایزین و تریپتوفان معنیدار بود و افزایش آبیاری موجب کاهش آن‌ها گردید. اثر نیتروژن بر کلیه آمینواسیدها جز Lys معنیدار بود به‌طوری‌که کاربرد کود موجب افزایش آن‌ها شد. اثر تاریخ کاشت و رقم بر برخی از آمینواسیدها معنیدار بود و میزان آن‌ها در تاریخ کاشت دیرهنگام و رقم 260 بالاتر بود. آبیاری بیشتر و کاربرد نیتروژن موجب کاهش نسبت EAA به NAA به ترتیب به میزان 0.20 و 0.90 درصد شد (P ≤ 0.05). عملکرد دانه همبستگی مثبت معنیداری با پروتئین، مجموع آمینواسیدها و NAA داشت (به ترتیب 0.37، 0.35 و 0.40). رابطه مستقیم و معنیداری میان پروتئین با EAA و NAA مشاهده شد و بالاترین رابطه پروتئین با NAA مشاهده شد (a=0.15, R² = 0.32%, P ≤ 0.001). یافته ها پیشنهاد نمود آبیاری بیشتر و کاربرد کود نیتروژن موجب افزایش بیشتر آمینواسیدهای غیرضروری و کاهش نسبت آمینواسیدهای ضروری به غیرضروری شد.

اثر تاریخ کاشت و محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید بر فنولوژی و برخی ویژگی‏های کمی و کیفی کینوآ تحت شرایط تنش خشکی

صالح جهانبخش؛ غلامرضا خواجویی نژاد؛ روح اله مرادی؛ مهدی نقی زاده

دوره 13، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 1149-1167

https://doi.org/10.22077/escs.2020.2313.1595

چکیده

این آزمایش با هدف بررسی مناسب‏ترین تاریخ کاشت و میزان مقاومت گیاه به تنش خشکی به صورت کرتهای دو بار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تاریخ کاشت (15 فروردین، 15 اردیبهشت و 15 خرداد) به عنوان عامل اصلی، سطوح مختلف ... بیشتر این آزمایش با هدف بررسی مناسب‏ترین تاریخ کاشت و میزان مقاومت گیاه به تنش خشکی به صورت کرتهای دو بار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تاریخ کاشت (15 فروردین، 15 اردیبهشت و 15 خرداد) به عنوان عامل اصلی، سطوح مختلف آبیاری (90، 60 و 30 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان عامل فرعی و محلول‌پاشی (سالیسیلیک اسید با غلظت 1 میلی مولار و آب به عنوان شاهد) به عنوان فاکتور فرعی-فرعی بودند. نتایج نشان داد که تأخیر در کاشت باعث کوتاه شدن طول دوره رشد گیاه شد. تنش خشکی دوره رشد و درجه روز رشد دریافتی گیاه را کاهش داد. طول ریشه در تاریخ کاشت اردیبهشت (31.81 سانتی‏متر) حدود 20 و 41 درصد بالاتر از تاریخ کاشت فروردین و خرداد بود. در دو تاریخ کاشت فروردین (28.27 سانتی‏متر) و اردیبهشت (35.92 سانتی‏متر)، بیشترین طول ریشه در سطح آبیاری 60 درصد ظرفیت زراعی ولی در تاریخ کاشت خرداد (21.27 سانتی‏متر) در سطح عدم تنش به دست آمد. بهطور میانگین عملکرد دانه در تاریخ کاشت اردیبهشت (653.91 کیلوگرم در هکتار) حدود 12 درصد بیشتر از فروردین و 30 درصد بیشتر از خرداد بود. کاهش آب مصرفی تا 60 درصد ظرفیت زراعی تأثیر معنیداری بر عملکرد دانه نداشت، ولی میزان این شاخص در 30 درصد ظرفیت زراعی به‏ترتیب حدود 13 و 10 درصد کمتر از دو سطح اول بود. محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید تنها در شرایط تنش شدید باعث افزایش معنیدار عملکرد دانه نسبت به محلول‌پاشی آب شد. رابطه درصد روغن دانه با عملکرد دانه مثبت (0.82= r) و رابطه درصد پروتئین با عملکرد دانه منفی (0.78-=r) بود. کارایی مصرف آب در تاریخ کاشت اردیبهشت به ترتیب حدود 17 و 15 درصد بیشتر از تاریخ کاشت فروردین و خرداد بود. با کاهش میزان آب مصرفی، کارایی مصرف آب به‌طور معنی‏ داری افزایش یافت. به‏طورکلی، نتایج نشان داد که کشت در اردیبهشت‌ماه مناسب‏ترین تاریخ کاشت گیاه کینوآ برای منطقه بردسیر است. همچنین، این گیاه مقاومت خوبی به تنش خشکی داشته و استفاده از سالیسیلیک اسید نیز می‏تواند در کاهش اثرات منفی تنش خشکی بر رشد و نمو این گیاه مؤثر باشد.

ارزیابی برخی صفات بیوشیمیایی در چند گونه‌ زراعی و وحشی گندم تحت تنش خشکی

حامد دروگر؛ براتعلی فاخری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ رحمت محمدی

دوره 12، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 685-696

https://doi.org/10.22077/escs.2019.1473.1325

چکیده

تنش خشکی یک تنش غیرزنده است که به عنوان یکی از عوامل مهم کاهش‌دهنده رشد محصولات کشاورزی در بیشتر نقاط جهان مخصوصاً ایران بوده و منجر به تنش اکسیداتیو می‌شود. به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر برخی صفات ویژگی‌های بیوشیمیایی، پژوهشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی زابل به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی ... بیشتر تنش خشکی یک تنش غیرزنده است که به عنوان یکی از عوامل مهم کاهش‌دهنده رشد محصولات کشاورزی در بیشتر نقاط جهان مخصوصاً ایران بوده و منجر به تنش اکسیداتیو می‌شود. به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر برخی صفات ویژگی‌های بیوشیمیایی، پژوهشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی زابل به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1395-1396 انجام گرفت. فاکتور اول گونه‌های گندم (تائوشی، اسپلتوئیدز، اورارتو، شبرنگ، بهرنگ، سیستان، ارگ) و فاکتور دوم سطوح آبیاری (90، 70، 50 و 30 درصد ظرفیت زراعی) بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر غلظت پروتئین، کلروفیل a، b، کاروتنوئید، آنزیم کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و مالون دی‌آلدئید تأثیر معنی‌داری داشت. این در حالی است که با افزایش تنش میزان آسکوربات پراکسیداز متغیر بود به‌طوری‌که ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. این وضعیت نشان‌دهنده فعال شدن سیستم آنتی‌اکسیدانی در گونه‌های مختلف گندم برای افزایش تحمل به خشکی است. پروتئین، کلروفیل و کاروتنوئید با افزایش تنش خشکی تا سطح 50 درصد ظرفیت زراعی ابتدا افزایش و با شدیدتر شدن تنش باعث کاهش این مقادیر شد. احتمالا فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی مانع از تجزیه پروتیئن و سایر اجزاسلولی شده است. در این تحقیق رقم شبرنگ نسبت به دیگر ارقام برتری داشت در حالی که کمترین مقادیر مربوط به گونه هگزاپلوئید سیستان بود.

تأثیر کودهای بیولوژیک و شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی ذرت تحت شرایط تنش خشکی

صادق بهامین؛ علیرضا کوچکی؛ مهدی نصیری محلاتی؛ سید علیرضا بهشتی

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 123-139

https://doi.org/10.22077/escs.2018.1152.1235

چکیده

کاهش عناصر غذایی در خاکهای زراعی دنیا به علت زراعت های متوالی و بیرویه استفاده از کودرادر مزرعه ضروری نموده است. این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک و شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی ذرت تحت تنش خشکی انجام شد. بدین منظور، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل با 4 تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ... بیشتر کاهش عناصر غذایی در خاکهای زراعی دنیا به علت زراعت های متوالی و بیرویه استفاده از کودرادر مزرعه ضروری نموده است. این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک و شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی ذرت تحت تنش خشکی انجام شد. بدین منظور، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل با 4 تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مردادماه سال ‌1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان مهران (عرض جغرافیایی 33°07' شمالی و طول جغرافیایی 46°10' شرقی) استان ایلام انجام شد. عاملهای موردبررسی شامل آبیاری در 3 سطح شامل عدم تنش (100% ظرفیت زراعی مزرعه ای)، تنش خشکی بر اساس 75% و 50% ظرفیت زراعی (75 و 50% تخلیه رطوبتی از نقطه ظرفیت زراعی) مزرعه؛ کود نیتروژن شامل 100% نیاز کودی به شکل نیتروژن خالص شیمیایی (در سه مرحله قبل از کاشت، ساقه رفتن و گلدهی)، تیمار شاهد و کود بیولوژِیک ازتوباکتر به روش تلقیح با بذر؛ کود فسفر شامل 100%نیاز کودی به شکل سوپر فسفات تریپل، تیمار شاهد و کود بیولوژِیک‌ سودوموناس که به روش تلقیح با بذر اعمال شد. در کلیه سطوح تنش و مصرف سوپرفسفات تریپل ازتوباکتر موجب افزایش عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد شد، به‌طوری‌که در تیمار خشکی 50% ظرفیت زراعی همراه با مصرف سوپرفسفات تریپل و ازتوباکتر، بیشترین عملکرد دانه به مقدار 8093.6 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در تیمار آبیاری کامل همراه با مصرف سوپرفسفات تریپل و ازتوباکتر بیشترین عملکرد پروتئین به مقدار 1105 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در کلیه سطوح تنش و مصرف سوپرفسفات تریپل ازتوباکتر موجب افزایش عملکرد پروتئین نسبت به تیمار شاهد شد، به‌طوری‌که در تیمار خشکی 50% ظرفیت زراعی همراه با مصرف سوپرفسفات تریپل، بیشترین عملکرد پروتئین با مصرف ازتوباکتر به مقدار 639.4 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در تیمار تنش خشکی 75% ظرفیت زراعی همراه با مصرف سودوموناس و ازتوباکتر عملکرد پروتئین به مقدار 774.4 کیلوگرم در هکتار حاصل شد که برتر از سایر تیمارها در این سطح تنش بود. به‌طورکلی نتایج این بررسی نشان داد که سودموناس و ازتوباکتر چه در حالت اعمال تنش با مقدار پایین و چه در حالت اعمال تنش به مقدار زیاد موجب افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه ذرت شدند. به علاوه، میتوان نتیجه گرفت که کود زیستی سودوموناس و ازتوباکتر میتوانند اغلب موادغذایی موردنیاز ذرت را به ویژه در زمان محدودیت آب تأمین کنند.

واکنش صفات رویشی و کیفی دانه آفتابگردان به منابع مختلف نیتروژن (کود آلی و شیمیایی) و زئولیت تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

محمد قاسم جامی؛ امیر قلاوند؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ علی مختصی بیدگلی؛ ابوالفضل باغبانی آرانی؛ امین نامداری

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 141-152

https://doi.org/10.22077/escs.2018.1297.1265

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تلفیقی منابع مختلف کود نیتروژن (کود آلی و اوره) و زئولیت تحت رژیم های متفاوت آبیاری، بر صفات کیفی دانه آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، آزمایشی در سال‌های 1394-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل رژیم‌های ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر تلفیقی منابع مختلف کود نیتروژن (کود آلی و اوره) و زئولیت تحت رژیم های متفاوت آبیاری، بر صفات کیفی دانه آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، آزمایشی در سال‌های 1394-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل رژیم‌های آبیاری (آبیاری پس از تخلیه 40، 60 و 80 درصد رطوبت قابل‌استفاده خاک) بود. ترکیب عامل‌های فاکتوریل از سامانه‌های حاصلخیزی خاک و زئولیت شامل تلفیقی از کود آلی (35 درصد مرغی + 65 درصد کود گوسفندی) به‌عنوان تأمین‌کننده 100 درصد نیتروژن موردنیاز از طریق منبع آلی، تأمین 50 درصد نیتروژن موردنیاز از طریق منبع آلی + تأمین 50 درصد نیتروژن موردنیاز از طریق اوره، تأمین 100 درصد نیتروژن موردنیاز از طریق اوره و عدم کاربرد و کاربرد 5 و 10 تن در هکتار زئولیت بود. به ترتیب در سال اول و دوم، بیشترین قطر (2.2 و 2.26 میلی‌متر) و ارتفاع (186.7 و 186.3 سانتی‌متر) ساقه و همچنین عملکرد روغن و پروتئین در سال دوم (943.6 و 556.1 کیلوگرم در هکتار) در شرایط عدم تنش (آبیاری پس از تخلیه 40 درصد رطوبت قابل‌استفاده خاک) با کاربرد زئولیت حاصل شد. درمجموع می‌توان نتیجه گرفت که تنش رطوبتی شدید، باعث کاهش درصد اسیدهای چرب غیراشباع (به ترتیب اولئیک اسید و لینولئیک اسید در سال اول 22 و 7 درصد و در سال دوم 27 و 6.8 درصد) و استئاریک اسید (به ترتیب در سال اول و دوم 50 و 52 درصد)، ولی افزایش مقدار پالمتیک اسید (به ترتیب در سال اول و دوم 54.6 و 65.3 درصد) آفتابگردان شد و به ترتیب در سال اول و دوم، کاربرد سیستم حاصلخیزی آلی با افزایش میزان اسید چرب لینولئیک (9.2 و 9.7 درصد) و اولئیک (7.8 و 8.2 درصد) دانه، سبب افزایش کیفیت روغن دانه آفتابگردان گردید که در شرایط آبیاری مطلوب، کودهای آلی و در شرایط تنش کم‌آبی، کودهای آلی دارای زئولیت دارای مزیت بودند.نتایج این آزمایش نشان داد که در اکثر تیمارهای آبیـاری، مصـرف زئولیـت و کودهای آلی با افزایش دسترسی آب و عناصر غذایی، سبب افزایش عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان گردید و نیز ایده مفیدی برای کاهش کاربرد کودهای شیمیایی در راستای کشاورزی پایدار است.

تأثیر آبیاری تکمیلی و تقسیط نیتروژن بر کمیت و کیفیت ماش (.Vigna radiata L)

عبدالحمید آقجه لی؛ علی نخزری مقدم؛ علی راحمی کاریزکی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 591-602

https://doi.org/10.22077/escs.2018.849.1167

چکیده

ماش در جلوگیری از فرسایش خاک به‌صورت گیاه پوششی و به‌عنوان علوفه‌ی سبز در تغذیه دام استفاده می‌شود.به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی و تقسیط نیتروژن بر کمیت و کیفیت ماش(Vigna radiata L.)،آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌ کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1395 در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس انجام شد. عامل اصلی آبیاری تکمیلی ... بیشتر ماش در جلوگیری از فرسایش خاک به‌صورت گیاه پوششی و به‌عنوان علوفه‌ی سبز در تغذیه دام استفاده می‌شود.به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی و تقسیط نیتروژن بر کمیت و کیفیت ماش(Vigna radiata L.)،آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌ کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1395 در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس انجام شد. عامل اصلی آبیاری تکمیلی در چهار سطح شامل یک، دو، سه و چهار مرتبه آبیاری و عامل فرعی تقسیط نیتروژن در چهار سطح شامل عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 درصد به‌ هنگام کاشت و 75 درصد قبل از گل‌دهی، 50 درصد به هنگام کاشت و 50 درصد قبل از گل‌دهی و 75 درصد به هنگام کاشت و 25 درصد قبل از گل‌دهی بود. میزان مصرف نیتروژن خالص 75 کیلوگرم در هکتار بود. عملکرد دانه در تیمار یک‌مرتبه آبیاری بسیار کم (568.6 کیلوگرم در هکتار) و با افزایش دفعات آبیاری به ترتیب 47.06، 80.79 و 105.6 درصد برای 2، 3 و 4 نوبت افزایش یافت. افزایش دفعات آبیاری درصد پروتئین را کاهش اما عملکرد پروتئین را افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار مصرف 25 درصد نیتروژن به‌ هنگام کاشت و 75 درصد قبل از گل‌دهی بود درحالی‌که در تیمار عدم مصرف نیتروژن حداقل عملکرد به دست آمد. بیش‌ترین درصد پتاسیم دانه مربوط به تیمارهای چهار و سه مرتبه آبیاری بود. درمجموع، چهار مرتبه آبیاری و سهم کمتر نیتروژن به هنگام کاشت(25 درصد) شرایط بهتری را برای تولید بیشتر دانه فراهم کرد.

تأثیر تلقیح با قارچ میکوریزا و مدیریت ‌آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی نخود (Cicer arietinum L.)

علی نخ‌زری مقدم؛ احمد غلامی

دوره 9، شماره 4 ، بهمن 1395، ، صفحه 353-362

https://doi.org/10.22077/escs.2017.463

چکیده

مقدمه راعی و همکاران (Raey et al., 2008) گزارش کردند که آبیاری بر صفاتی مثل تعداد غلاف در بوته، وزن 1000 دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت گیاه نخود تأثیر ‌گذاشت. نیر و همکاران (Nayyer et al., 2006) معتقدند که گل‌دهی و تشکیل غلاف حساس‌ترین مراحل نخود نسبت به تنش آب می‌باشند. تنش در مرحله گرده افشانی باعث کاهش شدید عملکرد و مقدار فسفر دانه نخود نسبت به ... بیشتر مقدمه راعی و همکاران (Raey et al., 2008) گزارش کردند که آبیاری بر صفاتی مثل تعداد غلاف در بوته، وزن 1000 دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت گیاه نخود تأثیر ‌گذاشت. نیر و همکاران (Nayyer et al., 2006) معتقدند که گل‌دهی و تشکیل غلاف حساس‌ترین مراحل نخود نسبت به تنش آب می‌باشند. تنش در مرحله گرده افشانی باعث کاهش شدید عملکرد و مقدار فسفر دانه نخود نسبت به تنش در مرحله رشد رویشی می‌شود (Gunes et al., 2006). یزدانی و همکاران (Yazdani et al., 2009) با بررسی تأثیر میکروارگانیزم‌های حل کننده فسفات و رایزوباکتری‌های محرک رشد گیاه بر گیاه ذرت گزارش کردند که استفاده از آنها باعث افزایش عملکرد و کاهش نیاز به فسفر تا 50 درصد شد. هدف از این بررسی تعیین تأثیر تلقیح با گونه‌های مختلف قارچ میکوریزا و مدیریت آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی نخود زراعی بود. مواد و روش‌‍‌ها به‌منظور بررسی عکس‌العمل نخود به تلقیح با گونه‌های مختلف قارچ میکوریزا تحت مدیریت‌های مختلف آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 1390 به‎صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی شاهرود (عرض جغرافیایی 36 درجه و 30 دقیقه شمالی و 55 درجه طول شرقی و 1380 متر ارتفاع از سطح دریا) انجام شد. عامل مدیریت آبیاری (عامل اصلی) در چهار سطح شامل آبیاری کامل، عدم آبیاری در مرحله 50 درصد گل‌دهی، عدم آبیاری در مرحله 50 درصد غلاف‌دهی، عدم آبیاری در مرحله 50 درصد پرشدن دانه و عامل تلقیح با قارچ مایکوریزا (عامل فرعی) در سه سطح شامل تلقیح با گونه Glumos intraradices، تلقیح با گونه G. mosseae و عدم تلقیح بود. کشت بذور در هفته چهارم فروردین ماه انجام شد. کشت با دست انجام شد. فاصله ردیف 30 و فاصله بوته روی ردیف 10 سانتی‌متر (با تراکم 333000 بوته در هکتار) بود. هر کرت شامل 6 ردیف بود. در طول دوره رشد علف‌های هرز با دست کنترل شد. عملکرد دانه با برداشت 4 ردیف وسط بعد از حذف دو ردیف حاشیه و 0/5 متر از دو طرف ردیف‌های وسط در هفته چهارم تیر ماه تعیین شد. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS Ver 9.1 انجام شد. مقایسه میانگین‏ها با استفاده از آزمون حداقل تفاوت معنی‏دار (LSD) در سطح پنج درصد انجام شد. نتایج و بحث نتایج نشان داد که اثر مدیریت آبیاری بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن 100 دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین، غلظت فسفر و عملکرد فسفر معنی‌دار بود و بیش‎ترین مقدار صفات بجز درصد پروتئین از تیمار آبیاری کامل به‎دست آمد. اختلاف بین آبیاری کامل و عدم آبیاری در مرحله پرشدن دانه در مورد صفات تعداد غلاف در گیاه و تعداد دانه در گیاه معنی‌دار نبود. ‌اثر تلقیح با میکوریزا بر همه صفات به‌جز تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و درصد پروتئین دانه معنی‌دار بود و بیش‌ترین مقدار صفات مربوط به تیمار تلقیح با گونه G. mosseae وکم‌ترین مقدار مربوط به تیمار عدم تلقیح بود. اختلاف بین دو تیمار تلقیح با گونه G. mosseae و G. intraradices در مورد وزن 100 دانه معنی‌دار نبود. اثر متقابل تنش × تلقیح با میکوریزا بر هیچیک از صفات مورد مطالعه معنی‌دار نشد. در تیمار آبیاری کامل عملکرد دانه و پروتئین به‎ترتیب 2651 و 3/557 کیلوگرم و در تیمار عدم آبیاری در مرحله گل‏دهی 1472 و 337/3 کیلوگرم در هکتار بود. عملکرد دانه و پروتئین در تیمار تلقیح با گونه G. mosseae 2124 و 495/2 کیلوگرم و در تیمار عدم تلقیح 1677و 391/9 کیلوگرم در هکتار بود. نتیجه‌گیری صفات رویشی، زایشی و کیفی تحت تأثیر مدیریت آبیاری (قطع آبیاری) قرار گرفت. تنش آب باعث کاهش صفات مورد بررسی شد و تنش زودتر اثر بیش‌تری در کاهش عملکرد داشت. اثر تلقیح کم‎تر از تنش بود و تلقیح با G. mosseae اثر مثبت بیش‌تری از تلقیح با G. intraradicesبر صفات مورد بررسی داشت.

پاسخ ارزن دم‌روباهی به زمان کاربرد کود پتاسیم در رژیم‌های مختلف آبیاری

امین حیاتی؛ محمود رمرودی

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 25-33

https://doi.org/10.22077/escs.2015.192

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر زمان مصرف کود پتاسیم و دور آبیاری بر خصوصیات زراعی، عملکرد و کیفیت دانه ارزن دم‌روباهی، آزمایشی در سال زراعی 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یاسوج به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. دور آبیاری شامل فواصل 7، 14 و 21 روز به‌عنوان عامل اصلی و زمان کاربرد کود پتاسیم ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر زمان مصرف کود پتاسیم و دور آبیاری بر خصوصیات زراعی، عملکرد و کیفیت دانه ارزن دم‌روباهی، آزمایشی در سال زراعی 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یاسوج به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. دور آبیاری شامل فواصل 7، 14 و 21 روز به‌عنوان عامل اصلی و زمان کاربرد کود پتاسیم در مراحل کاشت، پنجهزنی، ساقهدهی و گلدهی به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد تأثیر دور آبیاری بر ارتفاع بوته، تعداد برگ، اندازه خوشه، عملکرد دانه، میزان کلروفیل برگ، درصد کربوهیدراتهای محلول در آب و پروتئین دانه در سطح یک درصد معنیدار شد، به‌طوری‌که با افزایش فواصل آبیاری ویژگی های موردبررسی کاهش نشان دادند، درحالیکه درصد پروتئین دانه افزایش یافت. ارتفاع بوته، عملکرد دانه، کلروفیل برگ، درصد کربوهیدراتهای محلول در آب و پروتئین دانه نیز تحت تأثیر کاربرد کود پتاسیم قرار گرفتند و کاربرد پتاسیم تا مرحله گلدهی بر ویژگیهای مورد بررسی افزایشی بود. برهمکنش دور آبیاری و زمان کاربرد پتاسیم بر ارتفاع بوته، عملکرد دانه، کلروفیل برگ و کربوهیدراتهای محلول در آب دانه معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه از کاربرد کود پتاسیم در مرحله ساقه دهی با دور 7 روز آبیاری و بیشترین درصد پروتئین دانه از دور 21 روز آبیاری و کاربرد پتاسیم در مرحله گلدهی حاصل شد.

ارزیابی خصوصیات کیفی علوفه‌ پنج توده کوشیا (Kochia scoparia) به منظور استفاده در کشاورزی شور زیست در ایران

جعفر نباتی؛ محمد کافی؛ سعید خانی‌نژاد؛ علی معصومی؛ محمد زارع مهرجردی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 195-206

https://doi.org/10.22077/escs.2015.176

چکیده

تنش شوری تولید پایدار بسیاری از محصولات زراعی را در مناطق خشک و نیمه خشک ایران تهدید می‌کند. بنابراین در این مناطق باید از گیاهانی استفاده شود که ضمن سازگاری با این شرایط تولید مناسبی نیز داشته باشند. در این راستا مطالعه‌ای با هدف بررسی کیفیت علوفه‌ی توده‌های مختلف کوشیا در شرایط تنش شوری با استفاده از آزمایش کرت‌های خرد شده بر ... بیشتر تنش شوری تولید پایدار بسیاری از محصولات زراعی را در مناطق خشک و نیمه خشک ایران تهدید می‌کند. بنابراین در این مناطق باید از گیاهانی استفاده شود که ضمن سازگاری با این شرایط تولید مناسبی نیز داشته باشند. در این راستا مطالعه‌ای با هدف بررسی کیفیت علوفه‌ی توده‌های مختلف کوشیا در شرایط تنش شوری با استفاده از آزمایش کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کرت‌های اصلی شامل سطوح شوری آب آبیاری شامل 5/2 و 16/5 دسی‌زیمنس بر متر و کرت‌های فرعی شامل پنج توده بومی کوشیا (بیرجند، ارومیه، بروجرد، اصفهان و سبزوار) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش شوری درصد قابلیت هضم ماده خشک برگ، ساقه، کل اندام هوایی و عملکرد ماده خشک قابل هضم کوشیا افزایش پیدا کرد. بین توده‌ها از نظر قابلیت هضم ماده خشک برگ اختلافی وجود نداشت اما از نظر قابلیت هضم ماده خشک ساقه توده سبزوار، و از نظر قابلیت هضم زیست توده و عملکرد ماده خشک قابل هضم کل اندام هوایی توده ارومیه بیشترین مقدار را دارا بودند. روند تغییرات قابلیت هضم ماده آلی اندام‌های مختلف و کل اندام هوایی کوشیا با افزایش شدت تنش شوری صعودی بود. ارزش هضمی برگ و ساقه با افزایش تنش شوری افزایش پیدا کرد اما ارزش هضمی کل اندام هوایی کاهش یافت. تنش شوری افزایش میزان پروتئین خام را در اندام‌ها و کل گیاه کوشیا کاهش داد. بطور کلی خصوصیات کیفی علوفه توده‌های کوشیا قابل مقایسه با سایر گیاهان علوفه‌ای رایج می‌باشد.

مطالعه ارزش غذایی علوفه گیاه شورزیست کوشیا (Kochia scoparia) در شرایط تنش شوری

جعفر نباتی؛ محمد کافی؛ احمد نظامی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ علی معصومی؛ محمد زارع مهرجردی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 123-136

https://doi.org/10.22077/escs.2014.144

چکیده

تولید علوفه باکیفیت از گیاهان شورزیست‌ از اهداف اصلی زراعت در بومزیست‌های تحت تنش شوری می‌باشد. کوشیا گیاهی شورزیست‌ است که ظرفیت مناسبی برای تولید علوفه دارد. هدف از این آزمایش بررسی کیفیت و کمیت علوفه کوشیا و برخی مواد ضد تغذیه‌ای علوفه تولیدی تحت شرایط آبیاری با آب شور بود. این آزمایش با استفاده از سه توده کوشیا (بیرجند، بروجرد ... بیشتر تولید علوفه باکیفیت از گیاهان شورزیست‌ از اهداف اصلی زراعت در بومزیست‌های تحت تنش شوری می‌باشد. کوشیا گیاهی شورزیست‌ است که ظرفیت مناسبی برای تولید علوفه دارد. هدف از این آزمایش بررسی کیفیت و کمیت علوفه کوشیا و برخی مواد ضد تغذیه‌ای علوفه تولیدی تحت شرایط آبیاری با آب شور بود. این آزمایش با استفاده از سه توده کوشیا (بیرجند، بروجرد و سبزوار) و سه سطح شوری (5/2، 10/5 و 23/1 دسی زیمنس بر متر) به صورت آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که قابلیت هضم ماده خشک برگ و کل اندام هوایی تحت تأثیر شوری قرار نگرفت، اما قابلیت هضم ماده خشک ساقه در تنش شدید شوری افزایش پیدا کرد. قابلیت هضم ماده آلی برگ، ساقه و کل اندام هوایی در تیمار 5/10 دسی زیمنس بر متر بیشتر از سایر تیمارها بود. افزایش شدت تنش شوری موجب کاهش درصد پروتئین کل اندام هوایی شد ولی بین توده‌های کوشیا اختلافی مشاهده نشد. افزایش میزان شوری موجب کاهش درصد الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF) و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF) کل اندام هوایی شد. بین توده‌ها، توده سبزوار از نظر درصدNDF کل اندام هوایی بیشترین مقدار را دارا بود، اما از نظر درصدADF کل اندام هوایی اختلافی بین توده‌ها مشاهده نشد. میزان فنل و تانن با افزایش شدت تنش شوری روند افزایشی نشان دادند با این وجود اختلاف معنی‌داری بین سطوح مختلف شوری مشاهده نشد. در میان توده‌های کوشیا نیز توده سبزوار بیشترین میزان فنل کل و تانن را در اندام‌های هوایی خود تولید کرد. در مجموع کیفیت علوفه کوشیا در ابتدای مراحل گل‌دهی قابل مقایسه با سایر گیاهان علوفه‌ای رایج می‌باشد و تا 23/1 دسی زیمنس بر متر اختلافی از نظر کیفیت علوفه در توده‌های مورد مطالعه وجود نداشت.

ارزیابی تنش خشکی و محلول پاشی متانول بر مقدار پروتئین و روغن دانه، سرعت و دوره پر شدن دانه سویا ((L17

مجتبی میرآخوری؛ فرزاد پاکنژاد؛ محمد رضا اردکانی؛ علیرضا پازکی؛ پریسا ناظری؛ محمد اسماعیل پور جهرمی

دوره 2، شماره 2 ، دی 1388، ، صفحه 171-183

https://doi.org/10.22077/escs.2010.76

چکیده

به منظور بررسی اثر خشکی و متانول بر عملکرد دانه و مقدار پروتین و روغن دانه، سرعت، مدت و روند پر شدن دانه در سویا، آزمایشی بصورت فاکتوریل و درقالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1387 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی کرج اجرا شد. فاکتور اول6سطح که یک تیمار شاهدM0 (بدون مصرف متانول) وتیمارهای M1، M2، M3، M4، M5 به ترتیب محلولهای ... بیشتر به منظور بررسی اثر خشکی و متانول بر عملکرد دانه و مقدار پروتین و روغن دانه، سرعت، مدت و روند پر شدن دانه در سویا، آزمایشی بصورت فاکتوریل و درقالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1387 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی کرج اجرا شد. فاکتور اول6سطح که یک تیمار شاهدM0 (بدون مصرف متانول) وتیمارهای M1، M2، M3، M4، M5 به ترتیب محلولهای 35،28،21،14،7 درصد حجمی و با 3 بار در فصل رشد با فواصل 12 روز یکبار بر روی قسمتهایی هوایی بوته های سویا محلول پاشی شدند. تنش کم آبی در 2 سطح 70% و40% تخلیه رطوبت قابل دسترس اعمال گردید. صفاتی نظیر عملکرد دانه ،وزن هزار دانه، درصد روغن و پروتئین دانه و روند پر شدن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین اثر رژیمهای مختلف آبیاری بر وزن هزار دانه، و عملکرد پروتئین در سطح احتمال 5% و بر عملکرد دانه، عملکرد روغن و درصد روغن و پروتئین تفاوت معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین اثر محلول های مختلف بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، درصد و عملکرد پروتئین دانه و مدت پر شدن دانه تفاوت معنی داری در سطح 5% وجود دارد. مقایسه میانگین خصوصیات مورد بررسی نشان داد که سطوح M2 ,M3 بیشترین مقادیراین صفات را به دست دادند. نتایج همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با در صد روغن و عملکرد پروتئین و روغن و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و با سرعت پر شدن دانه همبستگی منفی دارد . اثر متقابل متانول و رژیم آبیاری معنی دار نشد.

دوره 18 (1404)

دوره 17 (1403)

دوره 16 (1402)

دوره 15 (1401)

دوره 14 (1400)

دوره 13 (1399)

دوره 12 (1398)

دوره 11 (1397)

دوره 10 (1396)

دوره 9 (1395)

دوره 8 (1394)

دوره 7 (1393)

دوره 6 (1392)

دوره 5 (1391)

دوره 4 (1390)

دوره 3 (1389)

دوره 2 (1388)

دوره 1 (1387)

کلیدواژه‌ها = پروتئین

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده