تنش خشکی
محمد فروزنده؛ سهیل پارسا؛ سهراب محمودی؛ علی ایزانلو
چکیده
استفاده از فناوری‌های نوین در کشاورزی از قبیل الیسیتورهای زیستی، رویکردی ارزشمند در تخفیف اثر تنش خشکی است. با هدف بررسی عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژی کینوا در پاسخ به سطوح مختلف آبیاری با استفاده از الیسیتورهای متیل جاسمونات و اسید سالیسیلیک، پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
استفاده از فناوری‌های نوین در کشاورزی از قبیل الیسیتورهای زیستی، رویکردی ارزشمند در تخفیف اثر تنش خشکی است. با هدف بررسی عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژی کینوا در پاسخ به سطوح مختلف آبیاری با استفاده از الیسیتورهای متیل جاسمونات و اسید سالیسیلیک، پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1399 اجرا گردید. عامل اصلی آبیاری در سه سطح شامل: آبیاری معادل 100 (شاهد)، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و عامل فرعی محلول پاشی در 6 سطح شامل: شاهد (محلولپاشی با آب مقطر بدون مصرف اتانول)، حلال اتانول 70%، اسید سالیسیلیک 0.5 میلی مولار، متیل جاسمونات 0.5 میلی مولار، اسید سالیسیلیک 1 میلی مولار و متیل جاسمونات 1 میلی مولار بود. صفات تعداد شاخه بارور و نابارور در بوته، تعداد خوشه در واحد سطح، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، محتوای نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل و عملکرد دانه موردبررسی قرار گرفت. پاسخ فیزیولوژیکی گیاه از نظر محتوای نسبی آب برگ تحت شرایط آبیاری 100 و 75 درصد نیاز آبی گیاه بهبود یافت. افزایش 2 برابری غلظت الیسیتورها، صفات عملکردی و غیر عملکردی را افزایش داد. محلولپاشی 1 میلی مولار متیل جاسمونات به‌طور قابل‌توجهی باعث افزایش عملکرد (2929.3 کیلوگرم در هکتار) و صفات تعداد شاخه بارور (8.9 عدد)، تعداد خوشه در مترمربع (225.6 عدد)، تعداد دانه در خوشه (901.4 عدد) و شاخص کلروفیل برگ (46.84) شد. استفاده از اسید سالیسیلیک 1 میلی مولار نیز بهترین پاسخ را بعد از متیل جاسمونات در تمامی صفات سبب شد. بر اساس نتایج، تأثیر برهمکنش آبیاری و محلول پاشی، بر کلیه ویژگیهای موردبررسی به‌جز وزن هزار دانه، محتوی نسبی آب برگ و محتوی کلروفیل معنی دار شد. با محلول پاشی 1 میلی مولار متیل جاسمونات و تأمین 100 درصد نیاز آبی کینوا (4662 مترمکعب در هکتار)، میتوان به حداکثر عملکرد (2929.3 کیلوگرم در هکتار) و تولید در منطقه دست یافت.
تنش خشکی
مرتضی قربانی؛ حمیدرضا فلاحی؛ مهسا اقحوانی شجری؛ سهراب محمودی؛ سید حمید رضا رمضانی
چکیده
معرفی گیاهان جدید مقاوم به خشکی به عنوان یکی از گزینه‌های تولید پایدار محصولات زراعی در مناطق خشک به شمار می‌آید. در این آزمایش پاسخ رشد و عملکرد کینوا به تیمارهای مختلف فراهمیِ آب در شرایط مصرف گلایسین بتائین به عنوان یک اسمولایت سازگار کننده به تنش، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در سال 1396، به‌صورت فاکتوریل بر مبنای طرح بلوکهای ...
بیشتر
معرفی گیاهان جدید مقاوم به خشکی به عنوان یکی از گزینه‌های تولید پایدار محصولات زراعی در مناطق خشک به شمار می‌آید. در این آزمایش پاسخ رشد و عملکرد کینوا به تیمارهای مختلف فراهمیِ آب در شرایط مصرف گلایسین بتائین به عنوان یک اسمولایت سازگار کننده به تنش، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در سال 1396، به‌صورت فاکتوریل بر مبنای طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار پیاده شد که در آن فاکتور اول مدیریت آبیاری (آبیاری پس از تبخیر 70، 140 و 210 میلیمتر از تشتک تبخیر) و فاکتور دوم محلولپاشی گلایسین بتائین [صفر (آب مقطر)، و 150 میلی‌گرم بر لیتر] بود. از نظر بسیاری از شاخص‌های رویشی و زایشی شامل ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، تعداد پانیکول در گیاه، طول پانیکول و وزن خشک پانیکول بین تیمارهای مختلف آبیاری تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. با افزایش شدت تنش خشکی عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه کاهش یافت، ولی عملکرد بذر کاهش نشان نداد. مصرف گلایسین‌بتائین نیز مقادیر وزن خشک بوته، عملکرد بیولوژیک، شاخص کلروفیل و تعداد پانیکول را افزایش داد، ولی موجب کاهش عملکرد بذر شد. بر اساس نتایج اثرات متقابل، بیشترین عملکرد بیولوژیک به میزان 2533.3 کیلوگرم در هکتار از تیمار ترکیبیِ مصرف گلایسین بتائین و انجام آبیاری پس از تبخیر 70 میلیمتر حاصل شد و کمترین مقدار این شاخص نیز به میزان 1433.3 کیلوگرم در هکتار در گیاهان متعلق به تیمار عدم محلولپاشی با گلایسین بتائین و اعمال آبیاری پس از تبخیر 210 میلیمتر از تشتک تبخیر به دست آمد. بیشترین عملکرد بذر در تیمارهای 70 و 210 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر (به ترتیب 250.7 و 245.4 کیلوگرم در هکتار) در شرایط عدم مصرف گلایسین بتائین حاصل شد. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش و کمبود منابع آب در مناطق خشک، انجام آبیاری کینوا پس از تبخیر 210 میلیمتر از تشتک تبخیر مناسبتر به نظر میرسد.
تنش خشکی
مسیح توکل افشاری؛ احمد نظامی؛ محمد جواد احمدی لاهیجانی؛ جعفر نباتی؛ هدایت اله کریم زاده سورشجانی
چکیده
تامین نیاز آبی گیاه همراه با انتخاب تاریخ کاشت مناسب از مهم‌ترین اقدامات زراعی جهت کسب عملکرد مطلوب در گیاهان زراعی است. به منظور بررسی تاثیر سطوح کم‌آبیاری و تاریخ کاشت بر شاخص‌های فیزیولوژیک و عملکرد کینوا، آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد ...
بیشتر
تامین نیاز آبی گیاه همراه با انتخاب تاریخ کاشت مناسب از مهم‌ترین اقدامات زراعی جهت کسب عملکرد مطلوب در گیاهان زراعی است. به منظور بررسی تاثیر سطوح کم‌آبیاری و تاریخ کاشت بر شاخص‌های فیزیولوژیک و عملکرد کینوا، آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1399 اجرا شد. تاریخ کاشت (16 تیر، 2 مرداد و 16 مرداد) و رژیم‌های کم‌آبیاری (دور آبیاری 7، 14 و 21 روز) به ترتیب عامل اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با کاهش فراهمی آب، محتوای کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئیدها افزایش یافت. محتوای کربوهیدرات‌های محلول و فعالیت آنزیم‌های آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر برهمکنش تاریخ کاشت و آبیاری قرار گرفتند. بیشترین میزان آنزیم آسکوربات پراکسیداز در دور آبیاری 21 روز و تاریخ کاشت 16 مردادماه مشاهده شد. در تاریخ کاشت 2 مردادماه با افزایش دور آبیاری از 7 به 21 روز، محتوای پرولین برگ به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. با کاهش فراهمی آب، عملکرد بیولوژیک کاهش یافت، به‌طوریکه، بیشترین عملکرد بیولوژیک در دور آبیاری 7 روز مشاهده شد، البته تفاوت معنی‌داری با دور آبیاری 14 روز نداشت. عملکرد دانه در شرایط دور آبیاری 21 روز در مقایسه با دور آبیاری 7 روز ، 25 درصد کاهش یافت. همچنین، بالاترین عملکرد دانه از تاریخ کاشت 16 مرداد ماه به دست آمد. براساس نتایج این پژوهش، تاریخ کاشت 16 مرداد ماه همراه با دور آبیاری 14 روز جهت دستیابی به عملکرد مطلوب کینوا همراه با کاهش مصرف آب در شرایط آب و هوایی مشهد پیشنهاد می‌شود.
تنش خشکی
معصومه علی زاده فروتن؛ سهیل پارسا؛ مجید جامی الاحمدی؛ سهراب محمودی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کم‌آبیاری و زئولیت بر گیاه ذرت (Zea mays L.) در دو تاریخ کاشت اردیبهشت و تیرماه در سال 1396، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه‌ی طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. فاکتورها شامل زئولیت در دو سطح (صفر و 10 تن در هکتار) و کم‌آبیاری در هشت سطح شامل: تأمین 100 درصد نیاز آبی در ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کم‌آبیاری و زئولیت بر گیاه ذرت (Zea mays L.) در دو تاریخ کاشت اردیبهشت و تیرماه در سال 1396، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه‌ی طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. فاکتورها شامل زئولیت در دو سطح (صفر و 10 تن در هکتار) و کم‌آبیاری در هشت سطح شامل: تأمین 100 درصد نیاز آبی در کل دوره رشد به روش رایج، 75 و 50 درصد نیاز آبی طی رشد رویشی به روش رایج، 75 و 50 درصد نیاز آبی در دوره‌ی رویشی به روش جویچه‌ای یک‌درمیان ثابت، خشکی موضعی ریشه با 75 و 50 درصد نیاز آبی طی رشد رویشی به صورت جابه‌جایی جویچه‌های مرطوب در هر آبیاری، 75 درصد نیاز آبی در کل دوره رشد به روش جویچه‌ای یک‌درمیان ثابت بود. تیمار شاهد آبیاری دارای بیشترین عملکرد ماده‌ی خشک، تعداد دانه در بلال، عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب بود و آبیاری رایج با 50 درصد نیاز آبی در دوره‌ی رویشی به ترتیب حدود 18، 29، 38، 26 و 19 درصد صفات فوق را کاهش داد. بیشترین کارآیی‌مصرف آب با 6/7 درصد افزایش نسبت به شاهد، در تاریخ کاشت دوم و تیمار آبیاری جویچه‌ای یک در میان ثابت بر اساس 75 درصد نیاز آبی در کل رشد، حاصل شد. به طورکلی نتایج نشان داد که تاریخ کاشت 12 تیرماه و کاربرد زئولیت اثر مطلوبی بر تمام صفات اندازه‌گیری شده داشت. عملکرد در کم‌آبیاری کاهش یافت اما با افزایش شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب، آب مازاد ناشی از کم‌آبیاری می‌تواند صرف آبیاری اراضی بیشتر و افزایش تولید شود لذا استفاده از زئولیت به همراه تیمارهای جویچه‌ای یک در میان ثابت با 75 درصد نیاز آبی در دوره‌ی رویشی و کل رشد برای تاریخ کاشت دوم ذرت در منطقه بیرجند توصیه می‌شود.
رضا سعیدی؛ هادی رمضانی اعتدالی؛ عباس ستوده نیا؛ بیژن نظری؛ عباس کاویانی
چکیده
امروزه مدل‌های گیاهی ابزار مناسبی برای شبیه‌سازی پارامترهای مهم کشاورزی به شمار می‌روند. با توجه به وجود تنش‌های محیطی در هر منطقه، مدل‌های گیاهی باید ارزیابی‌شده و مورد تأیید قرار بگیرند. در این پژوهش آزمایش مزرعهای به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای آب‌شور با هدایت الکتریکی 0.5، 1.2، ...
بیشتر
امروزه مدل‌های گیاهی ابزار مناسبی برای شبیه‌سازی پارامترهای مهم کشاورزی به شمار می‌روند. با توجه به وجود تنش‌های محیطی در هر منطقه، مدل‌های گیاهی باید ارزیابی‌شده و مورد تأیید قرار بگیرند. در این پژوهش آزمایش مزرعهای به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای آب‌شور با هدایت الکتریکی 0.5، 1.2، 3.5 و 5.7 دسی‌زیمنس بر متر و تیمارهای حاصلخیزی در چهار سطح؛ 100، 75، 50 و 25 درصد مصرف کود نیتروژن، با سه تکرار به اجرا درآمد. در فاصله بین دو آبیاری، تبخیر- تعرق روزانه از طریق بیلان حجمی رطوبت خاک اندازه‌گیری شد. سپس مدل AquaCrop برای تخمین رطوبت خاک، تبخیر- تعرق و عملکرد ذرت علوفه‌ای در شرایط تنش شوری و حاصلخیزی ارزیابی شد. مقدار آماره‌های RMSE، NRMSE و در برآورد کل تبخیر- تعرق به‌ترتیب 4 میلیمتر، 1.3 درصد و 0.99 و همچنین برای عملکرد محصول به‌ترتیب 0.34 تن بر هکتار، 0.65 درصد و 0.99 بود. مقدار آماره‌های RMSE، NRMSE و در برآورد رطوبت خاک به‌ترتیب در محدوده 0.4-1.1 درصد، 1.4-3.3 درصد و 0.99 قرار داشت. مقادیر به‌دست‌آمده برای آماره‌های مذکور نشان‌دهنده همبستگی مناسب و انطباق خوب بین داده‌های واقعی و شبیه‌سازی‌شده بود. با توجه به نتایج ارزیابی، توانمندی مدل AquaCrop برای برآورد پارامترهای مذکور تحت تنش‌های شوری و حاصلخیزی، قابل‌قبول تشخیص داده شد. نتایج پژوهش نشان داد که مدل‌های گیاهی باید امکان وجود تنش‌های محیطی را در نظر داشته و برای شرایط واقعی مناطق تحت کشت توسعه یابند. در این شرایط استفاده از مدل‌های گیاهی مانند AquaCrop، موجب تخمین مناسب تبخیر- تعرق و عملکرد گیاه و برنامه‌ریزی دقیق‌تر در مصرف کود و منابع آبی می‌گردد.
مهدی صفری زارچ؛ غلامرضا خواجویی نژاد؛ علی اکبر مقصودی مود؛ قاسم محمدی نژاد
چکیده
اگرچه زعفران یک گیاه کم‌توقع از نظر نیاز غذایی و آبی محسوب می‌شود، اما ارزش تجاری آن از یک طرف و محدودیت منابع آب از طرف دیگر سبب شده که بررسی اثرات تنش خشکی بر روی اجزای مختلف این گیاه دارای اهمیت ویژه‌ای در کشورمان باشد. یک آزمایش مزرعهای دو ساله در استان یزد به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آب مصرفی و پلیمر سوپرجاذب بر شاخص های رشدی ...
بیشتر
اگرچه زعفران یک گیاه کم‌توقع از نظر نیاز غذایی و آبی محسوب می‌شود، اما ارزش تجاری آن از یک طرف و محدودیت منابع آب از طرف دیگر سبب شده که بررسی اثرات تنش خشکی بر روی اجزای مختلف این گیاه دارای اهمیت ویژه‌ای در کشورمان باشد. یک آزمایش مزرعهای دو ساله در استان یزد به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آب مصرفی و پلیمر سوپرجاذب بر شاخص های رشدی و عملکردی زعفران انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و بصورت اسپلیت پلات در 3 تکرار اجرا گردید. کرتهای اصلی شامل سه سطح آبیاری (50، 75 و 100 درصد تبخیر و تعرق، ET) و کرتهای فرعی شامل سه سطح مختلف پلیمر سوپرجاذب به میزان 10، 30 و 50 گرم بر مترمربع بود که به دو شیوه ردیفی و پخش یکنواخت در کرتهای آزمایشی اعمال گردیدند. در نهایت، تاثیر تیمارهای اصلی و فرعی بر شاخص های مورد نظر بررسی و با تیمار شاهد (بدون مصرف سوپرجاذب) مقایسه شد. نتایج حاصله نشان داد که با افزایش حجم آبیاری، تعداد گل، وزن خشک کلاله و وزن کل بنه ها افزایش اما میزان تراوش یونی کاهش یافت. در اغلب موارد مصرف سوپر جاذب به مقدار 30 تا 50 گرم بصورت توزیع یکنواخت روی سطح زمین و یا مصرف 10 گرم سوپر جاذب بصورت ردیفی در زیر ردیف های کاشت نتیجه بهتری را در مقایسه با شاهد و سایر تیمارها داشت.مصرف سوپرجاذب در شرایط تنش خشکی با هدف افزایش محتوای آب برگ زعفران مفید و قابل توصیه بوده ولی در شرایط عدم تنش، غیرقابل توصیه خواهد بود.
سعید قوام سعیدی نوقابی؛ مصطفی یعقوب زاده؛ علی شهیدی؛ حسین حمامی
چکیده
خشکی و شوری ازجمله تنش‌های محیطی هستند که به‌عنوان عوامل مهم کاهش تولید محصولات زراعی محسوب می‌شوند. بهمنظور ارزیابی واکنش گندم رقم آنفارم 4 به سطوح مختلف آبیاری و سطوح شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمارهای ...
بیشتر
خشکی و شوری ازجمله تنش‌های محیطی هستند که به‌عنوان عوامل مهم کاهش تولید محصولات زراعی محسوب می‌شوند. بهمنظور ارزیابی واکنش گندم رقم آنفارم 4 به سطوح مختلف آبیاری و سطوح شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری (شامل 125، 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و تیمار دیم با یک آبیاری تکمیلی) و دو سطح آب غیر شور و شور به ترتیب معادل 1.4 و 5.4 دسی‌زیمنس بر متر بود. نتایج آزمایش نشان داد که اثر سطوح مختلف آبیاری بر تمامی صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع گیاه، سطح برگ، طول سنبله، وزن هزار دانه، وزن تر تک بوته، وزن خشک تک بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنیدار بود (0.001<P). این در حالی است که اثر شوری آب آبیاری بر ارتفاع گیاه، سطح برگ و وزن هزار دانه معنیدار بود، ولی بر بقیه صفات اثری نداشت. اثر متقابل سطوح آبیاری و شوری آب آبیاری اثر معنیدار بر همه صفات به‌جز سطح برگ، طول سنبله و عملکرد دانه را نشان داد. نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین و کمترین مقدارها برای صفات مختلف به ترتیب در تیمارهای 125 درصد نیاز آبی گیاه و دیم با یک آبیاری تکمیلی مشاهده شد که درصد کاهش برای صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت به ترتیب برابر 64٪، 62٪، 61٪، 89٪ و 75٪ بود. به‌طورکلی نتایج این مطالعه نشان داد که شوری آب آبیاری تا 5.4 دسی‌زیمنس بر متر تأثیر منفی بر عملکرد دانه گندم رقم آنفارم 4 ندارد.
بهاره پارسا مطلق؛ پرویز رضوانی مقدم؛ رضا قربانی؛ ذبیح اله اعظمی ساردویی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر منابع مختلف تغذیه‌ای و رژیم‌های مختلف آب آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه چای ترش، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده نواری در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی92-1391 و 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه جیرفت اجرا شد. سطوح مختلف آب آبیاری در سه سطح 60 ، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه به‌عنوان فاکتور ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر منابع مختلف تغذیه‌ای و رژیم‌های مختلف آب آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه چای ترش، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده نواری در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی92-1391 و 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه جیرفت اجرا شد. سطوح مختلف آب آبیاری در سه سطح 60 ، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه به‌عنوان فاکتور کرتهای افقی و منبع تغذیه‌ی گیاه در 4 سطح (کود زیستی مایکوریزا، ورمی‌کمپوست، کود گاوی ، کود شیمیایی و تیمار شاهد) به‌عنوان فاکتور کرتهای عمودی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب طی دوسال آزمایش نشان داد که اثر منابع مختلف تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری بر تعداد غوزه در بوته، وزن کاسبرگ در بوته، عملکرد کاسبرگ، عملکرد دانه، عملکرد زیست توده و کارایی مصرف آب گیاه معنیدار بود. بیشترین وزن کاسبرگ خشک در سطح 100 درصد نیاز آبی گیاه (1248 کیلوگرم در هکتار) و منبع تغذیه‌ای کود گاوی و کمترین عملکرد وزن کاسبرگ در تیمار شاهد در سطح 60 درصد نیاز آبی (510 کیلوگرم در هکتار) گیاه مشاهده شد. همچنین بین سطح 100 و 80 درصد نیاز آبی گیاه در اکثر صفات اندازه‌گیری شده تفاوت معنی‌داری وجود نداشت به‌نظر میرسد که سطح 80 درصد نیاز آبی گیاه به‌ترتیب بهمراه مصرف کودهای دامی، ورمی‌کمپوست و شیمیایی در زراعت چای ترش مطلوب می‌باشند.
امیرمحمد حسین نیا؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ سعید خاوری خراسانی؛ جواد رضایی
چکیده
با توجه به کمبود آب و مصرف زیاد آب در هیبریدهای دیررس ذرت، بررسی رشد، عملکرد و مصرف آب در هیبریدهای این گیاه ضروری می باشد. از این رو بهمنظور بررسی اثرات کم‌آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای ذرت دانه‌ای، آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، طی دو سال زراعی 4-1393 اجرا شد. کرتهای اصلی به سطوح ...
بیشتر
با توجه به کمبود آب و مصرف زیاد آب در هیبریدهای دیررس ذرت، بررسی رشد، عملکرد و مصرف آب در هیبریدهای این گیاه ضروری می باشد. از این رو بهمنظور بررسی اثرات کم‌آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای ذرت دانه‌ای، آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، طی دو سال زراعی 4-1393 اجرا شد. کرتهای اصلی به سطوح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی) و کرتهای فرعی به هیبریدهای ذرت (شامل دو هیبرید دیررس(KSC705, KSC704)، دو هیبرید متوسط‌رس (KSC500, KSC400) و دو هیبرید زودرس((DC370, KSC260) تخصیص داده شدند. نتایج نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد همه هیبریدها در مواجهه با شرایط کم-آبی، به طور معنی‌داری کاهش یافت، به‌طوری که در سال اول در هیبرید KSC705 (دیررس) و هیبرید KSC400 (متوسط رس)، کاهش آبیاری از 100 به 60 درصد نیاز آبی، کاهش حدود 20 درصدی عملکرد را به دنبال داشت. در صورتی که در هیبرید زودرس کاهش آبیاری از 100 به 60 درصد نیاز آبی کاهش چندانی در عملکرد ایجاد نکرد. در سال دوم کاهش آبیاری از 100 به 60 درصد نیاز آبی در هیبرید KSC705 (دیررس)، KSC400 (متوسط رس) و DC370 (زودرس) به ترتیب منجر به کاهش 24، 28 و 24 درصدی عملکرد شد. برتری عملکرد در هیبریدهای دیررس متاثر از برتری صفاتی مانند ارتفاع بوته، تعداد ردیف بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن 300 دانه، شاخص برداشت و عملکرد زیست‌توده بود، با وجود این با اعمال کم‌آبیاری شدید، این برتری در بین هیبریدها معنیدار نبود. لذا به نظر می رسد که بتوان هیبریدهای دیررس را برای مناطق بدون محدودیت آب و هیبریدهای متوسط‌رس را برای شرایط با محدودیت آب استفاده کرد.
محسن طریق الاسلامی؛ محمد کافی؛ احمد نظامی؛ رضا ضرغامی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر اسید سالسیلیک بر تخفیف اثرات تنش سرمازدگی و خشکی بر عملکرد سینگل کراس 400ذرت، آزمایشی به‌صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1394اجرا شد. عامل اصلی تنش سرما در دو سطح (عدم تنش سرمازدگی و تنش سرمازدگی به مدت 12 ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر اسید سالسیلیک بر تخفیف اثرات تنش سرمازدگی و خشکی بر عملکرد سینگل کراس 400ذرت، آزمایشی به‌صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1394اجرا شد. عامل اصلی تنش سرما در دو سطح (عدم تنش سرمازدگی و تنش سرمازدگی به مدت 12 ساعت در دمای 5 درجه سانتی‌گراد در مرحله چهار برگی)، عامل فرعی شامل سه سطح آبیاری (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و عامل فرعی فرعی محلولپاشی با اسید سالسیلیک (عدم محلولپاشی (شاهد)، محلولپاشی 200 میکرو مولار و محلولپاشی 400 میکرو مولار) در نظر گرفته شدند. اولین زمان محلولپاشی قبل از اعمال تنش سرمازدگی در شرایط کنترل‌شده بود و پس از کشت گیاهان در مزرعه هر 15 روز یک‌بار تکرار شد. نتایج نشان داد تنش سرمازدگی اول فصل تأثیر معنی‌داری بر صفات موردبررسی نداشت. اثرات تنش خشکی و اسید سالسیلیک بر صفات مورد آزمایش معنیدار بود. اثرمتقاب لتنش خشکی و اسید سالسیلیک برعملکرد دانه،عملکردبیولوژیکی، شاخص برداشت، کارایی مصرف آب و بهره‌وری آب معنیدار بود. اثر اسید سالسیلیک بر بهبود رشد و افزایش عملکرد در هر دو شرایط تنش و غیرتنش معنیدار بود. بالاترین عملکرد دانه و بیولوژیک به ترتیب با میزان 8543 و 18220 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار آبیاری مطلوب با محلولپاشی 400 میکرو مولار بود. درمجموع اسیدسالسیلیک باغلظت 400 میکرو مولار سبب بهبودعملکردذرتشد و اثرات منفی تنش‌های سرما و خشکی را بر عملکرد گیاه ذرت کاهش داد.
محمود بهادر؛ محمود رضا تدین؛ محمد رفیعی الحسینی؛ محمد حسن صالحی
چکیده
مقدمه شاهدانه از گیاهان زراعی قدیمی است که در صنایع روغنکشی و نساجی به کار گرفته می‌شود. این گیاه خواص دارویی متعددی دارد. تنش خشکی مهم‌ترین تنش محیطی در دنیا بوده و یک سوم زمین های قابل کشت دچار کمبود رطوبت هستند. یکی از راههای مقابله با تنش خشکی، استفاده از گیاهان متحمل به خشکی و کاربرد مواد نگهدارنده رطوبت است. زئولیت، ...
بیشتر
مقدمه شاهدانه از گیاهان زراعی قدیمی است که در صنایع روغنکشی و نساجی به کار گرفته می‌شود. این گیاه خواص دارویی متعددی دارد. تنش خشکی مهم‌ترین تنش محیطی در دنیا بوده و یک سوم زمین های قابل کشت دچار کمبود رطوبت هستند. یکی از راههای مقابله با تنش خشکی، استفاده از گیاهان متحمل به خشکی و کاربرد مواد نگهدارنده رطوبت است. زئولیت، به دلیل ظرفیت تبادل کاتیونی و انعطافپذیری قوی خود، در شرایط بروز تنش خشکی بکار گرفته می‌شود. برخی پژوهشگران اثرات مثبت کاربرد زئولیت بر ویژگیهای فیزیولوژیک و عملکرد دانه گیاهان زراعی را گزارش کردند. مواد و روش ها به منظور بررسی اثر تنش آبی و زئولیت بر ویژگیهای فیزیولوژیک و عملکرد شاهدانه، آزمایشی در سال 1393 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه شهرکرد اجرا شد. عامل اصلی آبیاری در چهار سطح (100، 80، 60 و 40 درصد نیاز آبی) و عامل فرعی زئولیت در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) بود. کاشت بذور شاهدانه با تراکم 30 بوته در متر مربع انجام شد. به منظور محاسبه تبخیرتعرق روزانه، از روش پنمن-مانتیث و با ضرب کردن ضریب گیاهی در آن استفاده شد. زمانی که میزان رطوبت خاک در تیمار شاهد به میزان 50 درصد رطوبت خاک در ظرفیت زراعی رسید، آبیاری انجام شد. سپس، به منظور اعمال تیمارهای 80، 60 و 40 درصد نیاز آبی گیاه، با استفاده از کنتور حجمی آبیاری کرتها انجام شد. اعمال تیمارهای آبیاری پس از باز شدن چهارمین برگ گیاه (کد 1008 در مراحل رشدی گیاه شاهدانه) صورت گرفت و تا زمان رسیدگی و برداشت ادامه داشت. به منظور محاسبه محتوای رطوبت نسبی برگ و نشت الکترولیتها، جوانترین برگ کاملا توسعه یافته در مرحله گلدهی استفاده شد. تجزیه و تحلیل نتایج و مقایسه میانگینها به ترتیب با استفاده از نرم افزار SAS و آزمون کمترین اختلاف معنی دار (LSD) در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. نتایج و بحث نتایج نشان داد برهمکنش آبیاری و زئولیت بر همه صفات به جز دمای کانوپی معنیدار بود. همچنین نتایج نشان داد تیمار 100 درصد نیاز آبی و کاربرد 10 تن زئولیت در هکتار بیشترین عملکرد دانه، شاخص سطح برگ و رطوبت نسبی برگ را به خود اختصاص داد، در حالی که تیمار 40 درصد نیاز آبی و عدم کاربرد زئولیت، بیشترین درصد نشت الکترولیتها از برگ را نشان داد. پژوهشگران بیان کردند کاهش سطح برگ در اثر بروز تنش خشکی، مربوط به اندازه سلول، همچنین پیری و ریزش برگها بود. وزن برگ در تیمار 100 درصد نیاز آبی و کاربرد 5 تن زئولیت در هکتار، به مقدار 24.31 درصد بیشتر از تیمار تنش شدید بود. زمانی که نخستین علایم کمبود رطوبت در گیاه بروز میکند، گیاه با بستن روزنههای سطح برگ از هدرروی رطوبت در برگهای خود جلوگیری میکند. این موضوع ممکن است موجب بالارفتن دمای برگ در گیاه گردد. همچنین سبب انعکاس نور مادون قرمز بیشتری از کانوپی به بیرون در مقایسه با شرایط تامین رطوبت می‌گردد. وجود رابطه مستقیم بین کاهش دمای کانوپی و عملکرد دانه در شرایط تنش رطوبتی گزارش شده است. با توجه به وجود همبستگی مثبت معنیدار بین عملکرد دانه و وزن برگ در پژوهش حاضر، احتمالا بهبود در صفاتی نظیر وزن برگ بویژه در گیاه روغنی-پروتئینی شاهدانه، موجب شد تا گیاه را در جذب بیشتر نور و دیاکسید کربن و تولید عملکرد دانه بیشتر یاری کند. تنش خشکی شدید موجب بروز خسارت در غشای سلولهای برگ و به دنبال آن افزایش در میزان نشت پذیری و محتوای الکترولیتهای برگ می‌گردد. از طرف دیگر، زئولیت با حفظ آب در اطراف ریشه و جلوگیری از تولید و انتقال سیگنالهای کمبود رطوبت از ریشه به اندام هوایی، خسارت در غشاهای سلولهای برگ و نشت الکترولیتها را کاهش میدهد. مطابق با نتایج بدست آمده، پژوهشگران دیگر نیز نشان دادند که بیشترین نشت الکترولیتها در شرایط تنش شدید رخ داد. تنش خشکی شدید از طریق بسته شدن روزنه های برگ و کاهش ورود گازکربنیک ب درون برگ به عنوان ماده اصلی تولید در گیاه، سبب کاهش عملکرد شد. دیگر پژوهشها نیز وجود اثر مثبت زئولیت بر عملکرد دانه را گزارش کردند و دلیل آنرا حفظ رطوبت در اطراف ریشه گیاه بیان کردند. به نظر میرسد در شرایط کمبود رطوبت، نقش زئولیت در حفظ و تسهیل انتقال رطوبت در فضای اطراف ریشه گیاه بیشتر نمایان بود. نتیجه گیری مطالعه صفات مورد بررسی نشان داد که جاذب الرطوبه های معدنی مانند زئولیت، در شرایط کمبود رطوبت نقش مهمی داشتند. به عنوان مثال، شاخص سطح برگ در شرایط 40 درصد نیاز آبی و کاربرد زئولیت، برابر با شرایط 60 درصد نیاز آبی و عدم کاربرد زئولیت بود. به دیگر سخن، امکان تولید عملکرد دانه و سطح برگ در شرایط کمبود رطوبت در حضور زئولیت وجود داشت. به عنوان نتیجه گیری کلی، با توجه به همبستگی مثبت معنیدار بین سطح و وزن برگ، استفاده از زئولیت در شرایط تنش خشکی، موجب افزایش تولید و کاهش اثرات منفی تنش نظیر نشت الکترولیتها و افزایش دمای کانوپی شد.
علی سلیمانی
چکیده
مقدمه خشکی علت اصلی کاهش عملکرد گیاه گندم است. این واقعیت وجود دارد همواره تقاضای آب برای محصولات کشاورزی افزایش می‌یابد و سؤال اساسی آن است که چگونه میتوان تولیدات کشاورزی را همراه با استفاده پایدار از منابع آبی و حفاظت از آن افزایش داد (Dugan and Flower, 2006). یک تکنیک ...
بیشتر
مقدمه خشکی علت اصلی کاهش عملکرد گیاه گندم است. این واقعیت وجود دارد همواره تقاضای آب برای محصولات کشاورزی افزایش می‌یابد و سؤال اساسی آن است که چگونه میتوان تولیدات کشاورزی را همراه با استفاده پایدار از منابع آبی و حفاظت از آن افزایش داد (Dugan and Flower, 2006). یک تکنیک برای مدیریت کار آمد منابع آب آبیاری استفاده از مدل‌های جدید در تعیین نیاز آبی و زمان‌بندی آبیاری در کنار فعالیت‌هایی در راستای اصلاح گیاهان، از مدیریت‌های کارآمد در زمینه توسعه پایدار منابع آب در کشاورزی می‌باشد. بر این اساس مدل هارگرویز- سامانی که از رابطه اصلاح شده فائو بر گرفته شده از جمله مدل‌هایی است که به طور رضایت‌بخشی برای برآورد پتانسیل تبخیر و تعرق در مناطق خشک و نیمه خشک مورد استفاده قرار می‌گیرد (Hargraves and Samani, 1985). با توجه به اعتبار جهانی مدل هارگریوز و سامانی در میان سایر مدل‌های تخمین نیاز آبی، نجفی و طباطبایی (Najafi and Tabatabaei, 2004) با استفاده از معادله اصلاح شده هارگرویوز و سامانی مدل ET-HS را برای تخمین تبخیر و تعرق ارائه کردند. لذا هدف از این مطالعه بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم سپاهان با استفاده از مدل ET-HS و ارزیابی مدل در تخمین نیاز آبی گیاه گندم در مقایسه با روش آبیاری معمول در شرایط آب و هوایی اصفهان می‌باشد. مواد و روش‌ها به منظور ارزیابی مدل ET-HS جهت تخمین نیاز آبی گیاه گندم تحت شرایط اصفهان آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار آبیاری و 3 تکرار بر روی گیاه گندم رقم سپاهان اجرا شد. شش تیمار آبیاری عبارت بودند از آبیاری بر اساس تأمین 50 (تنش شدید)، 75(تنش ملایم)، 100 (عدم تنش)، 125 و 150 درصد نیاز آبی گیاه گندم بر اساس مدل ET-HS در طول فصل رشد و آبیاری بر اساس 70 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A در طول فصل رشد به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. مدل ET-HS از رابطه اصلاح شده سامانی-هارگریوز حاصل شده است (Najafi and Tabatabei, 2004). برای تحلیل آماری از نرم افزار MSTAT-C استفاده شد و مقایسه میانگین صفات مورد بررسی بر اساس آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد صورت پذیرفت. یافته‌ها نتایج نشان داد که اثر تیمار های آبیاری بر روی تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، میزان آب مصرفی، کارایی مصرف آب ماده خشک کل و کارایی مصرف آب دانه معنی دار بود. بیشترین تعداد سنبله باور در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی توسط تیمار آبیاری 100 درصد نیاز آبی بر اساس مدل ET-HS حاصل شد. تیمار شاهد اختلاف معنی داری در خصوصیات مورد بررسی با تیمار 100 نیاز آبی نشان نداد. تیمار های 50 و 75 درصد نیاز آبی کمترین تعداد سنبله بارور در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی را حاصل کردند که اختلافشان با یکدیگر معنی دار نبود. بنابراین با کاهش میزان آب و افزایش شدت تنش خشکی کلیه خصوصیات مورد بررسی کاهش یافتند. این عکس‌العمل توسط لیو و همکاران (Liu et al., 2016) نیز تایید شده است. بیشترین راندمان مصرف آب برای ماده خشک کل و عملکرد دانه در تیمار آبیاری 50 درصد نیاز آبی حاصل شد که اختلاف آن با تیمار شاهد معنی دار بود. با افزایش مقدار آب آبیاری کارایی مصرف آب برای عملکرد دانه به طور معنی داری کاهش یافت. کمترین کارایی مصرف آب ماده خشک کل و عملکرد دانه در تیمار آبیاری 150 درصد نیاز آبی حاصل شد. نتیجه گیری تیمار آبیاری بر اساس 100 درصد نیاز آبی طبق مدل ET-HSدر طول فصل رشد به طور نسبی بیشترین، تعداد سنبله بارور، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه را دارا بود که در نهایت منجر به تولید بالاترین میزان عملکرد دانه و شاخص برداشت شد و در صورت اعمال تنش خشکی بهترین نتیجه در تیمار آبیاری در 75 درصد نیاز آبی بر اساس مدل ET-HS حاصل شد، زیرا به نسبت کاهش آب مصرفی از عملکرد بهتری نسبت به سایر تیمارها برخوردار بود. تیمار 100 درصد نیاز آبی در مقایسه با تیمار شاهد از کارایی مصرف آب مطلوب‌تری برخور دار بود. لذا بر اساس نتایج بدست آمده از مطالعه حاضر به نظر میرسد که مدل ET-HSمی‌تواند از طریق برآورد پتانسیل تبخیر و تعرق نیاز آبی گیاه را با دقت بالایی تخمین زده و برای مناطق خشک و نیمه خشک ایران که آب عامل محدود کننده به حساب می‌آید کارایی خوبی داشته باشد.
ناهید داودی؛ محمد جواد ثقه الاسلامی؛ سید غلامرضا موسوی؛ علی آذری نصرآباد
چکیده
با توجه به نقش عنصر روی در گیاه، وجود مقدار کافی از این عنصر در شرایط تنش کم آبی در تنظیم سازگاری به این تنش موثر است. از سوی دیگر اخیرا کاربرد نانو کودها به عنوان راهکاری در جهت کاهش مصرف مواد شیمیایی در سیستمهای زراعی مطرح شده است. به منظور مقایسه اثر محلول پاشی اکسید روی معمولی و نانو برعملکرد، اجزای عملکرد، شاخص برداشت و کارایی ...
بیشتر
با توجه به نقش عنصر روی در گیاه، وجود مقدار کافی از این عنصر در شرایط تنش کم آبی در تنظیم سازگاری به این تنش موثر است. از سوی دیگر اخیرا کاربرد نانو کودها به عنوان راهکاری در جهت کاهش مصرف مواد شیمیایی در سیستمهای زراعی مطرح شده است. به منظور مقایسه اثر محلول پاشی اکسید روی معمولی و نانو برعملکرد، اجزای عملکرد، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب ارزن دم روباهی در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعهای به صورت طرح کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل تیمار آبیاری در دو سطح (50 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) به عنوان کرت اصلی و تیمارهای محلولپاشی روی به صورت اکسید روی معمولی در سه سطح (0/3، 0/6 و 1/2 درصد) و نانو اکسید روی در سه سطح (0/1، 0/05 و 0/025 درصد) به عنوان کرتهای فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان دادکه تنش خشکی باعث کاهش تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و در نهایت عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب گردید. مقایسات میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه از طریق تیمار آبیاری مطلوب (100% نیاز آبی) با مصرف کود اکسید روی معمولی با غلظت 0/6 درصدحاصل شد، در حالی که اثر محلول پاشی با اکسید روی معمولی و نانواکسید روی بر هیچ یک از صفات معنیدار نبود.
