تنش خشکی
ساعد حمیدی؛ فرشید قادری فر؛ آسیه سیاهمرگوئی؛ بنیامین ترابی؛ مهدی بهروج
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر جوانهزنی بذر ژنوتیپ‌های مختلف کینوا (Chenopodium quinoa Willd) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1398 طراحی و انجام شد. در این مطالعه پاسخ جوانهزنی بذرهای ژنوتیپ‌های مختلف کینوا (تی‌تی‌کاکا، ردکارینا، جی زا1، کیو12، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر جوانهزنی بذر ژنوتیپ‌های مختلف کینوا (Chenopodium quinoa Willd) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1398 طراحی و انجام شد. در این مطالعه پاسخ جوانهزنی بذرهای ژنوتیپ‌های مختلف کینوا (تی‌تی‌کاکا، ردکارینا، جی زا1، کیو12، کیو21، کیو22، کیو26، کیو29 و کیو 31) به خشکی (صفر، 0.4-، 0.8-، 1.2- و 1.6- مگاپاسکال) با استفاده از مدل هیدروتایم کمی‌سازی شد. نتایج نشان داد که همه ژنوتیپ ها تا پتانسیل 0.4- مگاپاسکال دارای جوانهزنی بالایی بودند و به‌طور میانگین درصد جوانهزنی آن‌ها بالای 90 درصد بود؛ اما با منفی‌تر شدن پتانسیل آب، اختلاف بین ژنوتیپها ازلحاظ درصد جوانهزنی افزایش یافت. بر اساس مدل هیدروتایم بین ژنوتیپ‌های مختلف کینوا ازنظر پتانسیل آب پایه برای 50 درصد جوانهزنی (ψb50)، ضریب هیدروتایم (θH) و یکنواختی جوانهزنی (σψb) اختلاف معنی‌داری وجود داشت. مقدار عددی پارامتر ψb50 از 1.62- در ژنوتیپ رد کارینا تا 1.97- در ژنوتیپ کیو29 در نوسان بود. این امر نشان می‌دهد که این گیاه در مرحله جوانهزنی به خشکی متحمل است. کمترین و بیشترین ضریب هیدروتایم در ژنوتیپ‌های ردکارینا و کیو29 به ترتیب با 17.09 و 25.07 مگاپاسکال در ساعت (با میانگین 21.36 مگاپاسکال در ساعت) و کمترین یکنواختی جوانهزنی نیز در ژنوتیپ کیو29 (0.41 مگاپاسکال) و بیشترین آن در ژنوتیپ کیو12 (0.23 مگاپاسکال) مشاهده شد. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که بذرهای این گیاه سرعت جوانهزنی بالایی داشته و از تحمل بالایی به تنش خشکی در مرحله جوانهزنی برخوردارند؛ این امر شانس استقرار سریع‌تر کینوا در شرایط کمبود آب را افزایش می‌دهد. همچنین توانایی تحمل به خشکی در مرحله جوانهزنی کینوا، نیاز به مصرف آب در این مرحله را کمتر می‌کند که این امر میتواند در تدوین برنامه‌های مدیریتی که منجر به افزایش کارایی مصرف آب میشود، بسیار مفید و کاربردی باشد.
محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاالله سیادت؛ ابوالفضل درخشان؛ صمد صفرخانزاده
چکیده
دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانهزنی هستند. با استفاده از مدل‌های هیدروترمال تایم می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به این دو عامل محیطی را کمی‌سازی نمود. در برخی از این مدل‌ها فرض میشود که بازدارندگی گرمایی جوانهزنی ناشی از تغییر پتانسیل آب پایه (Ψb(g)) به سمت مقادیر مثبت‌تر تنها در دماهای بیشتر از حد بهینه (To) ...
بیشتر
دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانهزنی هستند. با استفاده از مدل‌های هیدروترمال تایم می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به این دو عامل محیطی را کمی‌سازی نمود. در برخی از این مدل‌ها فرض میشود که بازدارندگی گرمایی جوانهزنی ناشی از تغییر پتانسیل آب پایه (Ψb(g)) به سمت مقادیر مثبت‌تر تنها در دماهای بیشتر از حد بهینه (To) رخ می‌دهد و To مستقل از سطوح تنش خشکی است. در این مطالعه، مدل هیدروترمال تایم ویبول برای توصیف تغییرات Ψb(g) در پاسخ به دما و نیز مدل کردن اثر تنش خشکی بر تغییرات دماهای بهینه (To(g)) و بیشینه (Tm(g)) برای کسرهای مختلف جوانهزنی (g) بذر پنیرک (Malva parviflora) استفاده شد. درحالی‌که Ψb(g) در گستره دمایی بین Tb (دمای پایه) و Tm(g) روند خطی افزایشی نشان داد، ثابت هیدروتایم (θH) در پاسخ به افزایش دما به‌صورت غیرخطی کاهش یافت. بر مبنای رابطه بین Ψb(g) و θH، شکل پاسخ سرعت جوانهزنی (GR(g)) به دما در مدل هیدروترمال تایم به‌صورت منحنی تعیین شد. مدل مقادیر θHT (ثابت هیدروترمال تایم)، Tb، Ψbase (پتانسیل آب پایه در دمای پایه) و KT (شیب پاسخ Ψb(g) به دما) را به ترتیب 04/1800 مگاپاسکال درجه سانتیگراد ساعت، 4.20 درجه سانتیگراد، 2.46- مگاپاسکال و 0.064 مگاپاسکال بر درجه سانتیگراد برآورد کرد. هر دوی To(g) و Tm(g) متناسب با افزایش شدت تنش خشکی کاهش نشان دادند و برای صدک‌های بالاتر جوانهزنی خنک‌تر شدند. مدل توسعه داده شده در این مطالعه نه‌تنها برازش‌های خوبی به داده‌های جوانهزنی داشت، بلکه برخی ویژگی‌های انطباقی بذرهای پنیرک به محیط‌های دمایی و رطوبتی را نشان داد.
محسن ملک؛ ساعد حمیدی؛ فرشید قادری فر؛ مرتضی گرزین؛ محمد هادی پهلوانی؛ محسن اسماعیل زاده مقدم
چکیده
دما یکی از مهمترین عوامل کنترل‌کننده جوانه زنی بذر در گیاهان مختلف محسوب میشود. همچنین، دما نقش مهمی در القا و یا رفع کمون بذرها ایفا می‌کند. این موضوع میتواند در مدیریت زراعی نظیر تعیین زمان کاشت، پیشتیمار بذرها در زمان کاشت و یا شرایط انبارداری بسیار مهم باشد. ازاین‌رو، این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات دما بر درصد ...
بیشتر
دما یکی از مهمترین عوامل کنترل‌کننده جوانه زنی بذر در گیاهان مختلف محسوب میشود. همچنین، دما نقش مهمی در القا و یا رفع کمون بذرها ایفا می‌کند. این موضوع میتواند در مدیریت زراعی نظیر تعیین زمان کاشت، پیشتیمار بذرها در زمان کاشت و یا شرایط انبارداری بسیار مهم باشد. ازاین‌رو، این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات دما بر درصد و سرعت جوانهزنی و همچنین، القای کمون در بذرهای 15 رقم جو صورت گرفت. نتایج نشان داد بین ارقام ازلحاظ درصد جوانهزنی در دماهای مختلف اختلاف قابل‌توجهی وجود داشت و بیشترین اختلاف نیز در دماهای بالا (به ویژه در دمای 35 درجه سانتیگراد) مشاهده شد. دماهای کاردینال جوانه زنی نیز در ارقام مختلف جو متمایز از یکدیگر بود. بیشترین اختلاف مربوط به دمای پایه و دمای مطلوب جوانهزنی بود و ازلحاظ دمای سقف اختلاف معنی داری بین ارقام موردبررسی مشاهده نشد. در این مطالعه، علت عدم جوانهزنی بذرهای جو در دمای بالا نیز بررسی شد و نتایج حاکی از این بود که عدم جوانهزنی در دمای بالا بخشی مربوط به القای کمون و بخشی مربوط به مرگ بذرها پس از قرارگیری در دمای بالا میباشد. با افزایش مدت‌زمان قرارگیری بذرها در دمای بالا قابلیت جوانهزنی و مرگ بذرها به ترتیب به‌صورت نمایی کاهش و افزایش یافت. از طرفی، القای کمون در بذرها از یک توزیع نرمال تبعیت کرد، به‌طوری‌که با افزایش زمان قرارگیری بذرها در دمای بالا ظرفیت القای کمون ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. در این مطالعه مشخص شد که دو رقم ارم و ارس در مقایسه با سایر ارقام از ظرفیت القای کمون بالاتر و دو رقم صحرا و جنوب از ظرفیت القای کمون پایینتری برخوردار بودند.
سید علی طباطبایی؛ سپیده نیکومرام؛ امید انصاری
چکیده
دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانهزنی دما و پتانسیل آب می‌باشند. با استفاده از مدل هیدروتایم می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل آب در دماهای مختلف را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدروتایم پاسخ جوانهزنی بذر کلزا (.Brassica napus L) رقم اکاپی به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف موردبررسی قرار گرفت. تیمارهای ...
بیشتر
دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانهزنی دما و پتانسیل آب می‌باشند. با استفاده از مدل هیدروتایم می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل آب در دماهای مختلف را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدروتایم پاسخ جوانهزنی بذر کلزا (.Brassica napus L) رقم اکاپی به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف موردبررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف خشکی (پتانسیل‌های 0، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگا پاسکال) در دماهای 10، 15، 20، 25 و 30 درجه سانتیگراد بود. پاسخ جوانهزنی بذرها به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف با استفاده از مدل هیدروتایم کمی‌سازی شد (جهت محاسبه ضرایب هیدروتایم برای هر دما از مدل هیدروتایم با توزیع نرمال استفاده شد). نتایج نشان داد که در تمامی سطوح پتانسیل آب با افزایش دما تا 25 درجه سانتیگراد، درصد جوانهزنی افزایش یافت و با افزایش پتانسیل آب، درصد جوانهزنی کاهش یافت. ضریب هیدروتایم (θH) با افزایش درجه حرارت به‌طور معنی‌داری کاهش یافت به‌طوری‌که کمترین ضریب هیدروتایم (11.24 مگاپاسکال ساعت) مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. پتانسیل پایه با افزایش درجه حرارت به‌طور معنی‌داری کاهش یافت و بیشترین پتانسیل پایه منفی با میانگین 0.91- مگا پاسکال مربوط به دمای 20 درجه سانتیگراد و کمترین میزان پتانسیل پایه (Ψb(50)) با میانگین 0.52- مگاپاسکال مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. کمترین ضریب انحراف توزیع پتانسیل پایه در جمعیت (σ Ψb(50)) (0.35) مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. جهت کمی‌سازی پاسخ جوانهزنی بذر کلزا به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف استفاده از مدل هیدروتایم دارای نتایج نسبتاً قابل قبولی بود؛ بنابراین می‌توان با استفاده از خروجی مدل هیدروتایم در دماهای مختلف درصد جوانهزنی بذر کلزا را در پتانسیل‌های مختلف پیش‌بینی نمود.
محمد دشتکی؛ محمد رضا بی همتا؛ اسلام مجیدی؛ رضا عزیزی نژاد
چکیده
تنش کم‌آبی از مهمترین عوامل کاهش رشد بخصوص در مرحله جوانهزنی گیاه است. لذا جهت بررسی اثر خشکی با استفاده از محلول پلیاتیلن گلیکول (PEG 6000) بر شاخصهای جوانهزنی و همبستگی سی ژنوتیپ گندم نان تحت تنش (0، 4-، 8- و 12- بار) در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1396 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در ...
بیشتر
تنش کم‌آبی از مهمترین عوامل کاهش رشد بخصوص در مرحله جوانهزنی گیاه است. لذا جهت بررسی اثر خشکی با استفاده از محلول پلیاتیلن گلیکول (PEG 6000) بر شاخصهای جوانهزنی و همبستگی سی ژنوتیپ گندم نان تحت تنش (0، 4-، 8- و 12- بار) در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1396 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپها و سطوح مختلف تنش و اثرات متقابل آن‌ها اختلاف معنی‌داری وجود داشت. در این آزمایش رقم حیدری بالاترین درصد و سرعت جوانهزنی (به ترتیب برابر 98.7 درصد و 35.9) و طول ریشهچه (10.2 سانتی‌متر) را داشت و حال‌آنکه رقم آذر (به ترتیب با 73.3 درصد،20.7 و 2.9 سانتی‌متر) پایین‌ترین مقدار را دارا بود. ازلحاظ طول ساقهچه و شاخص بنیه بذر رقم سرداری به ترتیب با 5.6 سانتی‌متر و 520.1 بالاترین و رقم گاسکوژن به ترتیب با 2.8 سانتی‌متر و 257.2 پایین‌ترین مقدار را نشان دادند. همچنین ازلحاظ صفات وزن‌تر و وزن خشک گیاهچه، رقم روشن به ترتیب با 0.5 و 0.12 گرم بالاترین و رقم الوند به ترتیب با 0.21 و 0.40 گرم پایین‌ترین مقدار را داشت. بین طول ریشهچه و درصد و سرعت جوانهزنی و شاخص جوانهزنی در شرایط مطلوب و بین اکثر صفات در شرایط تنش همبستگی مثبت و معنی‌داری مشاهده شد. تجزیه به عامل‌ها نشان داد که صفات همبسته طول ریشهچه و ساقهچه، درصد و سرعت جوانهزنی، شاخص جوانهزنی و بنیه بذر و وزن خشک گیاهچه در عامل اول و صفات همبسته وزن‌تر و خشک گیاهچه در عامل دوم حدود 72 درصد از تغییرات موجود در کل داده‌ها را توجیه و بیشترین تأثیر را در جوانهزنی بذور داشتند. تجزیه کلاستر نیز ارقام گندم را در 4 کلاستر با خصوصیات درون‌گروهی مشابه و بین گروهی غیرمشابه گروه‌بندی نمود.
منصوره قوام
چکیده
در سراسر دنیا یکی از مهمترین عوامل غیرزیستی و محدودکننده جوانهزنی و همچنین رشد اولیه گیاهچه ها، تنش خشکی است. جوانه زنی به‌شدت تحت تأثیر عوامل محیطی به‌خصوص رطوبت قرار میگیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات نانو ذرات نقره بر شاخصهای جوانه زنی دو گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) و آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) به‌صورت فاکتوریل ...
بیشتر
در سراسر دنیا یکی از مهمترین عوامل غیرزیستی و محدودکننده جوانهزنی و همچنین رشد اولیه گیاهچه ها، تنش خشکی است. جوانه زنی به‌شدت تحت تأثیر عوامل محیطی به‌خصوص رطوبت قرار میگیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات نانو ذرات نقره بر شاخصهای جوانه زنی دو گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) و آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه عامل (گونه و نانو ذرات نقره و سطوح خشکی) در 4 تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای خشکی در چهار سطح (0، 0.3-، 0.6- و 0.9- مگاپاسکال) و تیمارهای نانو ذرات نقره با چهار غلظت (0، 10، 20 و 30 میلیگرم در لیتر) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد برهمکنش گونه، تنش خشکی و نانو ذرات بر سرعت جوانه زنی و طول ساقهچه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. بالاترین درصد جوانه زنی در هر دو گونه در تیمار شاهد بود و با افزایش تنش خشکی، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و بنیه بذر در هر دو گونه کاهش یافت. آویشن دنایی نسبت به گونه آویشن باغی از سرعت جوانه زنی بالاتری برخوردار بود. ازنظر طول ریشه چه، گیاهچه های آویشن باغی در مقایسه با آویشن دنایی طول ریشه چه بیشتری در سطح خشکی کم داشتند. از سوی دیگر کاربرد نانو ذرات نقره در شرایط عدم تنش خشکی در آویشن باغی موجب روند افزایشی طول ریشه چه شد؛ لیکن در گونه آویشن دنایی این روند مشاهده نشد. به‌طورکلی نانو ذرات نقره بر تمام صفات به‌استثناء طول ساقه چه، فقط تا سطح خشکی 0.3- مگاپاسکال تأثیر بهبوددهندگی گذاشت و تیمار 30 میلی گرم در لیتر آن بهترین نتیجه را دربر داشت.
بهمن جعفری؛ غلامرضا محسن آبادی؛ عاطقه صبوری
چکیده
این پژوهش با هدف برآورد دماهای کاردینال و تعیین اثر دما و پتانسیل اسمزی بر جوانهزنی بذرهای گلرنگ (رقم گلدشت) در آزمایشگاه زراعت دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، در سال 1395 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل هفت سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتیگراد) و پنج سطح ...
بیشتر
این پژوهش با هدف برآورد دماهای کاردینال و تعیین اثر دما و پتانسیل اسمزی بر جوانهزنی بذرهای گلرنگ (رقم گلدشت) در آزمایشگاه زراعت دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، در سال 1395 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل هفت سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتیگراد) و پنج سطح پتانسیل اسمزی (صفر، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگاپاسکال) بود. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که سطوح مختلف پتانسیل اسمزی، دما و برهمکنش آن‌ها بر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه تأثیر معنی‌داری (0.01≥P) داشت. مقایسه میانگین نشان داد که با کاهش پتانسیل اسمزی، درصد جوانهزنی و دامنه دمایی مطلوب جوانهزنی بذرهای گلرنگ کاهش یافت. همچنین کاهش پتانسیل اسمزی سبب کاهش سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه در تمامی تیمارهای دمایی شد، به‌گونه‌ای که بالاترین سرعت جوانهزنی (19.8 بذر در روز) و شاخص بنیه (1.96) به ترتیب در تیمار شاهد در دماهای 20 و 25 درجه سانتیگراد مشاهده شد. همچنین برای توصیف رابطه بین سرعت جوانهزنی و دما از مدل‌های بتا، درجه دوم، منحنی، دندان مانند و دوتکه‌ای استفاده شد. بر اساس معیارهای سنجش مدل، مدل‌های درجه دو و دوتکه‌ای به ترتیب با ضریب تبیین 0.82 و 0.96 برتر بودند. بر این اساس دماهای کاردینال شامل دمای کمینه بین 2.2 تا 4.2 درجه سانتیگراد، بهینه بین 23.15 تا 23.98 سانتیگراد و بیشینه جوانهزنی بین 42.2 تا 43.89 سانتیگراد برآورد شد. بر اساس نتایج، از مدل‌های برتر و پارامترهای برآورد شده آن‌ها می‌توان در مدل‌های سبز شدن گیاهچه در مزرعه استفاده کرد.
داریوش تقوی؛ محمد صدقی؛ علی عبادی؛ امید سفالیان؛ آیدین حمیدی
چکیده
به‌منظور مطالعه اثر مدت‌زمان پیش سرمایی بر روی ویژگی های جوانه زنی بذر ارقام سویا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح پیش سرمایی (شاهد، 10، 20، 30 و 40 روز) و سه رقم (CLEAN، JK و LINFORD) در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه محقق اردبیلی در سال 92 با سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمارهای ...
بیشتر
به‌منظور مطالعه اثر مدت‌زمان پیش سرمایی بر روی ویژگی های جوانه زنی بذر ارقام سویا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح پیش سرمایی (شاهد، 10، 20، 30 و 40 روز) و سه رقم (CLEAN، JK و LINFORD) در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه محقق اردبیلی در سال 92 با سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمارهای آزمایشی بر روی همه صفات مورفولوژیکی جوانه زنی در سویا بهجز وزن خشک ساقه چه معنی دار بود. بلندترین ساقه چه به طول 20.22 سانتی‌متر ازرقم کلین با 30 روز پیش سرمایی به دست آمد. با افزایش مدت‌زمان پیش سرمایی درصد و سرعت جوانه زنی افزایش یافت و بیشترین درصد جوانه زنی از تیمار 40 روز پیش سرمایی در رقم لینفوردبه مقدار 100 درصد به دست آمد. بیشترین وزن خشک ریشه چه از رقم لینفورد با 30 روز پیش سرمایی به میزان 0.2050 گرم به دست آمد. افزایش مدت‌زمان پیش سرمایی موجب افزایش مقدار استفاده از ذخایر بذر گردید و بیشترین مقدار استفاده از ذخایر از رقم کلین با 40 روز پیش سرمایی به مقدار 2.082 گرم بر گرم به دست آمد. صفت درصد جوانه زنی با صفات سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه و مقدار استفاده از ذخایر بذر همبستگی مثبتی در سطح احتمال یک درصدداشت.
سید علی طباطبایی؛ امید انصاری
چکیده
پتانسیل آب یکی از عوامل کنترل‌کنندهاولیه جوانهزنی است. با استفاده از مدل زمان-رطوبتی می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل آب را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل زمان-رطوبتی بر پایه توزیع نرمال، گامبل و ویبول پاسخ جوانهزنی بذر گلرنگ به سطوح مختلف پتانسیل آب و تیمار پرایمینگ موردبررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل ...
بیشتر
پتانسیل آب یکی از عوامل کنترل‌کنندهاولیه جوانهزنی است. با استفاده از مدل زمان-رطوبتی می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل آب را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل زمان-رطوبتی بر پایه توزیع نرمال، گامبل و ویبول پاسخ جوانهزنی بذر گلرنگ به سطوح مختلف پتانسیل آب و تیمار پرایمینگ موردبررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی ایجادشده با پلیاتیلن گلایکول (0، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگاپاسکال) و پرایمینگ (با استفاده از جیبرلیک اسید 50 پی‌پی‌ام به مدت 15 ساعت در دمای 20 درجه سانتیگراد و بدون پرایمینگ) بود. پاسخ جوانهزنی تجمعی بذرها به سطوح مختلف پتانسیل آب با استفاده از مدل سیگموئیدی 3 پارامتره کمی‌سازی شد، سپس جهت محاسبه ضرایب زمان-رطوبتی برای هر تیمار بذری از مدل زمان-رطوبتی با توزیع نرمال، گامبل و ویبول استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش پتانسیل آب، درصد و سرعت جوانهزنی کاهش یافت اما پرایمینگ درصد و سرعت جوانهزنی را افزایش داد. ضرایب زمان-رطوبتی برآورد شده توسط مدل با توزیع نرمال (AICc برای بذر بدون پرایم و پرایم به ترتیب 240.76- و 241.50-) و ویبول (AICc برای بذر بدون پرایم و پرایم به ترتیب 232.34- و 240.53-) در مقایسه با توزیع گامبل (AICc برای بذر بدون پرایم و پرایم به ترتیب 254.10- و 247.40-) از دقت بالاتری برخوردار بود. ضریب زمان-رطوبتی برآورد شده توسط مدل با توزیع نرمال، گامبل و ویبول برای بذر بدون پرایم به ترتیب 1.11، 1.10 و 1.11 مگاپاسکال در روز و برای بذر پرایم شده به ترتیب 0.92، 0.91 و 0.94 مگاپاسکال در روز بود. پتانسیل پایه برآورد شده توسط مدل با توزیع نرمال، گامبل و ویبول برای بذر بدون پرایم به ترتیب 0.79-، 0.93- و 0.86- مگاپاسکال و برای بذر پرایم شده 0.87-، 0.99- و 0.93- مگاپاسکال بود، پارامتر λ برآورد شده توسط مدل ویبول برای بذر بدون پرایم و پرایم شده به ترتیب برابر 1.65 و 1.45 بود که نشان‌دهنده این است که توزیع پتانسیل پایه آب برای جمعیت چوله به راست بود. استفاده از مدل زمان-رطوبتی جهت کمی‌سازی پاسخ جوانهزنی بذر گلرنگ به سطوح مختلف پتانسیل آب و پرایمینگ با استفاده از مدل با توزیع نرمال و ویبول دارای نتایج قابل قبولی بود؛ اما با توجه به انعطاف‌پذیری توزیع ویبول، این مدل پیش‌بینی مناسب‌تری از جوانهزنی دارد.
امید انصاری؛ جاوید قرخلو؛ فرشید قادری‌فر؛ بهنام کامکار
چکیده
مقدمه جوانهزنی بذر یکی از فرآیندهای زیستی مهم است که تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی قرارا میگیرد. دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل کننده جوانهزنی می‌باشند. پنیرک (Malva sylvestris L.) یکی از مهمترین علف‌های هرز مهاجم در جنوب غربی ایران بوده و همچنین به‌عنوان یک گیاه دارویی مهم شناخته شده است. پنیرک بومی اروپا، شمال آفریقا و جنوب ...
بیشتر
مقدمه جوانهزنی بذر یکی از فرآیندهای زیستی مهم است که تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی قرارا میگیرد. دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل کننده جوانهزنی می‌باشند. پنیرک (Malva sylvestris L.) یکی از مهمترین علف‌های هرز مهاجم در جنوب غربی ایران بوده و همچنین به‌عنوان یک گیاه دارویی مهم شناخته شده است. پنیرک بومی اروپا، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا میباشد. این گیاه به فراوانی در باغ‌ها؛ مزرعه‌ها، حاشیه جاده‌ها، حاشیه مزرعه‌ها، شهرها و مکان‌های جمع‌آوری زباله‌ها مشاهده میشود و ارتفاع آن از 60 تا 120 سانتی‌متر متغییر است. با استفاده از مدل هیدروتایم می‌توان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل آب را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدروتایم پاسخ جوانهزنی بذر پنیرک (Malva sylvestris L.) به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها این آزمایش در سال 1394 در آزمایشگاه بذر دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. میوه‌های پنیرک در سال 1393 از استان خوزستان، شهرستان شوشتر (32 درجه و 2 دقیقه و 47 ثانیه شرقی) جمع‌آوری شد. در ادامه بذرها از میوه‌ها خارج شدند و در تا زمان آزمایش در شرایط آزمایشگاه نگهداری شد. دمای محیط نگهداری در طی روز 30 درجه سانتیگراد و در طی شب 20 درجه سانتیگراد بود. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف خشکی (0، 0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8-، 1-، 1.2-، 1.4- و 1.6- مگاپاسکال) در دماهای 15، 20 و 30 درجه سانتیگراد بود. در ابتدا، پاسخ جوانهزنی تجمعی بذرها به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف با استفاده از مدل ویبول کمی‌سازی شد، سپس جهت محاسبه ضرایب هیدروتایم برای هر دما از مدل هیدروتایم با توزیع نرمال استفاده شد. تمامی اطلاعات با استفاده از نرم افزار SAS ver 9.2. آنالیز شدند. مدل هیدروتایم به داده‌های درصد جوانهزنی تجمعی برازش داده شد. برازش مناسب مدل هیدروتایم برای تمای داده‌ها توسط ضریب تبیین مدل (R2)، ارتباط بین درصد جوانهزنی واقعی و پیش‌بینی شده و پتانسیل پایه آب واقعی و پیش‌بینی شده بررسی شد. یافته‌ها نتایج نشان داد که دما و پتانسیل اسمزی علاوه بر درصد جوانهزنی بر سرعت جوانهزنی نیز اثر گذار بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش دما، درصد و سرعت جوانهزنی افزایش یافت و با افزایش پتانسیل آب، درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که مدل هیدروتایم برازش داده شده به داده‌ها دارای ضریب تبیین (R2) بالایی بود. بر طبق نتایج مدل هیدروتایم، ضریب هیدروتایم (θH) با افزایش درجه حرارت به‌طور معنی‌داری کاهش یافت به‌طوری که کمترین ضریب هیدروتایم (10.01 مگاپاسپال ساعت) مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. پتانسیل پایه با افزایش درجه حرارت به‌طور معنی‌داری کاهش یافت و بیشترین پتانسیل پایه با میانگین 1.13- و 1.11- مگاپاسکال مربوط به دماهای 15 و 20 درجه سانتیگراد و کمترین میزان پتانسیل پایه (Ψb(50)) با میانگین 0.6 مگاپاسکال مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. کمترین ضریب انحراف توزیع پتانسیل پایه در جمعیت (σ Ψb(50)) (0.31) مربوط به دمای 30 درجه سانتیگراد بود. نتیجه‌گیری استفاده از مدل هیدروتایم جهت کمی‌سازی پاسخ جوانهزنی بذر پنیرک به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف دارای نتایج قابل قبولی بود. با استفاده از خروجی مدل هیدروتایم در دماهای مختلف می‌توان درصد جوانهزنی را در پتانسیل‌های مختلف پیش‌بینی نمود.
نظام آرمند؛ حمزه امیری؛ احمد اسماعیلی
چکیده
مقدمه لوبیا در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب میشود. در ایران سطح زیر کشت لوبیا حدود 240 هزار هکتار با عملکرد متوسط 150 کیلوگرم در هکتار میباشد. جوانه زنی یک مرحله مهم در چرخه زندگی گیاه است و میتواند تأثیر ...
بیشتر
مقدمه لوبیا در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب میشود. در ایران سطح زیر کشت لوبیا حدود 240 هزار هکتار با عملکرد متوسط 150 کیلوگرم در هکتار میباشد. جوانه زنی یک مرحله مهم در چرخه زندگی گیاه است و میتواند تأثیر بسزایی در میران تولید و عملکرد گیاهان داشته باشد. کیفیت جوانه زنی بذر تأثیرات قابل‌توجهی بر صفات رشدی گیاه در مراحل بعد از جوانه زنی، اشغال آشیانهای اکولوژیکی و محدوده جغرافیایی گیاه دارد. گزارش شده است که جوانه زنی بذرهای حبوبات ازجمله لوبیا تحت تأثیر مستقیم شرایط نامطلوب محیطی مانند تنشهای خشکی و شوری قرار دارد. در تحقیقات مختلفی، کاربرد متانول به‌عنوان یک منبع کربن برای بهبود رشد و عملکرد گیاهان زراعی در شرایط تنش خشکی توصیه شده است. کاربرد خارجی متانول به‌طور مستقیم با فرآیندهای متابولیکی رشد و نمو گیاه و همچنین با فرآیندهای مرتبط با مکانیسمهای دفاعی از قبیل فعال شدن ژنهای درگیر در بیوسنتز اسید جاسمونیک مرتبط است. برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف متانول میتواند کارایی جذب عناصر غذایی را به‌خصوص در شرایط مواجهه گیاه با تنشهای محیطی بهبود بخشد. با توجه به اینکه گزارشهای متعددی در ارتباط با تأثیر مثبت متانول بر فاز رویشی گیاهان در ایران وجود دارد، بااین‌وجود مطالعات اندکی در زمینه اثر متانول بر شاخصهای جوانهزنی وجود دارد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر متانول بر شاخصهای جوانه زنی بذرهای لوبیا (رقم COS16) تحت تنش خشکی میباشد. مواد و روش ها به‌منظور بررسی اثرات احتمالی متانول بر بهبود تحمل به خشکی لوبیا در مرحله جوانه زنی آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف محلول متانول شامل شاهد (بدون متانول)، 10، 20 و 30 درصد حجمی و نیز سه سطح تنش خشکی (0، 3- و 6- بار) بودند. تنش خشکی با استفاده از پلیاتیلن گلایکول 6000 در دمای 25 درجه سانتیگراد و طبق معادله میچل و کافمن اعمال شد. بازدید از نمونه ها به‌طور روزانه یک‌بار و به مدت 14 روز انجام شد و در هر بازدید تعداد بذرهای جوانه‌زده (دارای طول ریشهچه 3 میلیمتر) ثبت شدند. در روز پایانی آزمایش، ریشهچه ها و ساقهچه ها از بذور جدا شدند و مهمترین شاخصهای جوانه زنی نظیر سرعت و درصد جوانه زنی، طول ساقهچه و ریشهچه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه، سطح ریشه چه و آندوسپرم مصرفی اندازه گیری شد. نتایج و بحث نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تنش خشکی و کاربرد متانول تأثیر معنی داری بر سرعت و درصد جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه، سطح ریشه چه و آندوسپرم مصرفی داشت. نتایج مقایسه میانگینها در اثرات متقابل نشان داد که در تمامی سطوح تنش خشکی، مصرف سطوح 20 و 30 درصد حجمی متانول منجر به کاهش معنی دار شاخصهای جوانه زنی لوبیا شد. اعمال تنش خشکی 6- بار منجر به کاهش معنی دار درصد و سرعت جوانهزنی، وزن خشک ریشهچه، وزن خشک ساقه چه، طول ریشهچه، طول ساقه چه، سطح ریشه چه و آندوسپرم مصرفی در مقایسه با تیمار بدون تنش شد. درمجموع، نتایج پژوهش کنونی نشان داد که کاربرد متانول در مرحله جوانه زنی نه‌تنها در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی نقشی نداشت، بلکه در شرایط بدون تنش خشکی نیز بر شاخصهای جوانهزنی لوبیا اثر منفی بر جا گذاشت. نتیجه گیری در این مطالعه نتایج نشان داد که محلول آبی متانول در تمامی تیمارهای تنش خشکی (0، 3- و 6-) منجر به کاهش معنیدار تمامی شاخصهای موردبررسی در گیاه لوبیا شد. با توجه به تحقیقاتی که نشان می‌دهند متانول در مراحل گیاهچه ای و گلدهی در گیاهان مختلف باعث افزایش محصول و عملکرد میشود اما در مطالعه حاضر که برای اولین بار انجام شد، مشاهده شد که محلول آبی متانول علاوه بر اینکه در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی بر جوانه زنی گیاه لوبیا نقشی نداشت، بلکه به‌تنهایی منجر به کاهش شاخصهای جوانه زنی شد.
