تنش خشکی
زهره فلاحتی؛ رضا امیری فهلیانی؛ مسعود دهداری؛ حمیدرضا خادم حمزه
چکیده
کمبود آب، تولید گیاهان زراعی را در دنیا به شدت کاهش می‌دهد و خشکی اصلی‌ترین تنش غیرزیستی میباشد. به منظور بررسی برخی خصوصیات ژنوتیپ‌های آفتابگردان (Helianthus annuus) تحت تأثیر دو رژیم آبیاری، دو آزمایش جداگانه در شرایط بدون‌تنش (تأمین 100 درصد نیاز آبی) و تنش 50 درصدی (تأمین 50 درصد نیاز آبی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام ...
بیشتر
کمبود آب، تولید گیاهان زراعی را در دنیا به شدت کاهش می‌دهد و خشکی اصلی‌ترین تنش غیرزیستی میباشد. به منظور بررسی برخی خصوصیات ژنوتیپ‌های آفتابگردان (Helianthus annuus) تحت تأثیر دو رژیم آبیاری، دو آزمایش جداگانه در شرایط بدون‌تنش (تأمین 100 درصد نیاز آبی) و تنش 50 درصدی (تأمین 50 درصد نیاز آبی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. ژنوتیپ‌های روغنی لاکومکا، پروگرس، شمس، قاسم، گلسا، بیوتک و زرّین و ژنوتیپ‌های آجیلی شمشیری، کلّه‌قوچی و محلی اصفهان آفتابگردان مورد ارزیابی قرارگرفتند. در شرایط بدون‌تنش، ژنوتیپ‌های آجیلی از نظر قطر طبق تفاوتی نشان ندادند. از میان ژنوتیپ‌های روغنی، ژنوتیپ‌های قاسم و شمس از بالاترین قطر طبق برخوردار بودند، اگرچه با دیگر ژنوتیپ‌ها به استثنای ژنوتیپ زرّین اختلافی نشان ندادند. بر پایه نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثر ژنوتیپ و رژیم آبیاری در سطح احتمال یک درصد بر تعداد دانه پر در طبق معنیدار گردید. با اعمال تنش، تعداد دانه پر در طبق نسبت به شرایط نرمال کاهش 20.03 درصدی نشان‌داد. از ژنوتیپ‌های روغنی، ژنوتیپ قاسم و از ژنوتیپ‌های آجیلی ژنوتیپ محلی اصفهان بیشترین تعداد دانه پر در طبق را نشان دادند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد درصد روغن دانه، وزن صددانه، عملکرد دانه و عملکرد زیستی آفتابگردان در سطح احتمال 1 درصد (P<0.01) تحت تأثیر برهم‌کنش ژنوتیپ در رژیم آبیاری قرار گرفتند. به‌طور کلی از بین ژنوتیپ‌های آجیلی، ژنوتیپ شمشیری و از بین ژنوتیپ‌های روغنی ژنوتیپ شمس نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها از عملکرد دانه و عملکرد زیستی بیشتری در هر دو حالت بدون‌تنش و تنش برخوردار بودند و بنابراین این ژنوتیپ‌ها به عنوان ژنوتیپ‌های پیشنهادی در شرایط محدودیت آبیاری و شرایط مشابه جهت کشت معرفی میشوند. همچنین، با توجه به نتایج حاصله میتوان گفت که ارقام آجیلی نسبت به انواع روغنی در منطقه مورد بررسی از وضعیت بهتری در هر دو شرایط بدون‌تنش و تنش برخوردار بودند.
تنش خشکی
علیرضا جهانبانی؛ رسول اصغری زکریا؛ وحید اشرفی؛ معرفت قاسمی کلخوران؛ رضا شهریاری
چکیده
این آزمایش به منظور مطالعه‌ی اثر محلول‌پاشی کیتوزان و هیومیک‌اسید روی بهبود تحمل خشکی ژنوتیپ‌های گندم به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل تیمارهای آبیاری در دو سطح (آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله سنبله‌‌دهی)، کرتهای فرعی شامل سه ژنوتیپ گندم شامل میهن، CD-93-9 و CD-93-10 ...
بیشتر
این آزمایش به منظور مطالعه‌ی اثر محلول‌پاشی کیتوزان و هیومیک‌اسید روی بهبود تحمل خشکی ژنوتیپ‌های گندم به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل تیمارهای آبیاری در دو سطح (آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله سنبله‌‌دهی)، کرتهای فرعی شامل سه ژنوتیپ گندم شامل میهن، CD-93-9 و CD-93-10 و کرتهای فرعی فرعی شامل سطوح محلول‌پاشی هیومیک‌اسید و کیتوزان (صفر، دو گرم در لیتر هیومیک‌اسید، سه میلی‌لیتر در لیتر کیتوزان و ترکیب همزمان دو گرم در لیتر هیومیک‌اسید و سه میلی‌لیتر در لیتر کیتوزان) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل رقم × تنش × محلول‌پاشی در همه صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله، طول سنبله و عملکرد دانه، غیر از تعداد پنجه در بوته و وزن هزار دانه معنیدار بود. در مورد تعداد پنجه در بوته اثر متقابل رقم × محلول‌پاشی و برای وزن هزار دانه اثر متقابل رقم × تنش و تنش × محلول‌پاشی معنیدار به دست آمد. هر چند تفاوت‌هایی در پاسخ ژنوتیپ‌های گندم به محلول‌پاشی در دو شرایط تنش و بدون تنش وجود داشت، ولی در اغلب صفات مانند تعداد پنجه، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه بهترین نتیجه با مصرف همزمان کیتوزان و هیومیک اسید به دست آمد. همچنین، چه در شرایط بدون تنش و چه در شرایط تنش بیشترین عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در محلول‌پاشی همزمان با کیتوزان و هیومیک‌اسید به دست آمد. در کل میتوان نتیجه‌گیری کرد که ترکیب کیتوزان و هیومیک‌اسید (دو گرم در لیتر هیومیک‌اسید و سه میلی‌لیتر در لیتر کیتوزان) به‌طور معنیداری بهترین نتایج را در افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گندم نسبت به تیمار شاهد در هر دو شرایط عدم تنش و تنش خشکی آخر فصل ارائه داد.
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
حسین صبوری؛ محمدرضا جعفرزاده؛ مهناز کاتوزی؛ محمدرضا کریم؛ محمدجواد بهروزبه؛ محسن رضایی؛ احمدرضا دادرس؛ سمیه سنچولی
چکیده
برنج یکی از منابع غذایی مهم برای جمعیت جهان به شمار میرود، اما سازگاری کمی به شرایط محدودیت آبی دارد و به‌شدت به کمبود آب حساس است. ازاین‌رو، پایداری و بهبود عملکرد در شرایط تنش آبی از اهداف مهم در کشت برنج محسوب میشود. در این پژوهش، هشت لاین برنج به همراه رقم شاهد منطقه و رقم IR29 در طی سال‌های 1393 و 1394 به‌صورت اسپلیت‌پلات و در ...
بیشتر
برنج یکی از منابع غذایی مهم برای جمعیت جهان به شمار میرود، اما سازگاری کمی به شرایط محدودیت آبی دارد و به‌شدت به کمبود آب حساس است. ازاین‌رو، پایداری و بهبود عملکرد در شرایط تنش آبی از اهداف مهم در کشت برنج محسوب میشود. در این پژوهش، هشت لاین برنج به همراه رقم شاهد منطقه و رقم IR29 در طی سال‌های 1393 و 1394 به‌صورت اسپلیت‌پلات و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو منطقه گنبدکاووس و علی آباد کشت شدند. برای اعمال تنش خشکی، آبیاری از 40 روز پس از کشت و همزمان با مرحله حداکثر پنجه-زنی تا برداشت، قطع شد. در این تحقیق، صفات زراعی و تعداد ریشههای کمتر از پنج، 7-6، 20-8، 30-21 و تعداد ریشههای بیشتر از 30 سانتیمتر، حجم ریشه و وزن خشک ریشه اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اختلاف بین مدیریت آبیاری و اثر متقابل مدیریت آبیاری و سال برای عملکرد معنی دار بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد شرایط غرقاب میزان عملکرد بالاتری نسبت به شرایط تنش دارد. تفکیک اثر متقابل مکان × زمان کاشت × شرایط آبیاری با ارقام مختلف به روش بای پلات نشان داد که لاین 87.5.103 در شهرستان علی‌آباد در شرایط غرقاب و تنش بالاترین عملکرد دارد. در شرایط تنش کم‌آبیاری لاینهای IR55411، IR70360، 87.5.21، IR66424 و 87.110 اختلاف عملکرد کمی با هم داشتند، در شرایط غرقاب نیز به ترتیب لاینهای IR55411، IR70360، 87.5.21، IR66424 و 87.110 دارای بالاترین عملکرد بودند. نظر به عملکرد بالای لاین 87.110 در شرایط خشکی و لاین 87.5.103 در غرقاب، این لاین‌ها برای کشت در مناطق مشابه توصیه میشوند.
تنش خشکی
علی فرهادی؛ فرزاد پاک‌نژاد؛ فرید گل زردی؛ محمد نبی ایلکایی؛ فیاض آقایاری
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود نیتروژن بر تولید ماده خشک و پروتئین، کارآیی مصرف آب و همچنین ویژگی‌های کیفی علوفه سورگوم، آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرج طی سال زراعی 1397 اجرا شد. تنش خشکی در سه سطح (بدون تنش، تنش متوسط و شدید؛ به‌ترتیب شامل تأمین 100، 75 و 50 درصد کمبود ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود نیتروژن بر تولید ماده خشک و پروتئین، کارآیی مصرف آب و همچنین ویژگی‌های کیفی علوفه سورگوم، آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرج طی سال زراعی 1397 اجرا شد. تنش خشکی در سه سطح (بدون تنش، تنش متوسط و شدید؛ به‌ترتیب شامل تأمین 100، 75 و 50 درصد کمبود رطوبت خاک) به‌عنوان عامل اصلی و مصرف کود نیتروژن از منبع اوره در چهار سطح (0، 150، 300 و 450 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد ماده خشک و پروتئین (به‌ترتیب 40.03 و 3.48 تن در هکتار) و حداکثر ارتفاع بوته (224 سانتیمتر) با آبیاری کامل و مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد، درحالی‌که حداکثر کارآیی مصرف آب برای تولید ماده خشک و پروتئین (به‌ترتیب 6.793 و 60.672 کیلوگرم بر مترمکعب) تحت تنش متوسط و با مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل گردید. با افزایش مصرف کود نیتروژن از صفر به 450 کیلوگرم در هکتار تحت شرایط آبیاری کامل، تنش متوسط و تنش شدید، عملکرد ماده خشک به‌ترتیب 167، 181 و 101 درصد، عملکرد پروتئین به‌ترتیب 238، 284 و 174 درصد، محتوی پروتئین علوفه به‌ترتیب 27، 36 و 39 درصد و ارزش نسبی علوفه به‌ترتیب 8، 6 و 2- درصد افزایش یافت. به‌طورکلی به‌منظور دستیابی به حداکثر کمیت و کیفیت علوفه و بالاترین کارآیی مصرف آب در شرایط آبیاری مطلوب و تنش متوسط مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در شرایط تنش شدید مصرف 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار قابل‌توصیه خواهد بود.
تنش خشکی
محمد چهارمحالی؛ یوسف سهرابی؛ حسن ابراهیمی کولائی؛ مهدی حسنی؛ حامد منصوری؛ حمزه حمزه
چکیده
با هدف بررسی تأثیر تاریخ کاشت و سطوح آبیاری بر خصوصیات آنزیمی و عملکرد و اجزای عملکرد قند ارقام چغندرقند، پژوهشی در سال ۱۳۹۵در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان اجرا گردید. این آزمایش به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی (25 اردیبهشت و هشت تیرماه)، آبیاری در دو سطح ...
بیشتر
با هدف بررسی تأثیر تاریخ کاشت و سطوح آبیاری بر خصوصیات آنزیمی و عملکرد و اجزای عملکرد قند ارقام چغندرقند، پژوهشی در سال ۱۳۹۵در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان اجرا گردید. این آزمایش به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی (25 اردیبهشت و هشت تیرماه)، آبیاری در دو سطح به عنوان کرت فرعی (100 و ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه) و نوع رقم (هیبریدهای 33868، 33872 و رقم آریا) به عنوان کرت فرعی- فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد سطح آبیاری 75 درصد نیاز آبی گیاه در مقایسه با سطح 100 درصد (آبیاری کامل)، محتوی پراکسید هیدروژن، پراکسیداسیون لیپیدی غشاء، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و مقدار فعالیت سوپراکسید دسموتاز را به ترتیب 14.83، 25، 17.38 و 26 درصد افزایش و محتوی کلروفیلa، کلروفیل b و محتوی کارتنوئید را به ترتیب 15، 12 و 14 درصد کاهش داد، همچنین مقدار فعالیت سوپراکسید دسموتاز و عملکرد ریشه در تاریخ کاشت 25 اردیبهشت به ترتیب 33 و 26 درصد بیشتر از تاریخ کاشت هشت تیرماه بود. عملکرد ریشه در دو هیبرید 33868 و 33872 نسبت به آریا بالاتر بود. نتایج همچنین نشان داد اختلاف بین تاریخ کاشت 25 اردیبهشت و هشت تیر در دو هیبرید 33868 و 33872 از لحاظ عیار قند، عملکرد قند سفید و راندمان مصرف آب معنیدار نبود، همچنین تاریخ کشت هشت تیر درصد قند سفید را در هر دو هیبرید افزایش داد. در نهایت دو هیبرید 33868 و 33872 بالاترین مقدار راندمان آب مصرفی را در تیمار تأمین 75 درصد آب مورد نیاز کسب کردند. بنابراین در شرایطی که احتمال تأخیر در کشت چغندر قند وجود دارد کاشت دو هیبرید 33868 و 33872 در تیمار ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه قابل توصیه است.
تنش خشکی
عباس رضایی زاد؛ شراره آرمان؛ کمال سادات اسیلان؛ سیروس منصوری فر
چکیده
مطالعه حاضر به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و سایر خصوصیات زراعی توده محلی آفتابگردان آجیلی در قالب آزمایش کرتهای یکبار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه زارعین استان کرمانشاه اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید و فاصله بوته روی ...
بیشتر
مطالعه حاضر به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و سایر خصوصیات زراعی توده محلی آفتابگردان آجیلی در قالب آزمایش کرتهای یکبار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه زارعین استان کرمانشاه اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید و فاصله بوته روی ردیفهای کشت 60 سانتیمتری به‌عنوان عامل فرعی شامل سه سطح 20، 40 و 60 سانتیمتر بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تنش خشکی به‌طور معنیداری باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد روز تا رسیدگی، قطر ساقه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه و از طرف دیگر سبب افزایش تعداد روز تا گلدهی شد. تراکم بر همه صفات موردبررسی به‌جز ارتفاع بوته و تعداد برگ معنیدار بود. با افزایش تراکم، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد و وزن دانه در طبق و وزن هزار دانه کاهش و درصد پوکی و تعداد روز تا گلدهی افزایش یافت. مقایسه میانگین دادهها نشان داد که تنش شدید باعث کاهش 5/39 درصدی عملکرد دانه نسبت به شرایط بدون تنش شد. نتایج نشان داد که کاهش فاصله بوته ها از هم به‌صورت خطی باعث افزایش عملکرد دانه نشد به‌طوری‌که عملکرد دانه در فاصله بوته 40 سانتیمتر با 4344 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 21.2 و 16.6 درصد بیشتر از فاصله بوته 60 و 20 سانتیمتر بود. به‌طورکلی با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در منطقه موردمطالعه میتوان فاصله بوته 40 سانتیمتر و تنش خشکی متوسط قبل از رسیدن به مرحله رشد زایشی را برای حصول عملکرد مناسب در آفتابگردان آجیلی توصیه کرد.
مهناز کاتوزی؛ سعید نواب پور؛ حسین صبوری؛ علی اکبر عبادی
چکیده
به منظور بررسی واکنش 352 خانواده برنج حاصل از آمیزش طارم بومی و موتانت در شرایط غرقاب و تنش کم آبی، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس در شرایط نرمال و کم آبی در سه تکرار در شهرستان بابل در سال زراعی 1397 ارزیابی شدند. تعداد روز تا گلدهی و رسیدگی، زیست توده، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه در بوته، طول و عرض برگ پرچم، طول ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش 352 خانواده برنج حاصل از آمیزش طارم بومی و موتانت در شرایط غرقاب و تنش کم آبی، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس در شرایط نرمال و کم آبی در سه تکرار در شهرستان بابل در سال زراعی 1397 ارزیابی شدند. تعداد روز تا گلدهی و رسیدگی، زیست توده، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه در بوته، طول و عرض برگ پرچم، طول خروج از غلاف، قطر ساقه، طول خوشه، وزن خوشه‌ها، وزن خوشه اصلی، وزن ساقه، وزن دانه‌های پر، وزن دانه‌های پوک، تعداد دانه پر، تعداد دانه پوک، تعداد خوشچه اولیه، تعداد خوشچه ثانویه و میزان لوله شدن و سوختگی برگ‌ها ثبت شدند. کاهش عملکرد در شرایط تنش کم آبی به کاهش اجزاء عملکرد دانه به ویژه باروری مرتبط بود. رگرسیون مرحله‌ای نشان داد که در شرایط غرقاب وزن صد دانه، تعداد پنجه، باروری و ضخامت ساقه و در شرایط خشکی لوله شدن برگ و میزان سوختگی مهمترین صفات تاثیر گذار در عملکرد دانه بودند. تجزیه به عامل‌ها تنوع و تغییرات عملکرد را در شرایط غرقاب و کم آبی در 5 عامل خلاصه نمود. در شرایط غرقاب عامل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب تعداد، عملکرد و میزان باروری، طول، ابعاد دانه و زمان و در شرایط کم آبی عامل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب فیزیولوژی، تعداد، طول، ابعاد دانه و زمان نامگذاری شدند. تجزیه خوشه‌ای این بررسی خانواده‌هایی را در شرایط کم آبی شناسایی نمود که با حداقل سوختگی برگ و حداکثر تعداد دانه، وزن دانه و تعداد خوشه تحمل مناسبی را از خود نشان دادند. از این خانواده میتوان به عنوان منبع بسیار مناسبی برای سایر برنامه‌های اصلاحی استفاده نمود. این بررسی نشان داد که میتوان از موتاسیون به عنوان روشی بسیار مناسب برای ایجاد تنوع و تولید ارقام متحمل به تنش خشکی استفاده نمود.
آزاده کشتکار؛ احمد آیین؛ هرمزد نقوی؛ حمید نجفی نژاد
چکیده
به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی و جاسمونیک‌اسید بر عملکرد و برخی ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیک ارقام کینوا، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمان (ایستگاه جوپار) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار عدم تنش (آبیاری بعد از 60 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی و جاسمونیک‌اسید بر عملکرد و برخی ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیک ارقام کینوا، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمان (ایستگاه جوپار) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار عدم تنش (آبیاری بعد از 60 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده خاک) و تیمار تنش خشکی (آبیاری بعد از 90 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده) به‌عنوان فاکتور اصلی و تیمارهای محلول‌پاشی جاسمونیک‌اسید در سه سطح (صفر، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) و ارقام شامل (Giza1، Titicaca، Q29) به‌صورت فاکتوریل و به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی، صفات عملکرد دانه، تعداد خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، شاخص برداشت، محتوای نسبی آب برگ و شاخص سبزینگی را نسبت به تیمار عدم تنش کاهش داد. کاربرد اسید جاسمونیک به‌ویژه غلظت 2 میلی‌گرم در لیتر، سبب بهبود این صفات نسبت به تیمار شاهد گردید. همچنین اثر رقم بر اکثر صفات موردمطالعه معنیدار بود به‌طوری‌که بیشترین مقادیر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در شرایط عدم تنش و 2 میلی‌گرم در لیتر جاسمونیک اسید و رقم Titicaca به ترتیب معادل 3316 و 13265 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار به‌ترتیب معادل 1682 و 7733 کیلوگرم در هکتار مربوط به تنش خشکی و عدم مصرف جاسمونیک اسید و رقم Giza1 بود. بیشترین شاخص سبزینگی برگ (عدد اسپد)، در شرایط عدم تنش و محلول‌پاشی 1 میلی‌گرم در لیتر جاسمونیک اسید در رقم Giza1 به مقدار 59 به دست آمد. به‌طورکلی، با توجه به نتایج این تحقیق میتوان اظهار داشت که جاسمونیک‌اسید به‌عنوان بهبوددهنده از طریق کاهش اثرات منفی تنش خشکی و بهبود رشد گیاه می‌تواند باعث افزایش عملکرد دانه و تولید ارقام کینوا به‌ویژه رقم Titicaca شود.
علی کریمی؛ محمد اقبال قبادی؛ مختار قبادی؛ ایرج نصرتی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمان‌های مختلف رشدی بر مقدار عناصر موجود در دانه ذرت دانه‌ای (هیبرید سینگل کراس 704)، آزمایشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاهگُل واقع در شهرستان گیلانغرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت دو هفته از 7، ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمان‌های مختلف رشدی بر مقدار عناصر موجود در دانه ذرت دانه‌ای (هیبرید سینگل کراس 704)، آزمایشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاهگُل واقع در شهرستان گیلانغرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت دو هفته از 7، 21، 35، 49، 63، 77 و 91 روز پس از کاشت و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت سه هفته از 7، 28، 49، 70 و 91 روز پس از کاشت بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که قطع آبیاری اثرات معنیداری بر عملکرد دانه، غلظت و عملکرد عناصر مورد بررسی موجود در دانه داشت. بیشترین عملکرد دانه (13600کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد به دست آمد. در تیمارهای دو هفته و سه هفته قطع آبیاری در 49 روز بعد از کاشت (ظهور گل‌آذین نر) نسبت به شاهد تا 97 درصد کاهش داشتند. غلظت عناصر مورد بررسی در تیمارهای دو و سه هفته قطع آبیاری نسبت به شاهد بترتیب به میزان 45-12 و 58-10 درصد افزایش نشان داد. بیشترین غلظت در تیمارهای دو هفته قطع آبیاری در 77 روز پس از کاشت و سه هفته قطع آبیاری در تیمار 49 روز پس از کاشت بدست آمد. در تیمار قطع آبیاری بمدت سه هفته در روز 49 پس از کاشت غلظت عناصر آهن، روی، مس، نیتروژن، پتاسیم، فسفر و سدیم نسبت به شاهد 10.9، 20.7، 46.1، 25.1، 26.8، 48.2 و 58.3 درصد افزایش داشت. بطور کلی نتایج نشان داد که در هر مرحله از رشد و نمو گیاه ذرت که با تنش خشکی مواجه گردد هم بر کاهش عملکرد دانه و هم بر جذب کل عناصر دانه نیز تأثیر دارد.
حمیدرضا فلاحی؛ مرتضی قربانی؛ مهسا اقحوانی شجری؛ علیرضا صمدزاده؛ مهدی خیاط؛ زهرا مرکی؛ امیرحسن اسعدیان
چکیده
در این تحقیق تأثیر فراهمی آب (آبیاری پس از تبخیر 100 و 200 میلی‌متر از تشتک کلاس A به ترتیب به‌عنوان تیمارهای بدون تنش و تحت تنش خشکی)، تلقیح میکوریزایی (شاهد، Glomus intraradicesو Glomus versiforme) و مصرف اسید هیومیک (صفر و 4 کیلوگرم در هکتار) بر عملکرد و مؤلفه‌های رنگ در کاسبرگهای گیاه دارویی چای ترش مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور آزمایشی به‌صورت ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر فراهمی آب (آبیاری پس از تبخیر 100 و 200 میلی‌متر از تشتک کلاس A به ترتیب به‌عنوان تیمارهای بدون تنش و تحت تنش خشکی)، تلقیح میکوریزایی (شاهد، Glomus intraradicesو Glomus versiforme) و مصرف اسید هیومیک (صفر و 4 کیلوگرم در هکتار) بر عملکرد و مؤلفه‌های رنگ در کاسبرگهای گیاه دارویی چای ترش مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور آزمایشی به‌صورت کرتهای دو بار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی سرایان (دانشگاه بیرجند) انجام شد. عملکرد کاسبرگ در شرایط اعمال تنش خشکی کمتر از تیمار عدم وجود تنش (به ترتیب 10.7 و 19.1 گرم در مترمربع) و در شرایط تلقیح با قارچ میکوریزای Glomus intraradices بیشتر از تیمار عدم تلقیح میکوریزایی بود (به ترتیب 18.2 و 12.9 گرم در مترمربع). همچنین مصرف هیومیک اسید در شرایط اعمال تنش خشکی عملکرد کاسبرگ خشک را بهبود بخشید. تنش خشکی موجب کاهش مقدار a*، هیو وکرما به ترتیب به میزان 22، 53 و 15 درصد شد. مصرف اسید هیومیک نیز مقدار زاویه هیو را 63 درصد کاهش و نسبت b/a را 25 درصد افزایش داد. هر دو گونه میکوریزا حدود 66 درصد شاخص هیو را در مقایسه با تیمار شاهد افزایش دادند. نتایج اثرات سه گانة عاملهای آزمایشی نشان داد که بیشترین و کمترین میزان b/a به ترتیب در تیمارهای تنش خشکی× مصرف اسید هیومیک× تلقیح میکوریزایی و عدم تنش× عدم مصرف هیومیک× عدم تلقیح به دست آمد (به ترتیب 0.19 و 0.02). همچنین بیشترین میزان هیو (º215) در شرایط عدم اعمال تنش خشکی × عدم مصرف اسید هیومیک و تلقیح با Glomus versiformeحاصل شد. بیشترین میزان شاخص قرمزی نیز در تیمار عدم وقوع تنش خشکی × عدم کاربرد اسید هیومیک × انجام تلقیح میکوریزایی مشاهده شد. افزون بر این، همبستگی معنی داری بین a* با کروما (**0.64+) و شاخص قهوه ای شدن (**0.71-) و نیز بین هیو با شاخص قرمزی (**0.68+) به دست آمد. درمجموع، عملکرد و کیفیت رنگ کاسبرگ چای ترش در شرایط عدم وقوع تنش خشکی مناسبتر بود و تلقیح میکوریزایی توانست تا حدودی اثرات منفی تنش خشکی بر عملکرد و شاخص های رنگ کاسبرگ را کاهش دهد.
مجید رضائی تولائی؛ عباس خاشعی سیوکی؛ محمدحسین نجفی مود؛ رسول مظلوم شهرکی
چکیده
جوانهزنی اولین مرحله نموی در گیاه است، که یکی از مراحل مهم و حساس در چرخه زندگی گیاهان و یک فرایند کلیدی در سبز شدن گیاهچه است. در این تحقیق قدرت جوانه زنی بذور گیاهان تحت تنش خشکی گیاه پنبه (Gossypium hirsutum L.)، موردبررسی قرار گرفته است. تیمارها شامل دو سطح تنش خشکی (100 و 50 درصد آبیاری کامل) و چهار رقم پنبه (خرداد، ورامین، kc-8801 و kc-8802) با ...
بیشتر
جوانهزنی اولین مرحله نموی در گیاه است، که یکی از مراحل مهم و حساس در چرخه زندگی گیاهان و یک فرایند کلیدی در سبز شدن گیاهچه است. در این تحقیق قدرت جوانه زنی بذور گیاهان تحت تنش خشکی گیاه پنبه (Gossypium hirsutum L.)، موردبررسی قرار گرفته است. تیمارها شامل دو سطح تنش خشکی (100 و 50 درصد آبیاری کامل) و چهار رقم پنبه (خرداد، ورامین، kc-8801 و kc-8802) با 3 تکرار بودند. بذور تنش دیده از تحقیقی در مزرعه تحقیقات کاشمر که بر روی کم‌آبیاری روی این چهار رقم پنبه انجام شده بود، تهیه شده است. بررسی ها نشان می‌دهد که در تیمار 50 درصد آبیاری کامل مؤلفه‌های سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی و همچنین شاخص بنیه بذر در سطوح احتمال5 و 10 درصد نسبت به آبیاری کامل معنی دار شده است؛ اما میزان این مؤلفهها در ارقام مختلف متفاوت است برای مثال بیشترین اختلاف در رقم خرداد برابر2 و 8.0 و کمترین رقم ورامین برابر 2.1 و 1 است. به‌طورکلی میتوان نتیجه گرفت که تنش خشکی باعث بهبود در مؤلفه‌های جوانه زنی بذر پنبه تولیدی میگردد.
هدا کدخدایی؛ حمید سودائی زاده؛ اصغر مصلح آرانی؛ محمد علی حکیم زاده
چکیده
گونه های گیاهی در پاسخ به تنشهای محیطی اسمولیتهای سازگاری مانند گلایسین‌بتائین، پرولین و دیگر اسیدهای آمینه را در سیتوپلاسم سلولی تجمع میدهند که به‌واسطه آن فشار اسمزی را تنظیم میکنند. در این تحقیق نقش گلایسین‌بتائین در افزایش مقاومت به خشکی گیاه سورگم تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی موردبررسی قرار گرفت. مطالعه حاضر در سال 1391 ...
بیشتر
گونه های گیاهی در پاسخ به تنشهای محیطی اسمولیتهای سازگاری مانند گلایسین‌بتائین، پرولین و دیگر اسیدهای آمینه را در سیتوپلاسم سلولی تجمع میدهند که به‌واسطه آن فشار اسمزی را تنظیم میکنند. در این تحقیق نقش گلایسین‌بتائین در افزایش مقاومت به خشکی گیاه سورگم تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی موردبررسی قرار گرفت. مطالعه حاضر در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه یزد به‌صورت طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل غلظت‌های مختلف گلایسین‌بتائین (0، 100 و 200 میلی مولار) در ترکیب با دور آبیاری (3، 6، 9 روزه) در نظر گرفته شد. تیمارهای آبیاری بعد از جوانهزنی و استقرار بوته های سورگم اعمال گردید. محلول پاشی گلایسین‌بتائین طی دو مرحله بر روی اندامهای هوایی گیاه صورت گرفت. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که با افزایش غلظت گلایسین‌بتائین در تیمار آبیاری 9 روزه، میزان قندهای محلول در گیاه سورگم به‌طور معنی داری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. در دور آبیاری 6 روز، با مصرف 200 میلیمولار گلایسین بتائین، میزان پرولین نسبت به شاهد افزایش معنی داری را نشان داد. همچنین با افزایش شدت خشکی میزان پرولین در برگهای سورگم کاهش یافت. کاربرد گلایسین‌بتائین در تیمار 3 روزه آبیاری تأثیری در افزایش وزن تر و خشک گیاه سورگم نداشت؛ اما استفاده از گلایسین‌بتائین در تیمارهای 6 و 9 روزه آبیاری باعث افزایش وزن سورگم نسبت به تیمار عدم مصرف این ماده شد. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشاندهنده نقش مثبت گلایسین‌بتائین در کاهش اثرات کم‌آبیاری در گیاه سورگم میباشد.
محمد میرزاخانی
چکیده
جهت بررسی اثر تنش کم آبی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت بر صفات فیزیولوژیک و زراعی گندم رقم بک کراس روشن، آزمایشی درمزرعه آموزشی دانشگاه پیام نور اراک سال زراعی 1390-1389 به صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی باسه تکرار اجرا شد. تنش کم آبی به عنوان عامل اصلی در چهار سطح (آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه، آبیاری به ...
بیشتر
جهت بررسی اثر تنش کم آبی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت بر صفات فیزیولوژیک و زراعی گندم رقم بک کراس روشن، آزمایشی درمزرعه آموزشی دانشگاه پیام نور اراک سال زراعی 1390-1389 به صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی باسه تکرار اجرا شد. تنش کم آبی به عنوان عامل اصلی در چهار سطح (آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه، آبیاری به میزان 85، 70 و 55 درصد نیاز آبی گیاه) در کرت های اصلی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت به عنوان عامل فرعی در چهار سطح (عدم مصرف زئولیت، مصرف زئولیت به مقدار سه، شش و نه تن در هکتار) در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف تنش کم آبی بر صفات عملکرد دانه و بیولوژیکی گیاه، سطح ویژه برگ پرچم، تراکم سنبله، میزان کلروفیل b، هدایت الکتریکی تیمار متانول و هدایت الکتریکی تیمار استون معنی دار شد. همچنین اثر سطوح مختلف مصرف زئولیت نیز بر صفات عملکرد دانه و بیولوژیکی گیاه، سطح ویژه برگ پرچم و هدایت الکتریکی تیمار متانول معنی دار بود. در بین سطوح مختلف تنش کم آبی، بیشترین و کمترین هدایت الکتریکی تیمار متانول با میانگین 3306 و 2835 میکروزیمنس بر سانتی متر به ترتیب متعلق به تیمار آبیاری بر اساس 55 درصد نیاز آبی گیاه و تیمار شاهد (آبیاری معمول) بود. همچنین بیشترین میزان کلروفیل bبا میانگین 0/598 میلی گرم در گرم بافت تازه گیاه مربوط به تیمار آبیاری شاهد و کمترین مقدار آن با میانگین 0/517 میلی گرم در گرم بافت تازه گیاه مربوط به تیمار تنش کم شدید آبی (آبیاری بر اساس 55 درصد نیاز آبی گیاه) بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه با میانگین 5193 و 3330 کیلوگرم در هکتارمربوط به تیمار آبیاری شاهد و تیمار آبیاری بر اساس 55 درصد نیاز آبی گیاه بود. همچنین کاهش عملکرد دانه ناشی از تیمار عدم مصرف زئولیت، معادل 16/79 درصد نسبت به تیمار مصرف نه تن در هکتار زئولیت بود. به طوری که مصرف نه تن در هکتار زئولیت با 4901 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود. با بررسی نتایج مشخص شد که افزایش شدت تنش کم آبی، باعث کاهش در اکثر صفات فیزیولوژیک و زراعی گندم گردید و مصرف 9 تن در هکتار زئولیت باعث جبران صدمات ناشی از تنش کم آبی در گندم در شرایط محل اجرای آزمایش شد.
