امیر قلی زاده؛ حمید دهقانی؛ مصطفی خدادادی
چکیده
برای بهبود صفت پیچیده‌ای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روش‌ها در گزینش ژنوتیپ‌های مطلوب، استفاده از گزینش غیرمستقیم برای عملکرد از طریق اجزای عملکرد و صفات وابسته به عملکرد می‌باشد. در این مطالعه به‌منظور درک روابط ژنتیکی بین خصوصیات کمی و کیفی گشنیز و انتخاب شاخص‌های گزینش غیرمستقیم، نتاج حاصل از تلاقی دی‌آلل 6 ژنوتیپ گشنیز ...
بیشتر
برای بهبود صفت پیچیده‌ای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روش‌ها در گزینش ژنوتیپ‌های مطلوب، استفاده از گزینش غیرمستقیم برای عملکرد از طریق اجزای عملکرد و صفات وابسته به عملکرد می‌باشد. در این مطالعه به‌منظور درک روابط ژنتیکی بین خصوصیات کمی و کیفی گشنیز و انتخاب شاخص‌های گزینش غیرمستقیم، نتاج حاصل از تلاقی دی‌آلل 6 ژنوتیپ گشنیز در نسل‌های F1 و F2 موردارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپ‌های مورد‌بررسی در سه شرایط متفاوت آبیاری به‌طور جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در هر آزمایش در سال زراعی 95-1394 مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات ارتفاع گیاه، تعداد برگ، تعداد شاخه در گیاه، تعداد چتر در گیاه، تعداد چتر بارور در گیاه، تعداد دانه در گیاه، وزن هزار دانه، وزن دانه در گیاه یا عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، میزان اسانس دانه، میزان روغن دانه، عملکرد اسانس، عملکرد روغن، محتوای کلروفیل SPAD، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفبل کل، کارتنوئید، میزان رطوبت نسبی و نشت یونی مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که صفات روز تا گلدهی، محتوای کلروفیل SPAD، میزان رطوبت نسبی، تعداد دانه و وزن هزار دانه با توجه به همبستگی ژنتیکی معنی‌دار با عملکرد دانه و داشتن کنترل ژنتیکی افزایشی و وراثت‌پذیری خصوصی بالا، می‌توانند به‌عنوان شاخص‌های مناسب در برنامه‌های اصلاحی برای انتخاب ژنوتیپ‌های با عملکرد دانه بالا در شرایط تنش خشکی در مزرعه مورد استفاده قرار گیرند. همچنین با توجه به همبستگی ژنتیکی مثبت بین عملکرد دانه با سایر صفات مهم اقتصادی (میزان اسانس دانه، میزان روغن دانه، عملکرد اسانس و عملکرد روغن) در شرایط بدون تنش و تنش خشکی می‌توان نتیجه گرفت که بهبود عملکرد دانه باعث بهبود همزمان صفات اقتصادی دیگر می‌شود.
امیر قلی زاده؛ حمید دهقانی؛ مصطفی خدادادی
چکیده
گشنیز یکی از مهم‌ترین گیاهانی است که در صنایع دارویی استفاده می‌شود. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی، نسل‌های F2 حاصل از تلاقی‌های یکطرفه شش توده بومی گشنیز شامل اصفهان، همدان، بوشهر، مازندران، مرکزی و البرز به همراه والدین مربوطه در مجموع 21 ژنوتیپ در سه شرایط متفاوت آبیاری (آبیاری ...
بیشتر
گشنیز یکی از مهم‌ترین گیاهانی است که در صنایع دارویی استفاده می‌شود. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی، نسل‌های F2 حاصل از تلاقی‌های یکطرفه شش توده بومی گشنیز شامل اصفهان، همدان، بوشهر، مازندران، مرکزی و البرز به همراه والدین مربوطه در مجموع 21 ژنوتیپ در سه شرایط متفاوت آبیاری (آبیاری نرمال، تنش ملایم و تنش شدید) به طور جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در هر آزمایش در سال زراعی 95-1394 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده در این آزمایش شامل، ارتفاع گیاه، تعداد برگ، تعداد شاخه در گیاه، تعداد چتر در گیاه، تعداد چتر بارور در گیاه، تعداد میوه در گیاه، وزن هزار میوه، وزن میوه در گیاه یا عملکرد میوه، عملکرد بیولوژیک، محتوای اسانس میوه، عملکرد اسانس، محتوای کلروفیل، محتوای رطوبت نسبی و شاخص پایداری غشا یا نشت یونی بودند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها نشان داد که اثر تنش خشکی بر کلیه صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی اکثر صفات مورد بررسی کاهش یافتند در حالی که محتوای اسانس به طور معنی‌داری افزایش یافت. بیشترین محتوای اسانس در شرایط تنش ملایم مشاهده شد. همچنین در این مطالعه از شاخص تحمل به تنش (STI) بعنوان مناسب‌ترین شاخص برای ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های گشنیز استفاده شد. در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی، ژنوتیپ مازندران و تلاقی‌های حاصل از این ژنوتیپ (البرز مازندران، مر کزی مازندران، اصفهان مازندران، مازندران همدان و مازندران بوشهر) متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها به خشکی شناخته شدند. بر پایه نتایج این پژوهش، به نظر می‌رسد بتوان از این ژنوتیپ‌ها به عنوان منابع حاوی ژن‌های تحمل به خشکی برای اصلاح ژنوتیپ‌های با ظرفیت عملکرد اسانس و میوه بالا در مناطق خشک استفاده کرد.
پیمان عینی زاده؛ حمید دهقانی؛ مصطفی خدادادی
چکیده
گشنیز گیاهی یک ساله بوده که مانند هر گیاه زراعی دیگری عملکرد آن تحت تاثیر تنش خشکی قرار می‌گیرد. این پژوهش به منظور بررسی توده‌های بومی گشنیز از لحاظ صفات مرتبط با عملکرد و محتوای اسانس میوه و پیشنهاد دو روش گزینش گرافیکی برای ارتقاء چندین صفت کمی و کیفی به طور همزمان در رژیم‌های مختلف آبیاری انجام شد. برای این منظور سه آزمایش در ...
بیشتر
گشنیز گیاهی یک ساله بوده که مانند هر گیاه زراعی دیگری عملکرد آن تحت تاثیر تنش خشکی قرار می‌گیرد. این پژوهش به منظور بررسی توده‌های بومی گشنیز از لحاظ صفات مرتبط با عملکرد و محتوای اسانس میوه و پیشنهاد دو روش گزینش گرافیکی برای ارتقاء چندین صفت کمی و کیفی به طور همزمان در رژیم‌های مختلف آبیاری انجام شد. برای این منظور سه آزمایش در رژیم‌های آبیاری نرمال، تنش خشکی یکباره و تنش خشکی تدریجی هر کدام در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد.نتایج نشان داد گزینش بر اساس محتوای کلروفیل و تعداد برگ پایه میتواند به طور همزمان دو صفت اقتصادی عملکرد میوه و محتوای اسانس میوه را بهبود ببخشد. همچنین گزینش درون اکوتیپ 9 (بوشهر) برای کشت دیم و تولید میوه و اسانس در مناطق دارای تنش خشکی انتهای فصل و گزینش بوتههای برتر اکوتیپ 10 (آذربایجان غربی)برای مصرف تازه خوری و تولید میوه و اسانس در شرایط نرمال توصیه شد. گزینش درون اکوتیپهای 3 (فارس)، 4 (اصفهان)، 11 (لرستان)، 14 (اصفهان) و 15 (فارس) و تشکیل جمعیت میتواند در بهبود همزمان صفات مهم اقتصادی مانند عملکرد اسانس میوه، تعداد برگ پایه و وزن خشک زیستتوده، در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی موثر باشد.
