تنش خشکی
عباس رضایی زاد؛ شراره آرمان؛ کمال سادات اسیلان؛ سیروس منصوری فر
چکیده
مطالعه حاضر به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و سایر خصوصیات زراعی توده محلی آفتابگردان آجیلی در قالب آزمایش کرتهای یک‌بار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه زارعین استان کرمانشاه اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید و فاصله بوته روی ...
بیشتر
مطالعه حاضر به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و سایر خصوصیات زراعی توده محلی آفتابگردان آجیلی در قالب آزمایش کرتهای یک‌بار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه زارعین استان کرمانشاه اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید و فاصله بوته روی ردیفهای کشت 60 سانتیمتری به‌عنوان عامل فرعی شامل سه سطح 20، 40 و 60 سانتیمتر بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تنش خشکی به‌طور معنیداری باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد روز تا رسیدگی، قطر ساقه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه و از طرف دیگر سبب افزایش تعداد روز تا گلدهی شد. تراکم بر همه صفات موردبررسی به‌جز ارتفاع بوته و تعداد برگ معنیدار بود. با افزایش تراکم، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد و وزن دانه در طبق و وزن هزار دانه کاهش و درصد پوکی و تعداد روز تا گلدهی افزایش یافت. مقایسه میانگین دادهها نشان داد که تنش شدید باعث کاهش 5/39 درصدی عملکرد دانه نسبت به شرایط بدون تنش شد. نتایج نشان داد که کاهش فاصله بوته ها از هم به‌صورت خطی باعث افزایش عملکرد دانه نشد به‌طوری‌که عملکرد دانه در فاصله بوته 40 سانتیمتر با 4344 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 21.2 و 16.6 درصد بیشتر از فاصله بوته 60 و 20 سانتیمتر بود. به‌طورکلی با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در منطقه موردمطالعه میتوان فاصله بوته 40 سانتیمتر و تنش خشکی متوسط قبل از رسیدن به مرحله رشد زایشی را برای حصول عملکرد مناسب در آفتابگردان آجیلی توصیه کرد.
عظیم احمدی؛ مجید امینی دهقی؛ محمدحسین فتوکیان؛ محمد صدقی؛ سیروس منصوری فر
چکیده
مطالعه حاضر جهت بررسی اثرات تنش خشکی روی فعالیت آنزیمی و محتوای کلروفیل 12 ژنوتیپ پیشرفته عدس در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل و بخش مرکزی شهرستان گرمی در سال زراعی 95/1394 به صورت کرت های خرد شده و برپایه طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید شرایط دیم و آبیاری تکمیلی به عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ‌ها به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. ...
بیشتر
مطالعه حاضر جهت بررسی اثرات تنش خشکی روی فعالیت آنزیمی و محتوای کلروفیل 12 ژنوتیپ پیشرفته عدس در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل و بخش مرکزی شهرستان گرمی در سال زراعی 95/1394 به صورت کرت های خرد شده و برپایه طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید شرایط دیم و آبیاری تکمیلی به عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ‌ها به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که میزان پرولین، کاروتنوئید، محتوای کلروفیل a و b در اردبیل معنی دار و کمتر از گرمی شد اما فعالیت آنزیم پراکسیداز ، بیشتر از گرمی بود. در شرایط دیم آنزیم آسکوربات پراکسیداز بیشتر از شرایط آبیاری تکمیلی شد. عملکرد دانه در شرایط دیم 22 درصد کمتر از شرایط آبیاری تکمیلی است. میزان کاروتنوئید و محتوای کلروفیل در بافت برگ ها در گیاهان کشت شده در گرمی بیشتر از اردبیل می باشد. بیشترین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز مربوط به ژنوتیپ ILL6037 (بیله سوار ) و بیشترین میزان پرولین مربوط به ژنوتیپ شماره 12 بود. بیشترین میزان عملکرد دانه در منطقه گرمی و ژنوتیپ شماره 12 ثبت شد (1902 کیلوگرم در هکتار) همبستگی مثبت و معنی دار بین میزان پرولین، درصد پروتئین دانه و فعالیت آنزیم پراکسیداز وجود داشت. همچنین همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه با کاروتنوئید، کلروفیل‌های a، b بود اما بین عملکرد دانه و فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیدازهمبستگی منفی وجود داشت. نتیجه گیری نهایی این بود که هر چقدر شرایط رشد برای گیاه مهیاتر شود محتوای کلروفیل گیاه بالا و عملکرد افزایش می یابد همچنین در شرایط تنش میزان پرولین و آنزیم پراکسیداز در گیاه بالا می‌رود. و باعث افزایش مقاومت ژنوتیپ ها به تنش خشکی می شود.ضمنا با دو بار آبیاری آن هم بصورت محدود، عملکرد دانه در شرایط آبیاری تکمیلی 22 درصد بیشتر از شرایط دیم شد.
سید علی علوی اصل؛ سیروس منصوری فر؛ سید علی‌محمد مدرس ثانوی؛ کمال سادات اسیلان؛ سید علی طباطبایی؛ مهرداد مرادی قهدریجان
چکیده
به منظور ارزیابی اثر زئولیت و محلولپاشی کیتوزان در گیاه کنجد تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح (آبیاری در 50، 65 و 80 درصد تخلیهی ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر زئولیت و محلولپاشی کیتوزان در گیاه کنجد تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح (آبیاری در 50، 65 و 80 درصد تخلیهی آب قابل‌دسترس گیاه از خاک، به ترتیب به‌عنوان شاهد، تنش متوسط و تنش شدید)، محلول پاشی در چهار سطح (کیتوزان با غلظتهای0/4 و 0/05 درصد، آب مقطر (شاهد) و اسید استیک یک درصد) و کاربرد زئولیت در دو سطح (عدم کاربرد و کاربرد 4/5 تن در هکتار) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اثرات متقابل هر سه تیمار بر عملکرد روغن و دانه، تعداد بذر در کپسول و ارتفاع اولین کپسول از زمین معنیدار است. عدم کاربرد زئولیت در سطح تنش متوسط عملکرد روغن و دانه را به ترتیب 4 برابر و 67 درصد نسبت به کاربرد زئولیت در شرایط شاهد آبیاری به طور میانگین در تمامی سطوح محلولپاشی کاهش داد. همچنین مشخص شد عدم کاربرد زئولیت در شرایط تنش شدید وزن خشک کل، درصد روغن و تعداد کپسول در بوته را به ترتیب 70، 10 درصد و 4 برابر نسبت به کاربرد این مادهی معدنی در شرایط بدون تنش کاهش میدهد. با توجه به این نتایج، زئولیت و کیتوزان میتوانند آسیبهای ناشی از تنش کمآبی را در برخی صفات تعدیل کرده و به بالا بردن توانایی این گیاه در راستای افزایش عملکرد و اجزای آن کمک کنند.
مجید عبدلی؛ محسن سعیدی؛ سعید جلالی-هنرمند؛ سیروس منصوری فر؛ محمد اقبال قبادی
چکیده
وقوع تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه از ویژگی های بارز و غیرقابل‌اجتناب مناطق خشک و نیمه‌خشک است. این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تنش کم آبی و نقش منابع جاری بر پر شدن دانه، فتوسنتز و تبادلات گازی انجام شد. آزمایش در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه با استفاده از طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
وقوع تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه از ویژگی های بارز و غیرقابل‌اجتناب مناطق خشک و نیمه‌خشک است. این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تنش کم آبی و نقش منابع جاری بر پر شدن دانه، فتوسنتز و تبادلات گازی انجام شد. آزمایش در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه با استفاده از طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار آبیاری در دو سطح شامل تیمار عدم تنش (آبیاری در تمام مراحل رشدی) و تنش کم آبی (قطع آبیاری پس از مرحله گردهافشانی) در کرتهای اصلی و ترکیب هشت رقم گندم بهار، پارسی، پیشتاز، پیشگام، چمران، زرین، سیوند، مرودشت و لاین DN-11همراه با تیمارهای محدودیت منابع فتوسنتزی بوته در پنج سطح شامل شاهد (بدون محدودیت منابع فتوسنتزی)، حذف برگ پرچم، حذف بقیه برگ‌ها به‌غیراز برگ پرچم، حذف ریشکها و سایه اندازی بر سنبله به‌صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی پس از گرده افشانی عملکرد دانه را 22/2 درصد نسبت به شرایط کنترل کاهش داد و حذف منابع فتوسنتزی سبب کاهش عملکرد از طریق افت وزن دانه شد. در این شرایط سهم فتوسنتز سنبله در پر کردن دانه با 35/4 درصد بیشتر از نقش برگ پرچم و برگهای زیری (به ترتیب 18/6 و 18/5 درصد) بود و ریشکها کمترین سهم را با 3/3 درصد در عملکرد دانه داشتند. طی تنش کم آبی، طول دوره پر شدن دانه کاهش یافت به‌طوری‌که از 35 روز در شرایط کنترل رطوبتی به 28 روز رسید ولی سبب افزایش سرعت پر شدن دانه شد. همچنین نتایج بیانگر افزایش سرعت فتوسنتز و تبادلات گازی در شرایط محدودیت منابع فتوسنتزی بود، این افزایش بیانگر نقش جبرانی سرعت فتوسنتز برگهای باقیمانده در جلوگیری از افت عملکرد است.
مجید عبدلی؛ محسن سعیدی؛ سعید جلالی هنرمند؛ سیروس منصوری فر؛ محمد اقبال قبادی
چکیده
گندم از لحاظ سطح زیرکشت و محصول تولیدی در جهان، رتبة اول را در بین غلات به خود اختصاص داده است و یکی از گیاهان عمده مورد کشت در مناطق خشک و نیمه خشک میباشد. وقوع تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه در این مناطق از ویژگیهای بارز و غیر قابل اجتناب است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و نقش منابع جاری و ذخیرها‌ی بر پرشدن دانه، ...
بیشتر
گندم از لحاظ سطح زیرکشت و محصول تولیدی در جهان، رتبة اول را در بین غلات به خود اختصاص داده است و یکی از گیاهان عمده مورد کشت در مناطق خشک و نیمه خشک میباشد. وقوع تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه در این مناطق از ویژگیهای بارز و غیر قابل اجتناب است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و نقش منابع جاری و ذخیرها‌ی بر پرشدن دانه، عملکرد دانه و میزان انتقال مجدد انجام شد. آزمایش طی سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. آبیاری در دو سطح شامل تیمار کنترل یا عدم تنش (آبیاری در تمام مراحل رشدی بر اساس نیاز آبی گیاه و شرایط آب و هوایی) و تنش کم آبی (قطع آبیاری پس از گردهافشانی) به عنوان کرت اصلی مد نظر قرار گرفت و ترکیب نه ژنوتیپ شامل هشت رقم گندم بهار، پارسی، پیشتاز، پیشگام، چمران، زرین، سیوند، مرودشت و لاین DN-11 همراه با تیمارهای محدودیت منابع فتوسنتزی بوته در پنج سطح شامل شاهد (بدون هیچگونه محدودیت منابع فتوسنتزی)، حذف برگ پرچم، حذف بقیه برگ‌ها به غیراز برگ پرچم، حذف ریشک و سایهاندازی بر سنبله درکرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی پس از گرده افشانی عملکرد دانه را 22/2 درصد نسبت به شرایط کنترل کاهش داد و حذف منابع فتوسنتزی سبب کاهش عملکرد از طریق افت وزن دانه شد. در این شرایط سهم فتوسنتز سنبله در پرکردن دانه با 35/4 درصد بیشتر از نقش برگ پرچم و برگهای زیری (به ترتیب 18/6 و 18/5 درصد) بود و ریشکها کمترین سهم را با 3/3 درصد در عملکرد دانه داشتند. در اثر محدودیت منابع فتوسنتزی، میزان انتقال مجدد مواد ذخیره ای از قسمتهای مختلف میانگرههای ساقه افزایش یافت که بیانگر نقش جبرانی آنها در جلوگیری از افت عملکرد بود. تنش کم آبی سبب افزایش کارایی انتقال مجدد نشد ولی در بین ارقام و تیمارهای محدودیت منابع فتوسنتزی از نظر صفت فوق اختلاف وجود داشت. میزان مواد منتقل شده از قسمتهای مختلف بوته (کاه سنبله و میانگره های ساقه) به دانه در هر دو شرایط محیطی یکسان بود ولی در شرایط کنترل به دلیل فتوسنتز جاری بیشتر، عملکرد دانه افزایش یافت.
مجید عبدلی؛ محسن سعیدی؛ سعید جلالی هنرمند؛ سیروس منصوری‌فر؛ محمد اقبال قبادی
چکیده
مطالعه صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی میتوانند به شناخت راهکارهایی برای انتخاب ارقام متحمل و افزایش عملکرد در شرایط متنوع محیطی از جمله شرایط تنش خشکی کمک کنند. به همین منظور، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با نه رقم در شرایط مطلوب و تنش کمآبی پس از گردهافشانی و با سه تکرار در سال زراعی90-1389در مزرعه ...
بیشتر
مطالعه صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی میتوانند به شناخت راهکارهایی برای انتخاب ارقام متحمل و افزایش عملکرد در شرایط متنوع محیطی از جمله شرایط تنش خشکی کمک کنند. به همین منظور، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با نه رقم در شرایط مطلوب و تنش کمآبی پس از گردهافشانی و با سه تکرار در سال زراعی90-1389در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه اجراء شد. نتایج به دست آمده نشان دادند که تحت شرایط تنش کمآبی پس از گردهافشانی، عملکرد دانه، بیوماس و وزن هزار دانه نسبت به شرایط شاهد کاهش معنیدار یافت ولی سایر اجزای عملکرد تغییر معنیدار نداشتند. ارقام سیوند و DN-11 بیشترین عملکرد دانه را در شرایط تنش کمآبی و کنترل نسبت به سایر ارقام مورد بررسی داشتند. کمترین کاهش عملکرد دانه در شرایط تنش کمآبی مربوط به رقم چمران بود. ارقام از نظر کلیه صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نیز تفاوت معنیدار داشتند. در شرایط تنش کمآبی غلظت پروتئینهای محلول، محتوی کلروفیل a و b، نسبت کلروفیل a/b و شاخص سبزینگی به طور معنیدار کاهش یافت. علیرغم کاهش کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II، محتوای آب نسبی و غلظت کربوهیدراتهای محلول برگ پرچم در شرایط تنش کمآبی اختلاف معنیداری با شرایط کنترل نداشتند.
