اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
معصومه صالحی؛ فرهاد دهقانی؛ یوسف هاشمی نژاد؛ علیداد کرمی؛ سردار کشتکار
چکیده
به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط و تعیین سازگاری و پایداری عملکرد دانه در لاینهای کینوا، این مطالعه طی دو سال زراعی (99-1398) در 5 منطقه (یزد، سبزوار، شیراز، بوشهر و ایرانشهر) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 لاین و سه تکرار انجام شد. بعد از آزمون بارتلت تجزیه مرکب انجام شد و تجزیه پایداری با استفاده از روشهای مختلف پارامتریک ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط و تعیین سازگاری و پایداری عملکرد دانه در لاینهای کینوا، این مطالعه طی دو سال زراعی (99-1398) در 5 منطقه (یزد، سبزوار، شیراز، بوشهر و ایرانشهر) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 لاین و سه تکرار انجام شد. بعد از آزمون بارتلت تجزیه مرکب انجام شد و تجزیه پایداری با استفاده از روشهای مختلف پارامتریک و غیر پارامتریک انجام شد. علاوه بر عملکرد، وزن هزار دانه، سایز دانه و میزان ساپونین نیز اندازهگیری شد. تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر متقابل سه جانبه سال، مکان و لاین بر صفات اندازهگیری شده معنیدار بود. بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه به ترتیب مربوط به ایرانشهر سال اول (472 گرم در متر مربع) و سبزوار سال دوم (99.6 گرم در مترمربع) بود. در کلیه مناطق تیتیکاکا بیشترین ارتفاع کف (میزان ساپونین) را داشت و میزان ارتفاع کف لاین D نصف رقم تیتیکاکا بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه به لاین D تعلق داشت. بر اساس میزان میانگین مجموع رتبه ها لاین D (1.44±1.09) بیشترین پایداری و لاین B کمترین پایداری را بر اساس شاخص های پارامتریک و غیر پارامتریک پایداری داشت. بر اساس نتایج روش GGEbiplot و روشهای غیرپارامتریک و پارامتریک لاین D بیشترین عملکرد و پایداری را داشت. این لاین به نام رقم صدوق نامگذاری گردیده است.
تنش شوری
معصومه صالحی؛ فرهاد دهقانی
چکیده
کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) یک گیاه فراسودمند با ارزش غذایی بالا است که تحمل مناسبی به تنش‌ها شوری و خشکی دارد. بیشتر آزمایشات انجام شده بر روی بررسی تحمل به تنش شوری کینوا در شرایط گلدانی و گلخانه بوده و این نتایج با نتایج مزرعه‌ای تعیین آستانه غلات مانند گندم و جو قابل مقایسه نیست. هدف از این آزمایش تعیین آستانه تحمل به تنش شوری کینوا در ...
بیشتر
کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) یک گیاه فراسودمند با ارزش غذایی بالا است که تحمل مناسبی به تنش‌ها شوری و خشکی دارد. بیشتر آزمایشات انجام شده بر روی بررسی تحمل به تنش شوری کینوا در شرایط گلدانی و گلخانه بوده و این نتایج با نتایج مزرعه‌ای تعیین آستانه غلات مانند گندم و جو قابل مقایسه نیست. هدف از این آزمایش تعیین آستانه تحمل به تنش شوری کینوا در شرایط مزرعه و معرفی ژنوتیپ برتر میباشد. بدین منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در تاریخ 16 مرداد 1396 در ایستگاه تحقیقات شوری صدوق مرکز ملی تحقیقات شوری یزد کشت شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 ژنوتیپ کینوا شامل 3 لاین کینوا (NSRCQE, NSRCQB, NSRCQC) همراه با رقم تیتیکاکا و صدوق به عنوان کرت فرعی و شوری آب آبیاری در 5 سطح 2، 5، 10، 15 و 17دسی زیمنس بر متر در کرت اصلی قرار گرفت. نتایج نشان داد بالاترین میزان عملکرد در کلیه سطوح شوری در رقم صدوق مشاهده شد. درصد ساپونین دانه با افزایش شوری در ژنوتیپ NSRCQB افزایش معنیدار داشت و در سایر ژنوتیپ‌ها تحت تاثیر تنش شوری قرار نگرفت. بر اساس نتایج معادله خطی برازش شده تغییرات عملکرد دانه کینوا به شوری نشان داد که آستانه تحمل به شوری ژنوتیپ‌های کینوا به ترتیب dS m-1 4.3، 8.7، 4.1، 4.8، 6.8 عصاره اشباع خاک و شیب خط 3.5، 2.4، 0.1، 0.7 و 0.9 درصد بود. کینوا رقم صدوق در شوری dS m-1 24 عصاره اشباع خاک قادر است 80 درصد عملکرد دانه در شرایط غیر شور را داشته باشد. این رقم علاوه بر خصوصیات زراعی مناسب و پتانسیل تولید بالا در شرایط شور دارای تحمل به شوری بالاتری نیز میباشد. نتایج نشان می‌دهد که کینوا میتواند گیاه مناسبی جهت بهره‌برداری از منابع آب و خاک شور مورد توجه قرار گیرد.
تنش شوری
معصومه صالحی؛ فرهاد دهقانی؛ ولی سلطانی گردفرامرزی؛ نادیا بشارت
چکیده
کینوا گیاهی است سه کربنه با ارزش غذایی بالا و یک شورزیست اختیاری است. به‌منظور گزینش لاین های کینوا در کشت بهاره در شرایط شور 13 لاین با دوره رسیدگی متفاوت در 3 خط 5 متری در 18 اسفند 1394 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق یزد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار با آب آبیاری با شوری dS/m 14 کشت گردید. مراحل فنولوژیک یادداشت شد و درنهایت ...
بیشتر
کینوا گیاهی است سه کربنه با ارزش غذایی بالا و یک شورزیست اختیاری است. به‌منظور گزینش لاین های کینوا در کشت بهاره در شرایط شور 13 لاین با دوره رسیدگی متفاوت در 3 خط 5 متری در 18 اسفند 1394 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق یزد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار با آب آبیاری با شوری dS/m 14 کشت گردید. مراحل فنولوژیک یادداشت شد و درنهایت ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه، زیست‌توده، درصد سدیم و پتاسیم برگ و نسبت پتاسیم به سدیم اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین لاینه ا ازلحاظ کلیه صفات موردبررسی معنیدار بود. مقایسه میانگین نشان داد لاین NSRCQ6 با اختلاف معنیداری بیشترین میزان عملکرد (1422 کیلوگرم در هکتار) را داشت و سپس لاینهای NSRCQ7، NSRCQ10 و NSRCQ11 قرار گرفتند. رابطه همبستگی بین صفات نشان داد که عملکرد دانه با وزن هزار دانه و روز تا رسیدگی همبستگی مثبت و معنیداری داشت. در تجزیه خوشه‌ای، لاینهای NSRCQ6 و NSRCQ11 در گروه زودرس بیشترین عملکرد دانه و وزن هزار دانه را داشتند. بررسی اثر دما در دوره پر شدن دانه نشان داد با افزایش هر یک درجه به میانگین و حداکثر دما عملکرد دانه به ترتیب 118 و 184 کیلوگرم در هکتار و وزن هزار دانه 0.2 و 0.27 گرم کاهش یافت. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که سه مؤلفه اول بیشترین سهم را در واریانس داشتند و در مؤلفه اول، دوم و سوم به‌ترتیب وزن هزار دانه، نسبت پتاسیم به سدیم و درصد پتاسیم بیشترین سهم را در جهت مثبت با عملکرد و روز تا رسیدگی، روز تا گلدهی و ارتفاع گیاه بیشترین سهم را در جهت منفی با عملکرد داشتند. درنهایت لاینهای NSRCQ11 و NSRCQ6 برای بررسی در کشتهای بهاره انتخاب گردید. در بین صفات موردبررسی وزن هزار دانه، روز تا رسیدگی و درصد عناصر سدیم و پتاسیم جهت گزینش لاینها انتخاب شدند
تنش شوری
فرهاد دهقانی؛ پریسا ملکی؛ معصومه صالحی؛ سعید سعادت؛ حسینعلی بهرامی
چکیده
محدودیت منابع خاک و آب موجب شده است که استفاده از منابع شور برای تولید محصولات کشاورزی و تأمین نیاز غذایی جمعیت جهان امری اجتناب ناپذیر باشد. اگرچه شوری موجب کاهش رشد و عملکرد در گیاهان میشود اما میزان شدت تأثیر منفی آن نه‌تنها به نوع و گونۀ گیاه بلکه به مراحل رشد گیاه و ترکیب یونی آب در شرایط شور نیز بستگی دارد. نسبت کلسیم به منیزیم ...
بیشتر
محدودیت منابع خاک و آب موجب شده است که استفاده از منابع شور برای تولید محصولات کشاورزی و تأمین نیاز غذایی جمعیت جهان امری اجتناب ناپذیر باشد. اگرچه شوری موجب کاهش رشد و عملکرد در گیاهان میشود اما میزان شدت تأثیر منفی آن نه‌تنها به نوع و گونۀ گیاه بلکه به مراحل رشد گیاه و ترکیب یونی آب در شرایط شور نیز بستگی دارد. نسبت کلسیم به منیزیم یکی از نسبت‌های مهم تعیین کنندۀ کیفیت آب‌های شور و خیلی شور زیر زمینی یا زه آب های برگشتی و آب دریا برای استفاده در مصارف کشاورزی است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر نسبت‌های مختلف کلسیم به منیزیم آب آبیاری بر رشد و عملکرد گیاه کینوا در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات خاک و آب در سال 1397 انجام شد. تیمار های آزمایش شامل سه سطح از نسبت‌های مختلف کلسیم به منیزیم آب آبیاری شامل 0.25، 0.5 و 1 بود که به صورت محلول غذایی پایه هوگلند و استفاده از نمکهای سولفات منیزیم و کلرید سدیم تهیه شد. شوری محلول، متناسب با حدآستانه تحمل به شوری گیاه در همان مرحله رشد تنظیم گردید که شامل الف: سبز شدن (با شوری 8 دسی زیمنس بر متر)، ب: گلدهی (با شوری 15 دسی زیمنس بر متر) و ج: پر شدن دانه (با شوری20 دسی زیمنس بر متر) در محیط کشت بدون خاک بود. نتایج نشان داد درصد و غیر یکنواختی سبز شدن بذور کینوا به نسبت‌های مختلف کلسیم به منیزیم آب آبیاری واکنش نداشت، ولی افزایش میزان منیزیم سرعت سبز شدن بذور کینوا را به طور معنی داری بهبود بخشید. هر چند نتایج نشان داد که وزن تر و خشک بوته در مرحله گلدهی تحت تأثیر معنی دار نسبت کلسیم به منیزیم آب آبیاری قرار گرفته اما اثر بر عملکرد دانه معنی دار نبود.
معصومه صالحی؛ ولی سلطانی؛ فرهاد دهقانی
چکیده
آشنایی با مراحل فنولوژیک و نمو گیاه در تعیین تاریخ کاشت و عملیات زراعی در شرایط آب و هوایی مختلف اهمیت بسیاری دارد. به‌منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت بر مراحل فنولوژیکی و عملکرد دانه کینوا (NSRCQ1) در هشت تاریخ کاشت (5/31، 6/15، 7/4، 7/15، 8/1، 12/5، 12/17 و 1/11) با سه تکرار با آب‌شور dS/m 14 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 95-1394 ...
بیشتر
آشنایی با مراحل فنولوژیک و نمو گیاه در تعیین تاریخ کاشت و عملیات زراعی در شرایط آب و هوایی مختلف اهمیت بسیاری دارد. به‌منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت بر مراحل فنولوژیکی و عملکرد دانه کینوا (NSRCQ1) در هشت تاریخ کاشت (5/31، 6/15، 7/4، 7/15، 8/1، 12/5، 12/17 و 1/11) با سه تکرار با آب‌شور dS/m 14 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 95-1394 کشت شد. نتایج نشان داد که کینوا قادر است در اولین تاریخ کاشت با طول دوره رشد 108 روز عملکرد دانه‌ای معادل t ha-1 2.34 تولید نماید. در تاریخ کاشت 4 مهر، کاهش دما (4.5- درجه سانتی‌گراد) و تنش یخ‌زدگی باعث از بین رفتن گیاه در مرحله گلدهی شد. گیاهانی که در مهر و آبان کشت شده بودند و در طول زمستان زنده مانده بودند، بذر تولید نکردند. بذرهای کشت شده در تاریخ 5 اسفندماه طی دورۀ 132 روزه، عملکرد دانه‌ای معادل t ha-1 1.6 تولید کردند. نتایج این بررسی نشان داد که تأثیر درجه حرارت زیاد (°C 32) برای تاریخ کاشت اسفند و فروردین و درجه حرارت کم (°C 13.5) برای تاریخ کاشت اواسط شهریور در طول دوره پر شدن دانه، موجب کاهش معنیدار عملکرد و اندازه دانه در سطح 5 درصد شد. با توجه به اینکه کینوا (NSRCQ1) گیاهی روزکوتاه بوده و طول روزهای طولانیتر از 12 ساعت، زمان رسیدن به مرحله گلدهی را افزایش می‌دهد، بنابراین، از میان تاریخهای کشت موردبررسی، تاریخ کشت اول شهریورماه، به دلیل دوره رشد کوتاهتر و عملکرد دانه بالاتر برای منطقه موردمطالعه، در استان یزد مناسب به نظر می‌رسد.
احمدرضا دهقانی تفتی؛ سهراب محمودی؛ حسینعلی علیخانی؛ معصومه صالحی
چکیده
به منظور بررسی اثر قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری حلکننده فسفات معدنی در شرایط تنش شوریبر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk )، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل شوری آب آبیاری در سه سطح 2.5 (شاهد)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر بهعنوان فاکتور اصلی و دو ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری حلکننده فسفات معدنی در شرایط تنش شوریبر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk )، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل شوری آب آبیاری در سه سطح 2.5 (شاهد)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر بهعنوان فاکتور اصلی و دو عامل قارچ میکوریزا آربوسکولار شامل دو سطح (کاربرد قارچ Glomus intraradicesو عدم مصرف قارچ به عنوان شاهد) و باکتری حلکننده فسفات نیز شامل دو سطح (کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens و عدم مصرف باکتری به عنوان شاهد) بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی بودند.نتایج نشان داد بیشترین درصد موسیلاژ و میزان تورم به ازای گرم موسیلاژ به ترتیب به میزان 28.8 درصد و 119.3 میلی لیتر در تیمار 10 دسی زیمنس بر متر حاصل گردید. بیشترین عملکرد موسیلاژ و فاکتور تورم به ترتیب به میزان 215 کیلوگرم بر هکتار و 17 میلیلیتر در ترکیب تیماری2.5 و 10 دسی زیمنس بر متر و کاربرد قارچ Glomus intraradices حاصل شد.همچنین مقایسه میانگین اثر تلقیح و عدم تلقیح به‌وسیله باکتری حلکننده فسفات معدنی نشان داد که بیشترین طول سنبله، درصد موسیلاژ، عملکرد موسیلاژ و فاکتور تورم به ترتیب به میزان 2/2 سانتیمتر، 26.8 درصد، 146.7 کیلوگرم در هکتار و 14.2 میلی لیتر با کاربرد باکتری fluorescens Pseudomonas حاصل شد. درمجموع ترکیب تیماری 2.5 دسی زیمنس بر متر، کاربرد قارچ Glomus intraradices و باکتری fluorescens Pseudomonas بیشترین عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه را حاصل نمود.
معصومه صالحی؛ ولی سلطانی؛ فرهاد دهقانی
چکیده
کینوا (Chenopodium quinoa) گیاهی دولپه‌ای، آلوتتراپلوئید، از خانواده Amaranthace، سه کربنه و هالوفیت اختیاری بوده که جزو شبه غلات دسته‌بندی میشود. به‌منظور بررسی اثر تنش شوری بر سبز و استقرار اولیه کینوا آزمایشی بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8، 12 و 16) و چهار تکرار در خاک و کوکوپیت بر روی ژنوتیپ NSRCNQ1 انجام شد. سبز روزانه شمارش ...
بیشتر
کینوا (Chenopodium quinoa) گیاهی دولپه‌ای، آلوتتراپلوئید، از خانواده Amaranthace، سه کربنه و هالوفیت اختیاری بوده که جزو شبه غلات دسته‌بندی میشود. به‌منظور بررسی اثر تنش شوری بر سبز و استقرار اولیه کینوا آزمایشی بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8، 12 و 16) و چهار تکرار در خاک و کوکوپیت بر روی ژنوتیپ NSRCNQ1 انجام شد. سبز روزانه شمارش و درنهایت وزن خشک و ارتفاع بوته اندازهگیری شد. معادلات دوتکه‌ای و تابع کاهشی تغییریافته بر دادههای درصد سبز برازش شد. به‌منظور بهبود سبز در شرایط شور آزمایشی با سه تیمار پرایمینگ [آب، جیبرلیک اسید (ppm 10) و اسید آسکوربیک (ppm 3)] و چهار سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8 و 12) در سه تکرار بهصورت فاکتوریل بر مبنای طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که واکنش کینوا به شوری در مرحله سبز به بستر کاشت بستگی دارد. پنجاه‌درصد کاهش سبز در خاک و کوکوپیت به ترتیب در شوری dS/m 6.35 و 15.04 مشاهده شد و آستانه کاهش در کوکوپیت و خاک به ترتیب dS/m 9.52 و 0.03 بود. سرعت و درصد سبز بذور تحت تنش شوری در کوکوپیت تا شوری dS/m 12 اختلافی با شاهد نداشت و در شوری بالای dS/m 4 سبز با تأخیر آغازشده و دیرتر به حداکثر رسید. ارتفاع گیاهچه در خاک و کوکوپیت در شوری dS/m12 به ترتیب 91 و 30 درصد کاهش یافت. به‌طورکلی پرایمینگ موجب بهبود سبز کینوا در شرایط خاک شور نشد گرچه هیدرو پرایم تا حدی موجب بهبود سبز شد (8 درصد). بذور این گیاه قادر است بعد از رفع تنش شوری و دریافت آب با شوری مناسب شروع به سبز نماید. کینوا بعد از مرحله گیاهچهای به تنش شوری تحمل بالایی دارد.
احمدرضا دهقانی تفتی؛ سهراب محمودی؛ حسینعلی علیخانی؛ معصومه صالحی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش شوری، قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری حلکننده فسفات معدنی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طراحی و اجرا شد. عامل شوری آب آبیاری در سه سطح 2.5 (شاهد)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر بهعنوان فاکتور اصلی و دو ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش شوری، قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری حلکننده فسفات معدنی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طراحی و اجرا شد. عامل شوری آب آبیاری در سه سطح 2.5 (شاهد)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر بهعنوان فاکتور اصلی و دو عامل قارچ میکوریزا آربوسکولار شامل دو سطح (کاربرد قارچ Glomus intraradicesو عدم مصرف قارچ بهعنوان شاهد) و باکتری حلکننده فسفات نیز شامل دو سطح (کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens و عدم مصرف باکتری بهعنوان شاهد) بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی بودند.مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت به ترتیب، 18.3 عدد در بوته، 43.4 عدد در سنبله، 1.5 گرم و 27.9 درصد در شوری 2.5 دسی زیمنس بر متر حاصل گردید. همچنین بررسی اثرات متقابل نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک و دانه درنتیجه ترکیب تیماری 2.5 دسی زیمنس بر متر و کاربرد قارچ Glomus intraradices و باکتریPseudomonas fluorescens به میزان 4539 و 1310 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. درمجموع نتایج این بررسی نشان داد اگرچه شوری بالای آب آبیاری میتواند تأثیر منفی بر عملکرد گیاه دارویی اسفرزه بگذارد، بهره گیری از کودهای بیولوژیک میتواند بخشی از این اثرات منفی تنش را جبران نماید.
معصومه صالحی؛ محمد کافی؛ حمید رضا صادقی پور
چکیده
یکی از راهکارهای افزایش تولید با منابع موجود استفاده از کشاورزی شورزیست میباشد. در بین شورزیست‌ها، کوشیا مورد توجه محققان قرار گرفته است. کوشیا گیاهی چهار کربنه، نیمه شورزیست است که سازگاری خوبی به انواع خاکها دارد. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری بر میزان تجمع یونها و عکس العمل کوشیا برای تحمل شوری، آزمایشی در هفت سطح شوری(1/5، ...
بیشتر
یکی از راهکارهای افزایش تولید با منابع موجود استفاده از کشاورزی شورزیست میباشد. در بین شورزیست‌ها، کوشیا مورد توجه محققان قرار گرفته است. کوشیا گیاهی چهار کربنه، نیمه شورزیست است که سازگاری خوبی به انواع خاکها دارد. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری بر میزان تجمع یونها و عکس العمل کوشیا برای تحمل شوری، آزمایشی در هفت سطح شوری(1/5، 7، 14، 21، 28، 35 و 42 دسیزیمنس بر متر) با استفاده از آب زهکش با سه تکرار در طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1388 در اراضی شمال استان گلستان انجام شد. نتایج نشان داد که شوری موجب کاهش معنیدار در میزان زیست توده شد و تحمل به تنش شوری در گیاه در مراحل گلدهی (شاخص تحمل 32) و رسیدگی (شاخص تحمل 34) بیشتر از مرحله رویشی (شاخص تحمل 24) بود. تاثیر تنش شوری بر تجمع سدیم، پتاسیم و کلر در گیاه معنیدار بود و بیشترین میزان یونها در برگ تجمع یافت. سیستم ریشهای این گیاه در جذب و انتقال سدیم به اندام هوایی انتخابی عمل کرد. بهعلاوه با افزایش میزان سدیم در محیط توسعه ریشه گیاه، جذب انتخابی برای پتاسیم افزایش یافته و توانست نسبت سدیم به پتاسیم را حفظ کند. همچنین کوشیا تحمل بالایی نسبت به تجمع کلر در برگها داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کوشیا در واقع یک گیاه خارج کننده نمک می باشد.
احمد نظامی؛ جعفر نباتی؛ اعظم برزوئی؛ علی کمندی؛ علی معصومی؛ معصومه صالحی
چکیده
خطر پذیری آب و هوائی از جمله عواملی است که همواره در میزان تولید غلات در بسیاری از مناطق موثر بوده است. به منظور بررسی تحمل به یخ‌زدگی ارقام جو در شرایط کنترل شده، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت آزمایش فاکتوریل با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجراء در آمد. ترکیب 5 رقم جو ماکوئی، ...
بیشتر
خطر پذیری آب و هوائی از جمله عواملی است که همواره در میزان تولید غلات در بسیاری از مناطق موثر بوده است. به منظور بررسی تحمل به یخ‌زدگی ارقام جو در شرایط کنترل شده، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت آزمایش فاکتوریل با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجراء در آمد. ترکیب 5 رقم جو ماکوئی، کارون×کویر، لخت، ریحان و والفجر به همراه 6 تیمار دمائی (0، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- درجه سانتی‌گراد) به صورت فاکتوریل به عنوان تیمارهای مورد بررسی در نظر گرفته شدند. در این آزمایش گلدان‌ها از زمان کاشت تا مرحله 6-4 برگی جهت گذراندن دوره خوسرمائی در شرایط طبیعی قرار گرفتند و پس از آن جهت اعمال یخ‌زدگی به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. میزان پایداری غشاء سیتوپلاسمی ژنوتیپ‌ها با استفاده از نشت الکترولیت‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت وسپس درجه حرارت کشنده برای 50 درصد نمونه‌ها (LT50 ) بر اساس نشت الکترولیت‌ها تعیین گردید. همچنین سه هفته بعد از زمان اعمال دماهای یخ‌زدگی و رشد مجدد آنها در گلخانه، درصد بقاء، ارتفاع، وزن خشک، دمای کشنده 50 درصد گیاهان ((LT50 بر اساس درصد بقاء و دمای کاهنده 50 درصدوزن خشک گیاهان (RDMT50) اندازهگیری و ثبت شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که درصد نشت الکترولیت‌ها در نمونه‌های برگ و طوقه ارقام مورد بررسی دارای تفاوت معنیداری ( p<0/01) بود، به نحوی که برگ رقم والفجر با 69/4 درصد و رقم کارون×کویر با 5/58 درصد به ترتیب از بیشترین و کمترین درصد نشت برخوردار بودند. در نمونه‌های طوقه رقم ریحان با 78/9 درصد بیشترین درصد نشت الکترولیت را داشت و ارقام ماکوئی، کارون×کویر، لخت و والفجر بدون تفاوت معنیدار کمترین درصد نشت را به خود اختصاص دادند. اندازهگیری صفاتی نظیر وزن خشک و ارتفاع بوته سه هفته پس از بازیافت اختلاف معنیداری را در بین رقم‌های مورد بررسی نشان داد، به عنوان مثال رقم کارون × کویر با 978 میلی‌گرم بیشترین و رقم والفجر با 480 میلی‌گرم کمترین وزن خشک تک بوته را داشتند. همچنین اغلب صفات مورد بررسی از تیمار دمائی 12- درجه سانتی گراد به پائین کاهش معنیداری نسبت به شاهد (تیمار صفر درجه سانتی‌گراد) نشان دادند.
