هادی مهدیخانی؛ ابراهیم ایزدی دربندی؛ مهدی راستگو؛ محمد کافی
چکیده
به منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری خاک بر روی صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک علف جارو، آزمایشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح شوری 10، 16، 22، 28 و 34 دسیزیمنس بر متر و آب غیر شور (1.4 دسیزیمنس بر متر) ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری خاک بر روی صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک علف جارو، آزمایشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح شوری 10، 16، 22، 28 و 34 دسیزیمنس بر متر و آب غیر شور (1.4 دسیزیمنس بر متر) به عنوان شاهد بود. صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک همراه درصد خاکستر، پتاسیم و سدیم اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش معنیدار ارتفاع، سطح برگ، درصد ماده خشک، تعداد شاخه جانبی، فلورسنس حداقل در مرحله رویشی، هدایت روزنه‌ای، تعرق، درصد ماده آلی، پتاسیم، سدیم و نسبت پتاسیم به سدیم و افزایش درصد خاکستر شد. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که همبستگی مثبت و معنیداری بین وزن تر و خشک با صفات فیزیولوژیک و عناصر غذائی وجود نداشت. بر اساس نتایج رگرسیون مرحله‌ای، سه صفت تعداد شاخه جانبی، سطح برگ و درصد ماده خشک تنها صفاتی بودند که وارد مدل شدند و 90 درصد تغییرات مربوط به وزن خشک را توجیه کردند. ارتباطی بین وزن تر و خشک با صفات فیزیولوژیک و عناصر غذائی مشاهده نشد و صفات فیزیولوژیک در مقایسه با صفات مورفولوژیک کمتر تحت تأثیر شوری قرار گرفتند. نتایج این آزمایش ضمن تایید تحمل بالای علف جارو به شوری نشان دادند که استفاده از شاخص های فیزیولوژیک از جمله کلروفیل فلورسنس می تواند در ارزیابی سریع واکنش به شوری مورد استفاده قرار گیرد.
الهام نورعلی؛ حبیب اله نادیان؛ سیروس جعفری؛ مختار حیدری
چکیده
رشد و عملکرد گیاهان در بسیاری از مناطق دنیا تحت تأثیر تنش‌های محیطی متعدد، محدود می‌شود. حضور فلزات سنگین یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که می‌تواند منجر به کاهش رشد و تولید محصول شود. تنش شوری نیز از مهم‌ترین عوامل محدودکننده رشد گیاه، بخصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک، محسوب می‌گردد. به‌منظور بررسی واکنش گیاه گشنیز به تنش شوری ...
بیشتر
رشد و عملکرد گیاهان در بسیاری از مناطق دنیا تحت تأثیر تنش‌های محیطی متعدد، محدود می‌شود. حضور فلزات سنگین یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که می‌تواند منجر به کاهش رشد و تولید محصول شود. تنش شوری نیز از مهم‌ترین عوامل محدودکننده رشد گیاه، بخصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک، محسوب می‌گردد. به‌منظور بررسی واکنش گیاه گشنیز به تنش شوری و حضور کادمیوم در خاک ازنظر برخی مؤلفه‌های رشد و غلظت عناصر روی (Zn)، مس (Cu)، آهن (Fe) و کادمیوم (Cd)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه‌ای دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل شوری از نوع کلرید سدیم در سه سطح 2 (شاهد)، 5 و 8 دسیزیمنس بر متر و کادمیوم از منبع کلرید کادمیوم در 3 سطح 0 (شاهد)، 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم میباشند. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایشی، بر صفات موردمطالعه اثر معنیداری داشتند. نتایج حاصل حاکی از کاهش ارتفاع، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه با افزایش غلظت کادمیوم و شوری بود. همچنین تحت شرایط تنش شوری و حضور کادمیوم در خاک غلظت عناصر روی، مس و آهن اندام هوایی کاهش و غلظت کادمیوم آن افزایش یافت. بیشترین میزان کاهش مؤلفه‌های رشد و غلظت عناصر روی، مس و آهن در بالاترین سطح شوری خاک (8) و بالاترین سطح کادمیوم (mg/kg100) مشاهده گردید. بر اساس نتایج پژوهش حاضر وجود هم‌زمان دو تنش شوری و فلز سنگین کادمیوم در خاک، باعث کاهش رشد گیاه و بیش‌اندوزی فلز کادمیوم در این شرایط شده است.
نسیبه عبداله زاده؛ رضا فتوت؛ فرید شکاری؛ سید محمد علوی سینی
چکیده
درک نحوه رشد و توسعه اندامهای مختلف گیاه، به‌ویژه ریشه، در مدیریت بهینه تولید گیاهان شورزیست از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش به منظور بررسی اثر شوری کلرید سدیم بر روی صفات ریشه گیاهچه های جو دابل هاپلوئید با دو سطح شوری صفر (شاهد) و 150 میلی مولار انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
درک نحوه رشد و توسعه اندامهای مختلف گیاه، به‌ویژه ریشه، در مدیریت بهینه تولید گیاهان شورزیست از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش به منظور بررسی اثر شوری کلرید سدیم بر روی صفات ریشه گیاهچه های جو دابل هاپلوئید با دو سطح شوری صفر (شاهد) و 150 میلی مولار انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پاییز 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام شد. صفاتی از قبیل سطح ریشه، زاویه ریشه، طول تجمعی ریشه، طول بلندترین ریشه و قطر ریشه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که بین لاینها و اثر متقابل لاین × شوری اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. به طورکلی شوری باعث کاهش معنی دار سطح ریشه، طول تجمعی و طول بلندترین ریشه شد. در چهار لاین طول بلندترین ریشه تحت تنش شوری کاهش نیافت. در مورد طول تجمعی ریشه نیز سه لاین تحت تنش شوری روند کاهشی نشان ندادند. در تمام لاین ها به‌غیراز شش لاین، زاویه ریشه در شرایط فاقد تنش بیشتر از زاویه ریشه در شرایط تنش بود. مساحت ریشه نیز در شرایط تنش دارای روند نزولی نسبت به شرایط نرمال بود که پنج لاین از این قانون تبعیت نکردند. روند تأثیر تنش شوری در بین لاین ها بر روی صفت قطر ریشه یکسان نبود. با استفاده از تجزیه کلاستر، لاین های دابل هاپلوئید جو بر اساس صفات موردمطالعه در هر دو محیط نرمال و تنش شوری به دو گروه تقسیم شدند و ژنوتیپهای شماره 2، 29 و 62 به عنوان ژنوتیپ های برتر در هر دو شرایط گزینش گردیدند.
حمیدرضا خزاعی؛ احمد نظامی؛ بیژن سعادتیان؛ امید آرمند پیشه؛ ریحانه پردل
چکیده
پرایمینگ بذر یکی از راهکارهای مقابله با تنش‌های محیطی است. تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی بشمار می‌رود. به‌منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذر بر رشد گیاهچه های جو تحت تنش شوری، دو آزمایش انجام شد. آزمایش اول به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو رقم جو (یوسف و ماکویی) و چهار سطح ...
بیشتر
پرایمینگ بذر یکی از راهکارهای مقابله با تنش‌های محیطی است. تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی بشمار می‌رود. به‌منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذر بر رشد گیاهچه های جو تحت تنش شوری، دو آزمایش انجام شد. آزمایش اول به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو رقم جو (یوسف و ماکویی) و چهار سطح پرایمینگ با نیتروژن (2، 4، 6 و 8 گرم نیتروژن خالص بر لیتر از منبع اوره)، هیدروپرایمینگ و شاهد (بدون پرایم) بود. در آزمایش اصلی، پرایمینگ با نیتروژن 2 در هزار به همراه تیمارهای هیدروپرایمینگ (بهترین تیمارها از آزمایش اولیه) و شاهد (بدون پرایم) مورداستفاده قرار گرفتند. سطوح تنش شوری صفر، 100، 200 و 300 میلی مولار حاصل از کلرید سدیم در مراحل تهیه فیتوژل اعمال شد و هر رقم در یک آزمایش فاکتوریل مجزا در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی گردید. نتایج آزمایش اول نشان داد که پرایمینگ بذر موجب افزایش معنی دار طول ریشه چه، طول ساقه چه و شاخص ویگور گیاهچه شد و در مقابل مدت‌زمان رسیدن به 50 درصد جوانه زنی را کاهش داد. با افزایش غلظت نیتروژن از 2 در هزار، تفاوت آماری در اکثر صفات مشاهده نشد و در برخی موارد اثر منفی بر صفات اندازه گیری شده داشت. نتایج آزمایش دوم نشان داد که اثر مثبت و معنیدار دو تیمار پرایمینگ موردنظر بر صفات طول ساقه چه، وزن تر و خشک ساقه چه، سطح سبز، طول و حجم ریشه چه، وزن تر و خشک ریشه چه در سطوح مختلف تنش شوری در رقم ماکویی بود. در رقم یوسف، به‌جز حجم ریشه چه، پرایمینگ بذر به‌طور معنیداری سایر صفات موردبررسی را بهبود داد. دو رقم جو واکنش یکسانی به پرایمینگ بذر نشان ندادند. هیدروپرایمینگ و پرایمینگ با نیتروژن 2 در هزار در رقم یوسف با افزایش شوری تا 300 میلی مولار باعث افزایش معنیدار صفاتی همچون طول ساقه چه، سطح سبز، وزن تر و خشک ساقه چه و وزن تر ریشه چه نسبت به شاهد شد. درحالی‌که تأثیر مثبت و قابل‌توجه پرایمینگ بذر در رقم ماکویی تا سطح شوری 200 میلی مولار و در صفات طول ساقه چه، وزن تر ساقه چه و وزن تر ریشه چه به ترتیب 11، 8 و 19 درصد بود.
آزاده حداد سبزوار؛ محبوبه نخعی مقدم؛ محمدرضا ذوالفقاری
چکیده
ریزوبیوم ها شناخته‌شده‌ترین گروه از باکتری‌های همزیست با ریشه گیاهان لگومینه هستند که نیتروژن را تثبیت می‌کنند. این باکتری‌ها در خاک با تنش‌های مختلفی که بر رشد، ایجاد همزیستی و توانایی تثبیت نیتروژن تأثیر می‌گذارند، روبه‌رو هستند. این تحقیق با هدف ارزیابی تحمل 23 جدایه سینوریزوبیوم همزیست با ریشه یونجه در شهرستان‌های مشهد ...
بیشتر
ریزوبیوم ها شناخته‌شده‌ترین گروه از باکتری‌های همزیست با ریشه گیاهان لگومینه هستند که نیتروژن را تثبیت می‌کنند. این باکتری‌ها در خاک با تنش‌های مختلفی که بر رشد، ایجاد همزیستی و توانایی تثبیت نیتروژن تأثیر می‌گذارند، روبه‌رو هستند. این تحقیق با هدف ارزیابی تحمل 23 جدایه سینوریزوبیوم همزیست با ریشه یونجه در شهرستان‌های مشهد و سبزوار نسبت به فلزات سنگین، آنتی‌بیوتیک‌ها و غلظت‌های متفاوت شوری انجام شد. جدایه ها ازنظر مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌های پنی‌سیلین، تتراسیکلین، ونکومایسین، نالیدیکسیک اسید و استرپتومایسین با روش انتشار در آگار، مقاومت نسبت به فلزات سنگین شامل مس، کادمیوم، روی، منگنز و همچنین غلظت‌های مختلف کلرید سدیم شامل 0/5، 1، 2، 3 و 4% در محیط جامد مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که 100% جدایه ها نسبت به پنی‌سیلین مقاوم و نسبت به تتراسیکلین حساس بودند. الگوی مقاومت نسبت به ونکومایسین، نالیدیکسیک اسید و استرپتومایسین متفاوت بود. جدایه ها در غلظت‌های 0/5 میلی مول مس، 0/65 میلی مول کادمیوم، 0/125 میلی مول روی و غلظت‌های 1/5 میلی مول منگنز رشد کردند. نتایج ازنظر تحمل غلظت‌های مختلف شوری نشان داد که تمامی جدایه ها در غلظت‌های پایین کلرید سدیم توانایی رشد داشتند و تنها 7 جدایه توانایی رشد در غلظت‌های بالا را دارا بودند.
فاطمه طاعتی؛ هاجر طالبی؛ محمّدتقی عبادی؛ اصغر خوشنود یزدی؛ علیرضا دادخواه
چکیده
گیاه دارویی نیل (Indigofera tinctoria) یکی از گیاهان دارویی خانواده بقولات است که گلهای آن به دلیل تولید رنگ آبی و خواص التیام دهندگی زخمها کاربرد گستردهای در طب سنتی و صنایع آرایشی - بهداشتی دارند. با توجه به کاهش منابع آب و شور شدن زمینهای زراعی، تحمل این گیاه به تنش شوری و خشکی در مرحله جوانه زنی مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور ...
بیشتر
گیاه دارویی نیل (Indigofera tinctoria) یکی از گیاهان دارویی خانواده بقولات است که گلهای آن به دلیل تولید رنگ آبی و خواص التیام دهندگی زخمها کاربرد گستردهای در طب سنتی و صنایع آرایشی - بهداشتی دارند. با توجه به کاهش منابع آب و شور شدن زمینهای زراعی، تحمل این گیاه به تنش شوری و خشکی در مرحله جوانه زنی مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور بررسی اثر خشکی ناشی از پلی اتیلن گلایکول 6000 (در پنج سطح: صفر، 2- ،4- ، 6- و 8- بار) و همچنین شوری ناشی از کلرید سدیم (در شش سطح: صفر، 100، 200، 300 ،400 و 500 میلی مولار) دو آزمایش مستقل اجرا گردید. نتایج نشان دهنده اثر معنی دار تیمارهای خشکی و شوری بر مولفه های جوانه زنی بود، به طوری که در هر دو آزمایش بیشترین درصد جوانه زنی مربوط به تیمارهای شاهد (به ترتیب 90/1 و 90 درصد) و کمترین میزان مربوط به تیمار خشکی 8- بار و شوری 500 میلی مولار (به ترتیب 17/7 و 72/5 درصد) بود. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر میرسد که این گیاه دارای مقاومت خوبی نسبت به تنش‌های خشکی و شوری در مرحله جوانه زنی باشد.
سمانه لاله؛ محسن موسوی نیک؛ مهدی فیروزآبادی؛ زهرا شریفی
چکیده
امروزه کاربرد تکنیکهای هستهای به ویژه اشعهی گاما در تولید گیاهان مقاوم به شوری نقش مهمی را ایفا میکند. این آزمایش در دو مرحله اجرا شد. مرحله اول بررسی جوانهزنی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و مرحله دوم رشد اولیهی گیاهچه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار که در دانشکدهی ...
بیشتر
امروزه کاربرد تکنیکهای هستهای به ویژه اشعهی گاما در تولید گیاهان مقاوم به شوری نقش مهمی را ایفا میکند. این آزمایش در دو مرحله اجرا شد. مرحله اول بررسی جوانهزنی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و مرحله دوم رشد اولیهی گیاهچه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار که در دانشکدهی کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام گرفت. از سه رقم گلرنگ KW9، IL111 و اصفهان 14 و شش دز صفر، 50، 100، 200، 300 و 400 گری اشعهی گاما و پنج سطح شوری صفر، 3، 6، 9 و 12 دسیزیمنس بر متر کلرید سدیم استفاده گردید. نتایج آزمایش نشان داد که پاسخ ارقام گلرنگ در برابر اشعه گاما و شوری متفاوت بود. شوری موجب کاهش طول ریشهچه و ساقهچه، وزن خشک ریشهچه و ساقهچه، تعداد و سطح برگ و هدایت روزنه شد. وزن خشک ریشهچه در دز 50 گری و در سطوح شوری 3 و 6 دسیزیمنس بر متر و در دز 100 گری در تمامی سطوح شوری افزایش یافت. دزهای 300 و 400 گری اشعهی گاما موجب کاهش صفات رشد در ریشهچه و ساقهچه ی گلرنگ شدند. با توجه به نتایج به دست آمده از آزمایش میتوان نتیجه گرفت که دزهای کمتر از 200 گری در گلرنگ توانایی تولید گیاه مقاوم به شوری را دارند.
نازیلا خائف؛ فاطمه انجوی موسوی؛ رفعت السادات بدیهی
چکیده
گونه استبرق (Calotropis procer) یک درختچه دائمی سازگار با مناطق خشک است که به طور وسیعی در عملیات احیاء مناطق بیابانی مورد استفاده قرار میگیرد. بذر استبرق در شرایط طبیعی از جوانه زنی کمی برخوردار است. جوانه زنی بذر و استقرار گیاهچه یک مرحله بحرانی برای بقای گیاه میباشد. به منظور بررسی تاثیر عامل شوری بر جوانهزنی بذر استبرق، ...
بیشتر
گونه استبرق (Calotropis procer) یک درختچه دائمی سازگار با مناطق خشک است که به طور وسیعی در عملیات احیاء مناطق بیابانی مورد استفاده قرار میگیرد. بذر استبرق در شرایط طبیعی از جوانه زنی کمی برخوردار است. جوانه زنی بذر و استقرار گیاهچه یک مرحله بحرانی برای بقای گیاه میباشد. به منظور بررسی تاثیر عامل شوری بر جوانهزنی بذر استبرق، آزمایش جوانهزنی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با آرایش فاکتوریل درچهار تکرار انجام شد، که در آن عامل شوری (دو نمک کلرید سدیم و کلرید کلسیم به نسبت 5 به 1) در پنج سطح (صفر، 0/01- ، 0/05- ، 0/1 - ، 0/15- مگا پاسکال) بود و در سطوح بدون پیش تیمار و با پیش تیمار آزمایش گردید. شوری (کلرید سدیم) تاثیر بسیار معنیداری بر درصد جوانهزنی داشت. با افزایش شوری، درصد و سرعت جوانه زنی و طول گیاهچه کاهش یافت. درصد جوانه زنی بذر استبرق در سطح شاهد بدون نمک 99 درصد و در سطح شوری 0/01- مگا پاسکال 80 درصد و در سطح شوری 0/05- مگا پاسکال 55 درصد بود و با افزایش نمک به تدریج درسطح شوری 0/1- و 0/15- مگا پاسکال به صفر رسید. پیش تیمار با کلرید سدیم و کلرید کلسیم (0/1- مگا پاسکال) در مدت چهار روز تاثیر بسیار معنی داری بر درصد جوانه زنی داشت. پیش تیمار مخصوصاً در 0/05- مگاپاسکال سرعت جوانه زنی و طول گیاهچه را افزایش داد، اما با کاهش پتانسیل اسمزی کلیه صفات جوانه زنی کاهش یافت.
