فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
سید مسعود ضیائی؛ خالد سلیمی؛ سید رضا امیری؛ محمد رضا ریگی
چکیده
گلرنگ از قدیم‌الایام در بخشهای مختلف سیستان و بلوچستان کشت شده و نسبتاً متحمل به خشکی است، مصارف دارویی و غذایی متعددی برای مردم این منطقه دارد. سراوان نیز جزو مناطق خشک کشور محسوب میشود، ازاین‌رو کشت گیاهان سازگار با این مناطق میتواند جهت بهبود کشاورزی این منطقه مؤثر باشد؛ لذا این آزمایش با هدف بررسی سطوح مختلف آبیاری و ...
بیشتر
گلرنگ از قدیم‌الایام در بخشهای مختلف سیستان و بلوچستان کشت شده و نسبتاً متحمل به خشکی است، مصارف دارویی و غذایی متعددی برای مردم این منطقه دارد. سراوان نیز جزو مناطق خشک کشور محسوب میشود، ازاین‌رو کشت گیاهان سازگار با این مناطق میتواند جهت بهبود کشاورزی این منطقه مؤثر باشد؛ لذا این آزمایش با هدف بررسی سطوح مختلف آبیاری و محلولپاشی با سولفات روی و منگنز در آبان سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی سراوان به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل: آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله ابتدای ساقه رفتن و قطع آبیاری در مرحله گلدهی و فاکتور فرعی شامل سه سطح محلولپاشی با سولفات روی (سه در هزار)، سولفات منگنز (سه در هزار) و عدم محلولپاشی (شاهد) در کرت فرعی قرار گرفتند، نتایج نشان داد که اثرات متقابل آبیاری و محلولپاشی در صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد طبق، وزن هزار دانه، وزن دانه در بوته، وزن طبق در بوته، عملکرد زیستی، عملکرد دانه، شاخص برداشت و عدد کلروفیل متر (اسپد) معنیدار شد (P≤ %1). محلولپاشی با سولفات روی سبب افزایش بیش از سه برابری عملکرد دانه در تمام تیمارهای آبیاری گردید، همچنین عملکرد دانه در محلولپاشی با سولفات روی در تیمار عدم قطع آبیاری (693 کیلوگرم در هکتار) نسبت به شرایط قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی و عدم محلولپاشی (100 کیلوگرم در هکتار) هفت‌برابر بیشتر بود. محلولپاشی با سولفات روی در شرایط عدم قطع آبیاری سبب افزایش سه برابری تعداد طبق نسبت به قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن و عدم محلولپاشی گردید. در تمام تیمارهای آبیاری محلولپاشی، با سولفات روی نسبت به سولفات منگنز و عدم محلولپاشی از برتری نسبی برخوردار بود. بیشترین ضرایب همبستگی عملکرد دانه با اجزای عملکرد به ترتیب مربوط به وزن طبق (**0.88=r) و وزن دانه در بوته (**0.73=r) مشاهده شد. به‌طورکلی میتوان از محلولپاشی با سولفات روی به‌عنوان یک راهکار زراعی در افزایش عملکرد و کاهش اثرات ناشی از قطع آبیاری انتهای فصل رشد در گیاه گلرنگ در شرایط آب‌وهوایی سراوان استفاده کرد.
تنش شوری
خدیجه احمدی؛ عاطفه شجاعیان؛ حشمت امیدی؛ مجید امینی دهقی؛ فرشته آزادبخت
چکیده
شوری یک تهدید عمده برای کشاورزی مدرن است که باعث مهار و اختلال در رشد و توسعه محصولات زراعی میشود. پرایمینگ یکی از روش‌های مؤثر جهت بهبود جوانه‌زنی بذر و استقرار گیاهچه در شرایط محیطی تنش‌زا از جمله تنش شوری می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و نیترات پتاسیم بر شاخصهای جوانه‌زنی و فتوسنتزی دو رقم گلرنگ تحت تنش شوری یک ...
بیشتر
شوری یک تهدید عمده برای کشاورزی مدرن است که باعث مهار و اختلال در رشد و توسعه محصولات زراعی میشود. پرایمینگ یکی از روش‌های مؤثر جهت بهبود جوانه‌زنی بذر و استقرار گیاهچه در شرایط محیطی تنش‌زا از جمله تنش شوری می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و نیترات پتاسیم بر شاخصهای جوانه‌زنی و فتوسنتزی دو رقم گلرنگ تحت تنش شوری یک آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فناوری بذر دانشگاه شاهد در سال 1397 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل ارقام گیاه گلرنگ رقم صفه اصفهان و گلدشت، پرایمینگ در سه سطح شاهد (آب مقطر)، سالیسیلیک اسید 0.5 میلی‌مولار و نیترات پتاسیم 0.3 درصد و تنش شوری ناشی از نمک دریاچه قم در چهار سطح 0، 5، 10 و 15 دسی‌زیمنس بر متر بودند. با توجه به نتایج افزایش شوری غلظت نمک (کلرید سدیم) موجب کاهش خصوصیات جوانه‌زنی بذر و میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی و افزایش محتوای پرولین شد. در رقم صفه بیشترین میزان مؤلفه‌های جوانه‌زنی همچون درصد جوانه‌زنی (90 درصد)، سرعت جوانه‌زنی (9.16 بذر در روز)، طول ریشه‌چه (25 میلی‌متر)، طول ساقه‌چه (49.5 میلی‌متر)، وزن‌تر گیاهچه (1.25 گرم) و وزن خشک گیاهچه (0.14 گرم) در عدم تنش شوری و کاربرد سالیسیلیک اسید به دست آمد. همچنین در شرایط تنش 15 دسی‌زیمنس بر متر و تیمار سالیسیلیک اسید رقم صفه جوانه زنی و رشد قابل‌توجهی داشت. پیش تیمار سالیسیلیک اسید تحت شرایط تنش شوری، موجب افزایش درصد جوانه‌زنی و شاخصهای رشد گیاهچه می‌گردد. پیش‌تیمار نیترات پتاسیم باعث افزایش رنگیزه‌های فتوسنتزی در رقم صفه اصفهان و شرایط تنش شوری گردید. استفاده از روش مقرون‌به‌صرفه پرایمینگ بذر میتواند مؤلفه‌های جوانه‌زنی بذر را جهت رشد در شرایط شوری بهبود بخشد.
بهمن جعفری؛ غلامرضا محسن آبادی؛ عاطقه صبوری
چکیده
این پژوهش با هدف برآورد دماهای کاردینال و تعیین اثر دما و پتانسیل اسمزی بر جوانه‌زنی بذرهای گلرنگ (رقم گلدشت) در آزمایشگاه زراعت دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، در سال 1395 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل هفت سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتیگراد) و پنج سطح ...
بیشتر
این پژوهش با هدف برآورد دماهای کاردینال و تعیین اثر دما و پتانسیل اسمزی بر جوانه‌زنی بذرهای گلرنگ (رقم گلدشت) در آزمایشگاه زراعت دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، در سال 1395 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل هفت سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتیگراد) و پنج سطح پتانسیل اسمزی (صفر، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگاپاسکال) بود. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که سطوح مختلف پتانسیل اسمزی، دما و برهمکنش آن‌ها بر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و شاخص بنیه تأثیر معنیداری (0.01≥P) داشت. مقایسه میانگین نشان داد که با کاهش پتانسیل اسمزی، درصد جوانه‌زنی و دامنه دمایی مطلوب جوانه‌زنی بذرهای گلرنگ کاهش یافت. همچنین کاهش پتانسیل اسمزی سبب کاهش سرعت جوانه‌زنی و شاخص بنیه در تمامی تیمارهای دمایی شد، به‌گونه‌ای که بالاترین سرعت جوانه‌زنی (19.8 بذر در روز) و شاخص بنیه (1.96) به ترتیب در تیمار شاهد در دماهای 20 و 25 درجه سانتیگراد مشاهده شد. همچنین برای توصیف رابطه بین سرعت جوانه‌زنی و دما از مدل‌های بتا، درجه دوم، منحنی، دندان مانند و دوتکه‌ای استفاده شد. بر اساس معیارهای سنجش مدل، مدل‌های درجه دو و دوتکه‌ای به ترتیب با ضریب تبیین 0.82 و 0.96 برتر بودند. بر این اساس دماهای کاردینال شامل دمای کمینه بین 2.2 تا 4.2 درجه سانتیگراد، بهینه بین 23.15 تا 23.98 سانتیگراد و بیشینه جوانه‌زنی بین 42.2 تا 43.89 سانتیگراد برآورد شد. بر اساس نتایج، از مدل‌های برتر و پارامترهای برآورد شده آن‌ها میتوان در مدل‌های سبز شدن گیاهچه در مزرعه استفاده کرد.
ماشااله جباری اورنج؛ علی عبادی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی بر جذب عناصر، روابط آبی و ارزیابی تحمل به خشکی در گلرنگ، آزمایشی با چهار سطح آبیاری (بدون آبیاری، آبیاری در مرحله ظهور طبق، آبیاری در مرحله گلدهی و آبیاری در دو مرحله ظهور طبق و گلدهی ) و دو رقم و یک ژنوتیپ گلرنگ (ژیلا، محلی اصفهان و PI-537636) بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی بر جذب عناصر، روابط آبی و ارزیابی تحمل به خشکی در گلرنگ، آزمایشی با چهار سطح آبیاری (بدون آبیاری، آبیاری در مرحله ظهور طبق، آبیاری در مرحله گلدهی و آبیاری در دو مرحله ظهور طبق و گلدهی ) و دو رقم و یک ژنوتیپ گلرنگ (ژیلا، محلی اصفهان و PI-537636) بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار درایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل در سال 1387 اجرا شد.در این مطالعه اثر سطوح آبیاری بر درصد پتاسیم برگ، محتوای رطوبت نسبی برگ، پتانسیل آب برگ و پایداری غشاء معنیدار شد. ارقام مورد مطالعه از نظر درصد سدیم، درصد پتاسیم، درصد کلسیم، پتانسیل آب و پایداری غشاء اختلاف معنیداری داشتند و اثر متقابل معنیداری بین آبیاری و رقم از لحاظ پتانسل آب برگ و پایداری غشاء مشاهده شد، به طوری که بیشترین پتانسیل آب (0/57- مگاپاسکال) و پایداری غشاء (95/3%) از آبیاری رقم ژیلا در مراحل ظهور طبق و گلدهی بدست آمد و بر اساس شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل (TOL)، ژنوتیپ PI-537636 و بر اساس شاخصهای تحمل به تنش (STI) و میانگین هندسی بهرهوری (GMP) رقم محلی اصفهان برتری داشتند، ولی با توجه به اینکه بهترین ارقام، ارقامی با عملکرد بالا در شرایط عادی و حداقل کاهش عملکرد در شرایط تنش است، رقم محلی اصفهان رقم مناسب در شرایط تنش خشکی بود.
