هاوری کیانی؛ شیوا خالص رو؛ زاهد شریفی؛ علی مختصی- بیدگلی
چکیده
تخریب منابع آب و خاک در سیستم‌های کشاورزی رایج، ضرورت استفاده از نهاده‌های طبیعی را به ویژه در شرایط کم آبی بیش از پیش آشکار می‌سازد. بیوچار با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، محققان را امیدوار نموده که می‌تواند علاوه بر بهبود رشد گیاه با تنش خشکی مقابله نماید. در همین راستا به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و کاربرد بیوچار بر ...
بیشتر
تخریب منابع آب و خاک در سیستم‌های کشاورزی رایج، ضرورت استفاده از نهاده‌های طبیعی را به ویژه در شرایط کم آبی بیش از پیش آشکار می‌سازد. بیوچار با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، محققان را امیدوار نموده که می‌تواند علاوه بر بهبود رشد گیاه با تنش خشکی مقابله نماید. در همین راستا به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و کاربرد بیوچار بر گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال 1397 به‌اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح 100 (آبیاری کامل)، 70 (تنش ملایم خشکی) و 40 (تنش شدید خشکی) درصد ظرفیت زراعی و دو سطح مصرف بیوچار (0 و 15 تن در هکتار) بودند. نتـایج نشـان داد افـزایش شدت تنش خشکی (کاهش آبیاری) منجر به کاهش محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل کل، کارایی فتوسیستم II، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و گل‌دهنده، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گردید. از سوی دیگر کاربرد بیوچار سبب تقلیل اثرات منفی تنش خشکی گردید، به‌طوری که با حفظ و نگهداشت میزان آب خاک، صفات مورفوفیزیولوژیک را بهبود بخشید. علاوه بر این بیوچار در سطوح آبیاری 40، 70 و 100 عملکرد دانه را به ترتیب 51.33، 12.34 و 72.10 درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد بیوچار افزایش داد. بنابراین می‌توان گفت بیوچار در کاهش اثرات خشکی موثر میباشد.
مهدی صفری زارچ؛ غلامرضا خواجویی نژاد؛ علی اکبر مقصودی مود؛ قاسم محمدی نژاد
چکیده
اگرچه زعفران یک گیاه کم‌توقع از نظر نیاز غذایی و آبی محسوب می‌شود، اما ارزش تجاری آن از یک طرف و محدودیت منابع آب از طرف دیگر سبب شده که بررسی اثرات تنش خشکی بر روی اجزای مختلف این گیاه دارای اهمیت ویژه‌ای در کشورمان باشد. یک آزمایش مزرعه‌ای دو ساله در استان یزد به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آب مصرفی و پلیمر سوپرجاذب بر شاخص های رشدی ...
بیشتر
اگرچه زعفران یک گیاه کم‌توقع از نظر نیاز غذایی و آبی محسوب می‌شود، اما ارزش تجاری آن از یک طرف و محدودیت منابع آب از طرف دیگر سبب شده که بررسی اثرات تنش خشکی بر روی اجزای مختلف این گیاه دارای اهمیت ویژه‌ای در کشورمان باشد. یک آزمایش مزرعه‌ای دو ساله در استان یزد به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آب مصرفی و پلیمر سوپرجاذب بر شاخص های رشدی و عملکردی زعفران انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و بصورت اسپلیت پلات در 3 تکرار اجرا گردید. کرتهای اصلی شامل سه سطح آبیاری (50، 75 و 100 درصد تبخیر و تعرق، ET) و کرتهای فرعی شامل سه سطح مختلف پلیمر سوپرجاذب به میزان 10، 30 و 50 گرم بر مترمربع بود که به دو شیوه ردیفی و پخش یکنواخت در کرتهای آزمایشی اعمال گردیدند. در نهایت، تاثیر تیمارهای اصلی و فرعی بر شاخص های مورد نظر بررسی و با تیمار شاهد (بدون مصرف سوپرجاذب) مقایسه شد. نتایج حاصله نشان داد که با افزایش حجم آبیاری، تعداد گل، وزن خشک کلاله و وزن کل بنه ها افزایش اما میزان تراوش یونی کاهش یافت. در اغلب موارد مصرف سوپر جاذب به مقدار 30 تا 50 گرم بصورت توزیع یکنواخت روی سطح زمین و یا مصرف 10 گرم سوپر جاذب بصورت ردیفی در زیر ردیف های کاشت نتیجه بهتری را در مقایسه با شاهد و سایر تیمارها داشت.مصرف سوپرجاذب در شرایط تنش خشکی با هدف افزایش محتوای آب برگ زعفران مفید و قابل توصیه بوده ولی در شرایط عدم تنش، غیرقابل توصیه خواهد بود.
حسین زاهدی؛ اکبر علی پور
چکیده
جو یکی از سازگارترین غلات است که در شرایط آب و هوایی مساعد، در خاک حاصلخیز که قابلیت نگهداری آب در آن زیاد باشد کشت می‌گردد. این گیاه نسبت به گندم در برابر خشکی مقاوم‌تر است، پدیده خشکی در ایران یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولیدات زراعی است. اعمال تنش کم‌آبی به‌شدت اجزای عملکرد و عملکردهای بیولوژیک و دانه را کاهش می‌دهد. استفاده ...
بیشتر
جو یکی از سازگارترین غلات است که در شرایط آب و هوایی مساعد، در خاک حاصلخیز که قابلیت نگهداری آب در آن زیاد باشد کشت می‌گردد. این گیاه نسبت به گندم در برابر خشکی مقاوم‌تر است، پدیده خشکی در ایران یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولیدات زراعی است. اعمال تنش کم‌آبی به‌شدت اجزای عملکرد و عملکردهای بیولوژیک و دانه را کاهش می‌دهد. استفاده از نانو کودها منجر به افزایش کارایی استفاده از عناصر غذایی، مدیریت صحیح مصرف کود و کاهش تعداد دفعات کاربرد کود می‌شود. بدین منظور آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 95 - 1394 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل کاربرد کود نانو کلات آهن و منگنز دارای 11 سطح به ترتیب شامل غلظت یک در هزار کود نانو کلات آهن، سه در هزار کود نانو کلات آهن، یک و نیم در هزار نانو کلات منگنز، سه در هزار کود نانو کلات منگنز، یک در هزار کود نانو کلات آهن و یک و نیم در هزار کود نانو کلات منگنز، یک در هزار کود نانو کلات آهن و سه در هزار کود نانو کلات منگنز، یک و نیم در هزار کود نانو کلات منگنز و سه در هزار کود نانو کلات آهن، سه در هزار کود نانو کلات آهن و سه در هزار کود نانو کلات منگنز، بدون محلول‌پاشی (شاهد)، محلول‌پاشی آب خالص، سه در هزار کود میکرو آهن و سه در هزار کود میکرو منگنز، به‌عنوان فاکتور فرعی و رژیم‌های آبیاری در سه سطح بدون تنش (50% آب قابل‌استفاده مزرعه)، کم‌آبی در مرحله رویشی (30% آب قابل‌استفاده مزرعه در مرحله رویشی) و کم‌آبی در مرحله زایشی (30% آب قابل‌استفاده مزرعه در مرحله زایشی بود، به‌عنوان فاکتور اصلی بودند. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی سطوح مختلف نانو کلات آهن و منگنز در مراحل رویشی و زایشی موجب افزایش میزان عملکرد و اجزای عملکرد خصوصاً در مرحلهی رویشی شد، حال‌آنکه تیمار شاهد (بدون محلول‌پاشی) کمترین میزان عملکرد و اجزای عملکرد را داشت. همچنین اثرات متقابل نانو کلات آهن و منگنز و سطوح مختلف تنش کمبود آب بر کلیه صفات اندازه‌گیری شده به‌جز شاخص برداشت معنیدار بود. درنهایت نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی در مرحله زایشی و رویشی موجب کاهش و استفاده از نانو ذرات موجب افزایش میزان عملکرد و اجزای عملکرد می‌گردد؛ بنابراین، عوارض جانبی ناشی از کمبود آب می‌تواند در این منطقه و مناطق مشابه با محلول‌پاشی نانو کلات آهن و منگنز کاهش یابد.
علی مشتطی؛ سید عطاالله سیادت؛ خلیل عالمی سعید؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا جلال کمالی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر دوره‌های رشد و نمو بر عملکرد دانه و اجزای آن در 20 رقم گندم نان بهاره در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز، آزمایشی مزرعه‌ای در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 در اهواز به‌صورت بلوکهای نواری شامل چهار تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر، 15 دی و 15 بهمن‌ماه) در کرتهای افقی و 20 رقم گندم نان بهاره (اترک، اروند، اس8018، استار، اینیا66، بولانی، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر دوره‌های رشد و نمو بر عملکرد دانه و اجزای آن در 20 رقم گندم نان بهاره در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز، آزمایشی مزرعه‌ای در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 در اهواز به‌صورت بلوکهای نواری شامل چهار تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر، 15 دی و 15 بهمن‌ماه) در کرتهای افقی و 20 رقم گندم نان بهاره (اترک، اروند، اس8018، استار، اینیا66، بولانی، بیات، پیشتاز، چمران، چناب70، داراب2، دز، روشن، شعله، فلات، کویر، مارون، هامون، هیرمند و ویریناک) در کرتهای عمودی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که سال، تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم اثر معنیداری بر صفات اندازه‌گیری شده داشتند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که با تأخیر در کاشت و افزایش میانگین دمای دوره رشد، تعداد روز از کاشت تا گرده‌افشانی، تعداد روز از گرده‌افشانی تا رسیدگی و تعداد روز از کاشت تا رسیدگی کاهش یافت درنتیجه تعداد دانه در مترمربع، وزن هزار دانه و عملکرد دانه کاهش یافت که به کاهش سرعت تشکیل دانه، سرعت پر شدن دانه و سرعت تشکیل عملکرد دانه منجر شد. ارقام زودرس- دیررس مارون و شعله با دوره کاشت تا گرده‌افشانی کوتاه، سریع‌تر گلدهی کرده و با دوره گرده‌افشانی تا رسیدگی طولانی، دوره پر شدن دانه طولانی‌تری داشتند.
الهام رمضانی؛ مهدی قاجار سپانلو؛ حسنعلی نقدی بادی
چکیده
به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گلگاوزبان Echium amoenum، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا گردید. در این آزمایش اثر سطوح مختلف خشکی شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی به‌عنوان تیمار شاهد و آبیاری پس از ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گلگاوزبان Echium amoenum، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا گردید. در این آزمایش اثر سطوح مختلف خشکی شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی به‌عنوان تیمار شاهد و آبیاری پس از تخلیه 25، 50 و 75 درصد آب قابل‌استفاده گیاه بر خصوصیات کمی (طول و عرض برگ، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی) و کیفی (میزان پرولین و قندهای محلول کل) در مرحلهی رشد رویشی در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که خشکی موجب کاهش معنیدار صفات مورفولوژیک موردمطالعه (به‌استثناء طول ریشه) شده است، درحالی‌که غلظت پرولین و قندهای محلول کل برگ با افزایش سطوح تنش خشکی به‌طور معنیداری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. نتایج نشان داد که تجمع پرولین و قندهای محلول شاخص خوبی برای تحمل خشکی میباشد. با افزایش سطوح تنش خشکی میزان پرولین برگ بیش از 5 برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. همچنین افزایش شدت تنش خشکی از تیمار شاهد (عدم تنش) تا تیمار تخلیه 75% آب قابل‌دسترس محتوای قندهای محلول برگ را نسبت به تیمار شاهد به میزان 2 برابر افزایش داد. به‌طورکلی نتایج نشان داد این گیاه از طریق تنظیم اسمزی خشکی را تحمل کرده و این مکانیسم در بقای گیاه در شرایط تنش خشکی نقش داشته است.
نرگس خمدی؛ احمد نظامی؛ عبدالرضا باقری
چکیده
با وجود شناسایی تعدادی ژنوتیپ عدس متحمل به سرما جهت کاشت پاییزه در مناطق مرتفع شمال شرق ایران، شناخت ویژگی های فنولوژیکی و مورفولوژیکی این ژنوتیپ ها نیازمند اطلاعات بیشتری است. لذا این آزمایش با هدف بررسی صفات مذکور در کشت پاییزه در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی مشهد اجرا شد و طی آن 19 ژنوتیپ عدس حاصل به گزینی از ...
بیشتر
با وجود شناسایی تعدادی ژنوتیپ عدس متحمل به سرما جهت کاشت پاییزه در مناطق مرتفع شمال شرق ایران، شناخت ویژگی های فنولوژیکی و مورفولوژیکی این ژنوتیپ ها نیازمند اطلاعات بیشتری است. لذا این آزمایش با هدف بررسی صفات مذکور در کشت پاییزه در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی مشهد اجرا شد و طی آن 19 ژنوتیپ عدس حاصل به گزینی از 220 ژنوتیپ طی دو سال در شرایط آب و هوایی مشهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در نهم آبان کشت شدند. پیش از سرمای زمستان تیپ و مرحله رشدی ژنوتیپ ها تعیین شد. ویژگیهای فنولوژیک (تعداد روزهای کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا گلدهی و گلدهی تا رسیدگی) در طول فصل رشد و صفات مورفولوژیک (ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته و مجموع طول شاخه ها در بوته ) نیز در پایان فصل رشد اندازه گیری و ثبت گردید. تفاوت میان ژنوتیپ های مورد آزمایش از نظر صفات مذکور معنی دار (0/05≥P) بود. ژنوتیپ های MLC25 و MLC20 به ترتیب با 7 و 9 روز کمترین تعداد روز از کاشت تا سبز شدن را دارا بودند. قبل از سرمای زمستان ژنوتیپ MLC185 با 8 برگ پیشرفته ترین مرحله رشدی را داشت. از نظر تیپ رشدی قبل از زمستان نیز 5 ژنوتیپ ایستاده، 8 ژنوتیپ نیمه خوابیده و 6 ژنوتیپ خوابیده بودند. از نظر دوره رشد رویشی ژنوتیپ های MLC29 ، MLC20 با 159 روز و توده محلی با 157 روز بیشترین تعداد روز از سبز شدن تا گلدهی را دارا بودند. از نظر ارتفاع ژنوتیپ MLC29 با 43 سانتی متر بیشترین ارتفاع را داشت. توده محلی و MLC20 به ترتیب با 20 و 18 شاخه در بوته از نظر این صفت نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشتند. ژنوتیپ MLC20 و توده محلی به ترتیب با 340 و 324 سانتی متر از نظر مجموع طول شاخه در بوته از سایر ژنوتیپ ها برتر بودند. در این آزمایش همبستگی مثبت و معنی داری بین دوره های رشد رویشی و زایشی با ارتفاع گیاه (به ترتیب **0/61=r و **0/57=r ) ، تعداد شاخه در گیاه (**0/77=r و**0/57=r ) و مجموع طول شاخه در هر گیاه (**0/73=r و **0/49=r) مشاهده شد. بین دوره های رشد رویشی و رشد زایشی نیز همبستگی مثبت و معنی دار (**0/71=r) وجود داشت.
