تنش خشکی
علیرضا احرار؛ فرزاد پاکنژاد؛ سید علی طباطبایی؛ فیاض آقایاری؛ الیاس سلطانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کم آبیاری بر کیفیت و کمیت عملکرد گیاه تاجخروس علوفهای، آزمایشی در سالهای 1397 و 1398 از طریق تجزیهوتحلیل کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در یک مزرعه تحقیقاتی در یزد انجام شد. عامل اصلی این مطالعه سطوح مختلف آبیاری، پس از چهار سطح تخلیه مجاز رطوبتی آب قابلاستفاده ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کم آبیاری بر کیفیت و کمیت عملکرد گیاه تاجخروس علوفهای، آزمایشی در سالهای 1397 و 1398 از طریق تجزیهوتحلیل کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در یک مزرعه تحقیقاتی در یزد انجام شد. عامل اصلی این مطالعه سطوح مختلف آبیاری، پس از چهار سطح تخلیه مجاز رطوبتی آب قابلاستفاده با مقادیر 50، 60، 70 و 80 درصد و عامل فرعی سه رقم مختلف گیاه تاجخروس علوفهای شامل سیم، خارکووسکی و لوورا در نظر گرفته شد. پارامترهایی همچون عملکرد، بهرهوری آب کشاورزی، نسبت وزن برگ به ساقه، قطر ساقه، ارتفاع بوته و درصد پروتئین خام ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که افزایش فواصل آبیاری در مقایسه با تیمار آبیاری هنگام 50 درصد تخلیه آب زمین که به میزان 53.65 تن بر هکتار عملکرد علوفهتر داشت، سبب کاهش به ترتیب 22، 45 و 62 درصدی در عملکرد علوفهتر و همینطور سبب کاهش بهرهوری آب، قطر ساقه و ارتفاع گیاه میگردد، درحالیکه باعث افزایش درصد پروتئین خام و تا حدودی نسبت برگ به ساقه میگردد. علاوه بر این، برای تعیین مهمترین شاخصهای تنش از تجزیهوتحلیل مؤلفههای اصلی در سطوح مختلف کم آبیاری، میانگین هارمونیک و میانگین بهرهوری بهعنوان بهترین شاخصها همراه با عملکرد علوفه خشک در شرایط تنش و بدون تنش، برای بررسی تحمل ارقام تاجخروس به شرایط کمآبی انتخاب شد. با توجه به یافتههای میانگینهای هارمونیک و بهرهوری، نتیجه گرفته شد درحالیکه رقم لوورا در شرایط بدون تنش و حتی با بروز تنش ملایم عملکرد بهتری داشت، ولی رقم سیم در شرایط تنش کمآبی متوسط و شدید، پایداری عملکرد بهتری از خود نشان داد.
هادی سالک معراجی؛ افشین توکلی
چکیده
تنش خشکی مهمترین تنش بوده و عملکرد گیاهان را کاهش میدهد. گلرنگ گیاهی مقاوم به تنش و یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی میباشد. بهمنظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان طی دو سال زراعی 1389 و1390 به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای ...
بیشتر
تنش خشکی مهمترین تنش بوده و عملکرد گیاهان را کاهش میدهد. گلرنگ گیاهی مقاوم به تنش و یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی میباشد. بهمنظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان طی دو سال زراعی 1389 و1390 به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری مطلوب (0.5- مگاپاسکال) و تنش خشکی (2- مگاپاسکال) و دو رقم گلرنگ (گلدشت و زندهرود) بود. اثر تیمار آبیاری، رقم و سال بر قطر طبق، تعداد طبق اصلی و فرعی معنیدار نشد. بالاترین وزن هزار دانه (35.5 گرم)، عملکرد دانه (2172.4 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیستی (9006.1 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (25.6 درصد) و عملکرد روغن (634.6 کیلوگرم در هکتار) در آبیاری مطلوب حاصل شد و در سایر صفات تفاوتی بین آبیاری مطلوب و تنش خشکی مشاهده نگردید. بالاترین تعداد دانه در طبق، عملکرد زیستی، درصد روغن و عملکرد روغن در رقم زندهرود بدست آمد و در سایر صفات بین رقم زندهرود و گلدشت تفاوتی وجود نداشت. تنش خشکی عملکرد دانه و عملکرد روغن را به ترتیب به میزان 51 و 65 درصد کاهش داد. درصد روغن تحت شرایط مطلوب آبیاری 8 درصد بالاتر از شرایط تنش خشکی بود. عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن رقم گلدشت به ترتیب 7، 8 و 26 درصد بیشتر از رقم زندهرود بود. نتایج نشان داد که رقم گلدشت نسبت به رقم زندهرود برتری داشته و در شرایط تنش از تحمل بالاتری برخوردار است، بنابراین پیشنهاد میشود در شرایط محدودیت آبیاری، کشت این رقم مد نظر قرار گیرد.
خاطره توکلی اوجانی؛ ورهرام رشیدی؛ مهرداد یارنیا؛ علیرضا تاری نژاد؛ بهرام میرشکاری
چکیده
بمنظور بررسی واکنش ارقام ذرت به کمآبی در شرایط کاربرد و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا (Glomus mossea) بر روی برخی صفات ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال 1394 و 1395 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. عامل اصلی شامل کمآبی بر اساس تبخیر از تشتک کلاس ...
بیشتر
بمنظور بررسی واکنش ارقام ذرت به کمآبی در شرایط کاربرد و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا (Glomus mossea) بر روی برخی صفات ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال 1394 و 1395 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. عامل اصلی شامل کمآبی بر اساس تبخیر از تشتک کلاس A در دو سطح 70 میلیمتر (به عنوان شاهد) و 140 میلیمتر (به عنوان تنش) و عامل فرعی شامل 14 ترکیب فاکتوریل کاربرد و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا (گونه گلوموس موسه) روی هفت رقم ذرت (260، 301،400، 4015، 703،704و 705) بودند. صفات مورد اندازهگیری مشتمل بر محتوی رطوبت نسبی برگ، میزان شاخص کلروفیل، شاخص سطح برگ، تعداد بلال در بوته، طول بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف دانه، وزن 300 صد دانه و عملکرد دانه بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب دادهها نشان داد که اثر متقابل سال در تنش در رقم و همچنین تنش در رقم در مایکوریزا روی عملکرد دانه معنیدار بود. بر اساس مقایسه میانگین دادهها بیشترین عملکرد دانه مربوط به سینگلکراس 301 و در شرایط بدون تنش با میانگین 760 گرم بر متر مربع بود. در حالی که کمترین عملکرد دانه مربوط به سینگلکراس 4015 در شرایط کمآبی با میانگین 392 گرم بر متر مربع بود. بیشترین عملکرد در شرایط بدون تنش و تنش کمآبی به ترتیب در سینگلکراس 703 و 301 و در شرایط کاربرد مایکوریزا به ترتیب با میانگین 765 و 720 گرم بر متر مربع بود. به عبارتی قارچ مایکوریزا در برخی از ارقام در شرایط تنش اثر مثبت روی عملکرد داشت. برآورد همبستگی بین صفات نشان داد که در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کمآبی، عملکرد دانه بیشترین همبستگی را با وزن 300 صد دانه داشت.
میکائیل نوردخت؛ الناز فرج زاده معماری تبریزی
چکیده
کاربرد میکوریز و انتخاب رقم مناسب میتواند ازجمله مدیریتهای ساده در برابر عوامل تنشزا مانند کمآبی باشد. این مطالعه باهدف بررسی تأثیر سطوح آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک)، تیمار میکوریز (کاربرد و عدم کاربرد میکوریز) و رقم (704 و 640) بر رشد و عملکرد ذرت انجام شد. آزمایش در سه تکرار و بهصورت اسپیلت پلات فاکتوریل ...
بیشتر
کاربرد میکوریز و انتخاب رقم مناسب میتواند ازجمله مدیریتهای ساده در برابر عوامل تنشزا مانند کمآبی باشد. این مطالعه باهدف بررسی تأثیر سطوح آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک)، تیمار میکوریز (کاربرد و عدم کاربرد میکوریز) و رقم (704 و 640) بر رشد و عملکرد ذرت انجام شد. آزمایش در سه تکرار و بهصورت اسپیلت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1394 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان اجرا شد. بر اساس نتایج بهدستآمده، واکنش ارقام به کمآبی متفاوت بود. در تیمار آبیاری پس از 70 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر در رقم 704 بیشترین عملکرد دانه به دست آمد. در رقم 704 هر دو تیمار آبیاری پس از 110 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر و آبیاری پس از 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر به ترتیب باعث کاهش 19 و 50.6 درصدی عملکرد دانه در واحد سطح شد، ولی در رقم 640 که در شرایط آبیاری کامل نیز از عملکرد کمتری نسبت به 704 برخوردار بود، کمآبی تأثیری بر عملکرد دانه در واحد سطح نداشت. تیمار میکوریز نیز افزایش 25.2 درصدی را در عملکرد دانه ذرت باعث شد. کمآبی بر کلروفیل a تأثیری نداشت، ولی محتوای کلروفیل b را کاهش داد، درحالیکه میکوریز باعث افزایش کلروفیل a شد. کمآبی و میکوریز بر محتوای کاتالاز و پراکسیداز نیز افزود. در کل به دلیل عدم وجود اختلاف معنیدار بین ارقام در شرایط کمآبی شدید و بالا بودن عملکرد رقم 704، کاشت رقم 704 و اعمال تیمار میکوریز جهت کشت در منطقه پیشنهاد میشود.
امین محمدی؛ سید غلامرضا موسوی؛ محمدجواد ثقه الاسلامی
چکیده
مقدمه ایران با میانگین سالانه 240 میلیمتر بارندگی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان طبقه بندی شده است. تبخیر و تعرق بالا و محدودیت منابع آبی مهمترین عوامل محیطی موثر در کاهش عملکرد گیاهان در ایران هستند. همچنین کمبود نیتروژن بر تقسیم مواد فتوسنتزی در بخشهای رویشی و زایشی گیاه موثر بوده و میتواند رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار ...
بیشتر
مقدمه ایران با میانگین سالانه 240 میلیمتر بارندگی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان طبقه بندی شده است. تبخیر و تعرق بالا و محدودیت منابع آبی مهمترین عوامل محیطی موثر در کاهش عملکرد گیاهان در ایران هستند. همچنین کمبود نیتروژن بر تقسیم مواد فتوسنتزی در بخشهای رویشی و زایشی گیاه موثر بوده و میتواند رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد. از اینرواین با توجه به اهمیت و نقشهای متفاوت آب و نیتروژن در فرآیندهای حیاتی گیاهان، تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر دور آبیاری و کاربرد کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ارزن دانه ای در بیرجند انجام شد. مواد و روشها این تحقیق به صورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در سال 1388 انجام شد. کرتهای اصلی دور آبیاری در سه سطح (7، 14 و 21 روز) و کرتهای فرعی کاربرد کود نیتروژن در پنج سطح (شاهد یا عدم مصرف کود، 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، محلولپاشی+ کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار ، 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و محلولپاشی + کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) در نظر گرفته شد. بافت خاک مزرعه آزمایشی لومی و اسیدیته آن برابر 8 و هدایت الکتریکی 4.49 میلیموس بر سانتیمتر بود و میزان کربن آلی ، میزان کل نیتروژن و مقدار فسفر و پتاسیم قابل دسترس خاک در عمق 30-0 سانتی متر خاک به ترتیبا 0.32 درصد، 0.08 درصد، 16.4 و 501 پی پی ام بود. در پایان تجزیه و تحلیل دادهها توسط نرمافزار آماری MSTAT-C انجام گردید و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چنددامنه ای دانکن در سطح 5 درصد صورت گرفت. نتایج و بحث نتایج تجزیه واریانس نشان داد که دور آبیاری به طور معنی داری صفات ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک را تحت تاثیر قرار داد. همچنین ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع و عملکرد دانه به طور معنیداری تحت تاثیر سطوح نیتروژن قرار گرفت و اثر متقابل دور آبیاری و نیتروژن تنها بر وزن هزار دانه ارزن معنیدار بود. مقایسه میانگینها بیانگر آن است که با افزایش دور آبیاری از 7 به 21 روز، ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 36.8، 33.6، 32.9، 18.58، 44.4 و 40.1 درصد کاهش یافت. همچنین کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به همراه محلولپاشی این کود باعث افزایش 20.40، 21.9، 47.8 و 52.3 درصدی به ترتیب ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع و عملکرد دانه نسبت به تیمار عدم کاربرد نیتروژن گردید. به نظر میرسد تنش کمبود آب با توجه به اثرات آن بر فتوسنتز، تنفس، جذب یونها، متابولیسم عناصر غذایی و هورمونها، رشد سلولی در ساقه و برگ و در نتیجه شاخص سطح برگ را کاهش داده و همچنین باعث کاهش طول دوره گلدهی و پر شدن دانه ها میگردد که در نهایت کاهش عملکرد دانه و اجرای آن را به دنبال دارد. احتمالا کاهش سطح برگ یک روش سازگاری گیاه برای شرایط کمبود آب و بقا از طریق کاهش سطح تعرق کننده است. به علاوه با افزایش کاربرد نیتروژن، سطح فتوسنتزکننده گیاه و تولید مواد فتوسنتزی افزایش یافته و بنا براین عملکرد دانه افزایش یافت. نتیجه گیری به طور کلی نتایج تحقیق حاضر نشان داد که کمبود آب و نیتروژن عمدتا از طریق کاهش تعداد خوشه در متر مربع باعث کاهش معنیدار عملکرد اقتصادی ارزن گردید. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که برای دستیابی به بیشترین عملکرد ارزن در منطقه بیرجند، تیمار دور آبیاری 7 روز و کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به همراه محلولپاشی این کود قابل توصیه میباشد.