تنش شوری
حیدر فلیح؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ محمد جواد احمدی
چکیده
رشد گیاه نخود بهشدت تحت تأثیر تنش شوری قرار میگیرد و عملکرد آن بهطور محسوسی کاهش مییابد. ازاینرو شناسایی ژنوتیپهای متحمل نخود کمک قابلتوجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش میکند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپهای نخود بهصورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
رشد گیاه نخود بهشدت تحت تأثیر تنش شوری قرار میگیرد و عملکرد آن بهطور محسوسی کاهش مییابد. ازاینرو شناسایی ژنوتیپهای متحمل نخود کمک قابلتوجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش میکند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپهای نخود بهصورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط مزرعه انجام شد. تنش شوری در دو سطح 6 و 9 دسی زیمنس بر متر و 0.5 دسی زیمنس بر متر (شاهد) بهعنوان کرت اصلی و 9 ژنوتیپ نخود بهعنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. در ژنوتیپهای MCC52، MCC65، MCC77 و MCC92 تنش شوری محتوای رنگدانههای گیاه را کاهش داد. افزایش مهار فعالیت رادیکال آزاد DPPH در ژنوتیپهای MCC12، MCC27، MCC28، MCC72، MCC92 و MCC108 در تنش شوری dS.m-1 9 مشاهده شد. فعالیت آنزیم کاتالاز در شوری dS.m-1 6 در اکثر ژنوتیپهای موردمطالعه افزایش و با افزایش سطح تنش به dS.m-1 9 کاهش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز نیز در شوری dS.m-1 6 در ژنوتیپ MCC29 مشاهده گردید. اعمال تنش شوری در سطح dS.m-1 9 محتوای سدیم در تمامی ژنوتیپها را افزایش داد. در بیش از 65 درصد ژنوتیپهای نخود اعمال تنش شوری dS.m-1 6، منجر به افزایش محتوای پتاسیم در گیاه شد، بااینحال تنش شوری dS.m-1 9 محتوای پتاسیم برگ را کاهش داد. وزن خشک گیاه در بالاترین سطح تنش در ژنوتیپ MCC72، 25% و در ژنوتیپ MCC108 بیشتر از سه برابر در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. در ژنوتیپ MCC108 نیز اعمال بالاترین سطح تنش وزن دانه در گیاه را تقریباً 73% درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد. بهطورکلی ازنظر تحمل شوری بین ژنوتیپهای نخود موردمطالعه تنوع بالایی وجود داشت که به نظر میرسد استفاده از آنها در اصلاح تحمل تنش شوری گیاه نخود سودمند باشد.
تنش خشکی
میثم میری؛ محمدرضا عامریان؛ محسن عدالت؛ مهدی برادران؛ حسن مکاریان
چکیده
بهمنظور تعدیل اثرات تنش خشکی بر گیاه دیلار، پیش تیمار بذر و محلول پاشی گیاهچه با اسپرمیدین و ملاتونین در دو مرحله جداگانه در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه شیراز در سال زراعی 1398 – 1399 اجرا شد. در مرحله اول، آزمایش بهصورت فاکتوریل دو فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با چهار تکرار انجام ...
بیشتر
بهمنظور تعدیل اثرات تنش خشکی بر گیاه دیلار، پیش تیمار بذر و محلول پاشی گیاهچه با اسپرمیدین و ملاتونین در دو مرحله جداگانه در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه شیراز در سال زراعی 1398 – 1399 اجرا شد. در مرحله اول، آزمایش بهصورت فاکتوریل دو فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی در هفت سطح پتانسیل اسمزی صفر (شاهد)، 0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8-، 1- و 1.2- مگاپاسکال، پیش اندازی بذر با اسپرمیدین در پنج سطح، صفر، 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی-مولار و پیشاندازی بذر با ملاتونین در پنج سطح، صفر، 0.125، 0.250، 0.375 و 0.500 میلی مولار بودند. پس از اجرای مرحله اول بهترین تیمارهای آزمایشی انتخاب شد و در مرحله بعد (گلخانه)، آزمایش بهصورت فاکتوریل سه فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با سه تکرار انجام گردید. تنش خشکی در سه سطح آبیاری در 10 درصد تخلیه ظرفیت زراعی (آبیاری مطلوب)، آبیاری در 40 درصد تخلیه ظرفیت زراعی (تنش ملایم) و آبیاری در 70 درصد تخلیه ظرفیت زراعی بود، پیشاندازی بذر در سه سطح: بدون پیش اندازی (شاهد)، پیش اندازی با اسپرمیدین، پیش اندازی با ملاتونین و همچنین محلول پاشی گیاهچه در سه سطح: بدون محلول پاشی، محلول پاشی با اسپرمیدین و محلول پاشی با ملاتونین اعمال شدند. پیش اندازی بذر با بهترین تیمار آزمایشگاه قبل از کشت بذر و محلول پاشی با بهترین تیمار انتخابی آزمایشگاه در مرحله ساقه روی و ابتدای گلدهی انجام شد. نتایج نشان داد که غلظتهای 1.5 اسپرمیدین و 0.375 میلی مولار ملاتونین بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی را داشتند. در گلخانه نیز تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر افزایش هدایت روزنه، رطوبت نسبی برگ، کاتالاز و پروتئین محلول در برگ نشان دادند. بهطورکلی پیش تیمار بذر و همچنین محلول پاشی گیاهچه با 0.375 میلی مولار ملاتونین بیشترین تأثیر را بر تعدیل تنش خشکی داشت.
محمد صادق آزادی؛ علیرضا شکوه فر؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ مجتبی علوی فاضل
چکیده
این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی و زیستی پتاسیم بر ویژگیهای بیوشیمیایی هیبریدهای ذرت (Zea mays L.) تحت تنش خشکی و همچنین تعیین صفات موثر بر عملکرد دانه انجام شد. بدین منظور آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی در مرداد ماه سال 1394 در شهرستان دهلران (عرض جغرافیایی'41○32 شمالی ...
بیشتر
این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی و زیستی پتاسیم بر ویژگیهای بیوشیمیایی هیبریدهای ذرت (Zea mays L.) تحت تنش خشکی و همچنین تعیین صفات موثر بر عملکرد دانه انجام شد. بدین منظور آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی در مرداد ماه سال 1394 در شهرستان دهلران (عرض جغرافیایی'41○32 شمالی و طول جغرافیایی '16○46 شرقی) استان ایلام انجام شد. فاکتورها شامل سه تنش آبی (شرایط مطلوب آبیاری، قطع یک دوره آبیاری در مراحل 12 برگی و ظهور گل تاجی ذرت) در کرتهای اصلی، سه نحوه کاربرد پتاسیم (100 درصد سولفات پتاسیم، کاربرد 70 درصد سولفات پتاسیم و 30 درصد پتابارور-2، کاربرد 50 درصد سولفات پتاسیم و 50 درصد پتابارور-2) در کرتهای فرعی و سه هیبرید ذرت (AS71، NS640 و CORDONA) در کرتهای فرعی فرعی بودند. نتایج نشان داد که تأثیر بر همکنش سهگانه تیمارها بر عملکرد دانه، پروتئین دانه، میزان پرولین، کلروفیل و فعالیت آنزیمها معنیدار بود. کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی پتاسیم در هیبریدهای ذرت اثرات منفی تنش خشکی را کاهش داد و منجر به افزایش عملکرد دانه ذرت شد. بیشترین عملکرد دانه با کاربرد 50 درصد سولفات پتاسیم و 50 درصد پتابارور-2 و در هیبرید AS71 تحت شرایط مطلوب آبیاری بهدست آمد (12130 کیلوگرم در هکتار). عملکرد دانه با محتوای پرولین، کلروفیل a و b همبستگی مثبت و معنیداری داشت. نتایج رگرسیون گامبهگام نشان داد کلروفیل a، محتوای پرولین و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز موثرترین صفات بر عملکرد دانه بودند. به طور کلی کاربرد تلفیقی 50 درصد سولفات پتاسیم و 50 درصد پتابارور-2 و هیبرید AS71 هم در شرایط مطلوب آبیاری و هم در شرایط تنش خشکی در مقایسه با سایر تیمارها برتری داشتند.
رقیه رئیسی؛ براتعلی فاخری؛ نفیسه مهدی نژاد
چکیده
بهمنظور بررسی اثر قارچ میکوریزا بر برخی خصوصیات مورفولوژیک، رنگیزه های نورساختی و ویژگیهای آنتیاکسیدانی گیاه کاسنی تحت تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. عوامل آزمایشی شامل تنش خشکی در چهار سطح 90، 70، 50 و 30 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب بهعنوان ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر قارچ میکوریزا بر برخی خصوصیات مورفولوژیک، رنگیزه های نورساختی و ویژگیهای آنتیاکسیدانی گیاه کاسنی تحت تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. عوامل آزمایشی شامل تنش خشکی در چهار سطح 90، 70، 50 و 30 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب بهعنوان شاهد، تنش ملایم، تنش متوسط و تنش شدید و تیمار با قارچ میکوریزا در دو سطح تلقیح با قارچ میکوریزا و عدم تلقیح با قارچ میکوریزا بود. در این بررسی وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای رنگیزه های فتوسنتزی و آنزیم کاتالاز، پلی فنل اکسیداز و گایاکول پراکسیداز مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان وزن تر وخشک اندام هوایی متعلق به تنش 90 درصد و تلقیح با قارچ میکوریزا بود و بیشترین میزان کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کارتنوئید متعلق به تنش 90 درصد و تلقیح با قارچ میکوریزا بود. حداکثر فعالیت آنزیم کاتالاز، پلی فنل اکسیداز و گایاکول پراکسیداز متعلق به تیمار تنش خشکی 30 درصد ظرفیت زراعی و تلقیح با قارچ میکوریزا و کمترین میزان آن در گیاه شاهد بود. از این آزمایش میتوان نتیجه گرفت قارچ میکوریزا آربوسکولار به دلیل افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی و افزایش رنگیزههای فتوسنتزی خطرات ناشی از تنش خشکی بر رشد و عملکرد گیاه کاسنی را کاهش میدهد.