فرزانه گلستانی فر؛ سهراب محمودی؛ غلامرضا زمانی؛ محمدحسن سیاری زهان
چکیده
مقدمه گندم ازنظر تولید و سطح زیر کشت مهم‌ترین محصول کشاورزی ایران است و مشکل علف هرز در آن شاید یکی از مهم‌ترین مسائل زراعی در نقاط گندم خیز جهان باشد (Kafi et al., 2005). چاودار گیاهی یک‌ساله با ساقه های بلند است که در کشور به‌صورت گیاه هرز در مزارع گندم دیده میشود (Krimi, 2004). توقعات کم این گیاه ...
بیشتر
مقدمه گندم ازنظر تولید و سطح زیر کشت مهم‌ترین محصول کشاورزی ایران است و مشکل علف هرز در آن شاید یکی از مهم‌ترین مسائل زراعی در نقاط گندم خیز جهان باشد (Kafi et al., 2005). چاودار گیاهی یک‌ساله با ساقه های بلند است که در کشور به‌صورت گیاه هرز در مزارع گندم دیده میشود (Krimi, 2004). توقعات کم این گیاه همراه با توانایی دگرآسیبی و مورفولوژی و چرخه زندگی مشابه گندم، باعث پایداری و افزایش سطح آن در مزارع گندم پاییزه شده است (Pester et al., 2000). رقابت از موضوعات کلیدی در مباحث اکوفیزیولوژیک جوامع گیاهی است؛ در این نوع تداخل علف‌های هرز از طریق هم‌جواری با گیاه زراعی، برای جذب منابع نور، آب و مواد غذایی به رقابت پرداخته و رشد و نمو و عملکرد گیاهان زراعی را تحت تأثیر قرار میدهند (Evans et al., 2003). با توجه به محدودیتهای شدید منابع آبی در اکثر مناطق کشور، تنش خشکی به‌عنوان مهم‌ترین تنش تأثیرگذار بر گیاهان زراعی معرفی شده است (Kafi et al., 2009). نتیجه رقابت هم با منابع و هم با شرایط محیطی تحت تأثیر قرار میگیرد، رقابت بین علف‌های هرز و گیاهان زراعی بر سر آب سبب کاهش رطوبت موجود در خاک شده که میتواند باعث تنش آب و درنهایت کاهش رشد علف‌های هرز و عملکرد گیاهان زراعی شود. مطالعاتی که مکانیسم‌های ممکن رقابت برای آب را مورد آزمایش قرار دهد، زیاد نیستند. اغلب این مطالعات در شرایط کنترل‌شده محیطی انجام‌گرفته است. بااین‌وجود، این مطالعات بینشی را در مورد مکانیسم‌های ممکن رقابت برای آب، به وجود آوردهاند (Zand et al., 2004). مواد و روش ها به‌منظور بررسی تأثیر رقابت درون و برون گونه ای بر برخی صفات مرفولوژیکی و رشدی گندم و چاودار تحت شرایط تنش خشکی، مطالعهای در سال 1391 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند به‌صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار تراکم گندم رقم روشن (0، 8، 16 و 24 بوته در گلدان)، چهار تراکم چاودار (0، 2، 4 و 6 بوته در گلدان) و دو سطح تنش خشکی شامل آبیاری در 20 و 60% تخلیه رطوبت ظرفیت زراعی خاک بود. صفات تعداد برگ و کلروفیل برگ گندم و چاودار در زمان ظهور سنبله‌های گندم، ارتفاع آن‌ها، طول پدانکل (دمگل)، طول سنبله و قطر ساقه گندم در 95 روز بعد از کاشت (انتهای دوره رشد) اندازه‌گیری شد. نتایج و بحث نتایج نشان داد که افزایش تراکم گندم و چاودار موجب کاهش معنیدار ارتفاع گیاه (به ترتیب حداکثر 51.23 و 39.13 درصد در گندم و 45.24 و 56.6 درصد در چاودار)، تعداد برگ (حداکثر80.35 و 73.30 درصد در گندم و 37.71 و 71.31 درصد در چاودار) و شاخص کلروفیل برگ (حداکثر 12 و 38.11 درصد در گندم و 75.13 و 38.0 درصد در چاودار) شد. تنش خشکی نیز باعث کاهش معنیدار ارتفاع (58.17 درصد در گندم و 64.7 درصد در چاودار) و تعداد برگ (48.8 درصد در گندم و 75.26 درصد در چاودار) و افزایش معنیدار شاخص کلروفیل برگ (20 درصد در گندم و 78.7 درصد در چاودار) شد. افزایش تنش خشکی طول سنبله گندم را تحت تأثیر معنیدار قرار نداد، اما طول پدانکل (دمگل) و قطر ساقه گندم را به ترتیب 03.26 و 49.3 درصد کاهش داد. با افزایش تراکم چاودار و گندم طول سنبله گندم (به ترتیب حداکثر 70.13 و 21.24 درصد)، طول پدانکل گندم (39.17 و 72.22 درصد) و قطر ساقه گندم (11.11 و 18 درصد) به‌طور معنی داری کاهش یافت. نتیجه گیری نتایج به‌طورکلی نشان داد در شرایط تنش خشکی، رقابت درون گونه ای فقط بر ارتفاع گندم اثر معنیدار داشت، ولی اثر رقابت برون گونه ای بر شاخص کلروفیل و تعداد برگ گندم و ارتفاع و تعداد برگ چاودار معنی دار بود. در نتیجه حضور توأم تنش خشکی و رقابت های گیاهی باعث کاهش هر چه بیشتر این صفات گردید همچنین درصد کاهش آن‌ها در گندم بیشتر از چاودار بود. درنتیجه در مناطقی که علف هرز چاودار به‌عنوان علف هرز مهم مزارع گندم باشد، در هنگام بروز تنش خشکی، خسارت چاودار بیشتر خواهد شد لذا کنترل آن در شرایط محدودیت رطوبتی از اهمیت خاصی برخوردار است.
امین حیاتی؛ محمود رمرودی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر زمان مصرف کود پتاسیم و دور آبیاری بر خصوصیات زراعی، عملکرد و کیفیت دانه ارزن دم‌روباهی، آزمایشی در سال زراعی 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یاسوج به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. دور آبیاری شامل فواصل 7، 14 و 21 روز به‌عنوان عامل اصلی و زمان کاربرد کود پتاسیم ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر زمان مصرف کود پتاسیم و دور آبیاری بر خصوصیات زراعی، عملکرد و کیفیت دانه ارزن دم‌روباهی، آزمایشی در سال زراعی 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یاسوج به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. دور آبیاری شامل فواصل 7، 14 و 21 روز به‌عنوان عامل اصلی و زمان کاربرد کود پتاسیم در مراحل کاشت، پنجهزنی، ساقهدهی و گلدهی به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد تأثیر دور آبیاری بر ارتفاع بوته، تعداد برگ، اندازه خوشه، عملکرد دانه، میزان کلروفیل برگ، درصد کربوهیدراتهای محلول در آب و پروتئین دانه در سطح یک درصد معنیدار شد، به‌طوری‌که با افزایش فواصل آبیاری ویژگی های موردبررسی کاهش نشان دادند، درحالیکه درصد پروتئین دانه افزایش یافت. ارتفاع بوته، عملکرد دانه، کلروفیل برگ، درصد کربوهیدراتهای محلول در آب و پروتئین دانه نیز تحت تأثیر کاربرد کود پتاسیم قرار گرفتند و کاربرد پتاسیم تا مرحله گلدهی بر ویژگیهای مورد بررسی افزایشی بود. برهمکنش دور آبیاری و زمان کاربرد پتاسیم بر ارتفاع بوته، عملکرد دانه، کلروفیل برگ و کربوهیدراتهای محلول در آب دانه معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه از کاربرد کود پتاسیم در مرحله ساقه دهی با دور 7 روز آبیاری و بیشترین درصد پروتئین دانه از دور 21 روز آبیاری و کاربرد پتاسیم در مرحله گلدهی حاصل شد.
