فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
رقیه بهشتی زاده؛ محمد اقبال قبادی؛ هوشنگ قمرنیا
چکیده
استویا گیاهی چندساله با برگ های شیرین که حدود 300 بار شیرینتر از ساکارز (شکر) بوده و امروزه در نقاط زیادی در دنیا کشت میگردد. تنش خشکی و کمبود نیتروژن از مهمترین تنشهای محیطی محدودکننده تولید این گیاه بوده و اثرات نامطلوبی بر رشد و نمو گیاه و سایر فرآیندهای متابولیکی دارد. ازاین‌رو، به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود ...
بیشتر
استویا گیاهی چندساله با برگ های شیرین که حدود 300 بار شیرینتر از ساکارز (شکر) بوده و امروزه در نقاط زیادی در دنیا کشت میگردد. تنش خشکی و کمبود نیتروژن از مهمترین تنشهای محیطی محدودکننده تولید این گیاه بوده و اثرات نامطلوبی بر رشد و نمو گیاه و سایر فرآیندهای متابولیکی دارد. ازاین‌رو، به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن بر رشد و عملکرد استویا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، در سال 1395 اجرا گردید. فاکتورها شامل تنش خشکی (بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید) و کود نیتروژن (0، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار) بودند. زمان آبیاری برای بدون تنش، تنش ملایم و شدید به ترتیب 50، 65 و 80 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده در خاک بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی و میزان نیتروژن بر صفات زیست‌توده، ماده خشک برگ، ماده خشک ساقه، کلروفیلهای a، b و کارتنوئیدها، محتوای نسبی آب برگ، کارایی مصرف آب، قندهای محلول، پرولین و آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداز و کاتالاز اثر معنی داری داشتند. بیشترین ماده خشک برگ در تیمار بدون تنش خشکی و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در چین اول و چین دوم به ترتیب 20.4 و 17.1 گرم در بوته و کمترین مقدار ماده خشک برگ در تیمار تنش شدید و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در چین اول و دوم به ترتیب 6.81 و 5.86 گرم در بوته به دست آمد. به‌طورکلی نتایج نشان داد که تولید برگ استویا در شرایط آب و هوایی کرمانشاه با مصرف آب زیاد امکان‌پذیر بوده و در شرایط تنش خشکی در چین اول و چین دوم به ترتیب 66.6 و 66.3 درصد نسبت به شاهد کاهش نشان دادند.
علی کریمی؛ محمد اقبال قبادی؛ مختار قبادی؛ ایرج نصرتی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمان‌های مختلف رشدی بر مقدار عناصر موجود در دانه ذرت دانه‌ای (هیبرید سینگل کراس 704)، آزمایشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاهگُل واقع در شهرستان گیلانغرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت دو هفته از 7، ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمان‌های مختلف رشدی بر مقدار عناصر موجود در دانه ذرت دانه‌ای (هیبرید سینگل کراس 704)، آزمایشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاهگُل واقع در شهرستان گیلانغرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت دو هفته از 7، 21، 35، 49، 63، 77 و 91 روز پس از کاشت و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت سه هفته از 7، 28، 49، 70 و 91 روز پس از کاشت بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که قطع آبیاری اثرات معنی‌داری بر عملکرد دانه، غلظت و عملکرد عناصر مورد بررسی موجود در دانه داشت. بیشترین عملکرد دانه (13600کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد به دست آمد. در تیمارهای دو هفته و سه هفته قطع آبیاری در 49 روز بعد از کاشت (ظهور گل‌آذین نر) نسبت به شاهد تا 97 درصد کاهش داشتند. غلظت عناصر مورد بررسی در تیمارهای دو و سه هفته قطع آبیاری نسبت به شاهد بترتیب به میزان 45-12 و 58-10 درصد افزایش نشان داد. بیشترین غلظت در تیمارهای دو هفته قطع آبیاری در 77 روز پس از کاشت و سه هفته قطع آبیاری در تیمار 49 روز پس از کاشت بدست آمد. در تیمار قطع آبیاری بمدت سه هفته در روز 49 پس از کاشت غلظت عناصر آهن، روی، مس، نیتروژن، پتاسیم، فسفر و سدیم نسبت به شاهد 10.9، 20.7، 46.1، 25.1، 26.8، 48.2 و 58.3 درصد افزایش داشت. بطور کلی نتایج نشان داد که در هر مرحله از رشد و نمو گیاه ذرت که با تنش خشکی مواجه گردد هم بر کاهش عملکرد دانه و هم بر جذب کل عناصر دانه نیز تأثیر دارد.
علی کریمی؛ محمد اقبال قبادی؛ مختار قبادی؛ ایرج نصرتی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمان‌های مختلف رشدی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ذرت دانه‌ای (هیبرید سینگل کراس 704)، پژوهشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاه گل واقع در شهرستان گیلان غرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمان‌های مختلف رشدی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ذرت دانه‌ای (هیبرید سینگل کراس 704)، پژوهشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاه گل واقع در شهرستان گیلان غرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری به مدت دو هفته از 7، 21، 35، 49، 63، 72 و 91 روز پس از کاشت و یک مرتبه قطع آبیاری به مدت سه هفته از 7، 28، 49، 70 و 91 روز پس از کاشت بودند. در تمامی تیمارها فقط یک مرتبه به مدت دو و یا سه هفته آبیاری قطع شد و قبل و پس از آن، آبیاری‌ها به صورت هفته‌ای انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که سه هفته قطع آبیاری موجب کاهش معنی‌دار عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، کارآیی بیولوژیکی و اقتصادی مصرف آب، کلروفیل a، کلروفیل b و افزایش میزان غلظت پرولین شد. طبق نتایج مقایسه‌های میانگین بیشترین عملکرد دانه (13600کیلوگرم در هکتار) و وزن هزار دانه (232 گرم) در تیمار شاهد به دست آمد و در تیمار سه هفته قطع آبیاری از روز 49 پس از کاشت (مرحله ظهور گل آذین نر)، هر دو به ترتیب صفر بودند. عملکرد بیولوژیک در این تیمار حدود 66 درصد در مقایسه با شاهد کاهش داشت. بطور کلی نتایج نشان داد که مراحل اولیه دوره رشد و مرحله آخر دوره رشد دارای کمترین حساسیت به قطع آبیاری بود و تأخیر در آبیاری تا سه هفته هم اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه ندارد ولی در مراحل گرده افشانی و پرشدن دانه حتی دو هفته قطع آبیاری هم باعث خسارت قابل توجه به عملکرد دانه خواهد شد و نباید با مشکل کم‌آبی و یا تأخیر در آبیاری مواجه گردد.
ثمین لطفی؛ مختار قبادی؛ سعید جلالی-هنرمند؛ محمد اقبال قبادی
چکیده
برای ارزیابی قابلیت آزمون تنش اسمزی در پیشبینی وضعیت سبز شدن گیاهچه های عدس در مزرعه، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در قالب دو آزمایش جداگانه در آزمایشگاه و مزرعه در دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. در آزمایشگاه، آزمون تنش اسمزی به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل هشت توده بذر عدس (محلی ...
بیشتر
برای ارزیابی قابلیت آزمون تنش اسمزی در پیشبینی وضعیت سبز شدن گیاهچه های عدس در مزرعه، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در قالب دو آزمایش جداگانه در آزمایشگاه و مزرعه در دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. در آزمایشگاه، آزمون تنش اسمزی به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل هشت توده بذر عدس (محلی 1389، محلی 1393، قزوین 1389، قزوین 1393، بیله سوار 1389، بیلهسوار 1393، کیمیا 1389 و کیمیا 1393) و چهار سطح تنش اسمزی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) بودند. در مزرعه نیز هشت توده بذر عدس در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند و خصوصیات درصد سبز شدن نهایی، میانگین سبز شدن روزانه، متوسط زمان لازم برای سبز شدن و سرعت سبز شدن گیاهچه اندازهگیری شدند. نتایج آزمون اسمزی نشان داد که با کاهش پتانسیل اسمزی، ویژگیهای مرتبط با درصد و سرعت جوانهزنی، طول و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه کاهش یافتند. همبستگی بین صفات اندازه گیری شده در دو آزمون مزرعه ای و تنش اسمزی نشان داد که درصد سبز شدن گیاهچه در مزرعه بالاترین همبستگی را با صفت های متوسط جوانه زنی روزانه و درصد گیاهچه نرمال در آزمون تنش اسمزی در پتانسیل 6- بار (به ترتیب با ضرایب 0.634 و 0.689) داشت. سرعت سبز شدن گیاهچه در مزرعه نیز بالاترین همبستگی را با صفات متوسط جوانه زنی روزانه، سرعت جوانهزنی و درصد گیاهچه نرمال در آزمون تنش اسمزی با پتانسیل 6- بار (به ترتیب با ضرایب همبستگی 0.753، 0.765 و 0.667) داشتند. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش به نظر میرسد که از آزمون تنش اسمزی در پتانسیل اسمزی 6- بار می‌توان برای پیشبینی سبز شدن گیاهچه عدس در مزرعه استفاده نمود.
