علیرضا رهی؛ حمید نجفی زرینی؛ غلامعلی رنجبر؛ مهدی قاجار سپانلو
چکیده
به منظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی گیاه سویا آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در دماوند انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل 50 ژنوتیپ سویا و دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری در زمان غلاف دهی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که واکنش ژنوتیپهای سویا به شرایط تنش خشکی ...
بیشتر
به منظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی گیاه سویا آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در دماوند انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل 50 ژنوتیپ سویا و دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری در زمان غلاف دهی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که واکنش ژنوتیپهای سویا به شرایط تنش خشکی و بدون تنش متفاوت بود. ژنوتیپهای 2، 14، 21، 38 و 49درهر دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش و ژنوتیپهای 25 و 14 فقط در شرایط تنش عملکرد بالایی را نشان دادند. برای تعیین مناسب ترین شاخص‌ها از همبستگی شاخص‌های تحمل به خشکی با عملکرد دانه‌ها در شرایط تنش و بدون تنش استفاده شد و بر این اساس از 17 شاخص 10 شاخص قابل اعتماد معین شد و ژنوتیپهای برتر این شاخص‌ها نیز مشخص گردید. ژنوتیپ برتر برای میانگین تولید شاخص بهره وری ، میانگین هندسی، میانگین هارمونیک و شاخص تحمل خشکی ژنوتیپ شماره 14بود و ژنوتیپهای 14 و 25 برای شاخص عملکرد، ژنوتیپهای25 و34 برای شاخص پایداری عملکرد، ژنوتیپ 25 برای شاخص مقاومت به خشکی و شاخص تولید غیر تنشی تنش و ژنوتیپهای 14 و 49 برای شاخص تحمل غیر زیستی و شاخص تحمل تنش تعدیل شده برتر بودند. کلیه شاخص‌های تحمل به خشکی در تجزیه به مولفه‌های اصلی وارد شدند و نتایج نشان داد که مولفه‌های اول و دوم در مجموع 99/97% واریانس کل را تبیین کردند. شاخص‌هایی که بالاتر بودن مقادیر آن‌ها نشانه متحمل بودن گیاه به خشکی می‌باشد، در مؤلفه اول و شاخص‌هایی که بیشتر بودن آن‌ها مبین حساسیت گیاه به خشکی می‌باشد در مؤلفه دوم قرار گرفتند. تجزیه کلاستر ژنوتیپ‌ها را به 8 گروه تقسیم نمود و ژنوتیپهای2، 14، 21، 23، 42 و 49 در یک گروه قرار داد این ژنوتیپ‌ها بر اساس میانگین در هر دو محیط عملکرد خوبی دارند.
فاطمه نوری؛ حسن اعتصامی؛ حمید نجفی زرینی؛ نیر اعظم خوش خلق سیما؛ غلامعلی رنجبر
چکیده
با توجه به اهمیت اثرات تنش شوری در کاهش رشد گیاهان، این مطالعه با هدف بررسی اثر باکتری‌های محرک رشد گیاه (جداشده از گره های گیاه یونجه) بر کاهش اثرات تنش شوری در گیاه یونجه انجام شد. بدین منظور 63 جدایه باکتریایی از گره‌های 13 نمونه گیاه یونجه کشت‌شده در مزارع استان قم جداسازی شد. میزان مقاومت به شوری و برخی ویژگیهای محرک رشد این ...
بیشتر
با توجه به اهمیت اثرات تنش شوری در کاهش رشد گیاهان، این مطالعه با هدف بررسی اثر باکتری‌های محرک رشد گیاه (جداشده از گره های گیاه یونجه) بر کاهش اثرات تنش شوری در گیاه یونجه انجام شد. بدین منظور 63 جدایه باکتریایی از گره‌های 13 نمونه گیاه یونجه کشت‌شده در مزارع استان قم جداسازی شد. میزان مقاومت به شوری و برخی ویژگیهای محرک رشد این جدایه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. درنهایت، سه جدایه برتر شامل دو جدایه غیر ریزوبیومی A36 و A37 و یک جدایه ریزوبیومی ARh29 برای آزمایش گلخانه‌ای انتخاب شدند. آزمایش گلخانه ای به صورت یک طرح کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل در سه تکرار انجام شد. سطوح شوری شامل صفر، 50، 100، 150 و 200 میلیمولار کلرید سدیم و سطوح باکتری شامل گیاهان تلقیح شده با جدایه های A36 + A37، ARh29، A36 + A37 + ARh29، شاهد منفی (گیاهان بدون تلقیح باکتریایی و تغذیه‌شده با هوگلند فاقد نیتروژن) و شاهد مثبت (گیاهان بدون تلقیح باکتریایی و تغذیه‌شده با هوگلند حاوی نیتروژن) بودند. نتایج نشان داد سویه‌های باکتریایی در تمام سطوح شوری، توانستند وزن خشک گیاه و پرولین را در مقایسه با گیاهان بدون تلقیح باکتریایی افزایش دهند. همچنین سویه‌های باکتری جذب یون‌های پتاسیم را افزایش و جذب یون‌های سدیم را در گیاهان یونجه تحت تنش شوری کاهش دادند به طوریکه در شوری 200 میلیمولار، وزن خشک و میزان پرولین گیاهانی که با هر سه جدایه برتر به طور همزمان تلقیح شده بودند، 29% و 35% بیشتر از شاهد مثبت و همچنین نسبت پتاسیم به سدیم آن‌ها به میزان 36% بیشتر از شاهد مثبت بود. به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که گره‌های ریشه یونجه میتواند حاوی باکتری‌های غیر ریزوبیومی محرک رشد گیاه و مقاوم به شوری باشد که استفاده از آن‌ها به همراه باکتری‌های ریزوبیومی میتواند منجر به بهبود رشد گیاه یونجه تحت تنش شوری گردد.
زهرا مجیدی؛ غلامعلی رنجبر؛ نادعلی بابائیان جلودار؛ نادعلی باقری
چکیده
اصلاح ارقام برنج مقاوم به شوری یکی از بهترین راهها برای بهره برداری از خاکهای شور است. استفاده از اصلاح موتاسیونی با ایجاد تنوع ژنتیکی فراوان میتواند به انتخاب ارقام جدید برای بهبود برخی از صفات مهم اقتصادی کمک کند. بدین منظور بذور برنج رقم طارم محلی را تحت تیمار دو موتاژن شیمیایی اتیل متان سولفونات و تیمار ترکیبی متیل ...
بیشتر
اصلاح ارقام برنج مقاوم به شوری یکی از بهترین راهها برای بهره برداری از خاکهای شور است. استفاده از اصلاح موتاسیونی با ایجاد تنوع ژنتیکی فراوان میتواند به انتخاب ارقام جدید برای بهبود برخی از صفات مهم اقتصادی کمک کند. بدین منظور بذور برنج رقم طارم محلی را تحت تیمار دو موتاژن شیمیایی اتیل متان سولفونات و تیمار ترکیبی متیل نیتروز اوره+سدیم آزید قرار داده و در نسل دوم بوته هایی که ازنظر صفات مهم اقتصادی مطلوب بودند انتخاب و در نسل سوم تحت استرس شوری قرار داده شدند. این آزمایش به منظور ارزیابی واکنش لاین های موتانت در برابر شوری در مرحله گیاهچه ای انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار، در محیط هیدروپونیک در سطوح شوری صفر و 12 دسی‌زیمنس بر متر اجرا شد. بنا بر نتایج به‌دست‌آمده، دو لاین موتانت حاصل از تیمار اتیل متان سولفانات با دارا بودن میزان زیست‌توده بالا و نسبت سدیم به پتاسیم کم به همراه رقم نونابوکرا در گروه متحمل قرار گرفتند. این گیاهان در مقایسه با طارم محلی (غیر موتاژن) در تنش شوری تحمل بالاتری داشتند. دو لاین حساس به شوری نیز تحت تیمار این موتاژن مشاهده شدند، درحالی‌که اکثر لاینهای موتانت حاصل از تیمار متیل نیتروز اوره+ سدیم آزید به تنش شوری حساسیت نشان دادند.
