خاطره توکلی اوجانی؛ ورهرام رشیدی؛ مهرداد یارنیا؛ علیرضا تاری نژاد؛ بهرام میرشکاری
چکیده
بمنظور بررسی واکنش ارقام ذرت به کمآبی در شرایط کاربرد و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا (Glomus mossea) بر روی برخی صفات ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی طی دو سال 1394 و 1395 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. عامل اصلی شامل کمآبی بر اساس تبخیر از تشتک کلاس ...
بیشتر
بمنظور بررسی واکنش ارقام ذرت به کمآبی در شرایط کاربرد و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا (Glomus mossea) بر روی برخی صفات ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی طی دو سال 1394 و 1395 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. عامل اصلی شامل کمآبی بر اساس تبخیر از تشتک کلاس A در دو سطح 70 میلی‌متر (به عنوان شاهد) و 140 میلی‌متر (به عنوان تنش) و عامل فرعی شامل 14 ترکیب فاکتوریل کاربرد و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا (گونه گلوموس موسه) روی هفت رقم ذرت (260، 301،400، 4015، 703،704و 705) بودند. صفات مورد اندازه‌گیری مشتمل بر محتوی رطوبت نسبی برگ، میزان شاخص کلروفیل، شاخص سطح برگ، تعداد بلال در بوته، طول بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف دانه، وزن 300 صد دانه و عملکرد دانه بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که اثر متقابل سال در تنش در رقم و همچنین تنش در رقم در مایکوریزا روی عملکرد دانه معنی‌دار بود. بر اساس مقایسه میانگین داده‌ها بیشترین عملکرد دانه مربوط به سینگل‌کراس 301 و در شرایط بدون تنش با میانگین 760 گرم بر متر مربع بود. در حالی که کمترین عملکرد دانه مربوط به سینگل‌کراس 4015 در شرایط کمآبی با میانگین 392 گرم بر متر مربع بود. بیشترین عملکرد در شرایط بدون تنش و تنش کمآبی به ترتیب در سینگل‌کراس 703 و 301 و در شرایط کاربرد مایکوریزا به ترتیب با میانگین 765 و 720 گرم بر متر مربع بود. به عبارتی قارچ مایکوریزا در برخی از ارقام در شرایط تنش اثر مثبت روی عملکرد داشت. برآورد همبستگی بین صفات نشان داد که در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کمآبی، عملکرد دانه بیشترین همبستگی را با وزن 300 صد دانه داشت.
بهنام طهماسب پور؛ سدابه جهانبخش؛ علیرضا تاری نژاد؛ حمید محمدی
چکیده
به‌منظور شناسایی ژنوتیپهای گندم متحمل به تنش خشکی در گلخانه و مزرعه، 30 ژنوتیپ به‌عنوان فاکتور فرعی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح کاملاً تصادفی و بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط بدون تنش (آبیاری به‌صورت متداول تا آخر فرایند رشد گیاه صورت گرفت) و تنش خشکی مرحله گلدهی (آبیاری تا مرحله گلدهی به‌صورت متداول و طبیعی ...
بیشتر
به‌منظور شناسایی ژنوتیپهای گندم متحمل به تنش خشکی در گلخانه و مزرعه، 30 ژنوتیپ به‌عنوان فاکتور فرعی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح کاملاً تصادفی و بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط بدون تنش (آبیاری به‌صورت متداول تا آخر فرایند رشد گیاه صورت گرفت) و تنش خشکی مرحله گلدهی (آبیاری تا مرحله گلدهی به‌صورت متداول و طبیعی انجام گرفت و تنش خشکی بعدازآن مرحله اعمال گردید) در سال 96-1395 در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنی‌داری را بین ژنوتیپها ازلحاظ عملکرد دانه در شرایط تنش کمبود آب آخر فصل و بدون تنش نشان داد. شاخصهای مختلف ارزیابی تحمل به تنش خشکی، ژنوتیپهای مختلف را به‌عنوان متحمل به تنش کمبود آب در مرحله گلدهی معرفی نمود. روی این اصل، گروه‌بندی ژنوتیپها بر اساس شاخص تحمل، میانگین محصول دهی، میانگین هندسی محصول دهی، میانگین هارمونیک، شاخص تحمل تنش، شاخص حساسیت تنش، شاخص عملکرد و شاخص پایداری عملکرد جهت شناسایی ژنوتیپهای متحمل به تنش خشکی انجام و تحت شرایط گلخانه و مزرعه ژنوتیپ-ها در چهار خوشه جای گرفتند و ژنوتیپهای cd-1، cd-2، cd-5 و cd-9 تحت هر دو شرایط ارزیابی (گلخانه و مزرعه) و بر اساس شاخصهای متحمل به خشکی مورد ارزیابی، به‌عنوان متحملترین ژنوتیپها تشخیص داده شدند.
حسین خیری استیار؛ یهرام میرشکاری؛ فرهاد فرح وش؛ ابراهیم خلیلوند بهروزیار؛ علیرضا تاری نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی اثر گوگرد و تیوباسیلوس بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام لوبیا در شرایط تنش کمآبی آزمایشی در بهار سال 1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. در این پژوهش سه رقم لوبیا (درسا، اختر و صدری)، چهار سطح کودی (شاهد، کود گوگردی به مقدار 300 کیلوگرم ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر گوگرد و تیوباسیلوس بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام لوبیا در شرایط تنش کمآبی آزمایشی در بهار سال 1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. در این پژوهش سه رقم لوبیا (درسا، اختر و صدری)، چهار سطح کودی (شاهد، کود گوگردی به مقدار 300 کیلوگرم در هکتار، باکتری تیوباسیلوس و کود گوگردی + تیوباسیلوس) و تنش کمآبی (شاهد، قطع آبیاری از زمان گلدهی و پر شدن نیام) موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تفاوت معنی‌داری میان ارقام لوبیا، سطوح کودی و مراحل قطع آبیاری وجود داشت. مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد تنش کمآبی به‌ویژه قطع آبیاری از مرحله گلدهی موجب کاهش صفات شاخص برداشت، عملکرد دانه، بیوماس کل، وزن صد دانه، تعداد کل نیام و تعداد نیام پر و در مواردی موجب افزایش مقاومت روزنه‌ای و کلروفیل گردید،درحالی‌که قطع آبیاری از مرحله پر شدن نیام تأثیر منفی کمتری بر صفات فوق داشت. با کاربرد باکتری تیوباسیلوس به‌ویژه همراه با گوگرد از اثرات منفی تنش آبی کاسته شد. درحالی‌که با افزایش طول دوره تنش میزان تأثیر مثبت باکتری به همراه گوگرد نیز کمتر شد. اعمال باکتری تیوباسیلوس به همراه کود گوگردی در خاک‌های با اسیدیته قلیایی میتواند جهت افزایش تحمل ارقام لوبیا به تنش کمآبی مفید باشد.
رضا صیامی؛ یهرام میرشکاری؛ فرهاد فرح وش؛ ورهرام رشیدی؛ علیرضا تاری‌نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر پرایمینگ فیزیکی بذر و تنش کمآبی بر فعالیت آنزیمی و عملکرد دانه ذرت، آزمایشی طی سال 1393 به‌صورت اسپلیت پلات اجرا شد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال (بدون تنش) و اعمال کمآبی به ترتیب بر اساس ۷۰ و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در بعد از مرحله ۹-۸ برگی ذرت و عامل فرعی در یازده سطح شامل تیمار بذر ذرت با ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر پرایمینگ فیزیکی بذر و تنش کمآبی بر فعالیت آنزیمی و عملکرد دانه ذرت، آزمایشی طی سال 1393 به‌صورت اسپلیت پلات اجرا شد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال (بدون تنش) و اعمال کمآبی به ترتیب بر اساس ۷۰ و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در بعد از مرحله ۹-۸ برگی ذرت و عامل فرعی در یازده سطح شامل تیمار بذر ذرت با اشعه‌های گاما (کبالت 60) و بتا (استرانسیم 90) هر دو با شدت ثابت دو میکروکوری، لیزر موج پیوسته هلیم- نئون با طول‌موج 6328 آنگستروم، میدان مغناطیسی با شدت ۴۰ میلی‌تسلا و امواج اولتراسونیک یا فراصوت با حداکثر سه وات بر سانتی‌متر مربع همگی در دو مدت‌زمان 5 و 10 دقیقه به همراه شاهد بدون تیمار بودند. اعمال تنش خشکی از مرحله ۹-۸ برگی به بعد غلظت پرولین برگ را 1.64 میکرومول بر گرم وزن تر افزایش داد و بیشترین غلظت این اسیدآمینه به ترتیب در تیمارهای گاما 5 دقیقه‌ای، میدان‌های مغناطیسی ۵ و 10 دقیقه‌ای و اولتراسونیک 5 دقیقه‌ای مشاهده گردید. در اثر اعمال تنش کمآبی حدود ۴۰ درصد بر فعالیت آنزیم پراکسیداز در مقایسه با آبیاری نرمال افزوده شد و همچنین بیشترین فعالیت آن از تیمار بذر با اشعه گاما 5، میدان مغناطیسی ۱۰، لیزر ۵، بتا ۵ و میدان مغناطیسی ۵ دقیقه‌ای حاصل شد. وقوع تنش خشکی فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز را ۲۳ درصد افزایش داد و بیشترین فعالیت این آنزیم (95.79 میکرومول بر دقیقه بر گرم) در پیش‌تیمار با اشعه لیزر ۵ دقیقه‌ای مشاهده شد. بروز تنش از مرحله ۹-۸ برگی به بعد، عملکرد دانه را 18.5 درصد کاهش داد. تیمارهای میدان مغناطیسی 5 و 10 دقیقه‌ای، گاما و لیزر 5 دقیقه‌ای با میانگین 685 گرم در مترمربع دارای بیشترین عملکرد دانه بودند و افزایش زمان تیمار بذر ذرت با اشعه‌های گاما و لیزر از ۵ به ۱۰ دقیقه به ترتیب ۲۰ و ۱۷ درصد از عملکرد دانه کاسته شد. به نظر میرسد پیش‌تیمارهای فیزیکی بذر ذرت با میدان‌های مغناطیسی و اشعه‌های گاما و لیزر فقط در مدت‌زمان کوتاه میتواند اثرات نامطلوب تنش خشکی را کاهش دهد.
