تنش شوری
میترا جباری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ خالد سلیمی
چکیده
حدود 1.7 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی ایران شور است. بنابراین گزینش ارقام گندم متحمل به شوری و به تبع آن تعیین شاخص‌های کارآمد برای کوتاه کردن مراحل گزینش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل غلظت NaCl (صفر، 100، 200 و 300 میلی‌مولار) و ارقام گندم (شیراز، فلات، دوروم، ...
بیشتر
حدود 1.7 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی ایران شور است. بنابراین گزینش ارقام گندم متحمل به شوری و به تبع آن تعیین شاخص‌های کارآمد برای کوتاه کردن مراحل گزینش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل غلظت NaCl (صفر، 100، 200 و 300 میلی‌مولار) و ارقام گندم (شیراز، فلات، دوروم، گاسکوژن، مهدوی، الوند، کراس آزادی، روشن، استار، توس، هیرمند و کراس بولانی) در سال 1399 در دانشگاه زابل تحت شرایط کشت هیدروپونیک اجرا شد. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش سطح NaCl میزان آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز، پرولین و سدیم در برگ گیاهچه‌های گندم افزایش یافت و صفات وزن تر گیاهچه، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش یافت. ارقام گندم واکنش متفاوتی به افزایش سطح NaCl نشان دادند، در حالی که در ارقام روشن، مهدوی، هیرمند و کراس بولانی افزایش سطح کلریدسدیم اثر کمتری بر کاهش وزن تر گیاهچه نسبت به سایر ارقام داشت، اما در همین ارقام الگوهای متفاوتی از تغییر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی دیده شد. مقاومت به NaCl در رقم مهدوی ارتباط مسقیمی با افزایش میزان آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز داشت، اما در مقابل در رقم روشن مقاومت به NaCl به حفظ سطح بالایی از نسبت پتاسیم به سدیم مرتبط بود. ضرایب رگرسیونی نشان داد که مولفه‌های وزن تر گیاهچه (R2=0.89)، پتاسیم (R2=0.86) و نسبت پتاسیم به سدیم (R2=0.69) اثرات افزایش غلظت کلریدسدیم را با سطح اطمینان بیشتری پیش‌بینی می‌کنند. به طور کلی با توجه به نتایج این آزمایش می توان استنباط کرد که وزن تر گیاهچه، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم شاخص‌های موثرتری برای گزینش بین ارقام در شرایط تنش شوری هستند.
تنش خشکی
آرزو پراور؛ سعیده ملکی فراهانی؛ علیرضا رضازاده
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی واکنش بالنگو شهری (Lallemantia iberica) و شیرازی (Lallemantia royleana) به کاربرد کود نانو آهن کلات در رژیم‌های متفاوت آبیاری بود. آزمایش به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397-1398 اجرا شد. عامل اصلی، رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 30، 60 ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی واکنش بالنگو شهری (Lallemantia iberica) و شیرازی (Lallemantia royleana) به کاربرد کود نانو آهن کلات در رژیم‌های متفاوت آبیاری بود. آزمایش به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397-1398 اجرا شد. عامل اصلی، رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 30، 60 و 90 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک) و ترکیب فاکتوریل کود نانو آهن کلات (کاربرد و عدم کاربرد) و گونه گیاهی بالنگو (بالنگو شهری (L. iberica) و بالنگو شیرازی (L. royleana) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. کم آبیاری در هر دو گونه باعث کاهش محتوای کلروفیل، فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان، ویژگی‌های رشد، عملکرد بذر، محتوای موسیلاژ و روغن بذر شد؛ به طوری که کمترین این صفات در تیمار 90 درصد تخلیه آب به دست آمد اما کاربرد کود نانو آهن کلات تاثیر مثبت بر روی این صفات در هر دو گونه گذاشت. در هر دو گونه رشد یافته در شرایط کاربرد کود نانو آهن کلات، میانگین صفاتی چون محتوای رنگیزه فتوسنتزی، فعالیت آنزیم-های آنتی اکسیدان، طول ریشه، ارتفاع بوته، عملکرد بذر، محتوای موسیلاژ و روغن بذر در تیمار آبیاری پس از 60 درصد تخلیه آب، بیشتر از سایر تیمارهای آبیاری بود. بیشترین میزان عملکرد بذر و روغن بذر در بالنگو شهری احتمالاً به دلیل افزایش محتوای رنگیزه فتوسنتزی بود. در مقابل افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز نشان دهنده بیشترین مقاومت بالنگو شیرازی به تنش اکسیداتیو القا شده از تنش خشکی بود. به طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد نانو آهن کلات توانست اثرات منفی تنش کم آبی را بر عملکرد بالنگو شهری و شیرازی کاهش دهد و رشد و عملکرد آن‌ها را بهبود ببخشد.
صدیقه فابریکی اورنگ؛ ثریا مهرآباد پوربناب
چکیده
آگاهی از تنوع ژنتیکی موجود در ارقام اهلی و خویشاوندان وحشی یک گونه گیاهی، در به‌کارگیری آن‌ها در برنامه-های اصلاحی از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از اراضی زیر کشت گندم در ایران در مناطق خشک قرارگرفته و اینکه گونه های گیاهی با راهبردهای مختلفی ازجمله تغییر در آنزیمهای آنتی اکسیدانی، خود را ...
بیشتر
آگاهی از تنوع ژنتیکی موجود در ارقام اهلی و خویشاوندان وحشی یک گونه گیاهی، در به‌کارگیری آن‌ها در برنامه-های اصلاحی از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از اراضی زیر کشت گندم در ایران در مناطق خشک قرارگرفته و اینکه گونه های گیاهی با راهبردهای مختلفی ازجمله تغییر در آنزیمهای آنتی اکسیدانی، خود را با تنشهای محیطی وفق میدهند، لذا مطالعه هرچه بیشتر در رابطه با شناسایی گونه های مقاوم و نیز شناخت نوع سازوکار تحملی آن‌ها امری ضروری است. ازاین‌رو و به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در پنج گونه اجدادی و تکامل‌یافته گندم از جنس Aegilops و Triticum، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سه سطح آبیاری نرمال (100 درصد ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (50 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (25 درصد ظرفیت زراعی) اجرا گردید. با مقایسه میانگین داده ها بیشترین میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز طی تنش شدید به ترتیب با میزان افزایش 80، 34، 84 و 29 درصدی نسبت به عدم تنش مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که گونه های T. aestivum و T. urartu ازنظر فعالیت SOD، گونه Aegiliops tauschii ازنظر CAT، گونه T. durum ازنظر APX و گونه Ae. speltoides ازنظر GPX به دلیل بیشترین افزایش فعالیت آنزیمهای ذکرشده در هر دو تنش متوسط و شدید جزء گونه های کاندید برای اصلاح به تحمل خشکی با مکانیسم آنتی‌اکسیدانی مربوطه محسوب میشوند. مقدار کلروفیل کل در شرایط تنش متوسط و شدید به ترتیب کاهش 11.5 و 66 درصدی داشت، بااین‌وجود در دو گونه Aegiliops speltoides و T. durum کمترین میزان کاهش نسبت به شرایط نرمال مشاهده شد. میزان کارتنوئید با افزایش شدت خشکی کاهش یافت، اما این کاهش در گونه T. durum رخ نداده بلکه با شدت تنش بر میزان کارتنوئید که یک آنتی‌اکسیدان غیرآنزیمی نیز محسوب میشود افزوده شد.
مریم شوریابی؛ علی گنجعلی؛ پروانه ابریشم چی
چکیده
اسید سالیسیلیک (SA) به عنوان یک تنظیم کننده‌ی رشد گیاهی در تخفیف آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از تنش خشکی در سلول‌های گیاهی نقش مهمی به عهده دارد. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف SA بر میزان پروتئین‌های محلول، فعالیت عوامل آنتی اکسیدان آنزیمی و غیر آنزیمی شامل آنزیمهای پراکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز، اسید آسکوربیک ...
بیشتر
اسید سالیسیلیک (SA) به عنوان یک تنظیم کننده‌ی رشد گیاهی در تخفیف آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از تنش خشکی در سلول‌های گیاهی نقش مهمی به عهده دارد. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف SA بر میزان پروتئین‌های محلول، فعالیت عوامل آنتی اکسیدان آنزیمی و غیر آنزیمی شامل آنزیمهای پراکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز، اسید آسکوربیک و همچنین میزان پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدئید و برخی از صفات فیزیولوژیکی دو رقم نخود شامل جم ( MCC361 ) و کاکا ((MCC414، آزمایشی با سه غلظت SA (صفر، 0/5 و 1 میلی مولار) و دو سطح آبیاری کاهش یافته ( 25% ظرفیت زراعی) و بدون تنش (ظرفیت زراعی کامل)، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده انجام شد. 15، 25 و 35 روز بعد از کاشت، گیاهان با محلول اسید سالیسیلیک (0/5 و 1 میلی مولار) و آب مقطر (به عنوان شاهد) بر روی برگ‌ها، اسپری شدند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد در شرایط 25% ظرفیت زراعی، در هر دو ژنوتیپ تنها میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز افزایش پیدا کرد. تنش خشکی پایداری غشاء و کارآیی فتوسیستم II را کاهش داد. SA تنها در ژنوتیپ MCC414 و در شرایط 25% ظرفیت زراعی، باعث افزایش میزان پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدئید شد و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان شامل پراکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز را در این ژنوتیپ و فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز را در هر دو ژنوتیپ MCC414 و MCC361 به صورت معنی داری افزایش داد. SA تأثیر معنی داری بر اسید آسکوربیک نداشت (0/05 P≤). در شرایط 25% ظرفیت زراعی، SA در غلظت‌های 0/5 و 1 میلی مولار توانست موجب بهبود شاخص پایداری غشاء شود و با کاهش فلورسانس کلروفیل، کارآیی فتوسیستم ΙΙ را افزایش دهد.
