تنش سرما
فاطمه محمدی آذر؛ امید سفالیان؛ علی اصغری؛ اصغر عبادی؛ رحمت الله کریمی زاده
چکیده
با توجه به وجود تنش سرما در مناطق سردسیر کشور لزوم گزینش ژنوتیپهایی با پتانسیل عملکرد بالا و سایر ویژگیهای مناسب زراعی بیش از پیش آشکار میباشد. هدف این مطالعه بررسی تنوع لاینهای گندم دوروم در شرایط تنش یخزدگی و شناسایی لاینهای مقاوم به سرما در گندم دوروم بر اساس برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و تعیین رابطه بین صفات گندم دوروم ...
بیشتر
با توجه به وجود تنش سرما در مناطق سردسیر کشور لزوم گزینش ژنوتیپهایی با پتانسیل عملکرد بالا و سایر ویژگیهای مناسب زراعی بیش از پیش آشکار میباشد. هدف این مطالعه بررسی تنوع لاینهای گندم دوروم در شرایط تنش یخزدگی و شناسایی لاینهای مقاوم به سرما در گندم دوروم بر اساس برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و تعیین رابطه بین صفات گندم دوروم و تحمل به سرما بود. آزمایشات یخزدگی و آزمایشگاهی در گلخانه و آزمایشگاه اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98 بر روی 45 لاین امیدبخش گندم دوروم بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. تمامی لاینهای مورد بررسی قادر به تحمل تنش بودند. در مجموع لاینهای 34، 36 و 37 بیشترین درصد زندهمانی و لاینهای 1، 23 و 25 کمترین میزان زندهمانی را نشان دادند. صفات LT50، درصد زندهمانی، ارتفاع، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن اشباع اندام هوایی، تعداد برگ، محتوای آب نسبی و نشت الکترولیت مورد بررسی قرار گرفتند. لاینهایی که در گروه لاینهای پابلند خوشهبندی شدند از نظر صفت LT50 نیز در گروه لاینهای مقاوم قرار گرفتند. در تجزیه خوشهای لاینها در شرایط شاهد، تنش 8- و 12- درجه سانتیگراد لاینها در چهار گروه و در شرایط تنش 10- درجه سانتیگراد لاینها در 5 گروه قرار گرفتند. صفات وزن تر اندام هوایی، تعداد برگ، محتوای نسبی آب برگ و هدایت الکتریکی نقش مهمی در میانگین گروهها داشتند.در تجزیه به عاملها در سطوح شاهد و تنش 8- درجه سانتیگراد چهار عامل و برای سطوح تنش 10- و 12- درجه سانتیگراد سه عامل برای تفسیر دادهها انتخاب شد. با توجه به نتایج نهایی مطالعه، لاینهای 17، 24، 27، 35، 38 و 40 لاینهای مقاوم شناخته شدند. لاینهای 3، 12، 18، 20 و 44 حساس شناخته شدند.
تنش خشکی
سید احسان سنگی؛ عبداله نجفی؛ کیانوش چقامیرزا؛ رضا محمدی
چکیده
تنش خشکی یکی از مخربترین تنشهای محیطی است که باعث کاهش بهرهوری گندم در بسیاری از نقاط جهان میشود. بهمنظور بررسی شاخصهای تحمل به خشکی، 23 ژنوتیپ گندم دوروم با منشأ ایرانی و خارجی (ایکاردا) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش کمبود آب آخر فصل (دیم) و بدون تنش (آبیاری تکمیلی) در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مخربترین تنشهای محیطی است که باعث کاهش بهرهوری گندم در بسیاری از نقاط جهان میشود. بهمنظور بررسی شاخصهای تحمل به خشکی، 23 ژنوتیپ گندم دوروم با منشأ ایرانی و خارجی (ایکاردا) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش کمبود آب آخر فصل (دیم) و بدون تنش (آبیاری تکمیلی) در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در فصل زراعی 95-1394 مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشاندهنده اختلاف معنیدار بین محیطها (آبی و دیم) و ژنوتیپها از نظر عملکرد دانه بود. مقایسات گروهی نشان داد که از نظر عملکرد در هر دو شرایط بین ژنوتیپهای ایرانی (مقایسه 1)، اختلاف معنیدار وجود داشت. همچنین بین ژنوتیپهای خارجی (مقایسه 2) و بین ژنوتیپهای ایرانی و خارجی (مقایسه 3) تفاوت معنیدار دیده شد. هشت شاخص کمی تحمل به خشکی شامل شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین بهرهوری (MP)، میانگین هندسی بهرهوری (GMP)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص پایداری عملکرد (YSI) و میانگین هارمونیک (HAM) بر اساس عملکرد در شرایط تنش (Ys) و بدون تنش (Yp) محاسبه گردید. همبستگیهای مثبت و معنیدار Ys و Yp با شاخصهای MP، GMP، STI، YI و HAM نشان داد که این موارد مناسبترین شاخصها برای غربال کردن ژنوتیپها در شرایط تنش خشکی هستند. با انجام تجزیه به مؤلفههای اصلی با استفاده از این شاخصها، مؤلفه اول 71 درصد و مؤلفه دوم 28 درصد از کل تغییرات را توجیه کرد. تجزیه خوشهای ژنوتیپها را به چهار گروه تقسیم کرد. بر مبنای کل تجزیههای انجام شده، ژنوتیپ 18 بهعنوان ژنوتیپ برتر گندم دوروم در هر دو شرایط تنش و بدون تنش شناسایی شد که تحمل بالایی به تنش خشکی دارد.
حسین فرزادی؛ ناصر ظریفی نیا؛ علی عصاره؛ احمدعلی شوشی دزفولی
چکیده
به منظور بررسی شاخصهای تحمل به تنش و شناسایی ژنوتیپهای متحمل به شرایط تنش کم آبی در گندم دوروم، تعداد 8 ژنوتیپ امید بخش گندم دوروم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط نرمال و تنش کم آبی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد در دو سال زراعی 1395-1393 مورد آزمایش قرار گرفتند. این تحقیق در قالب 2 آزمایش مجزا شامل: آبیاری کامل ...
بیشتر
به منظور بررسی شاخصهای تحمل به تنش و شناسایی ژنوتیپهای متحمل به شرایط تنش کم آبی در گندم دوروم، تعداد 8 ژنوتیپ امید بخش گندم دوروم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط نرمال و تنش کم آبی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد در دو سال زراعی 1395-1393 مورد آزمایش قرار گرفتند. این تحقیق در قالب 2 آزمایش مجزا شامل: آبیاری کامل تا زمان رسیدگی و اعمال تنش کم آبی انتهائی از طریق قطع آب از مرحله ظهور سنبله تا رسیدگی فیزیولوژیکی، هر یک در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان دهنده اختلافات معنیدار بین سالها در شرایط تنش کم آبی و همچنین اثر متقابل ژنوتیپ در سال تحت شرایط نرمال برای عملکرد دانه بود. میانگین کل عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش کم آبی به ترتیب برابر 4844 و 3099 کیلوگرم در هکتار بود. بالاترین عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش کم آبی به ترتیب برابر 5101 و 4232 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم بهرنگ و ژنوتیپ شماره 4 بود. تحلیل همبستگی بین عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش کم آبی آخر فصل با شاخصهای تحمل به خشکی نشان داد که شاخصهای STI، MP، GMP از کارایی بالایی برای گزینش ژنوتیپهای متحمل به تنش کم آبی بر خوردارند. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفههای اصلی با استفاده از شاخصهای تنش کم آبی نشان داد که رقم بهرنگ و ژنوتیپ شماره 3 بترتیب با عملکرد 5101 و 5039 کیلوگرم در هکتار در شرایط نرمال و 4184 و 4215 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش آبی دارای تحمل نسبی به تنش کم آبی بودند.