اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
احمد شاهی زاده؛ رسول اصغری زکریا؛ معرفت قاسمی کلخوران؛ پریسا شیخ زاده
چکیده
به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی با استفاده از شاخص‌های تحمل به تنش خشکی، تعداد 18 ژنوتیپ گندم نان به همراه 2 رقم شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی آخر فصل در سال زراعی 1400-1399 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. عملکرد در شرایط بدون تنش (Yp) و عملکرد در شرایط تنش (Ys) اندازه‌گیری ...
بیشتر
به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی با استفاده از شاخص‌های تحمل به تنش خشکی، تعداد 18 ژنوتیپ گندم نان به همراه 2 رقم شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی آخر فصل در سال زراعی 1400-1399 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. عملکرد در شرایط بدون تنش (Yp) و عملکرد در شرایط تنش (Ys) اندازه‌گیری و از روی آن شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش مختلف برآورد شدند. با استفاده از شاخص‌های گزینش چند متغیره شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده‌ال (IGSI) و شاخص فاصله چندمتغیره ژنوتیپ از ژنوتیپ ایده‌ال (MGIDI)، ژنوتیپ‌های 11، 5، 1 و 12 با داشتن بیشترین مقدار IGSI و کمترین مقدارMGIDI ، جزو ژنوتیپ‌های با تحمل تنش خشکی آخر فصل شناخته شدند که این موضوع از طریق تجزیه کلاستر، نقشه حرارتی و نمودار بای‌پلات در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نیز مورد تأیید قرار گرفت. مقایسه میانگین ژنوتیپ‌های منتخب با میانگین کل برای شاخص‌های مورد مطالعه در شرایط تنش خشکی آخر فصل نشان داد که ژنوتیپ‌های منتخب تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل از لحاظ عملکرد در شرایط تنش بالاتر از میانگین کل بودند و به‌ویژه کاهش عملکرد کمتری در شرایط تنش در مقایسه با میانگین ژنوتیپ‌های دیگر نشان دادند. در کل، نتایج این آزمایش نشان داد که می‌توان ژنوتیپ‌های گندم متحمل به خشکی را با استفاده از شاخص‌های IGSI و MGIDI انتخاب کرد. ژنوتیپ‌های انتخاب‌شده را می‌توان از نظر ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیکی بیشتر ارزیابی کرد تا مناسب بودن آنها برای کشت در مناطق مستعد خشکی تأیید شود.
تنش خشکی
رئوف سیدشریفی؛ رضا سید شریفی؛ راضیه خلیل زاده
چکیده
به‌منظور بررسی اثر ورمی‌کمپوست و نانوسیلیکون بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گلرنگ در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی سطوح آبیاری (آبیاری‌کامل به‌عنوان شاهد، قطع آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر ورمی‌کمپوست و نانوسیلیکون بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گلرنگ در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی سطوح آبیاری (آبیاری‌کامل به‌عنوان شاهد، قطع آبیاری در50% مراحل تکمه‌دهی و گلدهی به‌ترتیب به‌عنوان محدودیت شدید و ملایم آبی بر اساس کد 55 و 65 مقیاس BBCH)، محلول‌پاشی نانواکسید سیلیکون (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد، کاربرد 25 و 50 میلیگرم در لیتر) و کاربرد ورمی‌کمپوست (عدم مصرف به‌عنوان شاهد، کاربرد 4 و 8 تن درهکتار) را شامل می‌شدند. نتایج نشان داد بالاترین سطح از کاربرد نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل، به‌ترتیب74 و 145درصد محتوای کلروفیلa و bنسبت به عدم کاربرد نانوسیلیکون در شرایط قطع آبیاری در مرحله تکمه‌دهی افزایش داد. مقایسه میانگین‌ها نشان داد قطع آبیاری در مرحله تکمه‌دهی در بالاترین سطح از کاربرد ورمی‌کمپوست، محتوای پرولین و قندهای محلول (به‌ترتیب 149 و 99 درصدی) و فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی کاتالاز، پراکسیداز و پلی‌فنل اکسیداز (به‌ترتیب 103، 82 و94 درصدی) نسبت به عدم کاربرد ورمی‌کمپوست در شرایط آبیاری کامل افزایش داد. همچنین بالاترین سطح از کاربرد ورمی‌کمپوست در شرایط آبیاری کامل محتوای کلروفیل a، عملکرد کوانتومی و عملکرد دانه را به‌ترتیب 61 ،62 و 119 درصد نسبت به عدم کاربرد ورمی‌کمپوست در شرایط قطع آبیاری در مرحله تکمه‌دهی افزایش داد. به نظر می‌رسد کاربرد ورمی‌کمپوست و نانوسیلیکون میتواند به‌دلیل بهبود صفات فیریولوژیکی و بیوشیمیایی، عملکرد را تحت شرایط محدودیت آبی افزایش دهد.
تنش خشکی
فرناز احمدی نورالدین وند؛ رئوف سیدشریفی؛ سید عطااله سیادت؛ راضیه خلیل زاده
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر فرآیند انتقال مجدد ماده خشک و عملکرد دانه گندم در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سطوح آبیاری (آبیاری ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر فرآیند انتقال مجدد ماده خشک و عملکرد دانه گندم در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل به‌عنوان سطح شاهد، قطع آبیاری در 50% مرحله سنبلهدهی به عنوان محدودیت ملایم و قطع آبیاری در 50% مرحله چکمه ای شدن به‌عنوان محدودیت شدید آبی بر اساس کد 55 و 43 مقیاس BBCH)، محلول پاشی نانوسیلیکون (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، 30 و 60 میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون) و کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد به عنوان شاهد، کاربرد قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae)، کاربرد توأم فلاوباکتریوم و سودوموناس، کاربرد توأم مایکوریزا با باکتریها) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد توأم مایکوریزا با باکتریها در شرایط آبیاری کامل سهم انتقال ماده خشک (27.33%) و سهم ذخایر ساقه (17.77%) در عملکرد دانه را کاهش، ولی میزان فتوسنتز جاری (305.10 گرم در مترمربع) و سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه (72.66%) را افزایش داد. همچنین بیشترین عملکرد دانه (4593 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (38.4%) از کاربرد توأم کودهای زیستی و 30 میلیگرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. حداکثر شاخص سطح برگ، زیست‌توده کل و اجزای عملکرد با کاربرد توأم کودهای زیستی و 60 میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. بر اساس نتایج این بررسی، به نظر می‌رسد محلول پاشی 30 میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون، کاربرد توأم قارچ مایکوریزا و باکتریهای محرک رشد میتواند به عنوان یک فاکتور مدیریتی مناسب برای افزایش عملکرد دانه گندم در شرایط محدودیت آبی باشد.
تنش خشکی
فاطمه آقایی؛ رئوف سیدشریفی؛ حامد نریمانی
چکیده
به‌منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی متانول بر عملکرد، مولفه‌های پر شدن دانه و انتقال ماده خشک گندم تحت شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98-1397 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی متانول بر عملکرد، مولفه‌های پر شدن دانه و انتقال ماده خشک گندم تحت شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98-1397 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل به‌عنوان شاهد، قطع آبیاری در50 درصد مراحل سنبلهدهی و آبستنی به‌ترتیب به‌عنوان محدودیت ملایم و شدید آبی بر اساس کد 55 و 43 مقیاس BBCH) و محلول‌پاشی متانول در چهار سطح (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد و محلول‌پاشی 10، 20 و 30 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد بیشترین سهم انتقال ماده خشک از اندام‌های هوایی (20.52 درصد) و مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه (42/16 درصد) در قطع آبیاری در مرحله آبستنی و عدم محلول‌پاشی به‌دست آمد. بیشترین طول دوره و دوره مؤثر پرشدن دانه (به‌ترتیب 33.62 و 29.33 روز) در شرایط آبیاری کامل و در سطوح بالای متانول (30 درصد حجمی) و کمترین آن در عدم محلول‌پاشی و تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی به-دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که یک افزایش 46.98، 194.17، 37.54، 69.82 و 15.96 درصدی به‌ترتیب در عملکرد دانه، شاخص سطح برگ، شاخص کلروفیل، میزان فتوسنتز جاری و سهم این فرآیند در عملکرد دانه در محلول‌پاشی 30 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل نسبت به عدم محلول‌پاشی در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی وجود داشت. بر اساس نتایج این بررسی به نظر می‌رسد محلول‌پاشی متانول میتواند به‌عنوان یک روش مناسب برای افزایش عملکرد دانه در شرایط محدودیت آبی به کار برده شود.
رئوف سیدشریفی؛ رضا سید شریفی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و کاربرد کودهای زیستی و متانول بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی نخود، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی کاربرد متانول در سه سطح (عدم مصرف به‌عنوان شاهد، کاربرد 20 و30 درصد حجمی)، کودهای زیستی در چهار سطح (محلول پاشی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و کاربرد کودهای زیستی و متانول بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی نخود، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی کاربرد متانول در سه سطح (عدم مصرف به‌عنوان شاهد، کاربرد 20 و30 درصد حجمی)، کودهای زیستی در چهار سطح (محلول پاشی با آب به‌عنوان شاهد، کاربرد ریزوبیوم لگومینوزاروم، کاربرد توام میکوریز و ریزوبیوم لگومینوزاروم، کاربرد ریزوبیوم لگومینوزاروم با سودوموناس و میکوریز) و سه سطح آبیاری (آبیاری کامل به‌عنوان شاهد، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در مرحله شروع نیام‌دهی) را شامل می‌شدند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله گلدهی محتوای پرولین و فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی (همچون کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز) افزایش، ولی محتوای کلروفیل، عملکرد کوانتومی و عملکرد دانه‌ی نخود را کاهش داد. کاربرد متانول فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان را کاهش ولی محتوای پرولین، کلروفیل و عملکرد کوانتومی را افزایش داد. همچنین کاربرد کودهای زیستی موجب افزایش محتوای پرولین، فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی، محتوای کلروفیل، عملکرد کوانتومی و عملکرد دانه شد. آبیاری کامل با مقادیر بالای متانول و کاربرد توام میکوریز با ریزوبیوم و سودوموناس 111 درصد عملکرد دانه را در مقایسه با عدم استفاده از متانول و کودهای زیستی تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله گلدهی افزایش داد.
حامد نریمانی؛ رئوف سیدشریفی؛ راضیه خلیل‌زاده؛ غلامرضا امین‌زاده
چکیده
محدودیت آبی یکی از مهم‌ترین عوامل غیر زیستی است که میتواند رشد و عملکرد را در مناطق خشک و نیمه‌خشک محدود نماید. به منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی و نانو اکسید آهن بر محتوای کلروفیل و مولفه‌های پر شدن دانه در شرایط دیم، آزمایشی در سال 96-1395 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ...
بیشتر
محدودیت آبی یکی از مهم‌ترین عوامل غیر زیستی است که میتواند رشد و عملکرد را در مناطق خشک و نیمه‌خشک محدود نماید. به منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی و نانو اکسید آهن بر محتوای کلروفیل و مولفه‌های پر شدن دانه در شرایط دیم، آزمایشی در سال 96-1395 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح آبیاری (آبیاری تکمیلی در مرحله چکمه‌دهی، آبیاری تکمیلی در مرحله سنبلهدهی و عدم آبیاری یا کشت دیم) و کاربرد نانواکسید آهن در چهار سطح (عدم کاربرد نانو اکسید آهن به عنوان شاهد و محلول پاشی 0.3، 0.6 و 0.9 گرم در لیتر نانو اکسید آهن) بود. محلول پاشی با نانواکسید آهن در دو مرحله از دوره رشدی (مرحله 6-4 برگی و مرحله قبل از چکمه‌ای شدن) انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد 0.9 گرم در لیتر نانو اکسید آهن و آبیاری تکمیلی در مرحله چکمه‌دهی، محتوای کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید را به ترتیب 16.79، 57.78، 64.32 و 115.21درصد در مقایسه با عدم کاربرد نانو اکسید آهن در شرایط دیم افزایش داد. همچنین کاربرد 9/0 گرم در لیتر نانو اکسید آهن و انجام آبیاری تکمیلی در مرحله چکمه‌دهی، به‌ترتیب موجب افزایش 12.5، 47.36، 16.95، 29.18 و 38.43 درصدی در سرعت پرشدن دانه، وزن تک بذر، طول دوره‌ی پر شدن، دوره موثر پر شدن دانه و عملکرد دانه نسبت به عدم کاربرد نانواکسید آهن تحت شرایط دیم شد. از این رو به نظر می‌رسد که کاربرد نانواکسید آهن و آبیاری تکمیلی میتواند به عنوان یک ابزار مناسب برای افزایش عملکرد و طول دوره پر شدن دانه به کار برده شود.
