محمدحسین صابری؛ اشکبوس امینی؛ علیرضا صمدزاده؛ حمید تجلی
چکیده
به منظور ارزیابی لاینهای امیدبخش گندم و برخی صفات زراعی در شرایط تنش شوری، تعداد 17 لاین حاصل از برنامه به نژادی همراه با شاهدهای متحمل به شوری بم، ارگ و کویر در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار به مدت دو سال زراعی 89-88 و 90- 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند با هدایت الکتریکی آب آبیاری و عصاره اشباع خاک به ترتیب 8/93 و 10/81 ...
بیشتر
به منظور ارزیابی لاینهای امیدبخش گندم و برخی صفات زراعی در شرایط تنش شوری، تعداد 17 لاین حاصل از برنامه به نژادی همراه با شاهدهای متحمل به شوری بم، ارگ و کویر در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار به مدت دو سال زراعی 89-88 و 90- 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند با هدایت الکتریکی آب آبیاری و عصاره اشباع خاک به ترتیب 8/93 و 10/81 دسی زیمنس بر متر اجرا شد. برای اعمال تنش شوری تا مرحله 2 تا 3 برگی و استقرار کامل گیاه از آب معمولی و سپس تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی از آب آبیاری با هدایت الکتریکی 8/93 دسی زیمنس بر متر استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دوساله نشان داد ارقام و لاین‌ها از نظر تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع گیاه، طول پدانکل، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سطح یک درصد دارای اختلاف معنی‌دار میباشند. در این آزمایش در بین اجزای عملکرد وزن دانه نقش بیش‌تری در عملکرد دانه در شرایط تنش شوری داشت. نتایج همبستگی صفات نشان داد که بین عملکرد دانه با صفات طول سنبله (0/48* =r) و وزن هزار دانه (0/42* =r) همبستگی مثبت و با صفت تعداد روز تا سنبله‌دهی همبستگی منفی وجود دارد. دسته‌بندی ژنوتیپها بر اساس تجزیه کلاستر به روش ward، ژنوتیپها را در سه گروه متحمل، نیمه متحمل و حساس قرارداد. لاینهای شماره 8،9،16 و 17 به ترتیب با 5/27، 5/22، 5/03 و 5/09 تن در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه و برتر از شاهدهای آزمایش در گروه ژنوتیپهای متحمل قرار گرفتند که از این لاین‌ها پس از معرفی می‌توان در شرایط تنش شوری آب و خاک و اصلاح برای تولید ارقام متحمل به تنش شوری استفاده نمود.
بهنام فیروزی؛ امید سفالیان؛ مجید شکرپور؛ علی رسول زاده؛ فاطمه احمدپور
چکیده
تنش خشکی یکی از مهم‌ترین تنشهای غیر زنده محیطی است که باعث کاهش عملکرد گیاهان زراعی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا میشود. یکی از راهبردهای مفید در زمینه اصلاح گیاهان برای مقاومت به خشکی، حفظ و بهره گیری از تنوع موجود در بین ارقام است. به منظور شناسائی منابع مقاومت به خشکی و ارزیابی شاخصهای تحمل، تعداد 39 ژنوتیپ گندم ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهم‌ترین تنشهای غیر زنده محیطی است که باعث کاهش عملکرد گیاهان زراعی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا میشود. یکی از راهبردهای مفید در زمینه اصلاح گیاهان برای مقاومت به خشکی، حفظ و بهره گیری از تنوع موجود در بین ارقام است. به منظور شناسائی منابع مقاومت به خشکی و ارزیابی شاخصهای تحمل، تعداد 39 ژنوتیپ گندم بهاره در قالب طرح کرت‌های خرد شده با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی کشت شدند. سطوح تنش شامل شاهد (آبیاری کامل)، سطح تنش دو سوم نیاز آبیاری و سطح تنش یک سوم نیاز آبیاری بود. سطوح تنش به عنوان کرت‌های اصلی در نظر گرفته شده و ژنوتیپها نیز به عنوان کرت‌های فرعی داخل کرت‌های اصلی به صورت تصادفی کشت شدند.در تنش دو سوم آبیاری از نظر شاخصهای STI، GMP و HARM، ژنوتیپهای سپاهان کرج3، بهار و یاواروس بهترین ژنوتیپها شناخته شدند. در شرایط تنش یک سوم آبیاری از نظر شاخصهای فوق ژنوتیپهای هیرمند، بهار، یاواروس و مرودشت بهترین بودند. بالاترین ضریب همبستگی عملکرد دانه در شرایط بدون تنش به ترتیب با شاخصهای GMP، STI و HARM و در شرایط تنش دو سوم آبیاری به ترتیب با HARM، GMP و STI حاصل گردید. همچنین طبق نمودار بایپلات حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی در سطح تنش دو سوم آبیاری ژنوتیپهای مغان1، گلستان، کویر، مارون، کرخه، چناب، بهار، سپاهان، قرمزک و تجن و در سطح تنش یک سوم آبیاری شامل ژنوتیپهای گلستان، نیکنژاد، مارون، داراب، فلات، آرتا، مرودشت، بهار، هیرمند و قرمزک جزو ژنوتیپهای متحمل به خشکی بودند.
زهره بنی عباس شهری؛ غلامرضا زمانی؛ محمد حسن سیاری زهان
چکیده
ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود و از نظر آب و هوایی تنوع زیادی دارد، شناخت ویژگی‌های مربوط به رشد و عملکرد و نیز سازگاری آفتابگردان، به خصوص در رابطه با تنش خشکی می‌تواند در گسترش سطح زیر کشت و نیز افزایش عملکرد آن تأثیر مهمی داشته باشد.به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی ...
بیشتر
ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود و از نظر آب و هوایی تنوع زیادی دارد، شناخت ویژگی‌های مربوط به رشد و عملکرد و نیز سازگاری آفتابگردان، به خصوص در رابطه با تنش خشکی می‌تواند در گسترش سطح زیر کشت و نیز افزایش عملکرد آن تأثیر مهمی داشته باشد.به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی آفتابگردان، آزمایشی در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد بیرجند به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل تیمار آبیاری (انجام آبیاری کامل، مطابق نیاز آبی گیاه)، یک نوبت قطع آبیاری در دوره رویشی، یک نوبت قطع آبیاری در دوره زایشی، یک نوبت قطع آبیاری در دوره رویشی و زایشی) و فاکتور فرعی دارای سه سطح محلول پاشی روی (بدون محلول پاشی، محلول پاشی سولفات روی با غلظت 5/0 درصد (2 کیلوگرم سولفات روی در هکتار و یا معادل 659 گرم عنصر روی در هکتار)، و محلول پاشی سولفات روی با غلظت 1 درصد (4 کیلوگرم سولفات روی در هکتار و یا معادل 1319 گرم عنصر روی در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که بر اثر قطع آبیاری صفات تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن کاهش معنیداری یافت، در حالی که درصد روغن تحت تأثیر قرار نگرفت. طبق نتایج، تنش خشکی در مرحله رویشی و زایشی باعث کاهش 20 درصدی در عملکرد دانه و کاهش 31 درصدی عملکرد روغن نسبت به شاهد شد. همچنین محلول‌پاشی سولفات روی با غلظت 1 درصد باعث افزایش وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و درصد روغن نسبت به سایر تیمارها شد.در این مطالعه عملکرد دانه تحت تأثیر تنش خشکی کاهش معنیداری یافت. تیمار آبیاری کامل (مطابق نیاز آبی گیاه) بیشترین عملکرد را نسبت به سایر تیمارها از خود نشان داد. بالاترین عملکرد دانه نیز از محلول پاشی با غلظت 1 درصد بدست آمد. همچنین کمترین عملکرد روغن از تیمار یک نوبت قطع آبیاری در دوره رویشی و زایشی حاصل شد. به طور کلی بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش می‌توان گفت در شرایط کمبود آب، استفاده از سولفات روی یک راهکار مناسب برای کاهش اثرات نامطلوب تنش خشکی بر خصوصیات رشد و عملکرد آفتابگردان است.
احمد رضا کوچکی؛ اشکبوس امینی؛ محمد شریف الحسینی؛ حمید رضا کمیلی
چکیده
دستیابی به ارقام جو که با حداقل آبیاری دربهار بتوانند عملکرد دانه قابل قبولی تولیدکرده و دارای عملکرد بالا و پایدار در محیطهای متفاوت باشند از جایگاه ویژهای در برنامههای به نژادی برخورداراست. به منظور تعیین مناسبترین شاخصهای تحمل به تنش خشکی و شناسائی ژنوتیپهای مقاوم به خشکی، تعداد171 ژنوتیب بین المللی جو دریافتی ...
بیشتر
دستیابی به ارقام جو که با حداقل آبیاری دربهار بتوانند عملکرد دانه قابل قبولی تولیدکرده و دارای عملکرد بالا و پایدار در محیطهای متفاوت باشند از جایگاه ویژهای در برنامههای به نژادی برخورداراست. به منظور تعیین مناسبترین شاخصهای تحمل به تنش خشکی و شناسائی ژنوتیپهای مقاوم به خشکی، تعداد171 ژنوتیب بین المللی جو دریافتی از ایکاردا به همراه شاهد ریحان03 در دو شرایط تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله گلدهی) و بدون تنش درسال زراعی 1385-1384 درایستگاههای تحقیقاتی کرج و مشهد کشت و ارزیابی ژنوتیپها از نظر تحمل به خشکی با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش(STI)، حساسیت به تنش (SSI)، تحمل (TOL)، میانگین بهرهوری (MP) و میانگین هندسی (GMP) انجام گردید. بطور کلی براساس نتایج ایستگاههای کرج و مشهد و درنظر گرفتن تمام شاخصهای حساسیت و تحمل به خشکی و همچنین عملکرد در دو شرایط نرمال وخشکی لاینهای شماره 159، 160، 162، 116، 104 و 106 به عنوان لاینهای برتر و متحمل به تنش خشکی و ژنوتیپهای 131، 64، 24، 26، 130، 63، 30 و 118 به عنوان ژنوتیپهای حساس به خشکی شناسایی و جهت استفاده در برنامههای بهنژادی جو و آزمایشات مقایسه عملکرد یکنواخت سراسری در نظر گرفته شدند. برای تعیین روابط بین عملکرد دانه و شاخصها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید و مشخص شد که شاخصهای STI ، GMP و MP در هر دو شرایط دارای همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد دانه میباشند و میتوانند جهت شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی و پر محصول در هر دو شرایط محیطی بکار روند.
الناز مومنی؛ داوود افیونی؛ نیلی صفایی؛ گودرز نجفیان؛ غلامرضا زارعی
چکیده
به منظور ارزیابی تنوع لاینهای گندم نان از نظر ذخایر ساقه و راندمان انتقال این ذخایر در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار بر روی 16 لاین پیشرفته گندم نان از سری WS-87 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان به اجرا در آمد. برای اعمال تنش خشکی، پس از مرحله سنبله‌دهی ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تنوع لاینهای گندم نان از نظر ذخایر ساقه و راندمان انتقال این ذخایر در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار بر روی 16 لاین پیشرفته گندم نان از سری WS-87 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان به اجرا در آمد. برای اعمال تنش خشکی، پس از مرحله سنبله‌دهی آبیاری قطع شد و از مرحله گرده‌افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیک در طی پنج مرحله با فواصل 10 روز، طول و وزن اجزای ساقه شامل طول و وزن دم‌گل‌آذین، طول و وزن میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین و وزن مجموع میان‌گره‌های باقیمانده اندازه‌گیری گردید. سپس مقدار ماده خشک منتقل شده و راندمان پویا شدن و انتقال آن از هر یک از اجزای ساقه محاسبه و همبستگی آنها با عملکرد دانه بررسی شد. نتایج نشان داد که دامنه تغییرات مقدار ماده خشک منتقل شده از دم‌گل‌آذین بین 13 تا 122 ( به ترتیب لاینهای 9 و 1)، از میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین بین 75 تا 225 ( به ترتیب لاینهای 6 و 1) و از مجموع میان‌گره‌های باقیمانده بین 51 تا 206 (به ترتیب لاینهای 14 و 10) میلی‌گرم بود. مجموع ماده خشک منتقل شده از ساقه بین 186 تا 506 میلی‌گرم به ترتیب در لاینهای 16 و 1 مشاهده گردید. همچنین راندمان پویا شدن و انتقال ماده خشک از دم‌گل‌آذین بین 3/4 تا 26/8 (به ترتیب لاینهای 9 و 3)، از میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین بین 25/9 تا 48/6 (به ترتیب لاینهای 6 و 8) و از مجموع میان‌گره‌های باقیمانده بین 13/3 تا 42/8 (به ترتیب لاینهای 14 و 10) درصد اندازه‌گیری گردید. از بین سه جزء مورد بررسی، میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین بیشترین اهمیت را در مقدار ماده خشک منتقل شده و راندمان انتقال ماده خشک دارا بود. عملکرد دانه همبستگی مثبت ومعنی‌داری با صفات طول دم‌گل‌آذین(*0/50=r) و طول میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین(*0/53=r) داشت.
محمد گلباشی؛ محسن ابراهیمی؛ سعید خاوری خراسانی؛ رجب چوگان
چکیده
بمنظور مطالعه و مقایسه اثر تنش خشکی برخصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد 28 رقم ذرت هیبرید جدید مقاوم به گرما و خشکی به همراه 6 رقم تجاری و امید بخش، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط تنش خشکی (80 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) و آبیاری نرمال (50 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) در مرکز تحقیقات کشاورزی و ...
بیشتر
بمنظور مطالعه و مقایسه اثر تنش خشکی برخصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد 28 رقم ذرت هیبرید جدید مقاوم به گرما و خشکی به همراه 6 رقم تجاری و امید بخش، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط تنش خشکی (80 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) و آبیاری نرمال (50 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجرا گردید. در شرایط آبیاری معمول هیبرید تجاری سینگل کراس 500 و در شرایط تنش خشکی هیبرید شماره 11 دارای بیشترین مقدار عملکرد کل دانه بودند. بررسی مقایسات مستقل بین هیبریدهای تجاری و امیدبخش در شرایط آبیاری نرمال نشان داد که تفاوت معنی داری بین این دو گروه تیمار ازنظر کلیه صفات مورد بررسی بجزطول برگ پرچم، طول تاسل، تعداد کل برگ، میانگین تعداد بلال در بوته، وزن بلال، وزن دانه، طول بلال و قطر چوب بلال وجود دارد. در شرایط تنش خشکی نیز بین این دو گروه تیماری تنها ازنظر صفات طول بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد کل دانه در بلال، قطر چوب بلال، عمق دانه، درصد چوب، درصد دانه و عملکرد کل دانه اختلاف معنی داری وجود داشت. نتایج نشان داد که در واقع این اجزای عملکرد دانه هستند که در هیبریدهای حساس به خشکی تحت تاثیر قرار گرفته و تعیین کننده محدودیت های گیاه در تولید عملکرد دانه می باشند.
