اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
رقیه فاطمی؛ مهرداد یارنیا؛ سلیمان محمدی؛ ابراهیم خلیل وند؛ یهرام میرشکاری
چکیده
به‌منظور بررسی اثر محدودیت منابع فتوسنتزی و تنش‌کم آبی بر عملکرد دانه و سایر خصوصیات زراعی ارقام و لاین‌های پیشرفته جو آزمایشی در سال‌های زراعی 94-1393 و 95-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب انجام شد. در این تحقیق 12 رقم و لاین جو در پنج تیمار محدودیت منبع (شاهد (بدون محدودیت)، حذف برگ‌‌های زیر برگ پرچم، برگ پرچم، نصف ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر محدودیت منابع فتوسنتزی و تنش‌کم آبی بر عملکرد دانه و سایر خصوصیات زراعی ارقام و لاین‌های پیشرفته جو آزمایشی در سال‌های زراعی 94-1393 و 95-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب انجام شد. در این تحقیق 12 رقم و لاین جو در پنج تیمار محدودیت منبع (شاهد (بدون محدودیت)، حذف برگ‌‌های زیر برگ پرچم، برگ پرچم، نصف سنبله و پوشش سنبله) در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم آبی با سه تکرار ارزیابی شدند. مقایسه میانگین تیمارهای اثر متقابل ژنوتیپ در محدودیت منبع نشان داد اغلب ژنوتیپ‌های مورد بررسی در شرایط آبیاری نرمال، کمترین عملکرد دانه را در تیمارهای محدودیت حذف برگ پرچم، حدف نصف سنبله و پوشش سنبله نشان دادند، در حالی‌که تحت شرایط تنش کم‌آبی کمترین عمکرد دانه در ژنوتیپ‌های مورد بررسی تحت تیمارهای محدودیت حذف برگ پرچم و پوشش سنبله ثبت شد. در شرایط آبیاری نرمال تحت تیمار شاهد و حذف زیر برگ پرچم ژنوتیپ‌های شماره10، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8 و 12 از بالاترین عملکرد دانه برخوردار بودند و بین آنها اختلاف معنیدار وجود نداشت؛ تحت شرایط تنش کم‌آبی در تیمار شاهد کلیه ژنوتیپ ها به غیر از ژنوتیپ شماره 11 و در تیمار حذف زیر برگ پرچم کلیه ژنوتیپ‌ها به غیر از دو ژنوتیپ شماره 2 و 11 از عملکرد بالاتری در مقایسه با ژنوتیپ‌های دیگر برخوردار بودند. تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی در ژنوتیپ شماره 3، اختلاف معنیداری بین تیمار شاهد و تیمارهای محدودیت منابع حذف زیر برگ پرچم، حذف برگ پرچم و حذف نصف سنبله دیده نشد. در این مطالعه لاین‌های پیشرفته مورد بررسی برتری معنیداری نسبت به ارقام آزاد شده جو از نظر عملکرد دانه و سایر خصوصیات مورد بررسی نشان ندادند.
تنش خشکی
پریسا شیخ زاده؛ محمد امانی؛ سعید خماری؛ ناصر زارع؛ نسرین رزمی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر ترکیبات مغذی بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکردی سویا (Glycine max) تحت تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد‌شـده در قالـب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجـرا شد. تیمارها شامل آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله گلدهی تا انتهای فصل) به‌عنوان کرت اصلی و محلولپاشی (عدم محلولپاشی (شاهد)، ترکیبات ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر ترکیبات مغذی بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکردی سویا (Glycine max) تحت تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد‌شـده در قالـب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجـرا شد. تیمارها شامل آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله گلدهی تا انتهای فصل) به‌عنوان کرت اصلی و محلولپاشی (عدم محلولپاشی (شاهد)، ترکیبات مغذی دارای پلی‌آمین و ترکیبات مغذی بدون پلی‌آمین) به عنوان کرت فرعی بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش شاخص کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عمکرد روغن دانه سویا و افزایش نشت الکترولیت‌ها شد. در شرایط تنش، کاربرد ترکیبات مغذی بدون پلی‌آمین باعث افزایش 43.05 درصدی تعداد شاخه‌فرعی، 45.11 درصدی تعداد غلاف در بوته، 40.09 درصدی عملکرد دانه و 38.84 درصدی عملکرد بیولوژیک نسبت به شاهد شد. در تیمار آبیاری کامل، کاربرد ترکیبات مغذی دارای پلی‌آمین موجب شد تا تعداد شاخه‌فرعی، تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بطور معنیداری (بهترتیب 23.6، 11.45، 24.88 و 20.20 درصد) نسبت به شاهد افزایش یابد. به عبارت دیگر، ترکیبات مغذی حاوی و فاقد پلی‌آمین بهترتیب در شرایط مساعد و نامساعد محیطی به‌دلیل فراهم کردن شرایط تغذیه‌ای مناسب‌تر، تأثیر مثبت و معنیداری بر صفات فیزیولوژیکی و عملکردی سویا داشتند.
تنش خشکی
سحر فلاح؛ خسرو عزیزی؛ حمید رضا عیسوند؛ امیدعلی اکبرپور؛ ناصر اکبری
چکیده
این آزمایش در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در سال 1397 و به‌صورت گلدانی اجرا شد. نوع آزمایش به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل 3 عامل در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری (جبران آبیاری پس از 60، 80 و 100% ظرفیت زراعی مزرعه)، محلولپاشی با کلات روی در دو سطح (عدم محلولپاشی و 0.5 گرم در لیتر) و کمپلکس دما-دی‌اکسید ...
بیشتر
این آزمایش در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در سال 1397 و به‌صورت گلدانی اجرا شد. نوع آزمایش به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل 3 عامل در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری (جبران آبیاری پس از 60، 80 و 100% ظرفیت زراعی مزرعه)، محلولپاشی با کلات روی در دو سطح (عدم محلولپاشی و 0.5 گرم در لیتر) و کمپلکس دما-دی‌اکسید کربن در چهار سطح (24_380، 31_380، 24_700 و 31_700 درجه سانتی‌گراد/پی‌پی‌ام دی‌اکسید کربن) بودند. نتایج نشان داد بیشترین تعداد گره در ریشه تیمار اثر متقابل شرایط دما-دی‌اکسید کربن (31_700 درجه سانتی‌گراد/پی‌پی‌ام)×آبیاری کامل و تیمار اثر متقابل آبیاری کامل×کلات روی به ترتیب با میانگین‌های 31.1 و 28.8 گره در بوته مشاهده شد. صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه و عملکرد دانه در ترکیب تیماری شرایط دما-دی‌اکسید کربن (24_700)×تنش آبیاری ملایم (FC%80) به ترتیب با میانگین 43.4 سانتی‌متر، 5.8 سانتی‌متر و 16.78 گرم در بوته بیشترین میزان را داشتند. همچنین ترکیب تیماری مصرف کلات روی×آبیاری کامل با میانگین 17.1 گرم در بوته بیشترین عملکرد را داشت. درنهایت افزایش کاربرد غلظت دی‌اکسید کربن در دمای پایین‌تر توأم با آبیاری کامل و تنش ملایم باعث افزایش اکثریت صفات مورفولوژیکی و عملکرد دانه شد. همچنین کاربرد روی توأم با آبیاری کامل باعث افزایش برخی صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه گردید.
تنش خشکی
معصومه علی زاده فروتن؛ سهیل پارسا؛ مجید جامی الاحمدی؛ سهراب محمودی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کم‌آبیاری و زئولیت بر گیاه ذرت (Zea mays L.) در دو تاریخ کاشت اردیبهشت و تیرماه در سال 1396، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه‌ی طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. فاکتورها شامل زئولیت در دو سطح (صفر و 10 تن در هکتار) و کم‌آبیاری در هشت سطح شامل: تأمین 100 درصد نیاز آبی در ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کم‌آبیاری و زئولیت بر گیاه ذرت (Zea mays L.) در دو تاریخ کاشت اردیبهشت و تیرماه در سال 1396، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه‌ی طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. فاکتورها شامل زئولیت در دو سطح (صفر و 10 تن در هکتار) و کم‌آبیاری در هشت سطح شامل: تأمین 100 درصد نیاز آبی در کل دوره رشد به روش رایج، 75 و 50 درصد نیاز آبی طی رشد رویشی به روش رایج، 75 و 50 درصد نیاز آبی در دوره‌ی رویشی به روش جویچه‌ای یک‌درمیان ثابت، خشکی موضعی ریشه با 75 و 50 درصد نیاز آبی طی رشد رویشی به صورت جابه‌جایی جویچه‌های مرطوب در هر آبیاری، 75 درصد نیاز آبی در کل دوره رشد به روش جویچه‌ای یک‌درمیان ثابت بود. تیمار شاهد آبیاری دارای بیشترین عملکرد ماده‌ی خشک، تعداد دانه در بلال، عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب بود و آبیاری رایج با 50 درصد نیاز آبی در دوره‌ی رویشی به ترتیب حدود 18، 29، 38، 26 و 19 درصد صفات فوق را کاهش داد. بیشترین کارآیی‌مصرف آب با 6/7 درصد افزایش نسبت به شاهد، در تاریخ کاشت دوم و تیمار آبیاری جویچه‌ای یک در میان ثابت بر اساس 75 درصد نیاز آبی در کل رشد، حاصل شد. به طورکلی نتایج نشان داد که تاریخ کاشت 12 تیرماه و کاربرد زئولیت اثر مطلوبی بر تمام صفات اندازه‌گیری شده داشت. عملکرد در کم‌آبیاری کاهش یافت اما با افزایش شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب، آب مازاد ناشی از کم‌آبیاری می‌تواند صرف آبیاری اراضی بیشتر و افزایش تولید شود لذا استفاده از زئولیت به همراه تیمارهای جویچه‌ای یک در میان ثابت با 75 درصد نیاز آبی در دوره‌ی رویشی و کل رشد برای تاریخ کاشت دوم ذرت در منطقه بیرجند توصیه می‌شود.
تنش شوری
فاطمه شاکری؛ سمیه رستگار؛ حامد حسن زاده خانکهدانی
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تأثیر غلظت‌های رقیق‌شده آب دریا بر صفات جوانه‌زنی و برخی شاخص‌های ریخت‌شناسی سه رقم کینوا شامل ردکارینا، Q26 و Q29 در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به‌صورت فاکتوریل و با 6 تکرار در پتری‌دیش و گلدان انجام شد. سطوح مختلف شوری مورد بررسی در این پژوهش شامل 1.5 (شاهد)، 3، 6، 9، 12و 15 دسی‌زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد با افزایش ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی تأثیر غلظت‌های رقیق‌شده آب دریا بر صفات جوانه‌زنی و برخی شاخص‌های ریخت‌شناسی سه رقم کینوا شامل ردکارینا، Q26 و Q29 در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به‌صورت فاکتوریل و با 6 تکرار در پتری‌دیش و گلدان انجام شد. سطوح مختلف شوری مورد بررسی در این پژوهش شامل 1.5 (شاهد)، 3، 6، 9، 12و 15 دسی‌زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد با افزایش شوری از 9 به 12 و 15 دسی‌زیمنس، کاهش غیرمعنیداری نسبت به شاهد در سرعت جوانه‌زنی مشاهده شد. با افزایش شوری تا 15 دسی‌زیمنس صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، طول برگ و سطح برگ کاهش یافت و بیشترین عملکرد دانه مربوط به رقم Q26 بود. رقم Q26 در مقایسه با دو رقم دیگر حساسیت کمتری در شرایط شوری در صفات مختلف مانند اندازه و تعداد برگ، تعداد شاخه جانبی، ارتفاع قبل و بعد از گلدهی گیاه نشان داد. در مجموع می‌توان گفت، شوری اثر نامطلوبی بر سرعت جوانه‌زنی بذر کینوا نداشته و در مواردی جوانه‌زنی را تسریع نموده است. اما در سطح شوری بالا برخی صفات رویشی مانند خصوصیات برگ و شاخه و طول گلآذین را تحت تأثیر قرار داد. بهنظر می‌رسد بتوان با اعمال مدیریت مناسب در مزرعه، استقرار و رشد این گیاه را در سطوحی از شوری تضمین نمود.
تنش خشکی
فرزانه فاضلی؛ غلامعلی اکبری؛ غلامعباس اکبری؛ علی نادری عارفی؛ فاطمه بناکاشانی
چکیده
با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی و شور شدن خاک‌ها و نیاز به معرفی گیاهان سازگار با شرایط محیطی نامساعد، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در اسفند ماه 1398 در ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی گرمسار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول دور آبیاری در سه سطح (8 روز، 12 روز و 16 روز) و فاکتور دوم ...
بیشتر
با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی و شور شدن خاک‌ها و نیاز به معرفی گیاهان سازگار با شرایط محیطی نامساعد، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در اسفند ماه 1398 در ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی گرمسار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول دور آبیاری در سه سطح (8 روز، 12 روز و 16 روز) و فاکتور دوم ژنوتیپ (Titicaca، Q26 و Q29) بود. نتایج نشان داد اثر اصلی هر دو فاکتور بر تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 1% معنیدار می‌باشد. مقایسه میانگین اثرات متقابل دو فاکتور تنها برای صفات طول خوشه اصلی، وزن خوشه و عملکرد دانه در هکتار معنیدار شد. بیشترین میزان عملکرد در هکتار مربوط به تیمار Titicaca با دور آبیاری 8 روز (2247.7 کیلوگرم در هکتار) و پس از آن به ترتیب تیمارهای Titicaca با دور آبیاری 12 روز و Q26 با دور آبیاری 8 روز بودند. به ترتیب عملکرد ژنوتیپ Titicaca ، Q26 و Q29 در دور آبیاری 16 روز نسبت به دور آبیاری 8 روز حدود 35.7% ، 35.2% و 41% کاهش داشته است. نتایج حاکی از آن است که تا معرفی ارقام برتر، ژنوتیپ Titicacaدارای پتانسیل عملکرد مناسب جهت کشت در این شهرستان و مناطق مشابه می‌باشد.
تنش خشکی
معصومه عربی؛ سهیل پارسا؛ مجید جامی الاحمدی؛ سهراب محمودی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر سوپرجاذب، سولفات پتاسیم و کم آبیاری بر رشد و عملکرد کنجد آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، آبیاری تا 50 درصد گلدهی و آبیاری تا 50 درصد ظهور کپسول‌ها)، سه سطح ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر سوپرجاذب، سولفات پتاسیم و کم آبیاری بر رشد و عملکرد کنجد آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، آبیاری تا 50 درصد گلدهی و آبیاری تا 50 درصد ظهور کپسول‌ها)، سه سطح کود پتاسیم (عدم مصرف، مصرف براساس توصیه کودی و 1.5 برابر توصیه کودی) و دو سطح سوپرجاذب (صفر و 100 کیلوگرم در هکتار) بود. آبیاری بر کلیه صفات غیر از شاخه جانبی معنیدار بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمار آبیاری کامل و مصرف سوپرجاذب (2650.77 کیلوگرم در هکتار) و تیمار آبیاری تا گلدهی و عدم مصرف سوپرجاذب (510.44 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. پتاسیم بر کلیه صفات غیر از تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته و روز تا رسیدگی معنیدار شد. کاربرد پتاسیم باعث کاهش اثرات منفی کم‌آبی بر عملکرد شد. با کاربرد پتاسیم از هر سطح کم‌آبیاری، اثرات سوء تنش آبی تعدیل شد. از آنجا که در بیشتر موارد کاربرد پتاسیم برابر توصیه کودی تفاوت معنیداری با تیمار 1.5 برابر توصیه کودی نداشت، می‌توان با کاربرد کود پتاسه بر اساس آزمون خاک تنش آبی را تا حد قابل قبولی تعدیل کرد. لذا با توجه به نقش پتاسیم و اثرات مثبت پلیمرهای سوپرجاذب در شرایط کم‌آبی، وجود این مواد می-تواند در تحمل‌پذیری و افزایش عملکرد در شرایط کم‌آبی موثر باشد.
تنش شوری
زهرا نصیری؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ محمد کافی
چکیده
تنش شوری یکی از مهمترین تنش‌های محیطی است که تاثیر منفی بر کمیت و کیفیت تولید محصولات زراعی دارد. بنابراین شناسایی جنبههای فیزیولوژیک در شرایط تنش برای مدیریت کاهش خسارت دارای اهمیت زیادی است. در همین راستا مطالعه‌ای به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد در سال 97-1396 اجرا شد. ...
بیشتر
تنش شوری یکی از مهمترین تنش‌های محیطی است که تاثیر منفی بر کمیت و کیفیت تولید محصولات زراعی دارد. بنابراین شناسایی جنبههای فیزیولوژیک در شرایط تنش برای مدیریت کاهش خسارت دارای اهمیت زیادی است. در همین راستا مطالعه‌ای به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد در سال 97-1396 اجرا شد. هدایت الکتریکی نیم (شاهد) و هشت دسی زیمنس بر متر (کلرید سدیم) در کرتهای اصلی و 17 ژنوتیپ نخود کابلی در کرتهای فرعی قرار گرفتند. بیشترین میزان افزایش در کربوهیدرات‌های محلول و پرولین درسه ژنوتیپ MCC65، MCC92 و MCC95 و کمترین میزان افزایش در ژنوتیپ MCC12 مشاهده‌شد. اعمال تنش شوری افزایش 24، 19 و 19 درصدی را در میزان پتانسیل اسمزی، مالون‌دی‌آلدئید و میزان مهار فعالیت رادیکال DPPH نشان داد. محتوی نسبی‌آب برگ و پایداری غشاء به ترتیب کاهش 10 و 13 درصدی را نشان دادند. میزان کاهش درصد بقاء، تعداد شاخه‌های جانبی و ارتفاع بوته بهترتیب 6، 22 و 57 درصد بود. عملکرد دانه 72 درصد کاهش یافت. بیشترین میزان عملکرد دانه مربوط به سه ژنوتیپ MCC65، MCC92 و MCC95 با 0.183، 0.193 و 0.181 کیلوگرم در مترمربع بود و در مقابل ژنوتیپ‌های MCC298 و MCC98 بیشترین میزان کاهش در عملکرد دانه را داشتند. بیشترین و کمترین میزان سدیم به ترتیب مربوط به ژنوتیپ MCC95 با 53/9 و ژنوتیپ MCC65 با 5.8 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک بود. بیشترین میزان پتاسیم در شرایط بدون تنش و تنش شوری بهترتیب متعلق به ژنوتیپ‌های MCC65 و MCC95 بود. ژنوتیپ‌هایMCC65 ، MCC95 و MCC92 دارای برتری صفات در شرایط تنش نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها بودند. درنهایت مطالعه بیشتر در ارتباط با سه ژنوتیپ برتر در شرایط تنش شوری در جهت شناسایی مکانیسم‌های تحمل به تنش و همچنین به‌عنوان زیرساخت در جهت برنامه‌های به‌نژادی پیشنهاد می‌گردد.
تنش گرما
صبریه سیمری زاده؛ علی مشتطی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ آیدین خدائی جوقان؛ احمد کوچک زاده
چکیده
به منظور بررسی اثر کود ورمی کمپوست بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم چمران در شرایط تنش گرمایی آخر فصل، آزمایشی مزرعهای به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت یک آذر، 20 آذر و 10 دی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کود ورمی کمپوست بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم چمران در شرایط تنش گرمایی آخر فصل، آزمایشی مزرعهای به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت یک آذر، 20 آذر و 10 دی در کرتهای اصلی و پنج سطح کود ورمیکمپوست (صفر، پنج، 10، 15 و 20 تن در هکتار) در کرتهای فرعی بود. تجزیه واریانس نشان داد که اثر تاریخ کاشت و کود ورمی کمپوست بر صفات اندازه‌گیری شده معنیدار بود. مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (2356 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت یک آذر و کمترین آن (1732 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 10 دی بود. همچنین در سطوح مختلف کود ورمی کمپوست، بیشترین عملکرد دانه (2593 کیلوگرم در هکتار) در مصرف 20 تن در هکتار ورمیکمپوست و کمترین آن (1566 کیلوگرم در هکتار) در عدم کاربرد ورمیکمپوست حاصل شد. به طور کلی تاخیر در کاشت و وقوع تنش گرمایی آخر فصل، باعث کاهش عملکرد دانه ولی افزایش میزان مصرف ورمیکمپوست در تاریخهای کاشت مختلف، موجب افزایش عملکرد دانه گندم شد.
تنش خشکی
بهاره پارسامطلق؛ سیده محبوبه میر میران؛ فاطمه فاطمی نیک؛ مجید محمودی
چکیده
توسعه محصولات دانه روغنی جایگزین با عملکرد دانه قابل‌قبول در شرایط خشکی و ارقام زراعی پایدار و سازگار با محدودیت‌های زیست‌محیطی برای امنیت غذایی بسیار مهم است و می‌تواند راهبردی در مدیریت پایدار کشاورزی باشد. به همین منظور مطالعه‌ای با بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات برخی ارقام گیاه گلرنگ به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
توسعه محصولات دانه روغنی جایگزین با عملکرد دانه قابل‌قبول در شرایط خشکی و ارقام زراعی پایدار و سازگار با محدودیت‌های زیست‌محیطی برای امنیت غذایی بسیار مهم است و می‌تواند راهبردی در مدیریت پایدار کشاورزی باشد. به همین منظور مطالعه‌ای با بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات برخی ارقام گیاه گلرنگ به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه جیرفت در سال زراعی 98-1397 انجام شد. آبیاری به‌عنوان فاکتور اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول ( بر اساس ۸۰ میلیمتر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا مرحله رسیدگی) و رقم‌ها به‌عنوان فاکتور فرعی شامل سینا، پدیده، زرقان 279 و ژیلا بود. نتایج نشان داد، تنش خشکی باعث کاهش معنیدار وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و میزان کلروفیل برگ شد، ولی اثر تنش بر میزان کاروتنوئید برگ معنیدار نشد. میزان کلروفیل در شرایط تنش خشکی کمتر از آبیاری معمول بود و رقم زرقان 279 بیشترین محتوی کلروفیل و رقم ژیلا کمترین میزان کلروفیل را داشت. عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری در دوره گلدهی تا رسیدگی نسبت به تیمار بدون تنش ۲۰ درصد کاهش عملکرد داشت. در بین ارقام، مورد مطالعه رقم زرقان 279 بالاترین عملکرد دانه (۲۴۷۳ کیلوگرم در هکتار)، بیشترین درصد روغن (35.01)، پایداری روغن (۳۰ درصد)، بیشترین اسید اولئیک (23.4 درصد) و اسید لینولئیک (76.3 درصد) را داشـت.
مژده سادات خیاط مقدم؛ احمد غلامی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمید عباس دخت
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که رشد و تولید محصولات زراعی را محدود میکند. استفاده از مواد مغذی مانند سیلیکات پتاسیم می‌تواند در افزایش تولید و کیفیت آن به منظور دستیابی به عملکرد دانه، روغن و همچنین کاهش اثر نامطلوب تنش خشکی بر کلزا نقش مهمی داشته باشد. به منظور بررسی اثرات خشکی آخر فصل و محلولپاشی سیلیکات پتاسیم ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که رشد و تولید محصولات زراعی را محدود میکند. استفاده از مواد مغذی مانند سیلیکات پتاسیم می‌تواند در افزایش تولید و کیفیت آن به منظور دستیابی به عملکرد دانه، روغن و همچنین کاهش اثر نامطلوب تنش خشکی بر کلزا نقش مهمی داشته باشد. به منظور بررسی اثرات خشکی آخر فصل و محلولپاشی سیلیکات پتاسیم بر روی عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپ‌های بهاره کلزا و انتخاب ژنوتیپهایی که عملکرد بیشتری در این شرایط دارند، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (96-95 و 97-96) در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در آن آزمایش عامل آبیاری در دو سطح آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد و عامل محلولپاشی در دو سطح (محلولپاشی با چهار گرم در لیتر سیلیکاتپتاسیم و عدم محلولپاشی) به صورت فاکتوریل در کرتهای اصلی و ژنوتیپ‌های بهاره کلزا شامل؛ DALGAN، RGS003، RGS×OKAPI، RGS×SLM و OG×AL در کرتهای فرعی قرارگرفتند. اثر متقابل سهگانه آبیاری، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم و ژنوتیپ نیز بر صفات تعداد خورجین در بوته، طول خورجین و درصدروغن در سطح پنج درصد و بر صفات تعداد شاخه در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکردبیولوژیکی و عملکردروغن در سطح یک درصد معنیدار بود. طبق نتایج بدست آمده، کاربرد سیلیکاتپتاسیم (چهار گرم در لیتر) و آبیاری معمولی، بیشترین میزان عملکرد دانه (5620 کیلوگرم در هکتار)، عملکردبیولوژیکی (19787 کیلوگرم در هکتار) و عملکردروغن (2520.7 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ OG×AL تعلق داشت. همچنین در صورت کاربرد سیلیکات پتاسیم(چهار گرم در لیتر) و تنش خشکی آخر فصل، ژنوتیپ‌های RGS×SLM و DALGAN به ترتیب با 4124 و 4017 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرددانه را داشتند. واژه های کلیدی: سیلیکون، گیاهان روغنی، آبیاری، عملکرددانه، عملکردروغن
تنش خشکی
محمدسعید وقار؛ سعید سیف زاده؛ حمید رضا ذاکرین؛ سهیل کبرایی؛ سید علیرضا ولد آبادی
چکیده
به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری و عناصر ریزمغذی آهن، روی و منگنز بر خصوصیات کمی و کیفی سویا آزمایشی در دو سال متوالی (1394 و 1395) به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بر روی سویا رقم M9 در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری و عناصر ریزمغذی آهن، روی و منگنز بر خصوصیات کمی و کیفی سویا آزمایشی در دو سال متوالی (1394 و 1395) به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بر روی سویا رقم M9 در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مراحل شروع گلدهی، شروع غلاف دهی و شروع دوره پر شدن دانه) و محلولپاشی ریزمغذی‌ها (آهن، روی، منگنز، آهن+روی، آهن+منگنز، روی+منگنز، آهن+روی+منگنز و آب مقطر (شاهد)) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. برهمکنش تنش خشکی در مرحله غلاف دهی و عدم محلولپاشی نانوکلات‌ها منجر به کاهش بیشتر وزن هزار دانه (30 درصد)، عملکرد دانه (34.9 درصد)، عملکرد زیست‌توده (29.5 درصد) و شاخص برداشت (7.6 درصد) نسبت به تیمار شاهد در شرایط آبیاری کامل گردید. در مقابل محلولپاشی آهن+روی این صفات را به ترتیب 22.9، 61.1، 46.5 و 10 درصد افزایش داد و نسبت به دیگر تیمارها برتری داشت. افت درصد روغن در اثر تنش در مرحله پر شدن دانه شدیدتر بود. کمترین درصد روغن (17.47) از ترکیب تیماری بین عدم آبیاری در مرحله پرشدن دانه و عدم محلولپاشی و بیشترین از ترکیب تیماری آبیاری در تمام مراحل رشد و محلولپاشی روی+منگنز (23.73 درصد) به دست آمد، درحالیکه بیشترین پروتئین دانه (39.57 درصد) از تیمار عدم آبیاری در مرحله پرشدن دانه و محلولپاشی روی+منگنز حاصل شد. نتایج آزمایش بیانگر این موضوع بود که اثر تنش خشکی در مرحله غلاف دهی و پر شدن دانه بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا بیشتر است و محلولپاشی آهن+روی در این مراحل با تعدیل بهتر اثر تنش بالاترین عملکرد دانه را تولید نموده است. تیمار ترکیبی آبیاری در تمام مراحل رشد و محلولپاشی روی+منگنز از بیشترین عملکرد دانه با میانگین 3704.6 کیلوگرم در هکتار برخوردار بود.
خوشناز پاینده؛ مانی مجدم
چکیده
در راستای کاهش آب آبیاری و صرفهجویی در منابع آب و از طرف دیگر نقش مثبت عناصر کم‌مصرف در کاهش اثرات منفی تنش خشکی این پژوهش انجام شد. این آزمایش در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با کرتهای خردشده با سه تکرار در مزرعهای واقع در منطقه حمیدیه در استان خوزستان در سال 98-1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای آبیاری در سه ...
بیشتر
در راستای کاهش آب آبیاری و صرفهجویی در منابع آب و از طرف دیگر نقش مثبت عناصر کم‌مصرف در کاهش اثرات منفی تنش خشکی این پژوهش انجام شد. این آزمایش در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با کرتهای خردشده با سه تکرار در مزرعهای واقع در منطقه حمیدیه در استان خوزستان در سال 98-1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح (60، 95 و 130 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در کرتهای اصلی و محلولپاشی کلات آهن و روی در سه سطح (عدم محلولپاشی، محلولپاشی دو در هزار و محلولپاشی پنج در هزار) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تیمارهای آزمایش تأثیر معنیداری بر اجزای عملکرد، درصد روی، آهن و پروتئین، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه داشت. محلولپاشی آهن و روی به میزان پنج در هزار به‌طور معنیداری موجب افزایش عملکرد، اجزای عملکرد دانه، غلظت آهن و روی دانه ذرت شد که با تیمار دو در هزار تفاوت معنیداری نداشت. بیشترین عملکرد دانه (6400.49 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (1435 گرم در مترمربع) از آبیاری 95 میلیمتر تبخیر از تشت و محلولپاشی آهن و روی به میزان پنج در هزار حاصل شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، محلولپاشی آهن و روی به میزان پنج در هزار در شرایط رطوبتی 95 میلیمتر تبخیر از تشت سبب افزایش 39 درصدی عملکرد دانه و درصد عناصر غذایی ذرت در منطقه حمیدیه شد که قابل توصیه است.
تنش فلزات سنگین
آیدا انصاری؛ بابک عندلیبی؛ مهدی زارعی؛ فرید شکاری
چکیده
به منظور بررسی اثر پوترسین بر رشد و تحمل به سرب گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica)، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تکرار (سه تکرار برای عملکرد دانه و سه تکرار برای صفات محتوی پرولین، شاخص سبزینگی، سطح برگ، وزن خشک ریشه، برگ، ساقه، کپسول و اندام هوایی، طول ریشه و شاخص تحمل) در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر پوترسین بر رشد و تحمل به سرب گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica)، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تکرار (سه تکرار برای عملکرد دانه و سه تکرار برای صفات محتوی پرولین، شاخص سبزینگی، سطح برگ، وزن خشک ریشه، برگ، ساقه، کپسول و اندام هوایی، طول ریشه و شاخص تحمل) در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: سرب در چهار سطح (0، 300، 600 و 900 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک از منبع نیترات سرب) و پوترسین در دو سطح (0 و 0.5 میلی‌مولار). نتایج نشان داد که سرب به ویژه غلظت 900 میلی‌گرم بر کیلوگرم، سطح برگ، شاخص سبزینگی، وزن خشک ریشه، برگ، ساقه، کپسول و کل اندام هوایی، طول ریشه، شاخص تحمل و عملکرد دانه را کاهش و محتوی پرولین را افزایش داد. محلول-پاشی پوترسین باعث بهبود صفات فوق به ویژه تحت تنش سرب شد، به طوری که کاربرد آن عملکرد دانه و شاخص تحمل را در سطح 900 میلی‌گرم سرب بر کیلوگرم خاک به ترتیب 65.95 و 74.2 درصد نسبت به عدم کاربرد آن افزایش داد. پوترسین طول ریشه، شاخص سبزینگی و وزن خشک برگ را در سطوح مختلف سرب افزایش داد و با توجه به همبستگی مثبت و بالا بین این صفات و شاخص تحمل، باعث افزایش شاخص تحمل در سطوح سرب نیز شد. بنابراین محلولپاشی پوترسین می‌تواند به عنوان راهکاری مناسب برای بهبود تحمل به سرب، رشد و عملکرد دانه بالنگوی شهری تحت تنش سرب استفاده شود.
مریم فتح اله پور گرنگاه؛ ورهرام رشیدی؛ بهرام میرشکاری؛ ابراهیم خلیلوند بهروزیار؛ فرهاد فرح وش
چکیده
به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و محلولپاشی عناصر روی و آهن به فرم نانو بر رشد و عملکرد لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris. L)، آزمایشی بصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی دو سال زراعی 96-95 و 97-96 اجرا شد. شرایط آبیاری شامل: تنش کم‌آبی (در دو سطح: قطع آبیاری در 50 درصد ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و محلولپاشی عناصر روی و آهن به فرم نانو بر رشد و عملکرد لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris. L)، آزمایشی بصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی دو سال زراعی 96-95 و 97-96 اجرا شد. شرایط آبیاری شامل: تنش کم‌آبی (در دو سطح: قطع آبیاری در 50 درصد گلدهی و شاهد یا آبیاری متداول) در کرتهای اصلی، محلول پاشی عناصر کم مصرف ( در چهار سطح: شاهد (بدون محلول پاشی)، محلول پاشی نانوذرات کود روی (با غلظت 1.5 در هزار)، نانوذرات کود آهن (با غلظت 2 در هزار) و ترکیب آنها (با غلظت 2 در هزار برای نانوذرات کود آهن و 1.5 برای نانوذرات کود روی) و ارقام لوبیای چیتی مورد آزمایش (چهار رقم: صدری، غفار، Cos 16 و کوشا) به عنوان فاکتورهای آزمایش بودند که در کرتهای فرعی قرار گرفتند. اعمال تنش کم‌آبی باعث کاهش ارزش صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته شد ولی محلولپاشی عناصر روی و آهن به فرم نانو توانست اثر سوء تنش کم‌آبی را تعدیل کند. بیشترین میزان وزن صد دانه در رقم صدری مشاهده شد که با رقم غفار تفاوت معنیداری نداشتند و بعد از آنها ارقام کوشا و Cos 16 قرار داشتند. در هر دو شرایط آبیاری عادی و تنش کم‌آبی بیشترین میزان عملکرد دانه، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف بوته در رقم Cos 16 مشاهده شد.بررسی اثرات متقابل نشان داد که محلولپاشی توام آهن و روی در هر دو سال آزمایش بیشترین تاثیر در بهبود آثار تنش کم‌آبی بر عملکرد، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته ارقام لوبیا داشت. مصرف توام عناصر آهن و روی برای محلولپاشی ارقام لوبیای تحت وضعیت تنش کم‌آبی مطلوب به نظر می‌رسد.
نوشین داریوش کریمی؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ خوشناز پاینده؛ علیرضا شکوه فر
چکیده
به‌منظور بررسی اثر محلولپاشی آهن، روی و کاربرد سوپرجاذب در شرایط تنش کم آبی بر عملکرد دانه و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان ذرت، آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های زراعی 96-1395 و 97-1396 در مزرعهای واقع در شهرستان شوشتر اجرا شد. عامل اصلی شامل رژیمهای آبیاری با سه سطح (آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر محلولپاشی آهن، روی و کاربرد سوپرجاذب در شرایط تنش کم آبی بر عملکرد دانه و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان ذرت، آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های زراعی 96-1395 و 97-1396 در مزرعهای واقع در شهرستان شوشتر اجرا شد. عامل اصلی شامل رژیمهای آبیاری با سه سطح (آبیاری پس از تخلیه 30، 40 و 50 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید) که زمان اعمال تنش حدود 60 روز بود، عامل فرعی شامل پلیمرسوپرجاذب با دو سطح (شاهد (عدم مصرف سوپرجاذب) و 200 کیلوگرم در هکتار) و عامل فرعی فرعی شامل محلولپاشی عناصرریزمغذی با چهار سطح (شاهد (آب معمولی)، محلولپاشی آهن، محلولپاشی روی و محلولپاشی آهن و روی) بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد تأثیر رژیم آبیاری و سوپرجاذب بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بلال، آنزیم کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز معنیدار بود. در شرایط تنش کم آبی عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال و آسکوربات پراکسیداز کاهش یافت اما فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز افزایش یافت. از طرفی برهمکنش رژیم آبیاری و سوپرجاذب بر عملکرد دانه معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه (8530.69 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری پس از تخلیه 40 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب بود. همچنین برهمکنش رژیم آبیاری و محلولپاشی آهن و روی بر عملکرد دانه، سوپراکسیددیسموتاز معنیدار بود. محلولپاشی آهن و روی در شرایط تنش رطوبتی موجب افزایش عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال و سوپراکسیددیسموتاز شد. به‌طور کلی با توجه به پایداری چندین ساله سوپرجاذب در خاک می‌توان بیان نمود که کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و محلولپاشی آهن و روی در شرایط رطوبتی تنش ملایم می‌تواند موجب افزایش عملکرد دانه، اجزای عملکرد ذرت و در کل بهبود 45 درصدی تولید ذرت شود.
آزاده کشتکار؛ احمد آیین؛ هرمزد نقوی؛ حمید نجفی نژاد
چکیده
به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی و جاسمونیک‌اسید بر عملکرد و برخی ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیک ارقام کینوا، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمان (ایستگاه جوپار) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار عدم تنش (آبیاری بعد از 60 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی و جاسمونیک‌اسید بر عملکرد و برخی ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیک ارقام کینوا، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمان (ایستگاه جوپار) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار عدم تنش (آبیاری بعد از 60 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده خاک) و تیمار تنش خشکی (آبیاری بعد از 90 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده) به‌عنوان فاکتور اصلی و تیمارهای محلولپاشی جاسمونیک‌اسید در سه سطح (صفر، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) و ارقام شامل (Giza1، Titicaca، Q29) به‌صورت فاکتوریل و به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی، صفات عملکرد دانه، تعداد خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، شاخص برداشت، محتوای نسبی آب برگ و شاخص سبزینگی را نسبت به تیمار عدم تنش کاهش داد. کاربرد اسید جاسمونیک به‌ویژه غلظت 2 میلی‌گرم در لیتر، سبب بهبود این صفات نسبت به تیمار شاهد گردید. همچنین اثر رقم بر اکثر صفات موردمطالعه معنیدار بود به‌طوری‌که بیشترین مقادیر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در شرایط عدم تنش و 2 میلی‌گرم در لیتر جاسمونیک اسید و رقم Titicaca به ترتیب معادل 3316 و 13265 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار بهترتیب معادل 1682 و 7733 کیلوگرم در هکتار مربوط به تنش خشکی و عدم مصرف جاسمونیک اسید و رقم Giza1 بود. بیشترین شاخص سبزینگی برگ (عدد اسپد)، در شرایط عدم تنش و محلولپاشی 1 میلی‌گرم در لیتر جاسمونیک اسید در رقم Giza1 به مقدار 59 به دست آمد. به‌طورکلی، با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان اظهار داشت که جاسمونیک‌اسید به‌عنوان بهبوددهنده از طریق کاهش اثرات منفی تنش خشکی و بهبود رشد گیاه می‌تواند باعث افزایش عملکرد دانه و تولید ارقام کینوا به‌ویژه رقم Titicaca شود.
مریم نیازی؛ وحید براتی؛ احسان بیژن زاده
چکیده
با توجه به تأثیر قابل توجه انتقال مجدد مواد پرورده قبل از مرحله گلدهی در عملکرد دانه غلات به‌ویژه در شرایط تنش آبی انتهای فصل، آزمایشی مزرعه ای برای ارزیابی تأثیر تنش آبی بعد از مرحله گلدهی در شرایط کاربرد کود زیستی و بقایای گیاهی بر انتقال مجدد مواد پرورده در گیاه جو (Hordeum vulgare L.) به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی ...
بیشتر
با توجه به تأثیر قابل توجه انتقال مجدد مواد پرورده قبل از مرحله گلدهی در عملکرد دانه غلات به‌ویژه در شرایط تنش آبی انتهای فصل، آزمایشی مزرعه ای برای ارزیابی تأثیر تنش آبی بعد از مرحله گلدهی در شرایط کاربرد کود زیستی و بقایای گیاهی بر انتقال مجدد مواد پرورده در گیاه جو (Hordeum vulgare L.) به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب - دانشگاه شیراز در سال زراعی 97-1396 انجام شد. عامل های اصلی شامل دو سطح آبیاری [1- بدون تنش آبی: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک و 2- با تنش آبی: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا انتهای مرحلهی گلدهی (قطع آبیاری پس از گلدهی)] و عاملهای فرعی شامل دو سطح بقایای گندم [1- حذف بقایا و 2- برگرداندن 30 درصد بقایا به خاک] و چهار منبع کود [1- صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار (شاهد)، 2- کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، 3- استفاده تلفیقی از باکتری آزوسپیریلوم و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و 4- تلقیح بذرها با باکتری آزوسپیریلوم] بود. به‌طورکلی نتایج نشان داد که عملکرد دانه در شرایط آبیاری بدون تنش آبی به‌واسطه‌ی کاربرد تیمار تلفیقی به‌طور معنی داری (53 درصد) نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین در شرایط با تنش آبی نیز این تیمار کودی سبب افزایش 12 درصدی در عملکرد دانه نسبت به شاهد شد. تنش آبی سبب افزایش معنیدار مقدار انتقال مجدد و مشارکت مواد پرورده قبل از گلدهی به دانه در تیمار تلفیقی به ترتیب به میزان 37 و 148 درصد شد. کاربرد بقایا سبب کاهش میزان انتقال مجدد، کارایی انتقال مجدد و مشارکت مواد پرورده قبل از گلدهی به دانه در همهی تیمارهای کودی شد؛ اما بر عملکرد دانه تأثیر معنی داری نداشت؛ بنابراین، با توجه به جنبههای اقتصادی و حرکت به سمت کشاورزی پایدار، استفاده از تیمار تلفیقی در شرایط آبیاری بدون تنش آبی توصیه می‌شود. همچنین، چنانچه به دلیل کمبود منابع آب در جنوب ایران، کشاورزان ناگزیر به قطع آبیاری پس از مرحلهی گلدهی باشند، کاربرد تیمار تلفیقی به دلیل افزایش معنیدار انتقال مجدد و میزان مشارکت مواد پرورده در دانه نسبت به شرایط بدون تنش آبی و بالاترین مقدار عملکرد دانه در بین سایر تیمارهای کودی در شرایط قطع آبیاری پس از گلدهی قابل توصیه است.
لیلا اکبری؛ صحبت بهرامی نژاد؛ کیانوش چقامیرزا
چکیده
بررسی پاسخ‌های فیزیولوژیکی در گندم نان نقش بسزایی در شناسایی مکانیسم‌های مؤثر در افزایش تولید محصول تحت شرایط نامساعد محیطی به‌ویژه تنش کمبود آب دارد. در این مطالعه نحوه توارث صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه در دو جمعیت گندم پارسی ×بک‌کراس زمستانه روشن و سیستان ×بک‌کراس زمستانه روشن تحت شرایط نرمال آبی و تنش کمبود آب آخر فصل ...
بیشتر
بررسی پاسخ‌های فیزیولوژیکی در گندم نان نقش بسزایی در شناسایی مکانیسم‌های مؤثر در افزایش تولید محصول تحت شرایط نامساعد محیطی به‌ویژه تنش کمبود آب دارد. در این مطالعه نحوه توارث صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه در دو جمعیت گندم پارسی ×بک‌کراس زمستانه روشن و سیستان ×بک‌کراس زمستانه روشن تحت شرایط نرمال آبی و تنش کمبود آب آخر فصل با استفاده از طرح ژنتیکی تجزیه میانگین نسل‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از مقایسه‌های میانگین نشان داد که در هر دو تلاقی میزان عملکرد دانه در شرایط تنش کمبود آب دچار کاهش شد. به‌طوری‌که میانگین عملکرد در جمعیت حاصل از تلاقی پارسی × بک‌کراس زمستانه روشن، از 12.65 گرم در بوته به 10.03 گرم در بوته و در تلاقی دوم این مقدار از 12.93 گرم در بوته به 9.68 گرم در بوته کاهش یافت. والد پارسی در مقایسه با والد روشن افت عملکرد بیشتری از خود در اثر تنش کمبود آب نشان داد. بیشترین مقدار وراثت‌پذیری خصوصی محاسبه‌شده برای هر دو تلاقی بهترتیب متعلق به محتوای کلروفیل b (52%-52%)، مساحت سطح برگ (50%-50%) و محتوای کلروفیل کل (45%-42%) در شرایط نرمال بود. در شرایط تنش کمبود آب نیز در جمعیت نخست بیشترین مقدار وراثت‌پذیری خصوصی متعلق به محتوای کلروفیل b (68%)، مساحت سطح برگ (%61) و محتوای کلروفیل کل (54%) و در دومین تلاقی مربوط به محتوای کلروفیل a (78%) و شاخص سطح برگ (56%) بود. مقدار بالای وراثت‌پذیری خصوصی برای این صفات حاکی از نقش بالای اثر افزایشی در کنترل آنها و امکان وجود تنوع مناسب برای گزینش مستقیم می‌باشد.
صفورا کیانی؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ مجتبی علوی فاضل؛ علیرضا شکوه فر
چکیده
تنش‌های محیطی از قبیل تنش خشکی یکی از موانع اساسی در تولید محصولات زراعی در بسیاری از نقاط جهان خصوصاً مناطق خشک و نیمه خشک نظیر ایران محسوب می‌شوند. لذا به منظور ارزیابی اثر محلولپاشی اسیدهیومیک در شرایط تنش خشکی بر عملکرد دانه و جذب عناصر دانه ذرت در تراکم‌های مختلف بوته، آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
تنش‌های محیطی از قبیل تنش خشکی یکی از موانع اساسی در تولید محصولات زراعی در بسیاری از نقاط جهان خصوصاً مناطق خشک و نیمه خشک نظیر ایران محسوب می‌شوند. لذا به منظور ارزیابی اثر محلولپاشی اسیدهیومیک در شرایط تنش خشکی بر عملکرد دانه و جذب عناصر دانه ذرت در تراکم‌های مختلف بوته، آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های زراعی 95-1394 و 96-1395 در مزرعه-ای واقع در شهرستان دهلران اجرا شد. فاکتور اصلی شامل تنش خشکی با سه سطح (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در مرحله 6 تا 8 برگی و قطع آبیاری در مرحله گل‌تاجی) بود. فاکتور فرعی شامل محلولپاشی اسیدهیومیک با سه سطح (عدم مصرف اسیدهیومیک)، 2 و 4 لیتر در هکتار اسیدهیومیک) و فاکتور فرعی فرعی شامل سه تراکم بوته (60، 75 و 90 هزار بوته در هکتار) بود. نتایج نشان داد تأثیر تنش خشکی و اسید هیومیک بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بلال، غلظت روی، غلظت آهن و میزان پروتئین دانه معنیدار بود. در شرایط تنش خشکی عملکرد دانه و جذب عناصرغذایی نظیر آهن، روی و فسفر کاهش یافت اما میزان پروتئین دانه افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه (9580 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری در حد مطلوب بود. محلولپاشی اسیدهیومیک موجب افزایش عملکرد دانه، غلظت روی و آهن دانه شد. با افزایش کمبود آب در خاک تأثیر مثبت کاربرد اسیدهیومیک بر افزایش عملکرد دانه به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت. عکس‌العمل عملکرد دانه و درصد پروتئین نسبت به افزایش تراکم بوته مثبت بود. به‌طور کلی نتایج آزمایش نشان‌دهنده این مطلب است که کاربرد 4 لیتر در هکتار اسید هیومیک در تراکم 75 هزار بوته در شرایط رطوبتی مناسب می‌تواند موجب افزایش جذب عناصر، عملکرد دانه و اجزای عملکرد ذرت و و در کل بهبود تولید ذرت شود.
حسین آزادواری؛ معصومه نعیمی؛ عبدالطیف قلیزاده؛ علی نخ زری مقدم
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر محلولپاشی و پیش‌تیمار با اسید سالیسیلیک بر برخی از صفات فیزیولوژیک و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت شرایط رژیمهای مختلف آبیاری، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی گنبد کاووس در زمستان و بهار سال 97-1396 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر محلولپاشی و پیش‌تیمار با اسید سالیسیلیک بر برخی از صفات فیزیولوژیک و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت شرایط رژیمهای مختلف آبیاری، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی گنبد کاووس در زمستان و بهار سال 97-1396 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح مختلف آبیاری در چهار سطح شامل: عدم آبیاری (دیم)، یک‌بار آبیاری در مرحله گلدهی، یک‌بار آبیاری در مرحله پر شدن دانه و انجام دو بار آبیاری بهترتیب در زمان گلدهی و پر شدن دانه و عامل اسید سالیسیلیک در سه سطح شامل: عدم مصرف اسید سالیسیلیک (شاهد)، پیش‌تیمار بذر با اسید سالیسیلیک و محلولپاشی اسید سالیسیلیک به‌میزان 0.5 میلی‌مولار در لیتر در نظر گرفته شد. پس از اعمال تیمارها نمونه‌برداری‌های لازم از گیاه به‌عمل آمد و صفاتی از قبیل کلروفیلa ، کلروفیلb ، کلروفیل کل، کارتنوئید، نشت الکترولیت، پرولین، قندهای محلول و در نهایت عملکرد دانه در گیاه ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که اثرات ساده آبیاری و اسید سالیسیلیک و اثرات متقابل آنها بر کلیه صفات مورد مطالعه معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد، کاربرد محلولپاشی اسید سالیسیلیک باعث افزایش صفاتی مانند رنگیزه‌های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول و عملکرد دانه در تمام شرایط آبیاری گردید. پیش‌تیمار اسید سالیسیلیک کمترین نشت الکترولیت را به‌خود اختصاص داد. بیشترین عملکرد دانه در تیمار محلولپاشی اسید سالیسیلیک به‌میزان 1330 کیلوگرم در هکتار در شرایط دوبار آبیاری و کمترین عملکرد دانه در تیمار عدم مصرف اسید سالیسیلیک به‌میزان 817 کیلوگرم در هکتار در شرایط دیم به‌دست آمد. با توجه به مشاهدات این تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از اسید سالیسیلیک به‌صورت محلولپاشی، راهکاری مناسب به‌منظور افزایش مقاومت گیاه سیاهدانه در برابر تنش کم‌آبی است.
نوراله خیری؛ مریم عباسعلی‌پور
چکیده
روی از طریق تنظیم روزنه و تعادل یونی در گیاهان زراعی نقش مهمی در کاهش اثرات منفی تنش خشکی ایفا می‌نماید. از طرفی کاربرد روی به فرم نانوذرات به دلیل کارایی جذب و انتقال بهتر نسبت به فرم معمولی می‌تواند در شرایط تنش خشکی اثرات بهتری بر رشد و عملکرد داشته باشد. به همین منظور، آزمایشی با هدف بررسی تأثیر محلولپاشی نانوذرات اکسید روی بر ...
بیشتر
روی از طریق تنظیم روزنه و تعادل یونی در گیاهان زراعی نقش مهمی در کاهش اثرات منفی تنش خشکی ایفا می‌نماید. از طرفی کاربرد روی به فرم نانوذرات به دلیل کارایی جذب و انتقال بهتر نسبت به فرم معمولی می‌تواند در شرایط تنش خشکی اثرات بهتری بر رشد و عملکرد داشته باشد. به همین منظور، آزمایشی با هدف بررسی تأثیر محلولپاشی نانوذرات اکسید روی بر اجزای عملکرد، عملکرد و شاخص‌های کارایی روی در برنج رقم طارم هاشمی در شرایط کم‌آبیاری به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در مزرعهای واقع در شهرستان آمل اجرا گردید. آبیاری در چهار سطح (شاهد یا غرقاب دائم، تنش کم‌آبی در مرحله پنجه‌زنی به مدت 15 روز، تنش کم‌آبی در مرحله گلدهی به مدت 15 روز و تنش کم‌آبی در مرحله پر شدن دانه به مدت 15 روز به‌عنوان فاکتور اصلی و محلولپاشی نانوذرات اکسید روی در چهار سطح (صفر،25،50 و 75 میلی‌گرم اکسید روی در لیتر) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که عملکرد، اجزای عملکرد و همچنین غلظت و جذب روی در دانه و کاه برنج در شرایط تنش کم‌آبی به‌خصوص در مرحله گلدهی به‌طور معنیداری کاهش یافتند. استفاده از مقادیر 50 و 75 میلی‌گرم بر لیتر نانوذرات اکسید روی منجر به بهبود طول خوشه (بهترتیب 2.7 و 3.6 درصد)، تعداد پنجه بارور در کپه (بهترتیب 10.4 و 12.9 درصد)، تعداد دانه پر در خوشه (بهترتیب 11.6 و 13.7 درصد)، غلظت (بهترتیب 44.2 و 51.8 درصد) و جذب (بهترتیب 51.6 و 59.6 درصد) روی در دانه و درنهایت عملکرد دانه (بهترتیب 13 و 16.3 درصد) در مقایسه با شاهد یا عدم مصرف نانوذرات اکسید روی گردید؛ بنابراین آبیاری غرقاب دائم همراه با مصرف 50 میلی‌گرم بر لیتر نانوذرات اکسید روی جهت بهبود عملکرد و جذب روی در دانه برنج مناسب است.
حسین حمامی؛ فرهاد آذرمی آتاجان؛ مصطفی یعقوب زاده
چکیده
ازآنجاکه کمبود آب طی دوره رشد گیاه یکی از مهمترین عوامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی است، استفاده از روشی آسان و ارزان برای کاهش اثر کمبود آب ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی اثر اسموپرایمینگ بذر بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم آنفارم 4 تحت شرایط مزرعه انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
ازآنجاکه کمبود آب طی دوره رشد گیاه یکی از مهمترین عوامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی است، استفاده از روشی آسان و ارزان برای کاهش اثر کمبود آب ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی اثر اسموپرایمینگ بذر بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم آنفارم 4 تحت شرایط مزرعه انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح مختلف آبیاری (شامل 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و چهار سطح پیش‌تیمار بذر (شامل صفر (شاهد)، 0.3-، 0.6- و 0.9- مگا پاسکال ایجادشده به‌وسیله پلی‌اتیلن گلایکول 6000) بود. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح آبیاری بر صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، تعداد سنبله، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه اثر معنیداری داشت (0.01>P) درحالیکه سطوح آبیاری بر شاخص برداشت اثر معنیداری نداشت. پیش‌تیمار اسمزی بذر بر ارتفاع گیاه و طول سنبله (0.01>P)، تعداد پنجه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه (0.05>P) اثر معنیداری داشت. اثرات متقابل نیز به‌جز شاخص برداشت اثر معنیداری بر سایر صفات را نشان داد. نتایج آزمایش نشان داد که پیش‌تیمارهای اسمزی 0.3-، 0.6- و 0.9- مگا پاسکال به ترتیب منجر به 2.13، 2.62 و 2.51 برابر شدن عملکرد دانه در شرایط تنش 50 درصد نیاز آبی نسبت به عدم پیش‌تیمار بذر با تنش 50 درصد نیاز آبی شد. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که پیش‌تیمار اسمزی بذر با پلی‌اتیلن گلایکول که منجر به ایجاد فشار 0.6- مگا پاسکال شد در شرایط تنش 50 درصد نیاز آبی، بیشترین کارایی را در جبران خسارت ناشی از کمبود آب را نشان داد. این در حالی بود که در شرایط تنش 75 درصد نیاز آبی، اثر پیش‌تیمارها معنیدار و مثبت نبود حتی در تیمار 0.9- مگا پاسکال اثر منفی و معنیدار بود؛ بنابراین کاربرد پیش‌تیمارهای اسمزی تا حدودی باعث جبران خسارات ناشی از کمبود رطوبت بر عملکرد دانه در شرایط تنش 50 درصد نیاز آبی شد. این در حالی است که در شرایط بدون تنش پیش‌تیمارهای اسمزی تأثیر مثبتی بر عملکرد دانه نداشتند.
مختار داشادی؛ شهرام گودرزی؛ عبدالوهاب عبدالهی
چکیده
با توجه به اهمیت کلزا در تولید روغن بررسی نهاده‌های مختلف تولید این محصول از اهمیت بسزایی برخوردار است. بدین‌منظور آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و به مدت دو سال زراعی (82 و 83) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. در این طرح سه دور آبیاری شامل 50، 75 و 100 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر ...
بیشتر
با توجه به اهمیت کلزا در تولید روغن بررسی نهاده‌های مختلف تولید این محصول از اهمیت بسزایی برخوردار است. بدین‌منظور آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و به مدت دو سال زراعی (82 و 83) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. در این طرح سه دور آبیاری شامل 50، 75 و 100 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان کرت اصلی و کود نیتروژن از منبع اوره در سه سطح 112، 160 و 208 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. بذر استفاده‌شده رقم Regent × Cobra بود. نتایج نشان داد که حداکثر عملکرد دانه مربوط به تیمارهای 50 و 75 میلیمتر با میزان عملکرد به ترتیب 3146 و 3165 کیلوگرم بر هکتار بود که با تیمار 100 میلیمتر با میزان عملکرد 2684 کیلوگرم بر هکتار اختلاف معنیداری را در سطح 1% نشان دادند همچنین بیشترین تعداد دانه در غلاف و غلاف در بوته از تیمار 50 میلیمتر به دست آمد. بیشترین کارایی مصرف آب در تیمار 100 میلیمتر با میزان 0.394 کیلوگرم در مترمکعب بود که با سایر تیمارها در سطح 1% اختلاف معنیدار داشت. تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر صفات اندازه‌گیری شده از قبیل کارایی مصرف آب، عملکرد دانه، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه معنیدار شد. اثرات متقابل آبیاری و کود نیتروژن بر همه شاخص‌های اندازه‌گیری شده معنیدار شد و بیشترین عملکرد از تیمار 75 میلیمتر و 112 کیلوگرم در هکتار اوره با میزان 3498 کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان از تیمار100 میلیمتر و 112 کیلوگرم در هکتار اوره با میزان 2401 کیلوگرم در هکتار به دست آمد؛ بنابراین جهت افزایش عملکرد محصول کلزا تحت شرایط آب و هوایی بروجرد مصرف کود نیتروژنه به میزان 0.7 برابر توصیه موسسه تحقیقات خاک و آب و دور آبیاری بر اساس 75 میلیمتر تبخیر تجمعی توصیه می‌گردد.
امین فایضی زاده؛ علیرضا شکوه فر
چکیده
به منظور بررسی تأثیر سطوح فیلتر کیک بر صفات مرفولوژیک و عملکرد ذرت تحت سه رژیم مختلف آبیاری، این آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعهای واقع در شهرستان حمیدیه در سال 1395 اجراء شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح آبیاری (60، 90 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر سطوح فیلتر کیک بر صفات مرفولوژیک و عملکرد ذرت تحت سه رژیم مختلف آبیاری، این آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعهای واقع در شهرستان حمیدیه در سال 1395 اجراء شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح آبیاری (60، 90 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) به عنوان عامل اصلی و فیلتر کیک نیشکر در چهار سطح (صفر، 25، 50 و 100 تن در هکتار) به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی و کود فیلتر کیک نیشکر بر ارتفاع بوته، طول بلال، عملکرد دانه، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه ذرت مؤثر بوده و این مؤلفه‌ها را تحت تأثیر قرار دادند. بیشترین (5590 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه (4170 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب به تیمار 60 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تعلق گرفت. برهمکنش تیمار 60 میلیتر تبخیر و فیلتر کیک نیشکر تأثیر معنیداری بر ارتفاع بوته و عملکرد دانه داشت. بیشترین عملکرد دانه (6170 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 60 میلیمتر تبخیر و 50 تن در هکتار فیلتر کیک نیشکر بدست آمد. از طرفی کاربرد مقادیر زیاد فیلتر کیک (100 تن در هکتار) به دلیل شوری بالا و تجمع نمک در محیط ریشه باعث ایجاد تنش شوری و در نتیجه کاهش عملکرد اقتصادی گردید. بنابراین، در این تحقیق با کاربرد 50 تن در هکتار فیلترکیک نیشکر و تیمار 60 میلیمتر تبخیر از تشت حداکثر مؤلفه‌های تولیدی حاصل شد. که می‌توان بیان نمود تأثیر مثبت فیلتر کیک بیشتر در شرایط بدون تنش می‌باشد و در شرایط اعمال تنش خشکی حتی باعث کاهش عملکرد اقتصادی می‌گردد.
