تنش خشکی
لیلا اکبری؛ زینب چقاکبودی
چکیده
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود در کشت گیاهان زراعی و باغی در جهان تنش خشکی است که سبب بروز اختلالات متابولیسمی و کاهش عملکرد می‌گردد. در این میان عنصر روی به عنوان یکی از عوامل کاهش دهنده اثرات تنش خشکی حائز اهمیت است. پارامترهای کلروفیل فلورسانس از مهمترین فاکتورها برای تعیین ظرفیت فتوسنتزی در طول زندگی گیاهان میباشد. بدین ...
بیشتر
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود در کشت گیاهان زراعی و باغی در جهان تنش خشکی است که سبب بروز اختلالات متابولیسمی و کاهش عملکرد می‌گردد. در این میان عنصر روی به عنوان یکی از عوامل کاهش دهنده اثرات تنش خشکی حائز اهمیت است. پارامترهای کلروفیل فلورسانس از مهمترین فاکتورها برای تعیین ظرفیت فتوسنتزی در طول زندگی گیاهان میباشد. بدین منظور، آزمایشی با هدف مقایسه میزان مقاومت به سطوح مختلف تنش رطوبتی، ارزیابی برخی از شاخص های فیزیولوژیکی و ارزیابی کارکرد فتوسیستم ΙΙ با استفاده از پارامترهای فلورسانس کلروفیل و برخی خصوصیات بیوشمیایی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی، فاکتور اول شامل سه سطح تنش خشکی (75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و فاکتور دوم سه سطح نیترات روی (0، 5 و 10 میلیگرم در لیتر) بر روی گیاه بالنگو انجام شد. در نتایج مقایسه میانگین با افزایش سطوح تنش خشکی و اعمال محلول پاشی با نیترات روی روند کاهشی در میزان Pi و Fv/Fm در سطوح مختلف تنش مشاهده نشد. بیشترین تأثیر در محلول پاشی مربوط به مقدار ده میلیگرم بر لیتر نیترات روی در سطوح مورد بررسی بود. هم چنین در سطوح مختلف تنش خشکی محلول پاشی با استفاده از نیترات روی سبب تغییر معنیدار در میزان فنول (13.50 میلی-گرم در لیتر)، قند محلول (94.15 میلیگرم در لیتر)، فلاوونوئید (8.49 میکروگرم در لیتر) و محتوای آنتوسیانین (0.138 میکروگرم در لیتر) گردید. با توجه به نمودارهای به دست آمده و پارامترهای مورد بررسی در طول دوره تنش می‌توان گفت، محلول پاشی با نیترات روی به عنوان یکی از عناصر ضروری در غلظت‌های مناسب می تواند به عنوان عامل مناسبی کاهش اثرات تنش در مراحل مختلف رشدی گیاه بالنگو برای مقابله با شرایط خشکی مؤثر باشد.
تنش خشکی
مریم میردورقی؛ سعیده ملکی فراهانی؛ علیرضا رضازاده
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رژیم‌های آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود (Cicer arietinum L.)، آزمایشی به‌صورت کرت خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 1401-1400 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد انجام شد. عامل اصلی، رژیم‌های آبیاری در سه سطح: 1) رژیم آبیاری تکمیلی (آبیاری در دو زمان کاشت و قبل از گلدهی بر اساس ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رژیم‌های آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود (Cicer arietinum L.)، آزمایشی به‌صورت کرت خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 1401-1400 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد انجام شد. عامل اصلی، رژیم‌های آبیاری در سه سطح: 1) رژیم آبیاری تکمیلی (آبیاری در دو زمان کاشت و قبل از گلدهی بر اساس 20 درصد تخلیه آب قابل‌استفاده خاک)، 2) آبیاری کامل یا شاهد (آبیاری بر اساس 20 درصد تخلیه آب قابل‌استفاده خاک)، 3) کم‌آبیاری (آبیاری بر اساس 40 درصد تخلیه آب قابل‌استفاده خاک) و عامل فرعی تاریخ کاشت پاییزه (15 آبان) و بهاره (15 اسفند)، بود. نتایج نشان داد اثر متقابل رژیم آبیاری و تاریخ کاشت بر تعداد شاخه در بوته، تعداد نیام در بوته، ارتفاع بوته، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه معنیدار بود. کشت پاییزه و آبیاری کامل، بیشترین تعداد شاخه در بوته (9.83) عدد، تعداد نیام در بوته (30.5) عدد، ارتفاع بوته (51.08) سانتی‌متر، تعداد دانه در بوته (26.66) عدد، شاخص برداشت (0.48) درصد، عملکرد بیولوژیک (4670) کیلوگرم در هکتار و عملکرد دانه (2384.17) کیلوگرم در هکتار را نشان داد. عملکرد دانه مربوط به کشت پاییزه و رژیم آبیاری تکمیلی تفاوت آماری معنی‌داری با کشت بهاره و رژیم کم‌آبیاری نشان نداد. رژیم کم‌آبیاری نسبت به رژیم آبیاری تکمیلی در کلیه صفات بعد از رژیم آبیاری شاهد بیشترین کارایی را در کشت پاییزه نشان داد. چنین نتیجه‌گیری میشود که رژیم کم‌آبیاری به‌عنوان یک رژیم کم‌آبیاری مناسب برای شرایط منطقه مورد آزمایش برای کاشت نخود در پاییز پیشنهاد میشود. توصیه میشود سایر تاریخ‌های کاشت پاییزه این رقم در شرایط کم‌آبیاری موردمطالعه قرار گیرد.
تنش خشکی
فرزانه فاضلی؛ غلامعلی اکبری؛ غلامعباس اکبری؛ علی نادری عارفی؛ فاطمه بناکاشانی
چکیده
با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی و شور شدن خاک‌ها و نیاز به معرفی گیاهان سازگار با شرایط محیطی نامساعد، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در اسفند ماه 1398 در ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی گرمسار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول دور آبیاری در سه سطح (8 روز، 12 روز و 16 روز) و فاکتور دوم ...
بیشتر
با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی و شور شدن خاک‌ها و نیاز به معرفی گیاهان سازگار با شرایط محیطی نامساعد، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در اسفند ماه 1398 در ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی گرمسار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول دور آبیاری در سه سطح (8 روز، 12 روز و 16 روز) و فاکتور دوم ژنوتیپ (Titicaca، Q26 و Q29) بود. نتایج نشان داد اثر اصلی هر دو فاکتور بر تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 1% معنیدار میباشد. مقایسه میانگین اثرات متقابل دو فاکتور تنها برای صفات طول خوشه اصلی، وزن خوشه و عملکرد دانه در هکتار معنیدار شد. بیشترین میزان عملکرد در هکتار مربوط به تیمار Titicaca با دور آبیاری 8 روز (2247.7 کیلوگرم در هکتار) و پس از آن به ترتیب تیمارهای Titicaca با دور آبیاری 12 روز و Q26 با دور آبیاری 8 روز بودند. به ترتیب عملکرد ژنوتیپ Titicaca ، Q26 و Q29 در دور آبیاری 16 روز نسبت به دور آبیاری 8 روز حدود 35.7% ، 35.2% و 41% کاهش داشته است. نتایج حاکی از آن است که تا معرفی ارقام برتر، ژنوتیپ Titicacaدارای پتانسیل عملکرد مناسب جهت کشت در این شهرستان و مناطق مشابه میباشد.
سارا حسینی؛ علی بهپوری؛ احسان بیژن زاده؛ محمدصادق تقی زاده؛ منوچهر دستفال
چکیده
به منظور بررسی اثرات تنش آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و شاخصهای تحمل به خشکی در سامانه کشت مخلوط ژنوتیپهای گندم نان (Triticum aestivum L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. رژیم رطوبتی در دو سطح مطلوب (بر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات تنش آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و شاخصهای تحمل به خشکی در سامانه کشت مخلوط ژنوتیپهای گندم نان (Triticum aestivum L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. رژیم رطوبتی در دو سطح مطلوب (بر اساس نیاز آبی گیاه تا پایان دوره رشدی، آبیاری انجام شد.) و تنش آبی (قطع آبیاری آخر فصل از مرحله گلدهی به بعد انجام گردید که برای اعمال تنش آبی پس از 50 درصد ظهور سنبلهها آبیاری تا برداشت قطع گردید.)، سامانه کشت در چهار سطح شامل کشت خالص (رقم سیروان، خلیل و لاین (S- 92-19) و کشت مخلوط (رقم سیروان+ رقم خلیل+ لاین S- 92-19)، فاکتور کود نیتروژن نیز در سه سطح (120،80 و 160 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) در این آزمایش مورداستفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج این آزمایش، حداکثر مقدار عملکرد دانه در شرایط تأمین رطوبت مطلوب به میزان 7742.7 کیلوگرم در هکتار در سطوح کودی 120 کیلوگرم در هکتار در کشت مخلوط ژنوتیپ ها به دست آمد. عملکرد دانه در کشت مخلوط ژنوتیپ ها نسبت به کشت خالص هر یک از ارقام خلیل، سیروان و لاین S-92-19 به ترتیب 10، 19 و 25 درصد افزایش یافت. همچنین شاخصهای تحمل به خشکی MP، GMP، STI، YSI و YI محاسبه شدند و به‌منظور ادغام شاخصهای تحمل به خشکی از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (روش SIIG) استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، مخلوط ژنوتیپها متحمل‌ترین سیستم کشت در شرایط تنش شناخته شد.
عبدالله درپور سرخ سرائی؛ مجید جامی الاحمدی؛ محمد حسن سیاری زهان؛ محمد جواد بابائی زارچ
چکیده
بسیاری از اراضی کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، با کمبود آب و عناصر غذائی مخصوصاً عناصر غذائی کم نیاز مواجه هستند. در این راستا، این تحقیق با هدف بررسی اثرات کاربرد خاکی سولفات آهن در شرایط رطوبتی مختلف بر روی خصوصیات رشدی گندم رقم روشن، به‌صورت آزمایش فاکتوریل دوعاملی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی ...
بیشتر
بسیاری از اراضی کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، با کمبود آب و عناصر غذائی مخصوصاً عناصر غذائی کم نیاز مواجه هستند. در این راستا، این تحقیق با هدف بررسی اثرات کاربرد خاکی سولفات آهن در شرایط رطوبتی مختلف بر روی خصوصیات رشدی گندم رقم روشن، به‌صورت آزمایش فاکتوریل دوعاملی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1391 انجام شد. عامل اول شامل چهار سطح سولفات آهن (صفر، 50، 100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و عامل دوم نیز شامل دو سطح مختلف رطوبتی (50 و 100 درصد رطوبت ظرفیت زراعی خاک) بود که از طریق توزین روزانه گلدانها کنترل میشد. برداشت اندام هوائی گیاه بعد از گذشت 8 هفته صورت گرفت و صفاتی چون ارتفاع بوته، تعداد برگ، سطح برگ، شاخص سبزینگی و محتوای نسبی آب برگ، درصد نیتروژن، درصد پروتئین، درصد پتاسیم و محتوای آهن برگ اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مصرف سولفات آهن روی درصد نیتروژن برگ و محتوای آهن برگ تأثیر معنی داری داشت. کاهش سطح تأمین رطوبت منجر به کاهش 31 درصدی ماده خشک تولیدی، 5.8 درصدی ارتفاع بوته، 37 درصدی تعداد برگ، 22 درصدی تعداد ساقه در بوته، 33 درصدی سطح برگ، 16.8 درصدی محتوی نسبی آب برگ، 5.45 درصدی شاخص سبزینگی و همچنین افزایش 18.2 درصدی نیتروژن برگ، 17.9 درصدی پتاسیم برگ و 23.7 درصدی پروتئین برگ شد. افزایش کاربرد 100 میلیگرم سولفات آهن بر کیلوگرم خاک نیز محتوای آهن برگ را در حدود 100 درصد افزایش داد. به‌طورکلی کاربرد کود سولفات آهن منجر به بهبود رشد گندم تحت تنش خشکی شد.
نیازعلی ابراهیمی پاک؛ اصلان اگدرنژاد؛ صفورا اسدی کپورچال؛ داود خدادادی دهکردی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی مدل‌های SALTMED و AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد ذرت تحت دو تیمار کم‌آبیاری و کاربرد سوپرجاذب بود. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کرت‌های خرد شده در پایه بلوکهای کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دو کشت بهاره و تابستانه انجام شد. تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش شامل مقدار آب آبیاری (در سه سطح 100، 75 و 50 درصد ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی مدل‌های SALTMED و AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد ذرت تحت دو تیمار کم‌آبیاری و کاربرد سوپرجاذب بود. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کرت‌های خرد شده در پایه بلوکهای کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دو کشت بهاره و تابستانه انجام شد. تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش شامل مقدار آب آبیاری (در سه سطح 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و سطوح مختلف سوپرجاذب A300 (در چهار سطح صفر، 0.3، 0.6 و 0.8 گرم در هر کیلوگرم خاک) بود. نتایج آمارههای NRMSE، RMSE، MBE، EF و d برای مدل SALTMED به ترتیب برابر با 0.126، 0.587 تن بر هکتار، 0.061 تن بر هکتار، 0.92 و 0.91 و برای مدل AquaCrop به ترتیب برابر با 155، 0.721 تن بر هکتار، 0.090- تن بر هکتار، 0.88 و 0.91 بهدست آمد. آماره R2 نیز برای مدل‌های SALTMED و AquaCrop به ترتیب 0.93 و 0.91 بهدست آمد. در نهایت نتایج این تحقیق نشان داد که گرچه مدل SALTMED از دقت بهتری نسبت به مدل AquaCrop برخوردار بوده، لیکن کارایی هر دو مدل در شبیه سازی عملکرد ذرت در تیمارهای مورد بررسی، قابل قبول بود. در نهایت نتایج این تحقیق نشان داد که گرچه مدل SALTMED از دقت بهتری نسبت به مدل AquaCrop برخوردار بوده، لیکن کارایی هر دو مدل در شبیه سازی عملکرد ذرت در تیمارهای مورد بررسی، قابل قبول بود.
مختار داشادی؛ شهرام گودرزی؛ عبدالوهاب عبدالهی
چکیده
با توجه به اهمیت کلزا در تولید روغن بررسی نهاده‌های مختلف تولید این محصول از اهمیت بسزایی برخوردار است. بدین‌منظور آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و به مدت دو سال زراعی (82 و 83) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. در این طرح سه دور آبیاری شامل 50، 75 و 100 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر ...
بیشتر
با توجه به اهمیت کلزا در تولید روغن بررسی نهاده‌های مختلف تولید این محصول از اهمیت بسزایی برخوردار است. بدین‌منظور آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و به مدت دو سال زراعی (82 و 83) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. در این طرح سه دور آبیاری شامل 50، 75 و 100 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان کرت اصلی و کود نیتروژن از منبع اوره در سه سطح 112، 160 و 208 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. بذر استفاده‌شده رقم Regent × Cobra بود. نتایج نشان داد که حداکثر عملکرد دانه مربوط به تیمارهای 50 و 75 میلیمتر با میزان عملکرد به ترتیب 3146 و 3165 کیلوگرم بر هکتار بود که با تیمار 100 میلیمتر با میزان عملکرد 2684 کیلوگرم بر هکتار اختلاف معنی‌داری را در سطح 1% نشان دادند همچنین بیشترین تعداد دانه در غلاف و غلاف در بوته از تیمار 50 میلیمتر به دست آمد. بیشترین کارایی مصرف آب در تیمار 100 میلیمتر با میزان 0.394 کیلوگرم در مترمکعب بود که با سایر تیمارها در سطح 1% اختلاف معنیدار داشت. تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر صفات اندازه‌گیری شده از قبیل کارایی مصرف آب، عملکرد دانه، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه معنیدار شد. اثرات متقابل آبیاری و کود نیتروژن بر همه شاخصهای اندازه‌گیری شده معنیدار شد و بیشترین عملکرد از تیمار 75 میلیمتر و 112 کیلوگرم در هکتار اوره با میزان 3498 کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان از تیمار100 میلیمتر و 112 کیلوگرم در هکتار اوره با میزان 2401 کیلوگرم در هکتار به دست آمد؛ بنابراین جهت افزایش عملکرد محصول کلزا تحت شرایط آب و هوایی بروجرد مصرف کود نیتروژنه به میزان 0.7 برابر توصیه موسسه تحقیقات خاک و آب و دور آبیاری بر اساس 75 میلیمتر تبخیر تجمعی توصیه می‌گردد.
محمد علیزاده؛ نظام آرمند؛ مجید رستمی؛ سعید رضا حسین زاده
چکیده
اسیمیلاسیون خالص CO2 از طریق فرایند فتوسنتز، اولین مرحله تولید زیست توده است. به منظور بررسی اثرات تنش کمبود آب بر شاخص های فتوسنتزی 3 رقم زراعی نخود در مراحل گیاهچه ای، گلدهی و غلاف دهی پژوهشی در سال 1394 به اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده بود. دو فاکتور مورد آزمایش در این مطالعه ...
بیشتر
اسیمیلاسیون خالص CO2 از طریق فرایند فتوسنتز، اولین مرحله تولید زیست توده است. به منظور بررسی اثرات تنش کمبود آب بر شاخص های فتوسنتزی 3 رقم زراعی نخود در مراحل گیاهچه ای، گلدهی و غلاف دهی پژوهشی در سال 1394 به اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده بود. دو فاکتور مورد آزمایش در این مطالعه شامل ارقام نخود زراعی (عادل، آزاد و کرج) و تنش آبی در پنج سطح 20، 40، 60، 80 و 100 درصد رطوبت در حد ظرفیت زراعی بودند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که تحت شرایط تنش کم آبی شدید (20 و 40 درصد ظرفیت زراعی) کلیه صفات مورد بررسی در مقایسه با شرایط بدون تنش کاهش معنی داری داشتند. نتایج در مرحله گیاهچه ای نشان داد که در شرایط بدون تنش، میزان فتوسنتز خالص، CO2 درون سلولی، محتوای کلروفیل برگی، تعرق و کارایی فتوسیستم II در رقم کرج نسبت به رقم عادل به ترتیب 29%، 13%، 23%، 21% و 3% بیشتر بود. در مرحله گلدهی و در شرایط بدون تنش، محتوای کلروفیل برگی و فتوسنتز خالص در مقایسه با رقم عادل 14% و 17% و در مقایسه با رقم آزاد به ترتیب 29% و 43% بیشتر بود. در شرایط تنش 40 درصد ظرفیت زراعی CO2 درون سلولی و فتوسنتز خالص به صورت معنی داری در رقم کرج افزایش داشت. در مرحله غلاف دهی در سطوح 60 و 100 درصد ظرفیت زراعی رقم کرج با محتوای کلروفیل 2.76 و 4.70 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ نسبت به دو رقم دیگر برتری داشت. بر اساس نتایج پژوهش حاضر رقم کرج به دلیل برتری ویژگی های فتوسنتزی نسبت به دو رقم دیگر پس از انجام پژوهش های تکمیلی می تواند قابلیت معرفی به عنوان رقم متحمل به خشکی را داشته باشد.
علی کریمی؛ محمد اقبال قبادی؛ مختار قبادی؛ ایرج نصرتی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمان‌های مختلف رشدی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ذرت دانه‌ای (هیبرید سینگل کراس 704)، پژوهشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاه گل واقع در شهرستان گیلان غرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمان‌های مختلف رشدی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ذرت دانه‌ای (هیبرید سینگل کراس 704)، پژوهشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاه گل واقع در شهرستان گیلان غرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری به مدت دو هفته از 7، 21، 35، 49، 63، 72 و 91 روز پس از کاشت و یک مرتبه قطع آبیاری به مدت سه هفته از 7، 28، 49، 70 و 91 روز پس از کاشت بودند. در تمامی تیمارها فقط یک مرتبه به مدت دو و یا سه هفته آبیاری قطع شد و قبل و پس از آن، آبیاری‌ها به صورت هفته‌ای انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که سه هفته قطع آبیاری موجب کاهش معنیدار عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، کارآیی بیولوژیکی و اقتصادی مصرف آب، کلروفیل a، کلروفیل b و افزایش میزان غلظت پرولین شد. طبق نتایج مقایسه‌های میانگین بیشترین عملکرد دانه (13600کیلوگرم در هکتار) و وزن هزار دانه (232 گرم) در تیمار شاهد به دست آمد و در تیمار سه هفته قطع آبیاری از روز 49 پس از کاشت (مرحله ظهور گل آذین نر)، هر دو به ترتیب صفر بودند. عملکرد بیولوژیک در این تیمار حدود 66 درصد در مقایسه با شاهد کاهش داشت. بطور کلی نتایج نشان داد که مراحل اولیه دوره رشد و مرحله آخر دوره رشد دارای کمترین حساسیت به قطع آبیاری بود و تأخیر در آبیاری تا سه هفته هم اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه ندارد ولی در مراحل گرده افشانی و پرشدن دانه حتی دو هفته قطع آبیاری هم باعث خسارت قابل توجه به عملکرد دانه خواهد شد و نباید با مشکل کم‌آبی و یا تأخیر در آبیاری مواجه گردد.
امید نوروزی؛ الهه توکل؛ سید عبدالرضا کاظمینی
چکیده
تنش خشکی انتهای فصل از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. به‌منظور شناسایی ارقام متحمل به خشکی جو از بین 79 رقم خارجی و یک رقم شاهد ایرانی و نیز تعیین ارتباط بین اجزای عملکرد با شاخصهای تحمل به تنش، آزمایشی تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. از بین شاخصهای ...
بیشتر
تنش خشکی انتهای فصل از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. به‌منظور شناسایی ارقام متحمل به خشکی جو از بین 79 رقم خارجی و یک رقم شاهد ایرانی و نیز تعیین ارتباط بین اجزای عملکرد با شاخصهای تحمل به تنش، آزمایشی تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. از بین شاخصهای مختلف تحمل به خشکی،MP، HMP، GMPو STIبیشترین همبستگی مثبت و معنیدار را با عملکرد در هردو شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی نشان دادند و به‌عنوان بهترین معیارهای تعیین ارقام متحمل تعیین گردیدند. بعلاوه، عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله و وزن صد دانه در هر دو شرایط همبستگی مثبت و معنی‌داری را با شاخصهای تحمل نشان دادند. با توجه به نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، دو مؤلفه اول توانستند درمجموع 97 درصد از تغییرات را توجیه نمایند که مؤلفه اول به‌عنوان مؤلفه مقاومت و پایداری عملکرد و مؤلفه دوم به‌عنوان مؤلفه حساسیت معرفی شدند. با توجه به آنالیزهای آماری مختلف انجام‌شده ارقام 88 و 145 به‌عنوان متحمل‌ترین ارقام شناسایی شدند. تجزیه خوشه‌ای بر اساس شاخصهای تحمل تنش و عملکرد در هر دو شرایط تنش و بدون تنش 80 رقم موردبررسی را در چهار گروه مجزا قرارداد. نتایج این تحقیق منبع مناسبی برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی ارقام جو پاییزه برای افزایش تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم ایرانی و نیز تولید ارقام متحمل به خشکی فراهم می‌آورد.
نظام آرمند؛ حمزه امیری؛ احمد اسماعیلی
چکیده
مقدمه لوبیا در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب میشود. در ایران سطح زیر کشت لوبیا حدود 240 هزار هکتار با عملکرد متوسط 150 کیلوگرم در هکتار میباشد. جوانه زنی یک مرحله مهم در چرخه زندگی گیاه است و میتواند تأثیر ...
بیشتر
مقدمه لوبیا در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب میشود. در ایران سطح زیر کشت لوبیا حدود 240 هزار هکتار با عملکرد متوسط 150 کیلوگرم در هکتار میباشد. جوانه زنی یک مرحله مهم در چرخه زندگی گیاه است و میتواند تأثیر بسزایی در میران تولید و عملکرد گیاهان داشته باشد. کیفیت جوانه زنی بذر تأثیرات قابل‌توجهی بر صفات رشدی گیاه در مراحل بعد از جوانه زنی، اشغال آشیانهای اکولوژیکی و محدوده جغرافیایی گیاه دارد. گزارش شده است که جوانه زنی بذرهای حبوبات ازجمله لوبیا تحت تأثیر مستقیم شرایط نامطلوب محیطی مانند تنشهای خشکی و شوری قرار دارد. در تحقیقات مختلفی، کاربرد متانول به‌عنوان یک منبع کربن برای بهبود رشد و عملکرد گیاهان زراعی در شرایط تنش خشکی توصیه شده است. کاربرد خارجی متانول به‌طور مستقیم با فرآیندهای متابولیکی رشد و نمو گیاه و همچنین با فرآیندهای مرتبط با مکانیسمهای دفاعی از قبیل فعال شدن ژنهای درگیر در بیوسنتز اسید جاسمونیک مرتبط است. برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف متانول میتواند کارایی جذب عناصر غذایی را به‌خصوص در شرایط مواجهه گیاه با تنشهای محیطی بهبود بخشد. با توجه به اینکه گزارشهای متعددی در ارتباط با تأثیر مثبت متانول بر فاز رویشی گیاهان در ایران وجود دارد، بااین‌وجود مطالعات اندکی در زمینه اثر متانول بر شاخصهای جوانهزنی وجود دارد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر متانول بر شاخصهای جوانه زنی بذرهای لوبیا (رقم COS16) تحت تنش خشکی میباشد. مواد و روش ها به‌منظور بررسی اثرات احتمالی متانول بر بهبود تحمل به خشکی لوبیا در مرحله جوانه زنی آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف محلول متانول شامل شاهد (بدون متانول)، 10، 20 و 30 درصد حجمی و نیز سه سطح تنش خشکی (0، 3- و 6- بار) بودند. تنش خشکی با استفاده از پلیاتیلن گلایکول 6000 در دمای 25 درجه سانتیگراد و طبق معادله میچل و کافمن اعمال شد. بازدید از نمونه ها به‌طور روزانه یک‌بار و به مدت 14 روز انجام شد و در هر بازدید تعداد بذرهای جوانه‌زده (دارای طول ریشهچه 3 میلیمتر) ثبت شدند. در روز پایانی آزمایش، ریشهچه ها و ساقهچه ها از بذور جدا شدند و مهمترین شاخصهای جوانه زنی نظیر سرعت و درصد جوانه زنی، طول ساقهچه و ریشهچه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه، سطح ریشه چه و آندوسپرم مصرفی اندازه گیری شد. نتایج و بحث نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تنش خشکی و کاربرد متانول تأثیر معنی داری بر سرعت و درصد جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه، سطح ریشه چه و آندوسپرم مصرفی داشت. نتایج مقایسه میانگینها در اثرات متقابل نشان داد که در تمامی سطوح تنش خشکی، مصرف سطوح 20 و 30 درصد حجمی متانول منجر به کاهش معنی دار شاخصهای جوانه زنی لوبیا شد. اعمال تنش خشکی 6- بار منجر به کاهش معنی دار درصد و سرعت جوانهزنی، وزن خشک ریشهچه، وزن خشک ساقه چه، طول ریشهچه، طول ساقه چه، سطح ریشه چه و آندوسپرم مصرفی در مقایسه با تیمار بدون تنش شد. درمجموع، نتایج پژوهش کنونی نشان داد که کاربرد متانول در مرحله جوانه زنی نه‌تنها در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی نقشی نداشت، بلکه در شرایط بدون تنش خشکی نیز بر شاخصهای جوانهزنی لوبیا اثر منفی بر جا گذاشت. نتیجه گیری در این مطالعه نتایج نشان داد که محلول آبی متانول در تمامی تیمارهای تنش خشکی (0، 3- و 6-) منجر به کاهش معنیدار تمامی شاخصهای موردبررسی در گیاه لوبیا شد. با توجه به تحقیقاتی که نشان می‌دهند متانول در مراحل گیاهچه ای و گلدهی در گیاهان مختلف باعث افزایش محصول و عملکرد میشود اما در مطالعه حاضر که برای اولین بار انجام شد، مشاهده شد که محلول آبی متانول علاوه بر اینکه در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی بر جوانه زنی گیاه لوبیا نقشی نداشت، بلکه به‌تنهایی منجر به کاهش شاخصهای جوانه زنی شد.
