تنش خشکی
امیر محمد عابدی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ علی حیدرزاده
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی کاربردزئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) و محلولپاشی سرکه چوب در شرایط تنش کمآبی روی بهرهوری آب، خصوصیات فیزیولوژیک و عملکر روغن کاملیا به صورت کرتهای خرد شده فاکتوریل درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس درسال زراعی02-1401 درسه تکرار اجرا شد. عوامل مورد ...
بیشتر
این آزمایش به منظور بررسی کاربردزئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) و محلولپاشی سرکه چوب در شرایط تنش کمآبی روی بهرهوری آب، خصوصیات فیزیولوژیک و عملکر روغن کاملیا به صورت کرتهای خرد شده فاکتوریل درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس درسال زراعی02-1401 درسه تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل رژیم های آبیاری(آبیاری مطلوب، کم آبیاری ملایم، متوسط و شدید به ترتیب بعد از تخلیه 20، 40،60و 80درصد آب قابل استفاده و سپس آبیاری تا حد ظرفیت مزرعه) بهعنوان فاکتور اصلی، زئولیت در دو سطح (0و8تن برهکتار) و سرکه چوب در چهار سطح (صفر، 5000، 10000، 15000 پی پی ام) که به منظور اثر بخشی بهینهتر، در چهار مرحله مختلف از رشد گیاه انجام شد بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که رژیمهای آبیاری، کاربرد زئولیت و سرکه چوب تأثیر معنیداری در سطح یک درصد برصفات عملکرد دانه، عملکردروغن، سرعت فتوسنتز و هدایت روزنه ای کاملینا دارند. بیشترین شاخص سطح برگ با 0.40 در تیمار آبیاری مطلوب، کاربرد زئولیت و محلولپاشی سرکه چوب با غلظت 5000 پیپیام به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه با 1396 کیلوگرم در هکتار در آبیاری مطلوب+کاربرد زئولیت+عدم کاربرد سرکه چوب تولید شد که با تیمار آبیاری مطلوب+کاربرد زئولیت+محلولپاشی 15000پیپیام سرکه چوب در یک گروه آماری قرار داشت. همچنین، در تیمار کاربرد زئولیت و محلولپاشی15000پیپیام سرکه چوب در شرایط آبیاری مطلوب با 450.69 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد روغن مشاهده شد. بالاترین بهرهوری آب بر اساس عملکرد دانه (تولید 0.330 کیلوگرم دانه از هرمترمکعب آب) از تیمار کمآبیاری شدید، عدم کاربرد زئولیت و محلولپاشی سرکه چوب با غلظت 10000 پیپیام بدست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش، استفاده از زئولیت و محلول پاشی 15000 پی پی ام به دلیل افزایش عملکرد بهعنوان بهترین تیمار معرفی میشود. در شرایط کم آبیاری ملایم و متوسط نیز کاربرد زئولیت و محلول پاشی 15000پی پی ام و در کم آبیاری شدید عدم کاربردزئولیت و محلول پاشی10000 پی پی ام توصیه میشود.
تنش خشکی
محمد ولی پور؛ افراسیاب راهنما؛ پیمان حسیبی؛ علی منصفی
چکیده
کمآبیاری یک راهبرد مهم صرفهجویی مصرف آب آبیاری است که راندمان مصرف آب را افزایش میدهد. بهمنظور ارزیابی واکنش صفات مورفولوژیکی و عملکرد ژنوتیپهای کتان روغنی به رژیمهای کمآبیاری، آزمایشی مزرعهای بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1402-1401 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا ...
بیشتر
کمآبیاری یک راهبرد مهم صرفهجویی مصرف آب آبیاری است که راندمان مصرف آب را افزایش میدهد. بهمنظور ارزیابی واکنش صفات مورفولوژیکی و عملکرد ژنوتیپهای کتان روغنی به رژیمهای کمآبیاری، آزمایشی مزرعهای بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1402-1401 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. چهار رژیم آبیاری شامل آبیاری مطلوب (آبیاری در80-80-80-80 درصد ظرفیت زراعی)، کمآبیاری ملایم (آبیاری در60-70-70-60 درصد ظرفیت زراعی)، کمآبیاری متوسط (آبیاری در60-60-60-60 درصد ظرفیت زراعی) و کمآبیاری شدید (آبیاری در40-50-50-40 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان عامل اصلی و چهار ژنوتیپ کتان روغنی (هندی، مجاری، اصفهان و کرمان) به عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. رژیمهای آبیاری مذکور بهترتیب در مراحل رشد رویشی، ساقهدهی، آغاز گلدهی و آغاز پر شدن دانه اعمال شدند. رژیمهای کمآبیاری بسته به مرحلة رشدی گیاه و شدت تنش بهطور متفاوتی باعث کاهش ویژگیهای مورفولوژیکی و عملکرد دانه و روغن ژنوتیپها شد. به طوری که رژیمهای کمآبیاری ملایم، متوسط و شدید بهطور متوسط منجر به کاهش معنیدار عملکرد دانه به میزان 34، 39 و 49 درصد و عملکرد روغن به میزان 35، 40 و 52 درصد شدند. بین ژنوتیپها از نظر عملکرد دانه در واکنش به کمآبیاری تنوع ژنتیکی وجود داشت. عملکرد دانه در کمآبیاری شدید در مقایسه با آبیاری مطلوب در ژنوتیپهای هندی، مجاری، اصفهان و کرمان به میزان 56، 62، 46 و 32 درصد کاهش یافت. ژنوتیپهای اصفهان و کرمان در شرایط کمآبیاری با کمترین کاهش عملکرد دانه و روغن، پایداری عملکرد بالاتری داشتند. به طور کلی، اعمال کمآبیاری متوسط علیرغم کاهش 37 و 29 درصدی عملکرد دانه در ژنوتیپهای اصفهان و کرمان، باعث کاهش 35 درصدی آب مصرفی و افزایش کارایی مصرف آب شد. لذا رژیم آبیاری60 درصد ظرفیت زراعی و ژنوتیپهای اصفهان و کرمان برای تولید پایدار کتان روغنی در مناطق نیمهخشک قابلتوصیه هستند.
تنش غرقاب
فاطمه عسکری فروشانی؛ افراسیاب راهنما؛ موسی مسکرباشی؛ ایمان کامرانفر
چکیده
تنش غرقابی بهعنوان یکی از تنش های غیرزیستی محدود کنندۀ رشد و عملکرد گیاهان زراعی در بسیاری از مناطق جهان است. بهمنظور بررسی واکنش های مورفولوژیک و زراعی گلرنگ در شرایط تنش غرقابی، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی1400-1399 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. سه سطح تنش ...
بیشتر
تنش غرقابی بهعنوان یکی از تنش های غیرزیستی محدود کنندۀ رشد و عملکرد گیاهان زراعی در بسیاری از مناطق جهان است. بهمنظور بررسی واکنش های مورفولوژیک و زراعی گلرنگ در شرایط تنش غرقابی، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی1400-1399 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. سه سطح تنش غرقابی: شاهد، تنش غرقابی ملایم (به مدت 24 ساعت) و شدید (به مدت 48 ساعت) به عنوان عامل اصلی و تنش در مراحل رشد رویشی و زایشی به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه و روغن گلرنگ بسته به مدت زمان تنش و مرحلة رشدی گیاه به طور متفاوتی به تنش غرقاب واکنش نشان دادند. تنش غرقاب ملایم و شدید منجر به کاهش معنیدار عملکرد دانه به ترتیب به میزان 34 و 39 درصد و عملکرد روغن به میزان 16 و 32 درصد در مقایسه با شاهد شد. همچنین اعمال تنش در مرحلة رشد رویشی و زایشی به طور متفاوت عملکرد دانه و روغن را کاهش داد، به گونه ای که بیش ترین کاهش به ترتیب به میزان 57 و 35 درصد مربوط به تیمار تنش شدید در مرحلة رشد زایشی بود. کاهش شدید تعداد شاخه های فرعی فرعی در این مرحله ( 55 درصد)، سبب کاهش تعداد طبق در بوته و در نتیجه تعداد دانه در بوته و در نهایت کاهش عملکرد دانه شد. به عبارتی، بیشترین تأثیر تنش در مرحلة زایشی از طریق کاهش تعداد شاخه های فرعی فرعی و به دنبال آن کاهش تعداد طبق و دانه در بوته بود. این یافته ها نشان می دهد که گلرنگ در مرحلة رشد زایشی به تنش غرقاب حساس تر است و افزایش مدت زمان تنش باعث افزایش حساسیت و کاهش بیشتر عملکرد دانه این گیاه می شود.
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
امیر قلیز اده؛ مصطفی خدادادی
چکیده
گشنیز یکی از مهمترین گیاهانی است که در صنایع دارویی استفاده میشود. بررسی ژنوتیپهای مختلف گشنیز تحت شرایط محیطی متفاوت به بهنژادگران در شناسایی ژنوتیپهای با عملکرد بالا و پایدار کمک میکند. در این راستا آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار تحت سه شرایط مختلف آبیاری شامل آبیاری نرمال (E1)، تنش ملایم (E2) و تنش شدید ...
بیشتر
گشنیز یکی از مهمترین گیاهانی است که در صنایع دارویی استفاده میشود. بررسی ژنوتیپهای مختلف گشنیز تحت شرایط محیطی متفاوت به بهنژادگران در شناسایی ژنوتیپهای با عملکرد بالا و پایدار کمک میکند. در این راستا آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار تحت سه شرایط مختلف آبیاری شامل آبیاری نرمال (E1)، تنش ملایم (E2) و تنش شدید (E3) انجام گرفت. از روش GGE بایپلات برای بررسی 21 ژنوتیپ گشنیز در سه محیط استفاده شد. تجزیه مرکب عملکرد روغن نشان داد که اثر محیط، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنیدار بود. نتایج حاصل از روش بایپلات نشان داد که مولفه اول 71.9 و مولفه دوم 24 درصد (در مجموع 95.9 درصد) از کل تغییرات را توجیه نمودند. بر اساس بایپلات ژنوتیپ فرضی ایدهآل، ژنوتیپهای G17 و G4 از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد روغن، بهتر از سایر ژنوتیپها بودند و سازگاری عمومی بالایی در همه محیطهای مورد بررسی داشتند. علاوه بر آن، ژنوتیپ G18 در محیطهای E2 و E3 و ژنوتیپ G9 در محیط E1 ژنوتیپهای برتر و با سازگاری خصوصی بالا بودند. بررسی و مقایسه محیطها نیز نشان داد که محیطهای E2 و E3 از نظر رتبه بندی، گروهبندی و تعیین سازگاری ژنوتیپها، کاملاً مشابه هم عمل کردند، در صورتی که محیط E1 متفاوت از سایر محیطها بود. در مجموع نتایج نشان داد که کلیه محیطها دارای قابلیت تمایز بالایی بودند. محیط E2 نزدیکترین محیط به محیط ایدهآل بود و بیشترین تمایز و بیانگری را نشان داد.
مژده سادات خیاط مقدم؛ احمد غلامی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمید عباس دخت
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که رشد و تولید محصولات زراعی را محدود میکند. استفاده از مواد مغذی مانند سیلیکات پتاسیم میتواند در افزایش تولید و کیفیت آن به منظور دستیابی به عملکرد دانه، روغن و همچنین کاهش اثر نامطلوب تنش خشکی بر کلزا نقش مهمی داشته باشد. به منظور بررسی اثرات خشکی آخر فصل و محلولپاشی سیلیکات پتاسیم ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که رشد و تولید محصولات زراعی را محدود میکند. استفاده از مواد مغذی مانند سیلیکات پتاسیم میتواند در افزایش تولید و کیفیت آن به منظور دستیابی به عملکرد دانه، روغن و همچنین کاهش اثر نامطلوب تنش خشکی بر کلزا نقش مهمی داشته باشد. به منظور بررسی اثرات خشکی آخر فصل و محلولپاشی سیلیکات پتاسیم بر روی عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپهای بهاره کلزا و انتخاب ژنوتیپهایی که عملکرد بیشتری در این شرایط دارند، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (96-95 و 97-96) در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در آن آزمایش عامل آبیاری در دو سطح آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد و عامل محلولپاشی در دو سطح (محلولپاشی با چهار گرم در لیتر سیلیکاتپتاسیم و عدم محلولپاشی) به صورت فاکتوریل در کرتهای اصلی و ژنوتیپهای بهاره کلزا شامل؛ DALGAN، RGS003، RGS×OKAPI، RGS×SLM و OG×AL در کرتهای فرعی قرارگرفتند. اثر متقابل سهگانه آبیاری، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم و ژنوتیپ نیز بر صفات تعداد خورجین در بوته، طول خورجین و درصدروغن در سطح پنج درصد و بر صفات تعداد شاخه در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکردبیولوژیکی و عملکردروغن در سطح یک درصد معنیدار بود. طبق نتایج بدست آمده، کاربرد سیلیکاتپتاسیم (چهار گرم در لیتر) و آبیاری معمولی، بیشترین میزان عملکرد دانه (5620 کیلوگرم در هکتار)، عملکردبیولوژیکی (19787 کیلوگرم در هکتار) و عملکردروغن (2520.7 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ OG×AL تعلق داشت. همچنین در صورت کاربرد سیلیکات پتاسیم(چهار گرم در لیتر) و تنش خشکی آخر فصل، ژنوتیپهای RGS×SLM و DALGAN به ترتیب با 4124 و 4017 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرددانه را داشتند. واژه های کلیدی: سیلیکون، گیاهان روغنی، آبیاری، عملکرددانه، عملکردروغن
سید علی علوی اصل؛ سیروس منصوری فر؛ سید علیمحمد مدرس ثانوی؛ کمال سادات اسیلان؛ سید علی طباطبایی؛ مهرداد مرادی قهدریجان
چکیده
به منظور ارزیابی اثر زئولیت و محلولپاشی کیتوزان در گیاه کنجد تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح (آبیاری در 50، 65 و 80 درصد تخلیهی ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر زئولیت و محلولپاشی کیتوزان در گیاه کنجد تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح (آبیاری در 50، 65 و 80 درصد تخلیهی آب قابلدسترس گیاه از خاک، به ترتیب بهعنوان شاهد، تنش متوسط و تنش شدید)، محلول پاشی در چهار سطح (کیتوزان با غلظتهای0/4 و 0/05 درصد، آب مقطر (شاهد) و اسید استیک یک درصد) و کاربرد زئولیت در دو سطح (عدم کاربرد و کاربرد 4/5 تن در هکتار) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اثرات متقابل هر سه تیمار بر عملکرد روغن و دانه، تعداد بذر در کپسول و ارتفاع اولین کپسول از زمین معنیدار است. عدم کاربرد زئولیت در سطح تنش متوسط عملکرد روغن و دانه را به ترتیب 4 برابر و 67 درصد نسبت به کاربرد زئولیت در شرایط شاهد آبیاری به طور میانگین در تمامی سطوح محلولپاشی کاهش داد. همچنین مشخص شد عدم کاربرد زئولیت در شرایط تنش شدید وزن خشک کل، درصد روغن و تعداد کپسول در بوته را به ترتیب 70، 10 درصد و 4 برابر نسبت به کاربرد این مادهی معدنی در شرایط بدون تنش کاهش میدهد. با توجه به این نتایج، زئولیت و کیتوزان میتوانند آسیبهای ناشی از تنش کمآبی را در برخی صفات تعدیل کرده و به بالا بردن توانایی این گیاه در راستای افزایش عملکرد و اجزای آن کمک کنند.