تنش شوری
حیدر فلیح؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ محمد جواد احمدی
چکیده
رشد گیاه نخود به‌شدت تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرد و عملکرد آن به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد. ازاین‌رو شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل نخود کمک قابل‌توجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش می‌کند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپ‌های نخود به‌صورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
رشد گیاه نخود به‌شدت تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرد و عملکرد آن به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد. ازاین‌رو شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل نخود کمک قابل‌توجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش می‌کند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپ‌های نخود به‌صورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط مزرعه انجام شد. تنش شوری در دو سطح 6 و 9 دسی زیمنس بر متر و 0.5 دسی زیمنس بر متر (شاهد) به‌عنوان کرت اصلی و 9 ژنوتیپ نخود به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. در ژنوتیپ‌های MCC52، MCC65، MCC77 و MCC92 تنش شوری محتوای رنگ‌دانه‌های گیاه را کاهش داد. افزایش مهار فعالیت رادیکال آزاد DPPH در ژنوتیپ‌های MCC12، MCC27، MCC28، MCC72، MCC92 و MCC108 در تنش شوری dS.m-1 9 مشاهده شد. فعالیت آنزیم کاتالاز در شوری dS.m-1 6 در اکثر ژنوتیپ‌های موردمطالعه افزایش و با افزایش سطح تنش به dS.m-1 9 کاهش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز نیز در شوری dS.m-1 6 در ژنوتیپ MCC29 مشاهده گردید. اعمال تنش شوری در سطح dS.m-1 9 محتوای سدیم در تمامی ژنوتیپ‌ها را افزایش داد. در بیش از 65 درصد ژنوتیپ‌های نخود اعمال تنش شوری dS.m-1 6، منجر به افزایش محتوای پتاسیم در گیاه شد، بااین‌حال تنش شوری dS.m-1 9 محتوای پتاسیم برگ را کاهش داد. وزن خشک گیاه در بالاترین سطح تنش در ژنوتیپ MCC72، 25% و در ژنوتیپ MCC108 بیشتر از سه برابر در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. در ژنوتیپ MCC108 نیز اعمال بالاترین سطح تنش وزن دانه در گیاه را تقریباً 73% درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد. به‌طورکلی ازنظر تحمل شوری بین ژنوتیپ‌های نخود موردمطالعه تنوع بالایی وجود داشت که به نظر میرسد استفاده از آن‌ها در اصلاح تحمل تنش شوری گیاه نخود سودمند باشد.
تنش خشکی
لایق مرادی؛ ابراهیم روحی؛ فرزاد حسین پناهی؛ عادل سی و سه مرده
چکیده
کمبود آب یکی از انواع تنشهای غیر زنده می‌باشد که تأثیرات منفی زیادی روی رشد و عملکرد محصولات زراعی دارد. شناخت سازوکارهای اثر تنش خشکی بر گیاه نقش مهمی در مدیریت رژیم‌های مختلف آبیاری به منظور مقابله با شرایط نامساعد محیطی و همچنین بهبود مدیرت عملکرد محصولات زراعی ایفا‌می‌کند. کینوا به عنوان محصولی که دارای ارزش غذایی بالایی ...
بیشتر
کمبود آب یکی از انواع تنشهای غیر زنده می‌باشد که تأثیرات منفی زیادی روی رشد و عملکرد محصولات زراعی دارد. شناخت سازوکارهای اثر تنش خشکی بر گیاه نقش مهمی در مدیریت رژیم‌های مختلف آبیاری به منظور مقابله با شرایط نامساعد محیطی و همچنین بهبود مدیرت عملکرد محصولات زراعی ایفا‌می‌کند. کینوا به عنوان محصولی که دارای ارزش غذایی بالایی می‌باشد در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است. به منظور بررسی تأثیر دور و میزان آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد کینوا آزمایشی در سال 1398 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان واقع در دهگلان اجرا شد. در این آزمایش چهار دور مختلف آبیاری شامل 4، 8، 12 و 16 روز آبیاری به عنوان فاکتور اول و چهار سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (صد درصد نیاز آبی گیاه)، 75 درصد، 50 درصد و 25 درصد نیازآبی گیاه به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد تاثیر دور آبیاری و سطوح آبیاری روی محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشا، محتوای کاروتنوئید، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، شاخص برداشت و محتوای پروتئین دانه معنی‌دار شد. همچنین اثرمتقابل دور آبیاری و سطوح آبیاری روی محتوای کلروفیلa، کلروفیل b، کلروفیل کل و کارآیی مصرف آب عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد دانه در دور آبیاری 4 و 8 روز یکبار به ترتیب میزان 1790.7 و 1729 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. آبیاری به میزان 50 و 25 درصد نیاز آبی گیاه باعث افت 26 و 56.47 درصدی عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد گردید. با توجه به اینکه آبیاری به میزان 75 درصد نیاز آبی گیاه عملکرد دانه را نسبت به شرایط شاهدکاهش نداد لذا می‌توان از این تیمار جهت آبیاری گیاه استفاده نمود.
تنش شوری
راضیه بلدی؛ مجید نبی پور؛ معصومه فرزانه
چکیده
لگجی (.capparis spinosa L) یک گیاه سازگار و چندمنظوره است که میتواند فرصتی ارزشمند برای افزایش سطح سبز و جلوگیری از فرسایش خاک در مناطقی با آب‌وهوای گرم و خشک فراهم کند. به‌منظور ارزیابی مقاومت به شوری و تعیین تاریخ کاشت مناسب گیاه لگجی برای ازدیاد موفقیتآمیز و تقویت پوشش گیاهی در کانون‌های بحرانی ریزگرد آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده ...
بیشتر
لگجی (.capparis spinosa L) یک گیاه سازگار و چندمنظوره است که میتواند فرصتی ارزشمند برای افزایش سطح سبز و جلوگیری از فرسایش خاک در مناطقی با آب‌وهوای گرم و خشک فراهم کند. به‌منظور ارزیابی مقاومت به شوری و تعیین تاریخ کاشت مناسب گیاه لگجی برای ازدیاد موفقیتآمیز و تقویت پوشش گیاهی در کانون‌های بحرانی ریزگرد آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده با 3 تکرار در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. تیمارها شامل چهار تاریخ کاشت به‌عنوان فاکتور اصلی (15 مهر، 15 آبان، 15 آذر، 15 دی) و فاکتور فرعی شامل چهار سطح شوری (شاهد (آب شهری)، 15، 30 و 45 dS m-1) بود. نتایج نشان داد که با افزایش شوری محتوای رنگیزههای فتوسنتزی کاهش یافتند. مقایسه میانگین ترکیب تاریخ کاشت و شوری نشان داد که در همه تاریخ کاشتها، افزایش شوری سبب کاهش محتوای کلروفیل میشود. محتوای کاروتنوئید نیز تحت تأثیر تنش شوری کاهش یافت. کاشت گیاه لگجی در تاریخ 15 مهر و 15 آبان تأثیر مثبتی بر میزان فتوسنتز خالص دارد و اثر شوری در این تاریخ کاشتها بر میزان فتوسنتز کمتر است. با افزایش تنش شوری محتوای پروتئین به‌طور معنی‌داری کاهش یافت ولی محتوای مالوندیآلدهید و فعالیت آنزیمهای سوپراکسیددیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POD) و آسکوربات پراکسیداز (APX) افزایش نشان دادند. مشاهدات ما در مورد محتوای یونی در اندام-هوایی نشان داد که محتوای یون سدیم (+Na) با زیادشدن میزان شوری افزایش یافت و محتوای یون پتاسیم (+K) کاهش نشان داد، اما در هر سطح شوری مقدار سدیم کمتر از پتاسیم بود. نتایج خصوصیات فیزیولوژیکی و نسبت +Na+/K نشان داد که گیاه لگجی یک گونه تقریباً متحمل به شوری (تا 15 dS m-1) است و به نظر میرسد که میتواند یک گزینه مناسب برای ازدیاد موفقیتآمیز در مناطق خشک و نیمه خشک و شور ایران و جلوگیری از فرسایش خاک در این مناطق باشد.
صدیقه فابریکی اورنگ؛ ثریا مهرآباد پوربناب
چکیده
آگاهی از تنوع ژنتیکی موجود در ارقام اهلی و خویشاوندان وحشی یک گونه گیاهی، در به‌کارگیری آن‌ها در برنامه-های اصلاحی از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از اراضی زیر کشت گندم در ایران در مناطق خشک قرارگرفته و اینکه گونه های گیاهی با راهبردهای مختلفی ازجمله تغییر در آنزیمهای آنتی اکسیدانی، خود را ...
بیشتر
آگاهی از تنوع ژنتیکی موجود در ارقام اهلی و خویشاوندان وحشی یک گونه گیاهی، در به‌کارگیری آن‌ها در برنامه-های اصلاحی از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از اراضی زیر کشت گندم در ایران در مناطق خشک قرارگرفته و اینکه گونه های گیاهی با راهبردهای مختلفی ازجمله تغییر در آنزیمهای آنتی اکسیدانی، خود را با تنشهای محیطی وفق میدهند، لذا مطالعه هرچه بیشتر در رابطه با شناسایی گونه های مقاوم و نیز شناخت نوع سازوکار تحملی آن‌ها امری ضروری است. ازاین‌رو و به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در پنج گونه اجدادی و تکامل‌یافته گندم از جنس Aegilops و Triticum، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سه سطح آبیاری نرمال (100 درصد ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (50 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (25 درصد ظرفیت زراعی) اجرا گردید. با مقایسه میانگین داده ها بیشترین میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز طی تنش شدید به ترتیب با میزان افزایش 80، 34، 84 و 29 درصدی نسبت به عدم تنش مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که گونه های T. aestivum و T. urartu ازنظر فعالیت SOD، گونه Aegiliops tauschii ازنظر CAT، گونه T. durum ازنظر APX و گونه Ae. speltoides ازنظر GPX به دلیل بیشترین افزایش فعالیت آنزیمهای ذکرشده در هر دو تنش متوسط و شدید جزء گونه های کاندید برای اصلاح به تحمل خشکی با مکانیسم آنتی‌اکسیدانی مربوطه محسوب میشوند. مقدار کلروفیل کل در شرایط تنش متوسط و شدید به ترتیب کاهش 11.5 و 66 درصدی داشت، بااین‌وجود در دو گونه Aegiliops speltoides و T. durum کمترین میزان کاهش نسبت به شرایط نرمال مشاهده شد. میزان کارتنوئید با افزایش شدت خشکی کاهش یافت، اما این کاهش در گونه T. durum رخ نداده بلکه با شدت تنش بر میزان کارتنوئید که یک آنتی‌اکسیدان غیرآنزیمی نیز محسوب میشود افزوده شد.
