اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
حسین صبوری؛ محمدرضا جعفرزاده؛ مهناز کاتوزی؛ محمدرضا کریم؛ محمدجواد بهروزبه؛ محسن رضایی؛ احمدرضا دادرس؛ سمیه سنچولی
چکیده
برنج یکی از منابع غذایی مهم برای جمعیت جهان به شمار میرود، اما سازگاری کمی به شرایط محدودیت آبی دارد و بهشدت به کمبود آب حساس است. ازاینرو، پایداری و بهبود عملکرد در شرایط تنش آبی از اهداف مهم در کشت برنج محسوب میشود. در این پژوهش، هشت لاین برنج به همراه رقم شاهد منطقه و رقم IR29 در طی سالهای 1393 و 1394 بهصورت اسپلیتپلات و در ...
بیشتر
برنج یکی از منابع غذایی مهم برای جمعیت جهان به شمار میرود، اما سازگاری کمی به شرایط محدودیت آبی دارد و بهشدت به کمبود آب حساس است. ازاینرو، پایداری و بهبود عملکرد در شرایط تنش آبی از اهداف مهم در کشت برنج محسوب میشود. در این پژوهش، هشت لاین برنج به همراه رقم شاهد منطقه و رقم IR29 در طی سالهای 1393 و 1394 بهصورت اسپلیتپلات و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو منطقه گنبدکاووس و علی آباد کشت شدند. برای اعمال تنش خشکی، آبیاری از 40 روز پس از کشت و همزمان با مرحله حداکثر پنجه-زنی تا برداشت، قطع شد. در این تحقیق، صفات زراعی و تعداد ریشههای کمتر از پنج، 7-6، 20-8، 30-21 و تعداد ریشههای بیشتر از 30 سانتیمتر، حجم ریشه و وزن خشک ریشه اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اختلاف بین مدیریت آبیاری و اثر متقابل مدیریت آبیاری و سال برای عملکرد معنی دار بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد شرایط غرقاب میزان عملکرد بالاتری نسبت به شرایط تنش دارد. تفکیک اثر متقابل مکان × زمان کاشت × شرایط آبیاری با ارقام مختلف به روش بای پلات نشان داد که لاین 87.5.103 در شهرستان علیآباد در شرایط غرقاب و تنش بالاترین عملکرد دارد. در شرایط تنش کمآبیاری لاینهای IR55411، IR70360، 87.5.21، IR66424 و 87.110 اختلاف عملکرد کمی با هم داشتند، در شرایط غرقاب نیز به ترتیب لاینهای IR55411، IR70360، 87.5.21، IR66424 و 87.110 دارای بالاترین عملکرد بودند. نظر به عملکرد بالای لاین 87.110 در شرایط خشکی و لاین 87.5.103 در غرقاب، این لاینها برای کشت در مناطق مشابه توصیه میشوند.
رمضان قلی زاده سرستی؛ حسین صبوری؛ علی راحمی کاریزکی؛ حسین علی فلاحی؛ محسن رضایی
چکیده
به منظورشناسایی ژنوتیپهای متحمل و حساس برنج به تنش خشکی، آزمایشی با 48ژنوتیپ برنج درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی درسال زراعی 1395در شهرستان بابل مورد مطالعه قرار گرفت. بیشترین میانگین عملکرد در شرایط نرمال متعلق به ژنوتیپهای Azucena.Bala.91 و AH.NA.45 به ترتیب با 7.67 و 7.48 تن در هکتار بود. در شرایط ...
بیشتر
به منظورشناسایی ژنوتیپهای متحمل و حساس برنج به تنش خشکی، آزمایشی با 48ژنوتیپ برنج درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی درسال زراعی 1395در شهرستان بابل مورد مطالعه قرار گرفت. بیشترین میانگین عملکرد در شرایط نرمال متعلق به ژنوتیپهای Azucena.Bala.91 و AH.NA.45 به ترتیب با 7.67 و 7.48 تن در هکتار بود. در شرایط تنش بیشترین میانگین متعلق به ژنوتیپهای AH.NA.112 و AH.NA.45 و IR30 به ترتیب با 5.968 و 6.219 و 5.524 تن در هکتار بود. برای بررسی تنوع مولکولی از 9 نشانگر ریزماهواره استفاده شد در مجموع 31 آلل با میانگین 3.44 آلل در هر مکان ژنی مشاهده گردید. میانگین محتوای اطلاعات چند شکل (PIC) 0.51 برآورد شد که نشانگرهای RM22 و RM12093 با 0.68 بیشترین و RM324 با 0.14 کمترین مقدار را برای این شاخص نشان دادند. نشانگر RM324 با 0.15 کمترین تنوع ژنی و نشانگرRM12093 با 0.73 بیشترین تنوع ژنی را داشتند از 9 نشانگر ریزماهواره نشانگرهای RM22 و RM12093 با دارا بودن بیشترین میزان محتوای اطلاعات چندشکل و تنوع ژنی و تعداد آلل در این مطالعه به عنوان بهترین نشانگر جهت بررسی تنوع ژنی روی برنج شناسایی شد. در شرایط نرمال تعداد خوشه و تعداد روز تا گلدهی و در شرایط تنش خشکی وزن خوشه با بیشترین نشانگرهای مثبت را نشان دادند. در شرایط نرمال تعداد خوشه با 7 نشانگر و در شرایط تنش خشکی طول خوشه، طول ساقه، طول برگ پرچم، طول دانه 4 نشانگر بیشترین نشانگرهای مثبت را نشان دادند. همچنین تجزیه هاپلوتایپی ژنوتیپهای به دست آمده را در 25 گروه تقسیم بندی نمود. از نتایج این تحقیق میتوان در برنامههای اصلاحی برای ایجاد جمعیتی با هتروزیگوسیتی بالا برای تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپهای برنج استفاده شود.
محسن رضایی؛ حسین صبوری؛ عبدالطیف قلیزاده؛ رحمت الله محمدی گنبد
چکیده
تنش خشکی ناشی از کم آبی و گرمای آخر دوره رشد، از مشکلهای مهم در کشاورزی به شمار رفته و یکی از مهمترین عوامل کا هش عملکرد گیاهان زراعی می باشد. از همینرو به منظور بررسی آللهای مرتبط با تحمل به خشکی در گیاه جو و همچنین گروههای هاپلوتایپ اثرگذار بر آن این پژوهش به انجام رسید. برای این منظور، آزمایش جهت تعیین فنوتیپ در ایستگاه تحقیقات ...
بیشتر
تنش خشکی ناشی از کم آبی و گرمای آخر دوره رشد، از مشکلهای مهم در کشاورزی به شمار رفته و یکی از مهمترین عوامل کا هش عملکرد گیاهان زراعی می باشد. از همینرو به منظور بررسی آللهای مرتبط با تحمل به خشکی در گیاه جو و همچنین گروههای هاپلوتایپ اثرگذار بر آن این پژوهش به انجام رسید. برای این منظور، آزمایش جهت تعیین فنوتیپ در ایستگاه تحقیقات گنبدکاووس و در قالب طرح اگمنت با 96 ژنوتیپ و 4 شاهد اجرا شد و 18 صفت بر روی بوتهها مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس برای بررسی تنوع آللی و هاپلوتایپی، ژنوتیپهای مورد آزمایش به وسیله 5 نشانگر ریز-ماهواره مرتبط با تحمل به خشکی آزمون گردیدند. بررسی تنوع آللی میانگین تعداد آلل، محتوی اطلاعات چند شکل و تنوع ژنی را به ترتیب 5.2، 0.6267 و 0.6807 نشان داد که در هر سه بخش آلل GBMS180 دارای بیشترین و آلل Bmag0782 دارای کمترین مقدار بود. همچنین نتایج بررسی هاپلوتایپی 58 گروه هاپلوتایپ را نشان داد. گروه نوزده که شامل ژنوتیپ صد و سی و پنج بود با عملکرد 5183.333 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد و مقاومت در برابر خشکی را داشت. تجزیه ارتباط بین دادههای مولکولی و فنوتیپی بیانگر این موضوع بود که از میان 16 آلل موثر بر صفتهای مورد ارزیابی آلل GMBS183-D با اثرگذاری بر روی سه صفت تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله (در هکتار) و عملکرد (در هکتار) دارای بیشترین اثرگذاری بر روی عملکرد و اجزای آن بود. آلل GMBS183-C نیز با R2 برابر با 23.3 برای صفت تعداد سنبله (در هکتار) بالاترین مقدار ضریب تبیین را در بین آللهای دخیل در صفتهای مربوط به عملکرد و اجزا عملکرد دارا بود. در صورت تایید نتایج میتوان از نشانگرها و ژنوتیپهای حاضر در تحقیقات و برنامههای بهنژادی استفاده نمود.